Electronic edition compiled by Beatrix Färber , Audrey Murphy
Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CELT Project
1. First draft, revised and corrected.
Extent of text: 4100 words
Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G302013
Availability [RESTRICTED]
Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.
Hardcopy copyright lies with the School of Celtic Studies (Dublin Institute for Advanced Studies).
CELT: Corpus of Electronic Texts
The present text represents pages 2741 of the volume.
Text has been checked and proofread once.
Length marks (macrons) have been retained in the master file.
Hyphens have been inserted after mutated words with h- and n- in anlaut. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page break, the break is marked after the completion of the hyphenated word. Hyphens before line-breaks have been eliminated, with the words written in full before each line-break.
Personal names and place names have been tagged.
Created: By one or more unknown Irish monastic author(s). The story belongs to the later Old Irish period. Date range: c.800-900?.
Beatrix Färber (ed.)
Julianne Nyhan (ed.)
Peter Flynn (ed.)
Julianne Nyhan (ed.)
Owen Dunford (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Mavis Cournane (ed.)
Audrey Murphy (ed.)
Audrey Murphy (ed.)
Staff at Titus Project (ed.)
472] Boí coire féile la Laigniu, Buchat a ainm. Tech n-oeged fer
473]
nH-Érenn a thech in Buchet. Níro díbdad teni fo a choiriu ó
474]
ro gab threbad. Ingen do Chathaír Mór mac Feidlimthe, do
475]
ríg Laigen ina h-ucht .i. Ethni ingen Chathaír. Dá mac deac
476]
ar fichit la Cathaír. Tictis-side do oígidecht & do acallaim a
477]
sethar. Do-meltis oígidechta fichtib & tríchtaib. Ba robec leo-som
478]
ón co mbertis aisceda. Ba menic didiu a timgaire, uair
479]
do-bered fer díb h-eochu & in fer eili in seisrig & fer eili scoí dona
480]
buaib, coro fásaigset maic Cathaír fo deoid, conná fargabsat
481]
leis acht .vii. mbaí & tarb, bale i rrabatar na .vii. n-árge. Luid-seom
482]
iarum dia accoíne fri Cathaír. Senóir díblide side in tan-sin.
483]
Et as-bert Buchet:
- 484] A mmo chóir Cathaír, co torecht ruacbath uas H-Érenn íath?
485] Ad coimse mo chrod dot chainmacniu;
486] cen chinta fíra fallsigthe fó,
487] ar ba fíu mo brugas-[s]a cach mbrugas cona bésaib brugad an-bít.
488] Bid anim mór mo díth do Chathaír crích.
489] Macne Chathaír ro chloíset mo brugas búar
- Buchat ní bia feib ro mboí ríam
494] co rrí ailethuaith nád rosset h-uí Feidlimthi Find.
495] Is and-sin fris-rogart Cathaír a n-as-bert:
- 496] Fír, a Buchat, basa brugaid bíata dám.
497] Buaid do gal, do gart, do gaisced, do gen fáilte fri cach n-óen it midchuairt már;
498] Acht com-messind-se mo maccu, ní dingentais do chride chrád.
499] Nert ní dernaim
500] Rith ní rordaim
501] Léim ní rolngaim
502] Rodarc ní cían cungnamar.
503] Ríge do-rumalt-sa .l. mbliadan mbúan;
504] Acht con-messind, do-fessind do Buchat a búar.
505] Ním thá-sa cumang duit, a Buchet, acht a aithe.
506] Luid Buchet for teiched uadib assin tír .i. fut na h-aidchi co
507]
matin i ngait, co mbaí i Cenannas na ríg a-tuaid. Ocus ba bec
508]
ind immirgi rucad ann .i. .vii. mbaí & tarb ocus se-sseom & a
509]
chaillech & ind ingen .i. Ethni ingen Chathaír. Bátar i mbothín
510]
bic and a-tuaid & ind ingen oca timthirecht.
511] Buí Cormac matan moch fecht and i Cenannas iar ngabáil
512]
ríge, co n-accai in n-ingin oc blegon na mbó. A cétblegon i
513]
llestar for leith, a ndeadblegon i llestar n-aile. Adas cid dano
514]
oc búain na luachra, & medón in tuimm luachra lee i n-airbir
515]
fo leith. Oc tabairt ind usci dano assa ur int srotha issind ara
516]
lestar, a n-aill assa medón issin lestar n-aile. Ro iarfaig fecht
517]
and int í Cormac in n-ingin:
- 518] Cia taí, a ingen? or Cormac.
519] Ingen bachlaig thrúaig sund út, olsi.
520] Cest, cid ma ndénai-si in n-usce & in luachair & in t-ass do
521]
chomraind?
522] Fer ro baí i n-airmitin riam, or sí, dia mberar a medón na
523]
luachra & in t-iarmblegon, & dam-sa a n-aill conná raib-seom
524]
didiu cen airmitin do neoch fo-géb-sa. Dia fagbaind-se dano
525]
airmitin bad moo, ro mbiadsom.
526] Is dóchu a fagbáil duit, or Cormac. Cia dia tabar[r] ind
527]
airmitiu?
528]
Buchet a ainm, olsi.
529]
Buchat Lagen ón? or Cormac.
530]
Sé immorro, or si-si.
531]
In tussu ind Eithni Thoebfota? or Cormac.
532]
Is dóig, or si-si.
533] Iar sin trá do-chuas co Buchat dia cungid. Nís tarat-side, ar
534]
nírbo leis acht la h-athair a tabairt. As-berat trá is ar écin rucad
535]
si chuca-som dadaig, & ní foí leis acht in n-aidchi sin, & at-rullai
536]
úad, & issin n-aidchi sin do-rala ina broinn in Corpri Liphechair
537]
mac Cormaic (.i. ro char Liphe & i lLiphechair ro h-alt
538]
etir a máithre & a athre). Ocus níra gaib Cormac in mac coro
539]
luigset Laigin corbo leis. Ocus robo i-si iar sin ba rígan i fail
540]
Chormaic. Níra gaib immorro can a tindscra do Buchet. Is ed
541]
do-rat Cormac dó, an ro-siacht a radarc di múr Chenandsa,
542]
etir boin & duine & dam & ech. Co cenn sechtmaine for-réimdes
543]
a mbreith la Buchet dar Rigi fa-dess na rucc d'indilib i crích
544]
Lagen a-ridisi.
545] Esnad tige Buchet dona dámaib (.i. a gen gáre ass frisna
546]
dáma): Fo-chen dúib, bid maith dúib linni, bud maith dano
547]
dún-ni lib-si.
548] Esnad in choícat láech cona n-étaigib corcraib & cona n-erredaib,
549]
do airfitiud in tan batis mesca na dáma.
550] Esnad dano in choícat ingen for lár in tige ina lennaib corcraib
551]
cona mongaib órbuidib dara n-étaige & a n-esnad oc airfitiud
552]
int sluaig.
553] Esnad in .l. chruitte iar sin co mmatin ac tálgud int slúaig.
554]
Is de sin a-tá Esnada Tigi Buchat.
555] Is ann didiu ro boí Cormac h-ua Cuind i Cenannas riasiu no
556]
gabad ríge nErenn, ar níro léic Medb Lethderg hi Temraig iar
557]
n-écaib a athar .i. i fail Airt ro boí in Medb Lethderg do Laignib,
558]
ocus ar-robert-side in ríge iar n-écaib Airt. Ba hé domsad na
559]
rríg didiu Cenannus. Conid iar ngabáil ríge do Chormac ro clas
560]
lais in Temair .i. ferand Odráin sin .i. bachlach dona Déssib
561]
Breg. In tan didiu ro both oc claide na rátha Temrach la Cormac
562]
ad-rand a theora éigme ass.
563]
Cid éigi? or Cormac.
564]
Éigim dochraite, or sé, fothugud do ríg Hérenn form thír &
565]
form thalmain co bráth.
566] In tan didiu ro bás oc intádud inti ro éig-seom béus. Oc
567]
techt inti do solud do Chormac do-bert Odrán a druim frisin
568]
comlaid.
569] Cid sin? or Cormac.
570] Nácham sáraig, ar Odrán.
571] Is anfír do sárugud, ol Cormac. Ní ba messi do-géna, acht
572]
manim léicther ind ar lóg .i. do chomthrom do argut &
573]
accnabtha nónbair cecha nóna céin béo-sa i mbethu & tír bes
574]
chutrumma fri[t] tír hi tóeb in tíri-se fri athigid chucum-sa.
575] Is maith, ar Odrán. A-taat dá port mathi frind a-ness amne, ar
576]
Odrán.
577] Ci a n-ainm? or Cormac .
578] Odra Temrach, or sé.
579] Bí-siu and dano, or Cormac, Odor eter Odraib.
580] Is de a-tá Odra Temrach.
- 581] 1] Nicc, ním thá sealb saerorba
582] 2] dom mac múc[h]na mithisi
583] bias for míraind mearaigthi
584] etir drungu derbfini
585] cen chundrud gen comarbus
586] cen raind ós raí rámodaig
587] itir na t[h]uaith turclochaig
588] ar a méd is mínáire
589] tuistin clan[n] fri coibdelchu.
590] Misi Cathaer curata
591] cond na Banba bogbraisi;
592] con-tuiles a n-aenadbaid
593] misi is Eithni(?)oirdnide
594] is finnind fial foltbuidi
595] aidhci Luain ar lánmeisci
596] co ndearnsam dáil ndorchaidi
597] (mé) & Eithni(?) álachta.
598] Diar tuistin nír thogaidhi,
599] mac nár maith re mórmarthain
600] is fiu égaib aithissi
601] olc a beith re buanugud
602] dáig ní biu má, Nig.
- 603] Cathaír cenn cóicid Banba
604] ó tá in rígrad rochalma,
605] huí Ceinselaig na cét fled
606] & sluag lángarg Lagen.
- 607] Dá mac ar thríchait ro thecht
608] in rí donarb áil anrecht,
609] ocus oeningen aca
610] Eithne thuachail Toebfata.- 611] Tucad Eithni, ard a blad,
612] ar fer n-aurdairc dia h-altram,
613] ar Buichet na sluag sétach,
614] ar in mbriugaid mbóchétach.- 615] Ní múchtha tene na thaich
616] i ndún Buchet con briugaid,
617] na ré con fir fial fassad,
618] acht a bith for bithlassad.- 619] Seacht n-áirge cond oenfiur fial
620] ná tuc d'oegedaib anfiad;
621] secht fichit bó, ba buan blad,
622] in cach áirge, nírb ingnad.- 623] Seacht ndoirsi for a thich the
624] ind laích nár h-annsa d'aichne;
625] in cach dorus no bíd ben
626] hic frithálim na n-oeged.- 627] Secht teinte na thig thécrach
628] hicon láech cen lúathécnach;
629] oegid imda im cach tenid
630] hic fiur fial ind ardenich.- 631] Meicc imda hi[c] Cathaír na crech
632] hic aithigid na oentech,
633] sluag adbal cach oenfir díb
634] do doenib as cach degthír.- 635] No thictis dar cach trethan
636] d'acallaim a n-ardsethar,
637] no chuingtis na laech mo-le
638] ascada móra meincce.
- 639] In fer ná fagbad aiscid
640] do chlaind ríg in rogaiscid,
641] do-níd ordd iar tocht as-tig
642] nárbo maith risi[n] muintir.- 643] Na fuaitged albín dia buaib
644] nó na h-eochu fri oenhuair,
645] nó in seisrig iar ló din leirg
646] dar andéoin Buchit brattdeirg.- 647] Do-théged Buichet buird Breg
648] no accaíned a imned
649] hi fiadnaisse Chathaír chóir
650] & e-side senóir.- 651] Ní chumgim-se do chobair,
652] ar Chathaír in chrechdolaid,
653] acht a cheist immum chride
654] mannurtha do mórthige.- 655] Élaíd h-uadib i n-aidche
656] in fer firén furfoirbthe,
657] cia riacht Leth Cuind maín
658] ar teched clainne Cathaír C.- 659] Hiss é leth ruc-sum a réim
660] co Cenannas tria choemchéil,
661] co rígdún Cormaic Cnuicc Brain
662] meic Airt meic Cuind Cétchathaigh.- 663] Ro bae i mboith bic isin dún
664] Buchet 's a ben cen baethrún,
665] is ingen Chathaír ro chlecht
666] cen tathaír coa timthirecht.- 667] Ní lamad techt hi Temraig
668] annsin h-ua Cuind cassherlaich
669] la Meidb Leithdeirg Laigen lir
670] fri athmnaí in ríg Airtt Oenfir.
- 671] Siist ar marbad Airtt na n-ech
672] ropo beoda in banLaignech
673] ro gab féin co talchar tenn
674] ríge aurmóir na h-Érenn.- 675] Iar sin [ro] gaib Cormac cruaid
676] ríge for Banbai bratruaid,
677] claidid, caem a dath,
678] ráith romóir na ríg Themrach.- 679] Tic fer bunaid in baile
680] diarbu dual a degaire,
681] tráth ro claided in ráth ruad
682] ro Cormac is ra chaemsluag.- 683] Atnaig a thrí éigme as,
684] int aithech mór meramnas,
685] co clos fo thír Breg na mbenn
686] cach éigim triana h-ardchenn.- 687] Cid éige, a aithig engaig?
688] ar Cormac a cloen Temraich,
689] innis dúin cia scél scaíle
690] nó cia écóir écaíne?- 691] Dochraite hic a imbirt forn,
692] ar int aithech abratgorm;
693] port ríg dom baile co bráth
694] ní mmun-aicces int ardráth.- 695] Hic sádud in tige tricc
696] do-ní int athech narb ainglicc
697] trí h-éigme fon cóir cétna
698] co rodíscir, rodétla.- 699] Tráth do-cuaid Cormac na cor
700] isin sárthech ro solad
701] tic a-rís cen recht, cen raind,
702] in tres fecht fer ind feraind.
- 703] Do-ní trí h-éigme co h-ard
704] co rochruaid is co rogarg
705] i ndorus in tige te
706] do sírfuacra a sáraigthe.- 707] Cid h-éigi, a aithich? co prap
708] at-bert fris h-ua Cuind Cormac,
709] is a druim fri comlaid cóir
710] in tigi rígdai romóir.- 711] Mo sárgud duit-siu co derb
712] co fuachda & co fírserb,
713] ní flaithius duit, ní recht ríg,
714] brith m'[f]eraind uaim i n-anfír.- 715] Béra uaim-se, ar in rí rot,
716] do chomthrom d'ór is d'argot,
717] cuit nónbuir, is ní do rath,
718] cach n-aidchi a tich na Temrach.- 719] Na dá ráith-se rind a-ness,
720] hit chomfocus co comdess,
721] Odra Temrach arna taill
722] beir h-uaim i nn-inad t'[f]eraind.- 723] Gébat-sa sain, ar ní suail,
724] i nn-inad m'[f]erainn innuair,
725] ar toeb do chátad cen chrád,
726] at-bert int aithech Odrán .- 727] Odrán a mMaig Breg in buair
728] eter Odru Temra thuaid;
729] hé sein in fogur dia fail
730] int Odor eter Odraib.- 731] Iar sain do-riacht Cormac cas
732] ón chlaenráith co Cenannas
733] co facca sé in n-i[n]gin ann
734] dalta Buichet na mbuaball.
- 735] Hic techt ar cenn uisci uair
736] a aithli bleogain a buair,
737] dá lestar hi llámaib lé
738] ní línad híat ar oengné.- 739] Ind ara lestar, ba léir,
740] a h-imleib srotha soréid,
741] lestar aile tria fotha,
742] a medón in mórsrotha.- 743] Téit do buain luachra luimmi
744] di[a] h-aite is dia h-ardmuimme,
745] his ros rann co derb ar dó
746] ind ingen, ní h-immargó.- 747] Imbel na luachra for leith
748] inna h-airbir chaem cen chleith
749] medón na luachra hi llige
750] ar a muin na maethgile.- 751] Ros airiuch rí Temra thair
752] iar n-éirge moch san matain;
753] cach a nderna ó dub co dub
754] ro buí in rí coa ráthugud.- 755] Ro iarfaig Cormac cen chrád,
756] A h-ingen álaind imslán,
757] cia dia rainni, ráid rinn sain,
758] int uisqi, in lacht, in luachair?- 759] Fer ro buí hi rromaithius riam,
760] ar inn i[n]gen féta fial,
761] Is dó trialltair sunn co se
762] roga cach na rainnim-se.- 763] Inn é Buchet Lagen lán
764] sain? ar Cormac na comdál.
765] Is hé, ar h-Eithne, luaitir lat.
766] Na-cualammar, ar Cormac .
- 767] Ocus tusa féin co fír
768] in tú ingen ind arddríg
769] ingen Chathaír chríchi Breg
770] Eithne Thoebfata thuachel?- 771] Méid ro thoimsis féin ro fess
772] m'ainm is m'atharda ndíles,
773] a rí Gaedel is Gall ngot
774] ní gétam th'airdmess h-orot.- 775] Ní rabai-siu cen maith mór,
776] cen churnu ocus cen chomól,
777] ar Cormaccen a chor de,
778] hi lluag h-onóra th'aite- 779] Tuc a aire sin n-ingin
780] rii Gaídel in glasinbir,
781] grád na h-ingine cen ail
782] tucad co mór dia menmain.- 783] Ro chuinged ind ingen h-uaid
784] cosin n-aite ros imluaid.
785] Noco dím-sa dlegair sain,
786] ar a h-aitte, ach dia h-athair.- 787] Ní thuc Buchet in flaith fír
788] do ríg h-Érenn in n-ingin
789] no co ros fuc ar écin
790] ar ae ciarb ordd anhétig.- 791] Acht leth na h-aidche h-uaire
792] ní rabae in ben bratt(h)uaine
793] hicond ríg-sin co rath mór
794] co ndechaid h-uaid ar élód.- 795] Hinn aidchi-sin, ní h-olc lenn,
796] ní fitir cách co coit(h)cenn,
797] do-rigned rí na n-ech n-ard,
798] Carpre Liphichair lángarg.
- 799] Hi l-Liphichair na lerg ruad
800] tuargabad flaith na findsluag
801] eter a máthre míne
802] is a aithre i n-ardríge.- 803] Is de sin ro len in laech
804] int ainm aurdairc nach ingaeth
805] dar cach mbánchlad co mbechaib
806] Cairpre lámchar Liphichair.- 807] Cuingid a-rís in rígain
808] Cormac, cenn ós chaemrígaib,
809] do-níat a curu moa le
810] do deoin athar is aite.- 811] Nírb áil d'Eithni toebgil trell
812] techt a-rís co ríg n-Érenn
813] co tuctha a h-ellam h-uile
814] do Buichet bán barrbuide.- 815] Tucad ellom anbfóil ann
816] d'ingin Chathaír, ní chélam,
817] ní thucad ellom amlaid
818] do mnaí i nhérind h-echadbail.- 819] Cach a faiccfed féin, ferr de,
820] do druimm Chenannsa caeme,
821] co cenn sechtmaine, ní suail,
822] ar fut Maige Breg barrhuair.- 823] Eter ór is argat sain
824] eter thréoto ocus tánaid,
825] eter dam is duine is ech,
826] a car h-uile for oenleth.- 827] For-fémid Buchet na mbó
828] immáin trín na tucad dó
829] co tard Cormac lasin crod
830] cethirn uad dia idnaccol.
- 831] [I]s ed tuc Buchet a buar
832] co cóiced Lagen lindhuar
833] co rígdún mBuichet mbledach
834] in ro chlecht a chétenech.- 835] Ó thuc leis a tháinte a-tuaid
836] Buchet co mbíd sorthan sluaig,
837] ni thánic oenfer bad ferr
838] do réir oeged na h-Érenn.- 839] Mo-chen dúib, is dúib bas maith,
840] at-beired féin in fírflaith;
841] ferrde dúin imma sech sain,
842] oíbniti in tech for tíchtain.- 843] Trí gáire thall na thig óil
844] ó thócbáil a chorn comóil,
845] co faicced cách thiar is tair
846] in grian i-mmuich iar matain.- 847] Gáir in choícat laech ar leith
848] ba lór d'oebnius ar oensreith,
849] i mbrattaib corcra co cert
850] hic cluichi 's a[c] cliaraigecht.- 851] Gáir in choícat ingen ann
852] i mbrattaib h-uaine, atmam,
853] cuiri na ngrianán co ngrád
854] sianán acco is andorddán.- 855] Gáir chóicat chruittire cóir
856] hic airfitiud inn ardslóig,
857] isin tich iarna thomus
858] co ticed lae lánsolus.- 859] In laech dia ro lensat sain
860] pudar a thecht fo thalmain;
861] mór d'einiuch do-rigne ós raen
862] sin chrích ro chosain Cathaer. C.
- 863] Eochaid Eolach, fuair in fer
864] ardsenchas inse Gaedel,
865] augtar inn eolais co n-aeb,
866] sluindfes cert clainne Cathaer. C.