SUaltaim éside mac Becaltaig meic Móraltaig, athair-side
Con Culaind meic Sualtaim. Rachúas dó-saide búadrugud a
meic ac comrac ra écomlund for Táin Bó Cúalnge
.i. ri Calatín
3985]
nDána cona secht maccaib fichet &
rá húa ra Glass mac nDelga.
Is do chéin gid so, bar Sualtaim. In nem maides ná
in muir thráges ná in talam condascara ná inn é
búadrugud mo meic-sea so ac comrac ra écomlund for Táin
Bó Cúalnge? Bá fír ám do
Sualtaim anísein & raluid dá fis ár
tain cenco dechaid a chétóir.
3990]
Acus and úair ránic Sualtaim go airm i
mbáe Cú Chulaind, ra gab Sualtaim ac écgaíne
& ac airchisecht de. Nírbo míad &
nírbo maiss ám ra Coin Culaind anísin, Sualtaim do
écgaíne nó d'airchisecht de, dáig rafitir
Cú Chulaind, géara gonta & géara
créchtnaigthe é, náabad gress dá dígail
Sualtaim. Ór is amlaid ra boí Sualtaim
3995]
acht nírbo drochláech é &
nírbo degláech acht múadóclách maith
ritacaemnacair. Maith a mo phopa Sualtaim, bar Cú
Chulaind, 'dó duit-siu go hEmain go Ultu, & ráid
ríu techt i ndíaid a tána
fadechtsa, dáig nídam tualaing-sea
a n-imdecgail ní as mó for
Tánic Sualtaim reime forin Líath Macha d'óeneoch go
robtaib
4010]
leis do Ultaib. Acus and úair ránic do
tháeib na hEmna, rabert na briathra sa and: Fir gontair,
mná berdair, báe aegdair, a Ultu, bar Sualtaim.
Ní fúair in frecra ba
leór leis ó Ultaib & dáig ná
fúair, tánic reme fa fordreich na hEmna. Acus rabert na
briathra cétna and:
4015] Fir gontair, mná bertair, báe aegtair, a
Ultu, bar Sualtaim. Ní fuair in frecra rabu leór leis
ó Ultaib. -Is amlaid ra bátar Ulaid,
geiss d'Ultaib labrad rena ríg, geis don ríg labrad rena
druídib. -Tánic reme assa aithle for licc na
ngíall i nEmain Macha. Rabert na briathra cétna and:
Fir gondair, mná berdair, báe aegtair.
4020] Cia rodas gon & cia rotas brat & cia rodas
beir ale? for Cathbath druí. Rabar n-airg Ailill &
Medb, bar Sualtaim. Tuctha far mná & far meic
& far maccáemi, far n-eich & far n-echrada, far
n-albi & far n-éiti & far n-innili. Atá
Cú Chulaind a óenur ac fostud & ac im[dot ]fuirech
cethri n-ollchóiced nHérend for bernaib & belgib
críche
4025]
Conaille Murthemne. Ní damar fír fer dó
ná chomlund óenfir. Ní thic nech dá
fortacht ná dá fórithin. Ra gáet in
mac. Raluid a háltaib dó. Is
stúaga úrchuill congabat a bratt taris. Ní
fuil finna ara tairissed rind snáthaite ódá berrad
coa bonnaib cana driúcht fola forrderge co barrúachtur cach
óenfindae dó acht
4030]
in lám chlé fail ac congbáil a
scéith fair, & gid híside fuilet teóra
coíca fuili fuirri. Acus manu dígailti-si a
chétóir sein, ní dígéltai go brunni mbrátha & betha. {foilio 94a} Is uissiu a bás & a éc
& a aided ind fir congreiss in ríg samlaid,
for Cathbath druí. Is fír ám, uile annaide.
Tánic Sualtaim reme tria lunne & anseirc dáig
ná
4035]
fúair in frecra ba
leór leis ó Ultaib. And sein driuchtrais
in Líath Macha ba Sualtaim & tánic reme fa urdreich
na hEmna.
ARdotraí, a Findchaid, ardotfáedim. Ní
hadlicgi álsidi a fasnís do ócaib Ulad. Ercc uaim co Derg co Dedaid gó inber; co
4055]
Lemain; co Follach; co hIllaind go Gabair; co Dornaill
Féic co Imchlár; co Derg Indirg; co
Feidlimid Chilair Chétaig go hEllond; co Rígdond co Reochaid;
co Lugaid co Lugdaig; co Cathbath coa inber; co Carpre
co hEllne; co Láeg coa thóchur; co Geimen coa glend; co
Senall Úathach co Diabul n-Arda; {folio 94b} co Cethern
4060]
mac Fintain go Carrlóig; co Tarothor; co Mulaig coa
dún; cosin rígfilid co Amargin; cosin nÚathaig
mBodba; cosin Morrígain co Dún Sobairche; co hEit; co
Roth; co Fiachna có fert; co Dam nDrend; co Andiaraid; co Mane
Macbriathrach; co Dam nDerg; co Mod; co Mothus; co Iarmothus; co Corp
Cliath; co Gabarlaig
4065]
i lLíne; co Eocho Semnech i Semne; co Celtchair mac
Cuthechair i lLethglais ; co hErrgi Echbél co Brí Errgi; co
hUma mac Remarfessaig co Fedain Cúalnge; co Munremur mac
Gerrcind co Moduirn; co Senlabair co Canaind nGall; co Follomain; co
Lugdaig; co ríg mBuilg co Lugdaig Líne; co
Búadgalach; co hAbach; co hÁne;
4070]
co hÁniach; co Lóegaire
Milbél coa breó; co trí maccaib Trosgail co Bacc
nDraigin; co Drend; co Drenda; co Drendus; co Cimm; co Cimbil; co
Cimmin co Fán na Coba; co Fachtna mac Sencha coa ráith; co
Sencha; co Sencháinte; co Briccni; co Briccirni; co
Níra dulig ám do Findchad in tinól &
in tóchostul sain rabert Conchobor riss do dénam. Dáig
in neoch ra boí ó Emain sair & ó Emain
síar & ó Emain sathúaid rathóegat-saide
ass a chétóir co faítar i nEmain ra costud a ríg
& ra bréthir a flatha & ra frithálim
4105]
comérgi Conchobuir. In neoch ra boí ó
Emain sadess 'no ratháegatsaide ass a chétóir ar slicht
in tslúaig & i n-ingenbóthur na
tánad.
In cétna uide bachomluisetar Ulaid im Chonchobor co faítar
i nIraird Chullend in n-aidchi sin. Cid risa n-idnaidem-ni so itir, a
firo? bar Conchobor. Anmmaít-ni rit maccaib-siu, bar
4110]
íat-som, ri Fiachaig & ra Fiachna. Lotar
úain ar cend Eirc
And sain raluid Conchobor & Celtchair tríchu cét
carpdech n-imrindi co hÁth nIrmidi, & baralsat dóib
and ocht fichti fer mór do sainmuntir Ailella & Medba,
& ocht fichti ban braiti accu. Bá
4120]
sed a n-ernail do brait Ulad ben braiti i lláim cach
fir díb. Éscis Conchobor & Celtchair a n-ocht
fichti cend díb &a n-ocht fichti ban mbraiti.
Áth nÍrmidi a ainm mad co sin. Áth Féinne a ainm
ó sain ille. Is aire atberar Áth Féinne riss
dáig concomairnectar inn óic féinne anair
& inn óic féinne aníar cathugud &
imbúalad im
4125]
urbrunni inn átha.
Tánic Conchobor & Celtchair for cúlu co faítar i nIrard Chullend in n-aidchi sin i farrad Ulad. Búadris Celtchair and so innossa.
Is and sain rabert Celtchair na briathra sa innossa ac Ultaib i nIraird Chullend in n-aidchi sin:
.R.
4130] Taible lethderg for ríg
n-ágather. Án samlaide co fodma féit. Deisme
néomain im chét cráeb. Tri &cha chét
n-arad. Cét crúaid n-echdámach. Cét im
chét drúad. Dar tús imdesfíaid. Fer feraind im
drumnib Conchobor. Faichlethar cath claidid a féinne.
Gongáinethar cath for Gárich & Ilgárich
4135]
issin matin sea monairther.
Is í inn adaig cétna rabert Cormac Cond Longas mac
Conchobuir na briathra sa ac feraib Hérend ac Slemain Mide in
n-aidchi sin:
Amra maitne amra mithisi. Mescfaiter slúaig.
Sáifiter slúaig con máe re secht cléithe
slúaig Ulad im Chonchobor. Cossénait
4140]
a mná. Raseiset a n-éite for Gárig
& Ilgárig isin matin sea
monairther.
Is hí inn adaig cétna rabert Dubthach Dáel Ulad na
briathra sa oc feraib Hérend i Slemain Mide in n-aidchi sin:
Móra maitne maitne Mide. Móra ossud ossud Cullend. Móra cundscliu cundscliu
Chláthra. Móra echrad echrad Assail.
4145]
Móra tedmand tedmand Tuath Bressi. Móra in
chlóe clóe Ulad im Chonchobor. Cossénait a mná.
Raseisset a n-éiti for Gárig & Ilgárig isin
matin se monairther.
And sain confuchtraither Dubthach trina chotlud
coro mesc ind Neamain barsin slóg co llotar i n-armgrith ba rennaib a
sleg
4150]
& a fáebor co n-ébailt {folio 95b}cét laéch díb ar lár a ndúnaid
& a llongphuirt re úathgráin na gáre
rabertatar ar aird. Cid trá acht ní hí sin aidche ba
sáime d'feraib Hérend fúaratar ríam
ná híaram risin tairchetul & risin tarngiri,
risna fúathaib & risna haslingib facessa dóib.
4155] And sain atbert Ailill: Rasetarrad-sa ám, bar
Ailill, arggain Ulad & Cruthni ó lúan tati samna
co tate n-imbuilg. Tucsam a mnáa & a meic & a
maccáemi, a n-eich & a n-echrada, a n-albi & a
n-éiti & a n-indili. Barrallsam a tilcha dá
n-éis co failet ina fántaib comtís comarda síat.
Is aire nachass idnaidib-sa and so ní bas
4160]
mó, acht tabrat chath dam-sa ar Maig Áe madi
tecra leó. Acht ci atberam-ni and so 'no,
táeit nech d'farcsin maigi mórfarsing Mide dá fiss in tecat Ulaid
ind. Ocus má thecait Ulaid ind, ní thechiub-sa da ráith
itir, dáig ní robés ríg rotheched do grés
itir. Cia bad chóir do thecht and? bar cách. Cia
acht Mac Roth
4165]
in rímechlach and sút.
Tánic Mac Roth reime d'farcsi maigi
mórfarsing Mide. Nírbo chían do Mac Roth
dá mbáe and co cúala inní, in fúaim
& in fothrom, in sestán & in sésilbi.
Nír súail ní risbud samalta leiss acht marbad
hí in firmimint dothuitted bar dunegnúis in talman,
ná marbad
4170]
hí ind fairrge eithrech ochargorm tísad for
tulmoing in bethad, ná marbad é in talam barrálad
assa thalamchumscugud, ná marbad hí ind fidbad ra
thuitted cách díb i nglaccaib & gablaib
& géscaib araile. Cid trá acht barrafnit na
fíadmíla barsin mag connárbo réil tulmonga
maige Mide fóthib.
4175] Tánic Mac Roth co n-innisin in
sceóil sein co airm i mbáe Ailill & Medb &
Fergus & mathi fer nHérend. Dochúaid Mac
Roth dóib anísin. Cid and sút, a Ferguis?
bar Ailill. Ní handsa, bar Fergus. Is é fúaim
& fothromm & fidréan atchúala-som, bar
Fergus, toirm & torand, sestainib & sésilbi, at
Ulaid barfópartatar
4180]
in fid, imdrong na curad & na cathmíled ac
slaide ind feda cona claidbib rena carpdib. Iss ed ón barraffind
na fíadmíla barsin mag connach réil tulmonga maige
Mide fóthib.
Fecht n-aill forréccaig Mac Roth in mag. Confacca ní,
in nglascheó mór ra ercc in comás eter nem
& talmain. Andar leiss
4185]
batar indsi ás lochaib atchondaic ás
fánglentaib na cíach. Andar leis batar úama
ursloicthi atchonnaic and i rremthús na cíach
4195] Cid and sút ale, a Ferguis? bar Ailill.
Ní handsa, bar Fergus. Is é glascheó
mór atchondaic-sium ra erc in comás eter nem &
talmain imthinnsaitin anála na n-ech & na curad,
smútgur in láir & lúathred na conar conas
ecgaib ri seól ngaíthe úasu co nderna tromchiaich
treglaiss de i nnélaib & i n-áeraib.
4200] Batar íat indsi ás lochaib atchonnaic-sium
and, cind na cnocc & na tilach ás fánglentaib na
cíach, cind na curad & na cathmíled ósna
carptib & na carpait archena. Batar íat úama
urslocthi atchondaic-sium and i rremthús na cíach
cétna, beóil & sróna na n-ech & na
curad ac súgud gréne & gaíthe úathu
& chuccu ra tricci
4205]
na dírma.
Batar íat línanarta lín lángela
atchondairc-sium and ná snechta síthalta ac snigi, in
t-úanbach & in chubrach curit glomraigi na srían a
bélbaigib na n-ech rúanaid rothend ri dremna
ndírma. Ba hí éochain de ilénaib ilerda
ingantacha imda atchondaic-sium and, gand in láir &
4210]
adúchtur in talman curit na eich assa cossaib &
assa crúib conas ecgaib ra seól ngaíthi
úasa.
Is é in fúaim & fothromm &
fidréan, toirm & torand, sestainib & sésilbi
atchúala-som and, scellgur na scíath & slicgrech na
sleg & glondbéimnech na claideb & bressimnech na
cathbarr, drongáir na
4215]
lúrech & immchommilt na n-arm &
dechairdecht na cless, tétimnech na tét &
núallgrith na roth & baschaire na n-ech & culgaire
na carpat & tromchoblach na curad & na cathmíled
sund chucaind.
Ba hé ilbrechtnugud rétland roglan i n-aidche
rosolais rotafárfáid-sium and ná haíble
tened trichemrúaid, súli cichurda adúathmara
4220]
na curad & na cathmíled ásna cathbarraib
caíni cummaidi cumtachglana, lán din feirg & din
baraind rabertatar leó risná ragbad ríam ná
híaram fír catha ná fornert comlaind &
risná gébthar co brunni brátha &
betha.
Ní dénam robríg de, bar Medb. Atethatar
daglaích & degóic
4225]
acainni dá n-acallaim. Ní ármim-sea
ón om, a Medb, bar Fergus,
Is and sain ra gabsatar cethri ollchóiceda Hérend
dúnad & longphort ac Cláthra in n-aidchi sin. Ra
fácsatar fiallach foraire & freccométa
4230]
úathu ra hagid Ulad ná tístais Ulaid gan
robud gan rathugud dá saigid.
Is and sin raluid Conchobor & Celtchair trícha
chét carptech n-imrindi co ndessetar i Slemain Mide {folio 96b} dar éis na slúag. Acht ci atberam-ni and so,
ní dessetar da ráith iter, acht ratháegat ass
4235]
d'etarphurt do dúnud Ailella & Medba do
thetarrachtain a lláma d'furdergad re
cách.
Nírbo chían do Mac Roth dá mbáe and co faccae
ní, in n-echrad ndírecra ndermór i Slemain
Mide anairtúaid cach ndíriuch. Tánic reme go airm i
mbáe Ailill & Medb & Fergus & mathi fer
nHérend.
4240]
Atfócht Ailill scéla de ar rochtain. Maith a
Meic Roth, bar Ailill, in faccasu nech d'Ultaib bar slicht in
tslúaig seo indiu? Nád fetar-sa
ém, ar Mac Roth, acht adchonnac-sa
echraid ndírecra ndermóir i Slemain Mide
anairtúaid cach ndíriuch. Garsa lín na
echraidi ale? bar Ailill. Nád úatti lim trícho
chét
4245]
carpdech n-imrindi indi .i. deich cét ar fichit
chét carpdech n-imrindi, ar Mac Roth. Maith a
Ferguis, bar Ailill, cid latt-su ar mbúbthad-ni de
smútgur ná do dendgur ná d'análfadaig
mórslúaig mad gustráthsa acus ná fail latt
lín catha dúnni acht sút?
Rolúath bic n-archessi forro, bar Fergus dáig ro
bífad co
4250]
mbetis na slúaig níbad liriu ná mar
rádit-sium. Déntar comairle forbthe athgarit
acainni de-side, for Medb, dáig rofess rar
fúabérad-ni in fer romór rogarg robruthmar út,
Conchobor mac Fachtna Fáthaig meic Rossa Rúaid meic
Rudraigi, ardrí Ulad & mac ardríg Hérend.
Déntar dunibúali urslocthi do feraib Hérend
4255]
ar cind Conchobuir & buiden trícho chét
acá hiadad dá éis, & gabtar na fir &
ná gondar itir, dáig ní mmó ná dán
cimbeda rothóegat.- Conid hí sin in tress bríathar
is génnu ra ráded bar Táin Bó Cúalnge:
Conchobor gana guin do gabáil & dán cimbeda do
dénam dona deich cét ar fichit cét bátar
'na farrad de rígraid Ulad. Acus
4260]
atchúala Cormac Cond Longas mac Conchobuir anísin
& rafitir mani díglad a chétóir a
mórbréthir bar Meidb ná dígélad go brunni
mbrátha & betha.
Acus is and sin atraacht Cormac Cond Longas mac Conchobuir cona budin
tríchat cét d'forddiglammad áig & urgaili
for Ailill &
4265]
for Meidb. Atraacht Ailill cona tríchait chét
dó-som. Atraacht Medb cona tríchait cét. Atraachtatar
na Mani cona tríchtaib cét. Atraachtatar Meic Mágach
cona tríchtaib cét. Atraacht in Galeoin & in Mumnig
& popul na Temrach, & fogníthea etargaire eturru co
ndessid cách díb i rail araile & i fail a arm.
Araí sein ragníad ra
4270]
Meidb dunibúali ursloicthi ar cind Chonchobuir
& buden trícho chét acá íadad dia
éis. Daríacht Conchobor d'indsaigid na dunibúaled
aursloicthi & ní rabi ic íarraid a dorais don
tsainruth itir, acht ra minaig beirn inaid míled ar urchomair a
gnúsi & a agthi isin chath & bern chét
dá leith deiss & bern cét dá leith
chlí, & imsoí
4275]
chuccu innond & ras mesc thall fora lár
& torchratar ocht cét láech lánchalma lais
díb. Acus tánic úadíb assa athli gan
fuligud gan fordergad fair co ndessid i Slemain Mide bar cind
nUlad.
Maith a firu Hérend, bar Aillil, táet nech
úan d'farcsi maige mórfarsing Mide dá
fis cindas na hacgmi bá tecat Ulaid isin tulaig i
4280]
Slemuin Mide, dá innisin dún
túarascbáil a n-arm & a n-erriuda, a
curad & a cathmíled & a clíathbernadach
cét & a fíallach feraind. Gardditi lind
éistecht riss mad colléic. {folio 97a}
Cia doragad and? bar cách. Cia acht Mao Roth in
rímechlach, bar Ailill.
Tánic Mac Roth reme co ndessid i Slemain Mide bar cind Ulad.
4285]
Ra gabsat Ulaid ac tachim isin tulaig sin á dorbblais na
matni muchi co tráth funid na nóna. Iss ed mod nárbo
thornocht in talam fótho risin ré sin, cach drong
díb imma ríg & cach buiden imma tóesech, cach
rí & cach toísech & cach tigerna go
lín a slúag & a sochraite, a thinóil
& a thóchostail fo leith. Cid trá acht
doríachtatar
4290]
Ulaid uile re tráth funid nóna isin tulaig sin i
Slemuin Mide.
Tánic Mac Roth reme go túarascbáil in chétna
braini díb leis go airm i mboí Ailill & Medb
& Fergus & mathi fer nHérend. Atfócht
Ailill & Medb scéla de ar rochtain. Maith a Meic
Roth, bar Ailill, cindas na hecgmi nó na
taicgme bá tecat Ulaid isin
4295]
tulaig i Slemain Mide?
Nád fetar-sa ám, bar Mac Roth, acht tánic buden bruthmar brígach mórchaín isin tulaig sin i Slemuin Mide, bar Mac Roth. Dóig ri farcsin & ri fégad trí tríchu cét indi. Barallsat a n-étaigi díb uile, concechlatar firt fótbaig ba suide a toísig. Óclach seta
Tánic buiden aile and dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide,far Mac Roth.Tánaise dá tríchtaib
cét atacaemnacair Fer caín and dano i n-airinuch na budni sin
caedessin. Folt findbuide fair. Ulcha éicsi imchass imma smech. Bratt
úanide i forcipul
4315]
imme. Cassán gelargit isin brut ósa brunni.
Léni donderg míleta ba dergindliud do dergór
fría gelchnes i caustul go glúnib
dó Caindell rígthaige 'na láim go féthanaib
argait & co fonascaib óir. Is ingnad reba &
ábarta dogní in tsleg fil 'na láim na
óclaige. Immireithet impe na féthana argit sechna fonascaib
óir cachla céin
4320]
ó erlond gó indsma. In
céind aill dano it íat na fonasca óir immireithet
sechna féthanaib argit ó indsma gó hirill.
Scíath bémmendach go fáebor chondúala fair.
Claideb co n-eltaib dét & co n-imdénam snáith
óir bara chlíu. Dessid in láech sain for láim in
chlí ind óclaig thóesig tánic issin tulaig,
& dessetar a buiden
4325]
imbe. Acht ci atberam-ni and so,
ní destetar de ráith itir acht a nglúini fri
lár dóib & imbel a scíath aca smechaib
dóib a fat leó go léctar chucaind. Acht atá
ní chena domfarfáit {folio 97b}formindi
mór issin óclach mór borrfadach is tóesech don
budin sin.
Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide,
4330]
for Mac Roth. Tánaise dá séitche eter
lín & chostud & timthaige, Láech cáem
cendlethan i n-airinuch na buidni sin. Folt dúalach dondbuide fair.
Rosc duillech dubgorm for folúamain ina chind. Ulcha éicsi
imchass is sí degablach imcháel imma smech. Bratt dubglass ba
loss i forcipul imme. Delg duillech de findruine
4335]
'sin brutt ósa bruinne. Léne gelchulpatach
frí chness. Gelscíath co túagmílaib argait inti
fair. Máeldorn findargait i n-intiuch
Cia sút ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetammar
ám ale. bar Fergus. Is hé cétna láech
cétrachlass in fert fótbaig i n-urard
4345]
na tulcha go toracht cách cuce Conchobor mac
Fachtna Fáthaig meic Rosa Rúaid meic Rudraigi,
ardrí Ulad & mac ardríg Hérend. Is é
láech formend mór dessid fora láim chlí
Conchobuir Causcraid Mend Macha mac Conchobuir co maccaib ríg Ulad
imme & co maccaib ríg Hérend rafailet ina
farrad. Is hí in tsleg atchondaic
4350]
ina láim in Chaindel Chuscraid sein co féthanaib
argit & go fonascaib óir. Is bés don tsleig sin
nachis imrethet impe ríam ná híaram na féthana
argait sechna fonasca óir acht gar ré coscur écin,
& is dóig gombad gar ré coscur ros imreittís
impe and so inossa.
Is hé láech cáem cendlethan dessid issind
firt bad fiadnaissi
4355]
don óclách thóesech thánic issin
tulaig Sencha mac Ailella meic Máilchló so-irlabraid Ulad
& fer sídaigthe slóig fer nHérend. Acht
atiur-sa bréthir chena ní comairle mettachta ná
midlaigechta rabeir dá thigerna issin ló bága sa indiu,
acht is comairle gaile & gascid & engnama &
mathiusa do dénam. Acht atiur-sa bréthir chena,
4360]
bar Fergus, is togaes dénma opre atraachtatar im Chonchobor i mmucha lá indiu and sain.
Ní dénam robríg díb, bar Medb.
Attethatar deglaích & dagóic acainni dá
n-acallaim. Ní ármimsea ón omm, bar Fergus,
acht atiur-sa bréthir nach raichnea i nHérind nach i
nAlpain slúag acallma Ulad á rasfecat a fergga do
4365]
grés.
Tánic buden aile dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide, bar Mac Roth. Fer find fata mór {folio 98a} i n-airinuch na budni sin is é grísta gormainech.
Folt dond temin fair is é slimthanaide bara étun. Bratt
forglass i filliud imme. Delg argit isin brutt ósa
4370]
brunni. Léni gel manaísech fri chness.
Cromscíath comfaebur chondúalach fair. Sleg
cúicrinni 'na láim. Colg dét iarna innud. Cia
sút ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetamar ám, bar
Fergus. Is cur lám for debaid sin. Is cathmílid bar
níth.
Tánic buden aile and isin tulaig cétna i Slemuin
Mide, for Mac Roth. Ní gó ám is borrfadach
forfópartatar in tulaig sin. Is tromm in gráin, is
mór in t-urud rabertatar leó A n-étaige uile dara
n-aiss. Láech cendmár curata i n-airinuch na budni sin is
4380]
é cicharda úathmar. Folt n-étrom
ngrelliath fair. Súle bude móra 'na chind. Bratt buide
cáiclámach imme. Delg óir buide 'sin brutt ósa
bruinne. Léne bude chorrtharach frí chness. Gae semnech
slindlethan slegfota co mbráen fola dara fáebor ina
láim. Cia sút ale? bar Ailill ri Fergus.
Ratafetamar ám ale
4385]
in láech sain, bar Fergus. Ní imgab cath
ná cathróe ná comlund ná comrac cách
thánic and. Lóegaire Búadach macConnaid Buide meic
Íliach ó Immail atúaid and sain.
Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide, for Mac Roth. Láech munremur collach i n-airinuch na
buidni
4390]
sin. Folt dub tóbach fair. Gnúis chnedach
chorcarda fúa. Rosc roglass lainnerda 'na chind. Gae súlech go
foscadaib úasu. Dubscíath co caladbúalid findruini
fair. Brat odorda bachuaslae imme. Bretnas bánóir isin brut
ósa bruinne. Léine threbraid síte fria chnes. Claideb
co n-eltaib dét & co n-imdénam
órsnáith
4395]
ara étaig immaig anechtair. Cia sút
ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetammar ám ale, bar
Fergus. Is cur lám for ugra sain. Is tond romra bádes. Is
fer trí ngreth. Is muir dar múru cách
thánic and. Munremur mac Gerrcind a Moduirn atúaid and
sain.
Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide,
4400]
for Mac Roth. Láech cetherlethan comremar i
n-airinuch na buidni sin is é anisc odorda, is é derisc
tarbda. Crundrosc n-odorda n-adardd ina chind. Folt
bude rochass fair. Crundscíath derg co mbil chaladargait ina
imthimchiull úasu. Gae slindlethan slegfota 'na láim.
Bratt ríabach imme. Eó uma isin brutt ása
4405]
brunni. Léni chulpatach i caustul gá forcnib
dó. Colg dét iarna chossliasait chlí. Cia
sút ale? {folio 98b} ar Ailill ri Fergus.
Ratafetammar ám ale, bar Fergus. Is sond catha sain. Is
búaid cacha irgaile. Is fodb trescada cách thánic and.
Connud mac Morna ó Challaind atúaid and sain.
4410] Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna
i Slemuin Mide, for Mac Roth. Ní gó ám is tailc
& is tarbech forrópartatar in tulaig sin comro chrothsatar
na slúaig conarnecar indi fora cind. Fer cáem gráta i
n-airinuch na budni sin. Áldem de daínib in domuin eter chruth
& deilb & dénam, eter arm & erriud, eter
mét &
4415]
míad & masse, eter chreitt & gasced
& chóra. Ní gó ám ale, bar
Fergus, is hí a epert chomadas-som sain.
Ní duí for lomma cách thánic and. Is bidba
cáich. Is gus nád fulangar. Is tond anbthena
bádes. Is luchair n-aga in fer álaind. Feidilmid Chilair
Chetail ó Elland atúaid and sain.
4420] Tánic buden aile and dano 'sin tulaig cétna
i Slemuin Mide, for Mac Roth. Ní comtig láech is
cháemiu ná in láech fail i n-airinuch na buidni
sin. Folt tóbach dergbuide fair. Aiged fochaín forlethan
laiss. Rosc roglass gossarda is é caindelda gárechtach 'na
chind. Fer cóir cutrumma is é fata focháel
4425]
folethan. Beóil deirg thanaide leiss. Deóit
niamda némanda. Corp gel cnesta. Cassán gelderg i fadi
úasu. Eó óir isin brutt ósa brunni. Léne
de sról ríg ina dergfilliud de dergór fri
gelchness. Gelscíath co túagmílaib dergóir fair.
Claideb órduirn intlassi fora chlíu. Gae fata
fáeborglass re faga féig fóbarta co súanemnaib
4430]
loga co semmannaib findruine ina láim. Cia
sút ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetammar ám ale,
bar Fergus. Is leth nglíad sain. Is galiud comlaind. Is
londbruth n-archon cách tánic and. Reochaid mac Fathemain
ó Rígdond atúaid and sain.
Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide,
4435]
for Mac Roth. Láech órainech
remurslíastach i n-airinuch na budni sin. Bec nach remithir fer
cach n-óenball de. Ní gó ám is fer co
talmain, all sé. Folt dond tóbach fair. Gnúis
chorcra chrundainech fúa. Rosc mbrecht n-urard ina chind. Fer
án athlam and samlaid co n-ócaib dubartacha
dubsúlib co n-idna rúad
4440]
lassamain co n-ábairt imtholta co saigit sech comlond do
brissiud ar forlond, co tuidmech fóbarta fair, can chommairge
Conchobuir aca itir. Cia sút ale? bar Ailill ri Fergus.
Ratafetammar ám ale, ar Fergus. Bá hitte di gail
& di gasciud cách thánic and.
Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide, for Mac Roth, is hí fossaid écsamail.
Láech álaind éscaid i n-airinuch na budni sin.
Gormanart cáel corrtharach go stúagaib fíthi figthi
féta
4450]
findruini, go cnappib dílsi deligthi derggóir for
bernadaib & brollaigib dó fri chness. Bratt bommannach co mbúaid cach datha
thariss. Caechruth óir {folio 99a} fair .i. a
scíath fair. Claideb crúaid catut colgdíriuch i
n-ardgabáil churad bara chlíu. Sleg díriuch drumnech ar
derglassad 'na láim. Cia sút ale? bar
4455]
Ailill ri Fergus. Ratafetammar ám ale, bar
Fergus. Is roga rígfiled sain. Is rúathar rátha. Is
rót do báre. Is tarbbech a gal cách thánic and.
Amargin mac Ecelsalaig Goband, in file maith ó Búais
atúaid.
Tánic buden aile and dano 'sin tulaig cétna i Slemuin
Mide,
4460]
for Mac Roth. Láech find buide i n-airinuch na budni
sin. Find uile in fer sain eter folt & rosc & ulcha
& abratchur & dechelt. Scíath búaledach
fair. Claideb órduirn intlassi bara chlíu. Sleg
cúicrind confaittnedar darin slúag uile ina láim.
Cia sút ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetammar ám
ale, bar Fergus. Inmain ám láech
4465]
side far túaith rarfánic and. Inmain bethir
balcbéimnech. Inmain mathgamain mórglonnach fri hécratu
cuncan ferglond fóparta. Feradach Find Fechtnach á Nemud
Slébe Fúait atúaid and sain.
Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna i Slemuin
Mide, for Mac Roth. Días máethóclách i
n-airinuch na budni sin. Dá
4470]
bratt úanide i forcipul impu. Dá chassán
gelargait isna brattaib ása mbrunnib. Dá léne di
slemunsítu buide fria cnessaib. Claidbi gelduirn fora
cressaib. Dá sleig cúicrind co féthanaib argait
óengil ina lámaib. Immáes bec eturru de
sodain. Cía sút ale? bar Ailill ri Fergus.
Ratafetammar ám ale, bar Fergus. Dá
4475]
ánrath sain, dá óenmuntind, dá
óenlosnaid, dá óenchaindill, dá ching, dá
churaid, dá chléthbriugaid, dá dreicg, dá
thenid, dá thuidmechtaid, dá deil, dá dána,
dá dásachtach, dá threittell Ulad imma ríg.
Fiachaig & Fiachna and sain, dá mac Conchobuir meic
Fachtna meic Rossa Rúaid meic Rudraigi and sain.
4480] Tánic buden aile and dano 'sin tulaig
cétna, for Mac Roth. Is bádud ar méit. Is tene
ar rúadlossi. Is cath ar lín. Is ald ar
nirt. Is bráth ar bláriud. Is torand ar tharpigi. Fer ferggach
úathmar irggráin i n-airinuch na buidni sin, is é
srónmar ómar ubullruisc. Folt ngarb ngrelíath.
Bratt ríbáin imme.
4485]
Cúalli iairn isin brutt ósa brunni congeib
ón gúalaind go araile dó. Léne garb threbraid
fri chness. Claideb secht mbrattomon do iurn athlegtha iarna
tháebdruimm. Tilach dond fair .i. a scíath. Líathga
mór co tríchait semmand trina cró 'na láim. Cid
trá acht ro lá dírna dina cathaib & dina
slúagaib ac déscin in laích sin
4490]
& a buden immi oc tíachtain 'sin tulaig i
Slemuin Mide. Cia sút ale? bar Ailill ri Fergus.
Ratafetammar ám ale. bar Fergus. Is leth catha sain. Is
cend n-imresna. Is cend ar gail. Is muir dar críchu cách
thánic and. Celtchair Mór mac Uthechair á Lethglaiss
atúaid and sain.
4495] Tánic buden aile and dano isin tulaig cétna
i Slemuin Mide, for Mac Roth, is hí bailc bruthmar, is
í éitig úathmar. Láech brúasach
bélmar i n-airinuch na budni sin, is hé lethgleóir
leithinchind lámfota. Folt dond rochass fair. Bratt
dublúascach imme. Roth créda 'sin brutt ása brunni.
Léni derscaigthi fri chness.
4500]
Claideb urfota fá choim. Manaís murnech ina
deiss. {folio 99b} Líathboccóit fair .i. a
scíath. Cía sút ale? bar Ailill ri Fergus.
Ratafetamar ám, bar Fergus. Is
hé in leó lond lámderg sain. Is é in t-art amnas
ágsidi forrges gail. Eirrge Echbél ó Brí Errgi
atúaid and sain.
4505] Tánic buden aile and dano 'sin tulaig cétna
i Slemuin Mide, for Mac Roth. Fer mór bresta i n-airinuch na
budni sin. Folt rúadderg fair. Súle rúadderga
móra 'na chind. Sithithir ri cruimmthir meóir míled
cechtar n-aí na dá rígrosc rúad romóra
failet laiss. Bratt brecc imme. Scíath glass fair. Gae gorm
4510]
tanaide úasa. Buiden fuilech fordergg imme 's
éssium féin créchtach fuilech eturru ar medón
fadessin. Cía sút ale? bar Ailill ri Fergus.
Ratafetammar ám ale, bar Fergus. Is é in dána
díchondircil. Is é inn accil ómnach. Is é in
lumne léitmenach.
Tánic buden aile and dano 'sin tulaig cétna i Slemuin
Mide, for Mac Roth. Laéch lecconfota odorda i n-airinuch
na budni sin. Folt dub fair. Sithballrad .i. cossa. Bratt derg fa
chaslaí
4520]
imme. Brettnas bánargait isin brutt ósa brunni.
Léni línidi frí chness. Scíath chróderg
co comraid óir fair. Claideb co n-irdurn argait
bara chlíu. Sleg uillech órchruí úasu.
Cía sút ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetamar
ám ale, bar Fergus. Fer trí ruitte sin, fer trí
raitti, fer trí rámata, fer trí mbristi, fer
trí mbúada, fer trí
4525]
mbága. Fergna mac Findchonna rí
Búraig Ulad atúaid and sain.
Tánic buden aile and dano 'sin tulaig cétna i Slemuin
Mide, for Mac Roth. Fer caín mór i n-airinuch na budni
sin. Cosmail ra Ailill n-ucut n-adrind n-inchoisc eter chruth &
ergnus & gili, eter arm & erriud & gail
& gasciud & gart & gnímrada. Scíath
gorm co
4530]
cobraid óir. Claideb órduirnd bara chlíu.
Sleg cóicrind co n-ór ina láim. Mind óir
úasu. Cía sút ale? bar Ailill ri Fergus.
Ratafetammar ám ale, bar Fergas. Is forus ferdaide sain.
Fúaparta forlaind. Forbrisiud fer cách thánic and.
Furbaidi Fer Bend mac Conchobuir á Síl i mMaig Inis
atúaid and sain.
4535] Tánic buden aile and dano 'sin tilaig cétna
i Slemuin Mide, for Mac Roth, is hí fossud
écsamail risna budnib aile. Aill bruitt deirg. Aill bruitt {folio 100a} glaiss. Aill bruitt guirm. Aill bruitt úane.
Bláe bána buide it íat álle étrochta úasu. Undseo mac mbec mbrecderg co
mbrutt chorcra eturru bar medón badessin. Eó óir
4540]
isin brutt ósa brunni. Léne de sról
ríg ba derggintliud de dergór fri gelchness.
Gelscíath go túagmílaib
dergóir fair. Taul óir barsin scíath,
bil óir ina imthimchiull. Claideb órduirn bec bá choimm
aice. Gae áith étromm co foscathaib úasu.
Cía sút ale? bar Ailill ri Fergus. Nád
fetar-sa ám ale, bar Fergus, innass na budni sin
ná in mac
4545]
bec fil inti d'fácáil ri Ultaib dar
m'éis, acht óen bad dóig lim-sa and comtis iat fir
Themra im Ercc mac Fedilmi Nóchruthaigi, mac-side Carpri Nia
Fer, & más íat, nímo carat anairich and so,
4560] Tánic buden aile and dano 'sin tulaig cétna
i Slemuin Mide, for Mac Roth, nád úatti trícho
chét indi. Fianna feochra forderga. Fir gil glain guirm chorcarda.
Monga fata findbuidi. Gnúsi álle étrochtai. Ruisc réilli rígdaidi. Étaige
lígda lendmassa. Deilge órda airegda iar ndótib
dendglana. Lénti síti srebnaide. Slega
4565]
gorma glainidi. Scéith buide bémnecha. Claidbi
órduirn intlassi iarna sliastaib sudigthir. Rotas triall brón
búridach. Brónaig uile eochraidi. Torrsig rurig
rígdaide. Díllechta in slóg sorchaide gana comsid
costadaig imdíched a n-irúatha. Cía sút
ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetammar ám ale, bar
Fergus. At
4570]
leómain londa sain. At glonna catha. Trícha
cét Maige Murthemne {folio 100b} and sain. Is ed
dosgní cendchrom torsech n-anfálid cana ríg n-aurraindi
eturru badessin, can Choin Culaind costadaig coscaraig claidebdeirg
cathbúadaig. Fail a mórabba ám dóib-sium
sain, ar Medb, ciarsat cendchroimm torsig n-anfálid. Ní
fuil olc nár
4575]
dernsamar riu. Ratas airgsemar & ratas indrisem
ó lúan tate samna co taite n-imboilg. Tucsam a mná
&a meicc & a maccáemi, a n-eich & a
n-echrada, a n-ailbi & a n-éiti & a n-indili.
Barraeilseam a tailcha dá n-éis go failet ina fántaib
comtís comartai síat. Ní thá ní
nod maítte forro, a Medb, bar Fergus, dáig ní
dernais d'olcaib
4580]
ná d'écóraib friu ní nár
urfuaith tóesech na degbuidne út fort, dáig
atbíth cach fert & cach lecht, cach lia & cach ligi
fuil adíu go airther nHérend, is fert & is
lecht, is lia & is ligi do degláech & do
degóc arna tuttim ra degthóesech na buidne út.
Bochinmáir
Atchúala-sa núall mór and, for Mac Roth,
risin cath aníar nó risin cath anair. Garsa
núall sút ale? bar Ailill ri Fergus. Ratafetammar
ám ale, bar Fergus. Cú Chulaind sain ac tríall
4590]
tíachtain docairt dochum in chatha 'gá
furmiáil ri fót fóenlaige i fFirt Sciach fa
thúagaib & baccaib & refedaib, & ní
lécgat Ulaid ind é ar bíth a chned & a
chréchta dáig ní hinchomlaind & ní
hinchomraic aithle chomraic Fir Diad.
Ba fír ám do Fergus anísin. Ba sé
Cú Chulaind sain 'gá furmiáil
4595]
ri fáet fóenlige i Firt Sciath ba thúagaib
& baccaib & refedaib.
And sain radechatar na dá banchánti a dúnud & longphurt fer nHérend .i. Fethan & Collach, co mbátar oc fáschuí & oc fásguba ás chind Con Culaind icá innisin dó madma bar Ultaib & marbtha Conchobuir & tuittmi Fergusa i frithguin.
Crennait brain braigte fer brunnid fer fuil. Mescthair tuind. Fadbaib
luind. Níthgalaib iar luibnig. Lúth
fiansa.
Iss ed dobert i clúais nÉrand, ní firfet a
nglé fail fora cind.
4600] IS hí inn aidchi sin radechaid in Morrígu
ingen Ernmaiss go mbaí oc indloch & oc etarchossaít
eterna dá dúnad chechtarda. Acus rabert-si na bríathra
sa:
4605]
Fethal ferda. Fir Chrúachna. Scritha minardini. Cuirther
cath ba chossaib araile. Eblait a rréim. Bo chin Ultu. Bó mair
Érno. Bo chin Ulto.
Is and sain rabert Cú Chulaind ra Láeg mac Riangabra: Ba
4610]
líag ám dait-siu, a mmo phopa Laíg,
bar Cú Chulaind, na derntá eterna dá chath
cechtarda indiu ní ná beth a fis acut dam-sa.
Cacha finnub-sa de ám, a Chúcúc, bar
Láeg, innisfithir duit-siu. Acht undsea albín assin
dúnud & assin longphurt aníar innossa barsin mag. {folio 101a}
Undsea chethirn ngilla 'na ndiaid dá
fostud & dá
4615]
n-imfuirech. Undsea chethirn ngilla 'no assin
dúnud & assin longphurt anair dá
tetarrachtain. Is fír ám sain ale, bar Cú
Chulaind. Is mana mórglíad sain & is adbar
ndegdebtha. Ragaid in t-albín borsin mag & condricfat
in gillanraid. A condricfat ind
Tánic Láeg & todíuscis de Ultaib dochum in
chatha, & rabert na bríathra and:
Coméirget ríg Macha mórglonnaig.
Míannaigther Badb
R.
4635]
bó Immail, bar nertaib gal, bar cridib crú, bar
tilaib téici. Turcbaid in sním nítha, dáig
ní fríth ra Coin Culaind comchosmail. Cú gonben
mían Macha mochtraide más ar búaib Cúalnge
coméirget.
IS and sain atraachtatar Ulaid uile i n-óenfecht ra costud a
rríg
4640]
& ra bréthir a flatha & ra
frithálim coméirgi bréithri Laíg meic
Riangabra. Acus is amlaid atrachtatar lomthornocht uile acht a n-airm 'na llámaib. Cach óen dá
mbíd dorus a phupla sair díb, is triana phupaill síar
théiged ara fat leis tíachtain timchell.
Cinnas concoméirget Ulaid dochum in
chatha innossa, a
4645]
mo phopa Láeig? bar Cú Chulaind. Is ferda
concoméirget, bar Láeg. Lomthornocht uile, bar
Láeg. Cach óen dá tá dorus a phupla sair
díb, is triana phupaill síar téiged ara fat leis
tíchtain timchell. Atiur-sa bréthir, bar Cú
Chulaind, is degóir éigmi atrachtatar im Chonchobor i
mmucha láe itráthsa and sain.
4650] And sain atbert Conchobor ra Sencha mac Ailella: Maith a
mo phopa Sencha, bar Conchobor, fostá Ulaid &
ná léic dochum
Maith a mo phopa Sencha, bar Conchobor, todíusig de
Ultaib dochum in chatha dáig is mithig dóib a thechta.
Todíuscais Sencha d'Ultaib dochum in chatha. Rabert na
bríathra and:
Coméirget ríg Macha. Munter fial. Melat
fáebair. Fégat cath.
4660]
Claidet búrach. Benat scíathu. Scítha
labrai. Labra éiti. Éicni fastuda. Feochra costoda. Curther
cath ba chossaib araile. Eblait {folio 101b} a réim.
Bardanessat & bardalessat indiu. Ibait deoga duirbbi fola.
Línfaid cuma cridi rígan más ar búaib
Cúalngi coméirgit.
4665] Nírbo chían do Láeg dá
mbáe and go facca inní, fir Hérend uile ac
coméirge i n-óenfecht ac gabáil a scíath
& a ngae & a claideb & a cathbarr &
ac tulargain na mbuden rompu dochum in chatha. Da gabsat fir Hérend
cách díb bar slaide & bar slechtad, for
tóchtad & bar tinmi, for airlech & for essargain
araile ri ré cían & ra reimes
4670]
fata. Is and sain ra iarfaig Cú Chulaind dá
araid, do Láeg mac Riangabra, in tan ón baí nél
solus barsin gréin: Cinnas confegar in cath innossa, a mo phopa
Láeig? Is ferda confegar, bar Láeg. Cid
condrualaind-sea mo charpat & Én ara Conaill a charpat
& giara thíasmaís i ndíb carptib ánd
itte co araile iar
4675]
n-idnaib na n-arm, ní rossed crú ná roth
ná fonnud ná fertas díb ara dlús & ara
déinme & ara daingne congbaither a n-airm i
llámaib na mmíled itráthsa. Appraind nacham
fuil-sea do nirt beith eturru de-side, bar Cú Chulaind,
dáig dá mbeind-se de nirt, rapad réill mo thoilg-sea
and sain indiu i cumma cháich, bar
4680]
Cú Chulaind. Cossan ar chena, a
Chúcúc, bar Láeg. Ní tár dot
gasciud. Ní haisc dot inchaib. Doringnis maith reme sút.
Dagéna 'na díaid.
And sain ra gabsat fir Hérend fós bar slaide & bar
slechtad, for tochtad & for tinme, far airlech & for
essargain araile fri ré cían
4685]
& fri reimes fata. And sain daríachtatar
cuccu-som na nóecharptig de fénnedaib na hIrúade
& in triar de choiss maróen riu, & níra
lúathiu na nóecharptig andá in triar de choiss.
And sain daríachtatar chucu-som 'no ferchutredaig fer
nHérend, & ba hed a ngním-sin uile 'sin
chath ar bíth gona Conchobuir
4690]
diambad fair bad róen & ar bíth
ancthe Ailella & Medba dámbad forro conmebsad. Acus ba
sed and so anmand na ferchutredach: Trí Conaire Slébe Miss,
trí Lussin Lúachra, trí Niad Choirbb Tilcha Loiscthe,
trí Dóelfir Deille, trí Dámaltaig
Dercderce, trí Buidir Búase; trí Báeith
Búagnige, trí Búageltaig Breg, trí Suibne
Siúre,
4695]
trí Échdaig Áne, trí
Malléith Locha Érne, trí Abratrúaid Locha
Rí, trí Meic Amra Essa Rúaid, trí Fiachaig Feda
Némain, trí Mane Murisce, trí Muridaig Mairge,
trí Lóegaire Licci Derge, trí Broduind Berba,
trí Brúchnig Cind Abrat, trí Descertaig Dromma
Fornochta, trí Find Findabrach; trí
Conaill Collomrach, trí
4700]
Carpri Cliach, trí Mane Mossud, trí
Scáthglain Scáire, trí Échtaig hErcce,
trí Trenfir Taíte, trí Fintain Femin, {folio 102a} trí Rótanaig Raigne, trí
Sárchoraig Suide Lagen, trí Etarsceóil Etarbáne,
trí hAeda Aidne, trí Guare Gabla.
Is and sain atbert Medb ri Fergus: Ba bág ám dait-siu ga
4705]
dobertha do greimm catha gan díchill lind indiu
dáig r'indarbbad as da chrích & as t'orbba. Is
acainne fúarais crích & ferand & forbba
& mórmathius mór do dénam fort.
Dánam beth-sa mo chlaideb indiu ám, bar Fergus, ra
tescfaitis lim-sa bráigte fer for bráigte fer &
dóte fer for dóte fer & forcléithe fer for
forcléithe fer & cindu
4710]
fer for óeib scíath combús lir bommanna
ega eter dá ráeib tírib imríadat echraide
ríg cach mball sair & síar acum-sa de Ultaib
indiu dánam beth-sa mo chlaideb. Is and atbert Ailill rá
araid badessin .i. ra Fer Loga: Domraiched craum claideb choilles toind,
a gillai, bar Ailill. Nátiur-sa bréthir mad messu a
bláth ná
4715]
'lessugud lett indiu é andá in lá tucus
barin lettir i Crúachnaib Aí, dá mbet fir Hérend
& Alban acott anacul forom indiu, nít ainset uile.
Tánic Fer Loga reime & tuc in claideb laiss ba búaid
caíntaisceda & fo chaindil chaín lassamain &
tucad in claideb i lláim Ailella & tuc Ailill i lláim
Fergusa. Acus firis Fergus fálte
4720]
risin claideb. Mo chen Caladbolg, claideb Leite, bar
ésium. Scíth á aí óenfir Bodba.
Cía farsa n-immér-sa so? bar Fergus. Arna
slúagaib immut immácúaird, bar Medb. Ná
bered nech mathim ná hanacul inniu úait mani bera
fírchara. And sain gebis Fergus a gasced & tánic
reime don chath. Gebis Ailill a
4725]
gasced. Gebis Medb a gaisced & tánic don chath.
Coro maid in cath fo thrí ríam rompo fathúaid
condanimmart cúal gae & claideb
Tánic Conchobor reme go airm i cúala in cath do maidm ba
4740]
thrí {folio 102b} ris atúaid,
& gebid scíath ra scíath and .i. ra Fergus mac
Róig, .i. in nÓchaín Conchobuir cona cethri óeib
óir & cona cethri sethrachaib derggóir. And sain
rabert Fergus trí balcbémmenda Bodba issin
nÓchaín Conchobuir goro géis a scíath for
Conchobor.-Ára géised scíath Conchobuir, ra
géistis scéith Ulad uile. -Giaro
4745]
boí dá threisi & dá tharpigi ra
búail Fergus a scíath bar Conchobor, ra boí dá
chalmacht & dá churatacht ra chongaib Conchobor in
scíath connára chomraic ó in scéith ra hó
Conchobuir cid itir.
Amae, a firu! bar Fergus. Cía concongbathar
scíath rum-sa indiu 'si lló bága sa airm condrecgat
cethri ollchóiceda Hérend bar
4750]
Gárig & Ilgárig i cath Tána
Bó Cúalnge? Gilla iss ó & iss
imláne and so andáe ale, & rap ferr
máthair & athair, fer rat indarb át chrích
& át ferand & át forbba, fer rat
chuir i n-adba oss & fíadmíl & sinnach,
fer nára léic leithet da gabail badéin dit
chrích ná dit ferand dait, fer rat chuir ar bantidnacul
mná, fer rat sáraig im tríb maccaib Usnig do
4755]
marbad far th'einech fecht n-aill, fer rat dingéba indiu
i fiadnaisi fer nHérend, Conchobor mac Fachtna
Fáthaig meic Rossa Rúaid meic Rudraigi, ardrí Ulad
& mac ardríg Hérend.
Immánic-sea ón omm, bar Fergus. Acus tuc Fergus a
dá láim arin Caladbolg & rabert béim de dar
aiss síar goro chomraic
4760]
a fográin ri talmain, & da mídair a
thrí bráthbémmenda Bodba da béim bar Ultaib
comtís lir a mmairb andá a mbí. Dachonnaic Cormac Cond
Longas mac Conchobuir éside & rabert side d'indsaigid
Fergusa & ra iad a dá láim thariss. Aicclech
nád aicclech sain, a mo phopa Ferguis. Náimdemail
nád charddemail sain, a mo
Taí do lám go fáen ale, bar Cormac Cond Longas, & tesc na tilcha dar cendaib na slúag, & bud dídnad dit feirg. Ráid ra Conchobor táet 'na inad catha didu. Tánic Conchobor 'na inad catha.
4775] Is amlaid ra boí in claideb sain, claideb Fergusa,
claideb Leiti a sídib é Inn úair ba háill
búalad de 'no, ba métithir ra stúaig nimi i
n-aeór é Is and sain táeiss Fergus a láim go
fáen dar cendaib na slúag goro thesc a trí cindu dina
trí tulchaib, go failet 'sin ríasc bad fiadnaisi. Gorop
íat na trí Máela Mide and sain.
4780] Imthúsa Con Culaind and so innossa:
rachúala-saide in nÓchaín Conchobuir 'gá
búalad d'Fergus mac Róig. Maith a mo phopa
Laíg, bar Cú Chulaind, cía conlinfadar in
nÓchaín mo phopa Chonchobuir do thúarggain amlaid seo
& messi im bethaid? Telggai boga fuile, formach n-áir
ale, bar Láeg. An fer Fergus
4785]
mac Róig. Bacleth claideb carpait a ssídib.
Rasíacht eochraide mo phopa Conchobuir cath.
Oslaic go troit túaga, a gillai, bar Cú Chulaind. {folio 103a}
And sain focheird Cú Chulaind
móroscur de co llotar a thúaga de go Mag Túaga i
Connachtaib. Lotar a bacca de go Bacca i Corco
M'rúad.
4790]
Lotar na suipp sesca bátar 'na áltaib i
cléthib aeóir & firmiminti feib is sía
thiagait uiss i lló áille nád bí gáeth.
Ra gabsat a fuli ilgremma de gorbo lána tairchlassa &
eittrigi in talman dá fulib & dá gáeib
cró Is é céternmas ngascid daringni-sium
ár n-érgi na dá banchánti bátar ac
fáschuí & ac fásguba .i. Fethan &
Cholla,
4795]
barressairg cách díb da chind araile gorbo derg
dá fuil & gorbo liath dá n-inchind. Ní
fargbad a arm 'na farrad-som itir acht a charpat ammáin.
Acus ra gab-som a charpat re aiss & tánic reme d'indsaigid
fer nHérend & ra gab dá charpat forro go
rránic go airm i mbaí Fergus mac Róig. Táe
ille, a mo phopa Ferguis, bar ésium. Níra
Atchúala Fergus sain & ra impá & tucastar
a thrí coscémmenda láechda lánmóra,
& óra impá-som, ra impátar fir Hérend
uile. Da maid d'feraib Hérend dar tilaig síar. Tarrassaid
inn irgal im
4815]
chend Connacht. I mmedón laí tánic
Cú Chulaind dochum in chatha. Tráth funid nóna da maid
din budin dédenaig de Chonnachtaib dar tilaig
síar. Nír diruais don charpat i lláim Con Culaind risin
ráe sin acht dorn dina bassaib immon roth & bass dina
fertsib immon creitt, acht ic airlech & ic essargain cethri
4820]
n-ollchóiced nHérend risin ré
sin.
And sain geibis Medb scíath díten dar éis fer
nHérend. And sain faítte Medb in Dond Cúalnge co
coíca dá samascib imbe & ochtor dá
hechlachaib leiss timchell co Crúachain. Gipé rasossed,
gipé ná rossed, go rossed in Dond Cúalnge feib ra
gell-si. Is and
4825]
drecgais a fúal fola for Meidb & itbert: Geib, a Ferguis, bar Medb,
scíath díten dar éis fer nHérend goro
síblur-sa m'fúal úaim. Dar ar
cubus, ar Fergus, is olc in tráth & ní
cóir a dénam. Gid ed ní étaim-sea
chena, bar Medb, dáig nída beó-sa meni
síblur-sa m'fúal úaim. Tánic Fergus
& gebid scíath díten dar éis fer
4830]
nHérend. Siblais Medb a fúal úathi co
nderna trí tulchlassa móra de co taille munter in cach
thurchlaiss. Conid Fúal Medba atberar friss.
Ruc Cú Chulaind furri ac dénam na huropra sain &
níra gonastarsum; ní athgonad-sum 'na díaid hí.
Ascaid dam-sa úait indiu,
4835]
a Chú Chulaind, bar Medb. Gia ascaid
connaige? bar Cú
Tánic Cú Chulaind i timchell fer nHérend
& gebis scíath díten din dara leith díb
d'imdegail fer nHérend. Táncatar ferchutredaig fer
4840]
nHérend din leith aile. Tánic Medb 'na hinad
féin & gebis scíath díten dar éis fer
nHérend & rucsat leó bán cóir sin
fir Hérend dar Áth Mór síar.
And sain daríacht a chlaideb d'indsaigid Con Culaind &
rabert béim dona tríb Máelánaib Átha
Lúain i n-agid na trí Máela Mide
4845]
goro ben a trí cindu díb.
And sain ra gab Fergus ac tachim in tslúaig ac dula a
Áth Mór síar. Rapa chomadas in lá sa indiu
ám i ndíaid mná, ar Fergus
Condrecat lochta ra fulachta and so indiu bar
Medb ra Fergus. Ra gattá & ra brattá in
slúag sa indiu. Feib
4850]
théit echrad láir rena serrgraig i crích
n-aneóil gan chend cundraid ná comairle rempo, is amlaid testa
in slúag sa indiu.
Imthúsa Medba sunna innossa, ra timsaigit & ra timmairgit fir Hérend lé-si go Crúachain go factis gleicc na tarb.
IMthúsa in Duind Chúalnge sunda innossa, á
'tchonnaic-sén in
4855]
tír n-álaind n-aneóil, rabert a
thrí resse gémmend bar aird. Atchúala in Findbennach
Aí éside. Ní lamad míl firend géisecht
bud airdde ná gúasacht aci-side eter cethraib átha
Aí uile, Áth Moga & Áth Coltna, Áth
Slissen & Áth mBercha, & túargab a
chend go díing tánic reme go Crúachain d'indsaigid
in Duind Chúalnge.
4860] Is and sain ra ráidsetar fir Hérend cía
bud fiadnaisi dona tarbaib. Iss ed ra ráidset uile gombad
é Bricriu mac Garbada. - Dáig blíadain résin
scél sa Tánad Bó Cúalnge tánic Bricri
d'faigde Fergusa assin chóciud i n-araile, & ra
fost Fergus ace é ic irnaide ra sétaib & ra
maínib. Acus darala eturru ic imbirt fidchilli &
4865]
Fergus & atrubairt-sium aithis móir ra Fergus.
Dabert Fergus béim dá durn dó-som & dind
fir baí 'na láim goro thoilg in fer 'na chind go
róebriss cnáim ina chind. In fat ra bátar fir
Hérend i slúagiud na Tána, ésium 'gá
leiges i Crúachain risin ré sin. Acus
Atchonnaic cách a chéile dina tarbaib & foclassa
búrach dóib and & fócerddetar in n-úir
thairsiu. Ra chlaitar in talmain dara formnaib & dara
slinneócaib, & ra rúamnaigsetar a rruisc {folio 104a} ina
4875]
cendaib dóib immar cháera tenda tentide. Ra
bulgsetar a n-óli & a sróna mar bulgu goband i
certchai, & rabert cách díb blascbéim
brátha d'indsaigid a chéile. Ra gab cách díb bar
tollad & bar tregdad & bar airlech & bar
essorgain araile. And sain ra immir in Findbennach meirbflech a astair
& a imthechta & na sliged barin
4880]
Dond Cúalnge, & ra sáid adairc ina
tháeb & brissis búrach fair. Iss ed rucsat a
rrúathur go hairm i mbáe Bricni goro bertsatar ingni na
tarb ferchubat fir i talmain é arna bás. Conid Aided Bricni and sain.
Atchonnaic Cormac Cond Longas mac Conchobuir anísin & ro
4885]
gabastar fogeist dárbo lán a glacc &
rabert trí béimmenna don Dond Chúalnge ó
ó go erboll. Nírap sét suthain suachnid dún
in sét sa, bar Cormac, dáig ná tic de
láeg a chomaísi badéin do dingbáil.
Atchúala Dond Cúalnge annísein & báe
ciall dunetta aice & ra impá risin Findbennach & go
'mmarálaid dóib assa aithle
4890]
d'imbúalad ri ré cían & ri remis
fota goro laig inn adaig bar feraib Hérend. Acus ára laig inn
adaig, ní rabi ac feraib Hérend acht éstecht re
fúaim & re fothrom. Ra sirset na daim Hérind
uili in n-aidchi sin.
Nírbo chían d'feraib Hérend dá
mbátar and mochrád arnabárach
4895]
go faccatar in Dond Cúalnge dar Crúachain
aníar in Findbennach Aí ina ascarnaig ara bennaib &
ara adarcaib. Ra éirgetar fir Hérend & ní
fetatar cía dina tarbaib ra báe and. Maith a
firu, bar Fergus, léicid a óenur más
é in Findbennach Aí fail and, & más
é in Dond Cúalnge, léicid a choscor leis. Natiur-sa
bréthir is bec i ndernad
4900]
imna tarbaib i farrad na ndingéntar
innossa.
Tánic in Dond Cúalnge. Tuc a dess ri Crúachain & ra fácaib crúach dá óeib and, gorop de atá Crúachna Áe.
Tánic reme go himmargain Átha Móir & ra fácaib a lón in Fndbennaig and, gorop de dá tá Áth Lúain.
4905] Tánic sair reme i crích Mide co Áth
Troim goro fácaib a thromm ind Findbennaig and.
Túargaib a chend go díing & ra chroth in
Findbennach de fo Hérind. Ra chuir a láraic de co Port Large.
Ra chuir a chlíathaig úad go Dublind rissa rátter
Áth Cliath. Tuc a aged fathúaid assa
4910]
aithle & tuc aichni far tír Cúalnge
& tánic dá hindsaigid. Is and ra bátar
mnáa & meicc & mindóene ac coíniud in
Duind Chúalnge. Atchondcatar-som a thaul in Duind Chúalnge
dá saigid. Taul tairb chucaind! bar íat-som. Conid de
atá Taul Tairb ó sein anall.
4915] And sain imsóe in Dond Cúalnge fa mnáib
& maccaib & mindóenib tíri Cúalnge
& curis ár mór forro. Tuc a druim risin tilaig assa
aithle & ro maid cnómaidm dá chride 'na
chlíab.
Gorop a hús & a imthúsa & a deired na Tánad gonici sein.