Corpus of Electronic Texts Edition
Lives of the Saints from the Book of Lismore (Author: Unknown)

Life 4


1774]

Betha Shenain meic Geirrginn


1775] MIRABILIS DEUS IN SANCTIS SUIS’’

Ps. 67:36

ET CETERA. IN Spirut naom
1776] do roisce cech spirat, in Spirut ro lesaigh in eclais cechtardhai
1777] .i. petarlaic & nu-fhiadhnaisi o rath ecna & fhaitsine, is h-e ro raidh na briáthra-sa
1778] a gin in righ-fhatha Dabid meic Iese don molad & don adhamhrughadh fil
1779] do Dhia triana noemhu & triana fhirenu, amal at-beir Mirabilis Deus in
1780] sanctis’’

Ps. 67:36

.

{folio 59rb}


1781] Oen didiu dona naemhuibh & dona firénuibh triasa tainic
1782] molad & adhamhragud in Choimdedh fiadh dainibh triasna fertuib & triasna
1783] mirbuilib do-roine Dia aire i talmain, IN noemh uasal airmitnech
1784] dia ta lith & foraithmet i n-ecmong na ree-so & na h-aimsire .i. sanctus Senanus
1785] espocus.


1786] IS ann didiu erdharcaigit in cristaidi lith & sol- lumun a eitseachta inti
1787] noeimh Shenan in ochtai Kalainn Marta arai laithe mís grene, is indiu arai
1788] laithe sechtmaine isin bliadain frecnairc i tam. At-fiadhat na h-eolaig do
1789] bunad & do gheinemain anti noem Shenan, o ghuidhi & o forcetal do rath
1790] in prim-fhatha & in aird-espuic innsi h- Eirenn .i. noemh Patraic, gein t-Senain
1791] & dona mirbhailibh do-rine Dia aire .i.


1792] Seanan mac Gerrginn meic Cobhthaig meic Builc meic Dece meic
1793] Imchada meic Cuirp meic Roduind meic Luigdech meic Aililla meic
1794] Echadha meic Aenghusa meic Fiachra Find meic Coirpri Bhaschain meic
1795] Conaire meic Mogha Lamha meic Luigdech Allaid meic Cairpri Croim- cinn
1796] meic Daire Dornmair meic Cairpri Finnmhair meic Conaire meic Etersceoil
1797] meic Eogain. Coimgheall didiu ingen Ernaig meic Golbine máthair Shenain,
1798] do Alltraighiu. Do-rairngair immorro in primh-fhaidh & in prim-apstal ro fhaidh
1799] Dia do proicept d' feraib Eirenn .i. noemh Patraic, gein t- Senain. Air
1800] in tan bái Pátraic ic proicept do h-Uaib Figeinti & ic a m-baithius i n-Domhnach
1801] Mor
tancatar Corco Bhaiscind gona righ .i. Bolc mac
1802] Decce, mur-choblach mor tar Luimnech atuaidh cu Patraic, & ro guidhseat
1803] Pátraic fa próicept doibh in la-sin & a m-baisted fo cedair. Do-raidh Pátraic
1804] friu-som airisiumh co maduin ár ba scith in la-sin. Ro raidset Corca Baiscinn


p.55


1805] re Patraic: ‘Ni cumhgamait, ar is fas ar crich dar n-eis cen ocu ica h-imchoimhet,
1806] & ita ar coblach cen nech oca recmait a leas
1807] tindenus docum ar criche’. Do-luidh Pátraic iar sin ina carput
1808] co faiced cach h-e & cu ro-cluindis a guth & proicept brethri De uadha,{folio 59va}
1809] et ro creitset annsin do Dhia & do Pátraic. Canuid didiu Pátraic
1810] in baithius doib forsin abhuinn bui a comhfhocus doibh, & baistter innte na
1811] sluaigh uile. Et do-ratsat almsana mora do Pátraic. Bendachaid Pátraic
1812] iat-somh, & do-raidh cu m-biadh imad ana & innmhusa i Crích Baiscinn co brath.
1813] Ro áilset Corca Bhaiscinn for Pátraic toidhecht leo do bendachadh a criche
1814] & do baisted a m-ban & a leanamh & a mogad for-fhacsat dia n-eis. Ro raidh
1815] Pátraic friu: ‘Nidam uain-siu do thuidhecht libh & imluadh mu mhuinnteri
1816] tar in sruth-sa inunn’. Ro raidset Corco Baiscinn: ‘Ata’, ar siat, ‘coblach mor
1817] linne dod timochar tar in muir, & not-berum tairrsi cot uile mhuinnteraib
1818] cosaibh tirmaibh, & dot-berum aris for culai’. Ro op Pátraic aris dul leo, & ro
1819] raidh: ‘Ni fhetaim-si’, ar se, ‘facbhail na criche i tu no gu tair a coisercadh &
1820] a m-bennachad uile’. Et do-rat Patraic bennachtain for Corca Bais- cinn, &
1821] for-fhacaib buaidh cabluigh forro. {BN§}Conid de sin ro chan Pátraic in rann-so:
    1. 1822] Ní ró
      1823] do Chorcco Baiscind, ní gó;
      1824] gen beth cloidim for a cliu
      1825] ni gébtar riu ni beas mó.
§


1826] Do-raidh Pátraic re Corco Baiscinn; ‘In fil i focus duin airm as budh reill
1827] damh-sa bar crich co ros-fegainn fein om shuidhi & co rous-bennachainn as in
1828] maigin-sin’? ‘Ata eicin’, ar siat, ‘in tealach thall’ .i. Findine. Luid
1829] Pátraic leo iarum for mullach Findine & ro raidh friu: ‘An h-í so bar crich
1830] fria Luimnech i tuaidh co rice in n- oician siar’? ‘As si’, ar iat-som. ‘In
1831] roich’, ar Pátraic, ‘in sliabh tall tuaidh .i. Sliab Ellbe, i crich Corca Mruadh
1832] in Nindois’? ‘Ni roich’, ar siat. ‘Ro-sia re m-brath’, ol Pátraic. ‘In roich
1833] dano bur crich in sliabh thall tair .i. Echtgi i crich na n-Desa’? ‘Ni roich’,
1834] ar siat. ‘Ro-sia iar cein’, ar Pátraic. Beannachais Pátraic iarum Corca
1835] Baiscinn
& do-raidh riu: ‘Ni ricthe a leas techt dam-sa libh an bhar tír, ár ita
1836] gein ocuibh i m-broinn mhna, & is dó do-radadh o Dia bur tir-si: is iarnachul
1837] bheithi, is dó fhoighentai & foighenus in cenel-sa Ua Figennte. IS e bus
1838] Patraic duibh. Et bidh mór a cata in gein gignither lib. Mo- genar bias 'na


p.56


1839] aircill. Et ann inis tall tiar a m-beluibh in mara, in fil{folio 59vb} aitreabh
1840] innte’? ar Pátraic, .i. Inis Cathaigh. ‘Ni fhil’, ar siat, ‘ar itá peisd adhuathmur
1841] innte nach leicc a h-aitreabad .i. Cathach a h-ainm’. ‘IS amra’, ar
1842] Pátraic, ‘an mind ordain & in lia loghmur & in mogh airmitnech sain-shercach
1843] oc Dia & oc dainibh in macan gignither ocaibh, ár is ara chinn coiméttar
1844] talam na h-innsi út i n-óighe, ár is ann bias a eiseirghi & eiserghi shloigh moir
1845] do noemuibh maille fris’. IS ann sin ro raidh Patraic oc taircetal gene
1846] Senain:
    1. 1847] Gignidh macan 'san tir thiar
      1848] isin oilen os aician,
      1849] biaidh Corca Baiscinn fo láimh,
      1850] feruibh, macaibh ocus mnaibh.
    2. 1851] Bid án, uasal, ordnidi
      1852] ac Dia ocus ag daínibh:
      1853] mo-ghenar tuath ocus ceall
      1854] bias ar cul in meic-sin,

1855]

WS moved the following six words from their original place between the above quatrains

Bidh urdraic airmhitnech in mac-sin ar Pátraic, ‘uair do-bhera dhoibh sídh
1856] co n-imat gacha maithiusa & dichur gach teadhma indlighthigh dia n-dernat
1857] reir in meic sin .i. noimh Shenán gu n-dechmhadaib & primitib & almsanuibh
1858] do Dia & do Shenán. Mairg dia manchaib immorro do-ghenat
1859] aimhreir in meic-sin, ár do-bera Dia dighla troma forro in tan sin, cu m-bia
1860] dith for a n-daínibh & for a n-indilibh, & bérthar ith & blicht & gach torad
1861] uathuibh iar sin, co m-beit fo gorta & dith, chu recfa cach a mac & a ingin a
1862] crichaib ciana ar a m-bethugud, mina rabhut do réir Shenáin. Bidh urgna,
1863] oirdnidi a clanna isin bith freacnairc dia rabhut da reir’.


1864] O ro raidh Pátraic na briathra-sa, oc tairchetal gene Senáin, & o ra bennach
1865] crich Corca Baiscinn, faeidhis uasal- shacart & deochan do Romanchaib
1866] batar maille fris, Maculatus & Latius a n-anmanna, immaille re Corca Baiscinn
1867] da m-baithius. Et i n- adaig do-rochtatar co Pátraic,is é sin aimser
1868] do-pritchaiset iris & creidium Crist & do-ronsat baithius & comna i crich
1869] Corco Baiscinn. IS ann dano ro thoghsat na noeimh-sin recles doibh & port
1870] a n-eiseirghi do thaeibh puirt Innsi Cathaig don leth tuaidh i n-ercomair Reilgi
1871] Aingil Dé
, ár ro-fhetatar ba h-i Relic in Aingil i n-Inis Cathaig no biath esseirghi
1872] Shenáin, & ba maith leo-som a n-eiseirghi do beith i comhfhocus d' eiseirghi


p.57


1873] Senáin cumadh{folio 60ra} aroen re Senán ro dechsatais do
1874] mhor-dail bratha.


1875] Nir' bho cian iar sin in tan boi mor- dhal Corca Baiscinn ind oen-bhaile.
1876] Tainic dano lanumain docum in airechta. Amal do-rochtatur in t-airecht
1877] ad-racht in drai boi isind airectus rompa. O 't-conncadar cach sin ad-racht
1878] in t-oirecht uile rompa, ár ba mor anoir in druad acu-som isin aimsir-sin.
1879] Faitbis in t-airecht imon drai, & at-bertsat fris. ‘Ba linn’, ar siat,
1880] ‘do-deachaid dhuit Gerrginn aithech & a sheitig do-ghní do ureirghi’.
1881] At-bert in drui: ‘Ni do aithech do-ghniu-sa ureirghi, acht mac fil
1882] a m-broinn na mna thall, ár ad-resset Corcu Baiscinn uili roime. IS dó
1883] fhoighenat. IS e bus flaith doibh co brath’.


1884] IN tan tra thainic aimser ghene in meic-sin .i. Senán, tairisidh a
1885] mhathair ina h-oenar ina lubhghort fria deiseabhair na grene, & tainic aingel
1886] De dia furtacht cona raibhi docair di a tuismed a meic, & bennachais in
1887] t-aingel in mac rucad ann. IN t- uaitne caerthuinn bai ina laimh oc tuismed
1888] a meic gabais talam cu m-bai fo blath & duille fo cedair, & maraidh beous
1889] in crann-sin.


1890] Nir' bho cian dóib iar n- gein in meic-si luidh a thair do uisqui & a
1891] mac le 'na h-ucht. Tarasair iarum in mháthair for lomrad a smer don
1892] mhuine bui i comhfocus in topair, ár ba i tus fhogham- hair ro genair Senán.
1893] Do-raidh in mac remhraidte asa h-ucht: ‘An de sin,
1894] a mháthair, ár is proinn riana trath coir insin’.


1895] Oc Muig Lacha dano ro bhai ar tus aras & orba do thustidhibh
1896] Senáin riasíu ro genair Senán. Bai dano orba n-aill doibh oc Tracht
1897] Termainn
. Ata didiu ré cian eter in da fhorba sin. IN tan dano ba h-áil
1898] do thustidhibh Senáin imeirghi do dhenam no thicedh Senán la no da la
1899] rempaibh do denamh thighi & lias & mhachad & gach comhnacal cena ricdis
1900] a leas da bheith urrlamh ara cinn. Senán immorro is ed ro gnith-saidhe ar
1901] dhesheirc cabhair da gach oen ricedh a les, & no bith urlam ar cinn a muinteri
1902] tech nua aigi-sium.


1903] Feacht ann fergaighis a már fris-sium imon ní-sin, & is ed ro raidh:
1904] ‘A meic claindi & ceniuil’, ar si, ‘as beg do tharbha dhuin’. ‘A
1905] mháthair’, ar se, ‘dena{folio 60rb} airisiumh & rat-fia comnacal’. ‘Do-aircebha
1906] dhuinne inni-sin’, ol in mháthair. ‘Do-aircebha co fir’, ol Senán.
1907] In tan tra batar for na briathraibh-sin con n-acatar cuca isind aer na liasa & na


p.58


1908] machadha & na nascu & ind uile comnacal ran- catar a leas for-fhacaibset isin
1909] baili asa tancatar. Cu ro fuirmeadh na bh-fiadnusi isin maighin robo des leo a
1910] suidhiugnd. Ro moradh dano ainm De & Senáin triasin firt-sin.


1911] Feacht dano lotar Corca Baiscinn for sluagad a Corca Mruadh i Ninduis.
1912] Beridh dano nert foireicnech na flatha Senán isin crich sin. O ro-siactadur na
1913] sluaig crich Corca Mruadh geibid for innred na criche. Senán immorro is ed
1914] do-roine: teit i sabull n-arbha bai i comfhocus dó, & cotlaidh ann cein batar na
1915] sluaig oc innred an tire. IMpoit na sluaig docum a tire fein iar n-indredh
1916] Corca Mruadh doibh. Facuibter Senán isin t-sabhull ana chodlud ait a raibhe.
1917] O thainic tra cach isin crich deis in t-sluaig día n-duthaig fein, is amhlaid
1918] at-ces in sabhull i m-bui Senán, ina thor teineth for lasad. O at-ces inni-sin
1919] tainic socraiti mhor dia thesarcain. O thancatar i bh-focus don t-sabhall i m-bui
1920] Senán con n-acatar ba slan don teinid. Lotar araile dibh isin t-sabull con n-facatar
1921] ind oclach ina chotlud. Ro triallsat araili dhibh a ghuin.
1922] ‘Anaidh fris’, ol in fer maith ‘bes is cara no is coibhdealach
1923] dúinn fil ann, & is h-e ros-anacht in sabhall’. Ro fiafraigset can dó.
1924] Do-raidh Senán ba don t-sluag ro innredset in tir do, & ni bui cara na
1925] coibhdealach dhó isin tir. O ro airigset iarum curbo duine cu rath De h-e ro
1926] anaicset & ro idhnaicset uatha as in crich co h- imlan. Luidh-sium co
1927] tech araili fir mhaith i crich na n-aicme do chuinghidh dhighi, ar ba scíth &
1928] ba h-itadach oc imdeacht a n-diaidh in t-sloig. Bui dano fleadh urlamh isin
1929] tigh sin do ri na tuaithi. Ro h-eradh dano Senan & luidh cen biad cen dig
1930] as in tigh. Tainic in ri docum an baile do chaithimh na
1931] fledhi{folio 60va} 'ar n-imthecht do Shenán. IN tan dono at-cós dó taispenad
1932] an bhídh & in leanna frith, na uisqui bren & na biadh bren. Ro ingantaighset
1933] na sluaig in gnim-sin. Do-raid in ri: ‘Inn dechaid nech uaibh fo
1934] era bhidh leanna’? ‘Ni dhechaid’, ar siat, ‘acht oen-gilla do lucht no aes
1935] na creach tainic sunn do chuinghidh dighi, & ni tardad dho’. Do-raidh in ri:
1936] ‘Tiaghar a n-diaidh in duine sin, ár is duine co rath De h-e’. Do-cuas a n- diaidh
1937] Senáin, & tucadh dochum an tighi, & ro bennach in biadh & in linn, & do- dhechaid
1938] a m-blas coir dhoibh, & ro ingantaighset na h-uili do connuic in
1939] mirbuil-sin.


1940] Laa n-aill do-luidh Senán co n-damhaib a athar leis a h-Urrus aniar da
1941] m-breith sair do Mhaigh Locha co n-faca in muir lan ara chinn. Ba focus dano


p.59


1942] adhaigh in tan sin. Luidh do chuing- hidh thighi aeighed co Dun Mechair bai i
1943] comfhocus do. Ni raibhe dano Mechar ina dhún in adaig sin, & ro dhiultsat
1944] a muntir fria Senán. Luid Senán for cula docum in mara,
1945] do fhunnraidi tragha, & ní raibhi i comfhocus dó tech ele dia rachad annsin.
1946] Amhail lotur a dhaimh reme a tracht in mara co n-fhaca in mur-traig ara chinn.
1947] Imanaid a dhamha iarum tár in traigh. Amal ruc Senán a chosa
1948] tarsin adhart suas for tir co forcluin in tonn oc bein ria shaluibh.
1949] Sóaidh a menma fris in tan sin, & iss ed ro raidh: ‘IS lor dam a fhat i tú occ on
1950] loechdhacht-so’. Brisidh iar sin in gai bai 'na láim, & do-righne crois de, &
1951] saidhidh i talmain, & slechtaid fo tri aice do Dia. Luidh dana caibhdhen
1952] & ro aircset in aidchi-sin dún Mechair, & ro ortsat a mac, & rucad a ben a
1953] m-braid; & ni ro h-aitreabhad o sin ille in dún, & nicon dingentar co brath.


1954] Luidh Senán co farcuibh a dhamha oc a athair, & teit iar sin, &
1955] geibhidh bachaill o Cassidan ancharadro gabh recles i crich Urrais. Do
1956] Chiarraigi Chuirchi dano, do Cassidan. Leghaidh dano Senán a shalma &
1957] a ord ecalsa la Cassidan.


1958] Luidh dano Senán do legad cu Notail cu Cill Manach Droichit i crich
1959] Osraigi. Ba h-e, immorro ord bai oc un scoil .i. no theighedh cech fer don
1960] scoil in la ro-soigsed dó{folio 60vb} inghaire laegh na cille. IN lá dano
1961] do-rala do Senán techt do inghaire na laegh in tan no imaineth a laeigh roime
1962] i l-leth-sea ticdis na bai ina n-diaidh. In tan no imanad na bai i l-leth n- aill
1963] ticdis na laeigh 'na n-diaidh. IS h- i comhairle do-roine Senán fris-sodhain.
1964] Do-rad tóruinn dia bachaill etarra & na laeigh & tar in m-brugh a m-batar, & ni
1965] lamad nechtar dhe techt do shaiged araili tar in torainn- sin, & ro ghnith
1966] Senán amlaid sin gach la ro-soiched dó ingaire na laegh. Téighedh dano Senán
1967] do denum a leighinn iar sin co ticedh trath tabarta na m-bo dia n-innis.


1968] O ro-chuala Senán a radh do Crist fria apstalu, Si quis inter uos uult
1969] maior fieri, sit uester minister et seruus’’

Mt. 20:26

ro ghabh do laim don scoil
1970] athaighidh in muilind. Bliadain dano núna & gorta moiri in bliadain sin.
1971] Batar da latrainn isin crich oc slait chaich. Ro raidhset i n-araile
1972] aidchi: ‘Cidh do-ghniaid innocht do iaraidh neich dún’? ‘Raghmait’,
1973] ar fer dhibh, ‘do mhuileann Cille Manach, ár bidh aein-fer ann cech n- aidchi
1974] oc bleith arbha, & oircfimit an fer-sin, & do-beram cucainn in t-arbur’. Lotar
1975] cu m-batar a n-dorus in muilinn. Fegait tria tholl na comla co n-fhacatar

p.60


1976] in dias isin muilinn, indalanae oc leighiunn, araile oc trathairecht an
1977] mhuilinn. At-berut iar sin eturra: ‘Cidh do-ghenum? In bh- foiberam na
1978] fira’? ‘Ni fhoiberam’, ol siat, ‘ár in fer fil oc bleith is leis fesin in t-arbur
1979] mheilius, & ni h-inann muinter dhoibh, & raghaidh dia thigh acht cu roisc dhó
1980] a bleithech, & raghmait 'na dhiaidh, & oircfimít h-e, & bermait linn a arbhur
1981] & a fhodhbh, & do-ragham iar sin docum in muilleora & oircfimit h-é, & bermait
1982] a arbur uadh’. Ro ansat iar sin gu tairnic in bleithech. Scoiris in
1983] t-oclach bui og bleith in arbha issin muilinn. Iadhais dano Senán a
1984] leabhur & contuil. Bui dano a chele cen codlud. Anuid na ladrainn
1985] a n-dorus in muilinn co maduin. O thainicc in madan osluicid Senán
1986] in muilenn. Tecuid na ladrainn chuige isin muilenn & do-raidhset
1987] fris:{folio 61ra} ‘Cia ro bui itt farrad cein ron-boi ic leiginn & ic codlud’?
1988] ‘Nir' bo machtnadh’, or Senán, ‘cid h-e no beth ann, inti dia n-ebhradh’ Non
1989] dormitabit neque dormiet qui custodit Israhel’’

Ps. 120:4

. ‘Caide-sidhe’? ar siat-sum.
1990] ‘Atá i bh-fogus’, ar Senán, ut dicitur: Praesto est dominus omnibus
1991] inuocantibus se’’

Ps. 144:18

. Do- ghniat immorro aithrighi na latrainn, & ro laiset
1992] in aentaidh re Notail, & ro fheidhlighset iar sin ina chomhaidecht cein batar
1993] beo, & it iat fein ro innis in scél-sin.


1994] Aidche n-aill do-luidh Senán do cuinghidh cainnel cusin coic do bleith
1995] in arbha. ‘Ni fhileat coinnle tumtha agam’, or an coic, ‘acht aen-chainneal,
1996] & ber-si lat coleic, & berthar cainnli duit acht co tumthar’. Luid as Senán
1997] dia muilinn & a aen-chainnel lais. Fo-cerd dano menma in coca thairis cur' bhá
1998] slan a sechtmain. IS ann do-raidh in coic: ‘IS machtnad linn na tic in
1999] muilleoir do chuinghidh cainneal & se ic bleith gach n-aidhchi’. Luid didiu
2000] i tosach aidche dia fhis cinnus no meileadh cech n-aidhchi, & fegaidh tria
2001] tholl na comlad co n-acca in cainnealbra occa & in muilenn for bleith a oenar,
2002] & sesium oc denam a leighinn. Luidh as in coic iar sin dia thigh. Do-thoet
2003] dano arís arabaruch im iarmheirghi dia fhis cinnus dom- both isin mhuilinn.
2004] Co n-aca in cainneal cetna for a cainnelbra feibh ro bhui tosach aidhchi.
2005] Luidh dano in coic dia thigh in fecht- sin, & do-toet doridisi co n-acai samlaid.
2006] Ro scaich la sodhain in bleith, & scoires in muilenn a aenar & do-berur in
2007] cainnel don coic. Ba derbh immorro lasin coic ann side ba sí in cainnel
2008] tucadh uad ro bhui oc Senán ar caithimh cech n-oidhchi co cenn sechtmaine
2009] & ní ro didhbhadh. Teit in coic dano & at-fet do Notail inní sin. ‘As mac


p.61


2010] raith do Dia’, ar Notail, ‘in fer isa scela sin. Timaircfidh muinntir do Dhia.
2011] Do-gena Dia mor do fertuibh & do mhirbuilib aire. As coir bheith 'na fhaitchius,
2012] áir bidh mairg donti do-gena a aimreir. Mo-genar dontí bus riarach dhó’.


2013] Luid Senán laithe lá aidi, la Notail, for tirus{folio 61rb} co Cill Mhóir
2014] Arad Tire
. Amal rancatar dorus na cille co n-fhacatar in sochraite n-dermhair
2015] oc cáine & oc toirrsi .i. aen-mac tuisigh na tuaithe robo marb acu & se ica
2016] breith dia adhnacul. O 't-conncatar na cleirig a n-docum ansat ara cinn, &
2017] ro raid in ben friu: ‘Ar an Coimdhi dia n-adhraidh, a clérchu, to-dhúiscidh
2018] dam-sa mo mac marbh’! ‘Monuar dhuit, a ben’, ar Notail, ‘a n-at-bere: is
2019] la Dia a chomus in gnima sin & ni la duine’. ‘Ar bháide & ar trocaire’,
2020] ar in ben, ‘áilidh-se lem-sa an Coimdi-sin cu ro thod- huisce dam-sa mh' aen-mac’;
2021] & do berad in mac a bh-fhiadhnusi Notail. ‘Na tuc ille in mac’,
2022] ar Notail, ‘acht tabair do Shenan’. ‘A mo shruith’, ar Senán, ‘ni coir a
2023] n-at-beri’. ‘As coir eicin’, ar Notail, ‘ar is duit ro ceduigh Dia to-dúscadh in
2024] mheic, et geibh in mac fot coim, ar as ced duit’. Ni lamhair dano Senán
2025] friththairisium friá aidi. Gaib- hidh in mac fo a coim, & ro dhluthaig
2026] fria cridhe, & do-ghni ernaighthi n-dicra air maille deruibh. Nir' bhó
2027] cian tra gu cualatar in mac oc labhra fa coim Senáin, & do-rat in
2028] mac beo do Notail. Do-rat Notail i l-láimh a mháthar. Ro morad ainm
2029] Dé & Notail & t- Senáin triasin bh-firt-sin. Lotar iarum na cleirig dia cill
2030] fein o ro gleset in les frisa tancatar.


2031] Ro leth tra clú Senáin fona cricha da gach leth ara mhet d' fertuibh &
2032] do mirbuilibh do-ghnith Dia aire. Ticdis na tuatha & na cenela as gach aird
2033] ina dhócum: foirenn dibh co n-almsanaibh & co n-duthrachtaibh, foirenn aile do
2034] chuinghidh almsan, foirenn do cuinghid a n-ictha o gallraib, foirenn do
2035] ghabhail a anmcairdiusa, foirenn da cur a n-aentad fris & do ail cu ro ghabad
2036] inad reampaibh. O ro airigh Notail inni-sin ro raidh fria Senán: ‘A brathair
2037] inmain, as mithig duit dul do ghabail inaidh riasin popul fuil 'god togha’.
2038] Do-ráidh Senán: ‘A athair, a Notail, ni coir inni it- berid, ár
2039] ni h-edh sin domidar-sa acht bheith i mainchine acut-sa do gres’. Do-raidh
2040] Notail: ‘Ni h-amhlaid bias, acht eirg & geibh baile{folio 61va} risin popul
2041] fil 'gut furnaidhi’. ‘A athuir thogaidhi’, ar Senán, ‘cidh no rag & cia h-airm
2042] i n-gebh inadh’? Do-raidh Notail: ‘A meic inmain, faillsighfidh duit inti fil
2043] 'gud togha in maigin a n-gebha’.


2044] LUIDH Senán do comhairli a aidi .i. Notail i cenn shéta &


p.62


2045] do-beir Notail a bennachtain dó, & geibhidh Senán a n-Inis Coirthe do
2046] thaeibh na Slaine i crich Ua Cennsilaig. Do-ghni dano aentaidh & M'oedhoc
2047] Ferna Moire. Timnuid M'aedoc a baili dia eis do Senán & a bachaill, &
2048] geibhidh aipdine Fherna déis M'oedoc.


2049] Teit as a apdhaine do Roim. Teit o Roim d' acalduim Martan cu
2050] Torinis. IS ann ro bhui Martan oc scribhiunn t-soscelai ara chinn-som. IS
2051] ann ro raidh Senán: ‘Ropadh amra lium comtais iat na lamha ut at-cím
2052] oc on scribenn do-berad sacarbaic dam i laithe mo éitsechta’. ‘Bidh iat
2053] ecin’, or Martan. Et do-ghniat a n-aentaid ann sin, .i. Senán & Martan, &
2054] do-beir Martan do Senán i comartha a n-aentad in soiscéla ro scribh ara cinn.
2055] IS essidhe soscél Senáin inniu.


2056] Luidh Senán iar sin do saiged Eirenn co toracht cu Cill Muine co
2057] Dabid. Do-ronsat a n-aentaid annsin Dabid & Senán, & do-rat Dabid a bachaill
2058] do Senán a comartha a n-aentad.


2059] Luidh iar sin Senán for muir do shaiged Eirenn, & gabais ind ailen Arda
2060] Neimidh
i crich Ua Liathain, & anaidh annsin fria re .xl. la & aidhchi, gur'
2061] fhaillsigh Dia do inad a eiserghi. Tainic dano Raphel archaingel d' agallaim
2062] Senáin, & do-raid fris: ‘Viriliter age et con- fortetur cor tuum, quia ad te
2063] Dominus tantam familiam congregabit’’

Ps. 30:25

. Eirg dano, & geib inad risin mor- popul
2064] fil agut furnuidhi’. ‘Ceist’, ol Senan, ‘cia leth no rag, & cia baili
2065] i m-bia mo eiserghi’? ‘Ni tainic duit cu sodhain’, ar in t-aingel, ‘ar ita do lín in
2066] popuil do-rinolat chucat cu nach tallat ocut ind oen-bhaili. Conudh aire sin
2067] gebha-sa congbhala imdha ar tús, & ro seis iar sin cu maighin i m-be h-eiserghi’.


2068] Facbus Senán drecht dia muntir ann sin, & luid for forcongra in aingil
2069] cu rainic Inis Cara i toibh Luae, & fothaigis eclais do Dia ann. IS ann
2070] tancadar lucht luinge a tiribh Letha dia n-oilithre ind Eirinn, cóic deichnebuir a lin
2071] uili{folio 61vb} do aes foirfe. Ro tog didiu gach dechnebar dib a men- marc
2072] do naemuib Erenn, & ro laiset for a muinterus riasiu tistais asa n-duthaig fein, &
2073] ro laiset forro ainecrus a n-indtige & a n-imtechta co toirsitis Erinn .i. la co
2074] n-oidce do gach ceitirn gusa naom asa muindterus no togad do luamairecht
2075] a n-imramo co roised cach gusa noem do-raega. It e dono naoim do-raegatar
2076] .i. Findia & Senan & Brenainn & Ciaran & Bairrei. A l-lá dono do-ralo do
2077] muindtir t- Shenain enechrus an imrama, ro raid an luamaire: ‘Cuich an la-so


p.63


2078] aniu’? ‘Lá muindtere Senain’, ar siat. ‘Torced cobair co luath uadaib
2079] ma ta ocaib nech nos-toire, ar do-rala an gaeth anarnagaid’. At-racht
2080] espoc Mula dib fo cétoir, & as ed do- ralo ana laim cnaim na lairge air, áir as
2081] í uair ro batur ag proindechad; & bendachuis in aer & at-bert: ‘A t-Senain, tiged
2082] cobair go luath, & taet an gaeth ina coir’. O ro raidh espoc Mula na briathra-so
2083] tarla in gaeth ina n-diaidh isin bhrut, co nus-tarla 'na feth choir, cu ro ghabhsat
2084] ic Corcaig. Anuit a mhuindter la Barrae. Lotar olcena cu Senán, co h-Inis
2085] Cara
, & ba foilid friu, & ansat aice a muinter fein .i. espoc (Ioh)áin & espoc
2086] Mula
a n-deichenbur, & tiagur uadh la muintir co Finnia & Ciaran & Brenainn.


2087] IS AND sin tancus o righ Raithlind .i. o Lugaid Cíchech, do cuingidh
2088] arrad co Senán. Do-raidh Senán frisna techta nach biath fo chis do righ
2089] talmanda. Ba lonn la Lugaid ind aithesc- sin, & do-raidh re muintir:
2090] ‘Beiridh mo each m-buadha cusin clérech, & biattar ar arbur aice h- i’.
2091] Tucadh iar sin in t-ech co Senán, & tucadh a lind in proinntighi dia fothracad,
2092] & baitter acétoir in t-each isin linn, conná ces di acht a cara uasin lind;
2093] conadh de do-garar Inis Cara, ar ba Tuaim n-Aba a h-ainm co sin.


2094] O ro h-indisedh do Lugaid a ech do bhadhud do-luidh co bh-feirg &
2095] lonnus co Senán, & baghaidh fris cu mór. Fergaighius Senan fria Lugaid
2096] & do-raidh na gebhtha righi cu brath uadh for Uaib Echach, et do-raidh
2097] beous no ghetad nem & talmain aire mina thugad a reir dho. Do-batar immorro
2098] da dhalta ag Lugaid .i. Aedh & Laeghaire, & do-raidhset-side ris: ‘Tabhuir a
2099] oighreir don clérech’. Do-rat iar sin Lugaid a oighreir doibh-sen & do Senán,
2100] & facbhuidh Senán ordan{folio 62ra} do gres for cloinn Luigdech. Do-rat dano
2101] Aedh & Laeguiri a oighreir do Senán, et for- facuibh Senán doib-sium rigi h-Ua
2102] n-Echach
ocu do gress cen tiactain eatarra cein do- ghneat reir Shenáin. Cunad
2103] de sin ro chan an file co rath n-De .i. Colman mac Lenin, an laidh:

    1. 2104] Aeinis Senan tes ind ailen Arda Neimidh,
      2105] fria crabudh ceart, cídh nach co m-maith ba feacht feidhil.
    2. 2106] Feidhligius ann cethracha la la fir-fiadhait
      2107] no gu tainic Raphel aingel cruth ad-fiadhait.
    3. 2108] As-rubart ris Raphel aingeal ro ataire
      2109] ára tesseadh, taghraim sonae, do Tuaim Aibhe.
    4. 2110] Fothaighius altoir iar suidhiu isin tuaim-sin
      2111] la breithir n-De feidhligius isin ruaim-sin.
    5. 2112] Raitti ris-sium o Lugaid lonn lith co maithgreim
      2113] arradh co m-brigh cen nach drochrainn do righ Raithlenn.
    6. 2114] As-bert Senán frisna techtaibh tograim n-allmhar

      p.64


      2115] nach beth fo chis, na fa fhoghnam do righ talmhan.
    7. 2116] Lotar a techta co Lughuidh cosin n- aithesc:
      2117] fochtais forro cen nach n-aithiusc coir a cleithescc.
    8. 2118] {BN§}Búi ech amra lassin Lugaid, fer co n-déine,
      2119] aille da each ni frith ara m-beth a nd-Éire
      §.
    9. 2120] ‘Beiridh mh' ech-sa cusin clérech, lith no labhrad,’
      2121] ‘tré breithir m-brais cu ro biattar lais ar arbur’.
    10. 2122] Cosin anall ba h-edh a h-ainm, Tuaim na h-Abha,
      2123] cunudh de ata iar suidhiu, Inis Cara.
    11. 2124] Do-luid anes riu ri Raithlenn, ruathar nuallach,
      2125] ar beluibh caich gur-rabáidh fria Senán sluaghach.
    12. 2126] IS edh is-bert risin cleirech Lugaid Cícheach
      2127] tre labhra lonn a bhreith a n-uisci trom thirech.
    13. 2128] Fo bith a n-as-bert fris Senan, sasadh n-allmhar:
      2129] ní seol sidhe, ni gebhthar uait righi talman.
    14. 2130] Ni gebhthar uait righi rathach, ruathar creachach,
      2131] tre breithir naeim ni bat suthach ar Ib Eachach.
    15. 2132] Acht mina thabra mo reir-sea, gnim gu n-glanbhail,
      2133] radh as-robhart gétad orat nemh is talmain.
    16. 2134] ‘Nocha maith do-ghni-si, a Lugaid, gnim gu n-gartghail,’
      2135] ‘Senán soer sreidh tabair do a reir’, ar a daltaibh.
    17. 2136] Tabair a oighreir don clérech, cruth ro techta,
      2137] cen labra len, curap scel co deireadh m-beatha.
    18. 2138] Do-rad Lugaid reir do Sheanan ara bh-fuighled,{folio 62rb}
      2139] do-breth fír ordan fonn foghlach do clainn Luigdech.
    19. 2140] {BN§}O do-ronsat ógreír Shenáin, sássad sainricht,
      2141] in dís máraen Aed ocus Laegaire laindreach.
      §
    20. 2142] O do-ronsat oighreir Shenáin sloindti aiffrinn
      2143] do-bert doibh la sídh is so- chlainn righe Raithlinn.
    21. 2144] As-rubhairt briathar ind apstail shaerus saetha
      2145] righi nat baeth d' Aedh is do Laeguire laechdha.
    22. 2146] O ro clai-sium cath for deman ni len claoine
      2147] mór do ghradhaibh do-ratad dhó daltaibh aine.

      Ainius


2148] FOR-facuibh Senán iar sin ochtur dia muintir a n-Inis Caro im Cillín
2149] & im Fheichin, mac-saidhe righ Múscraighi & dalta do Senán h-é. LUID
2150] Senán iar sin la forcongra n-De cu ro ghabh a n-Inis Luinge, & fothaigis eclais
2151] innti. IS ann sin tancatar na noemh- ógha a dhochum .i. ingena Brenainn
2152] righ O bh- Figeinte, & ros-idbrait do Dia & do Shenán. Ba h-i sin primit
2153] Eoganachta Gabra do Senán. Facbaidh Senán iarum in recles leo-som.

lineation jumps from 2153 to 2155. An empty line-break is inserted here.


2154]

p.65


2155] LUID Senán as-side co h-Inis Moir i nd-Irrus Deiscirt. Nous-beir in gáeth
2156] seice cu ro gabsat a n-Inis Tuaisceirt. Anais dano Senán i suidhiu & fothaigis
2157] eclais do Dhia innte & facbais drecht dia muintir innti.


2158] LUID Senán iar sin cu ro ghaibh a n- Inis Moir & fothaigis eclais innti.
2159] Tipra asa tabartha usce doibh, do-luidh ben do lucht na h- indsi do nighe
2160] eduigh a meic ina docum. At- connaic espoc Sétna inní-sin, & ro raidh:
2161] ‘IS olc in gnímh út’. ‘Cía gnímh sin’? ar Libern mac Daill. ‘Bannscál
2162] ag nighi eduigh a meic as in tiprait asa tabarr usce oiffrind dún’. ‘Do-choidh
2163] a mac uaithi dar or n-Éirenn’, ar Libern. IS ann bai in mac in tan sin
2164] oc cluichi for bru inn aille i bh-fiadhnuse a máthar. Do-fhuit in mac isind all.
2165] Goilis in bannscal a n-diaidh a meic. ‘IS olc dhaibh in dun-orcuin do
2166] denumh’, ar Senán. ‘At-damam pen- nait forainn’, ar siat. Do-raidh Senán:
2167] ‘Eirigh-si, a escuip Setnai, ar ita fochunn duit a m-basugud in mheic, & beir
2168] lat Libhernn, & facaib é for an carraic gu ruca Dia breith fair, & tuc lat
2169] a mac don mhnái’. Luidh espoc Setna cu farcoibh Libern in a carraic,
2170] & luidh for iarair in meic, cu bh-fuair isinn orcel i raibhi,{folio 62va} & se
2171] oc cluichi frisna tonna .i. do-roicdis na tonna a dochum cu tibhtis uimme.
2172] No thibhedh-som frisna tonnuibh, & do-bereadh a bhais fria h-uan na tonn,
2173] & ro lighedh amal uan lemhnachta, et bui in mac annsin on trath co araile.
2174] Geibhidh espoc Setna in mac chuigi isin noi, & do-beir do Senán, & do-beir
2175] Senán dia máthair. Do-raidh Senán fria h-espac Setna: ‘Eirg & tuc Libern
2176] as in carraic, ar at-ciu is coindircleach a breithium fris. Ni tic in muir chuice
2177] fot a bhachla gacha lethi uad’. Luidh iar sin espoc Setna, & do-beir Libern
2178] lais as in carraic co h-airm i m-bui Senán.


2179] Do-raidh Libern: ‘Ni má dhun cia no beimis inn aice neich im usce sunn’.
2180] ‘IS ara fíad duit-si’, ar Senán, ‘ár ita tipra fot cosaibh isin bhaile i tái. Saidh
2181] do bhachaill ra taebh do coisi isin talmain & do- theperfea usce duit’. Saidhid
2182] Libern a bhachaill la taebh a choisi isin talmain, & do-eiprinn fo cétoir topur
2183] firuisce as in maighin-sin, & is h-e a h-ainm, Tipra Libernn.


2184] Do-raidh espoc Dalann: ‘As criata brisc in talam: nochnaife in muir
2185] & beraid leis ar reilgi-ne: ni maith in baili eiseirghi dun’. ‘Nib amlaid sin
2186] bias’, ar Libern, ‘acht tabhair mu da bhonn-sa frisin muir in tan do-ghenaidh
2187] mo adnacal, & nom-bia-sa o Dhia na brisfe in muir in talmain sin o sin amach’;
2188] et ro comailled amlaid.


2189] FACBAIDH Senán espoc Dalann & espoc Setnai & espoc Eirc & Libern


p.66


2190] mac In Daill & araili fir noemu maille friu a n-Inis Moir, et do-luidh Senán
2191] cor' ghabh a n-Inis Caeirech & facbuidh drecht dia muintir indti. Do-luidh
2192] Senán as sin cu ro ghaibh a n-Inis Connla i crich Ua Setna, & fothaigis
2193] eclais ann, et facbaidh dís dia muntir ann .i. espoc Fiannai & espoc Findein.


2194] IS AND sin tainic Raphel archaingel d' acallaim Senáin, & ro raid: ‘Tair
2195] leam co ro faillsigiur duit bhaile i m-bia h-eseirghi, ár is mithig la Dia a rochtain
2196] duid’. Lotar iarum Senán & in t-aingel cu m-batar for mullach Feis. IS
2197] annsin do-raidh in t-aingel fris: ‘Feg lat in n-indsi tall: is innti bias
2198] h-eiseirghi{folio 62vb} & eiseirghi shlóigh mhoir do naemhuib maille frit. Ni
2199] fhil a n-iarthar betha ailen is noeime. Ni dernad tocradh Dé ann. Ro fhaidh
2200] Día péisd adhuathmhur da imchoimhet cona ro aitreabdaiss coraidh náit meic
2201] mallachtan innti, acht gu m-beth a naeime ar do chind-sa. Do- cuirfither romat-sa
2202] in bhéisd út as inn ailen na ro craide do muintir a comaitriubh frie, ar is
2203] mithig la Dia do dhul-sa do chumhdach ecalsa isin n-oilen sin. Bidh uasal
2204] airmheitnech an eclais-sin. Bidh cenn crabhuidh & bidh topur ecna iarthair
2205] betha’. Bid dín attaig do Gallaib & do Gaedealaib. Ro raid Senán frisin
2206] n-aingel: ‘As mithig leam-sa inní is mithig la Dia, ár is ed connaigim-si do gres,
2207] inní is tol do Dia’. La sodhain tocbhait na h-aingil leo h-e cusin licc cloichi
2208] for a m-bídh ina shuidhi do mhullach Fessi, cu ro fhuirmit for tulaig aird a
2209] medon na h-indsi, conudh de sin itá Ard na n- Aingel & Lec na n-Aingel a
2210] n-Inis Cathaig. Canait molad do Dhia isin maighin-sin .i. Senán & na
2211] h-aingil, & lotar iar sin do shaigid na piasda cusan inad a raibhe an péisd.


2212] O 't-chuala an peisd iat, ro craith a cend, & ad-racht a guairi fuirre & a gairbh-driuch,
2213] & ros-feg co h-ainserg ainniardhai. Nir' bhó ciuin, cairdemail, cennais
2214] in fegad do-rat forro, ar ba h-ingnad le nech aile da h- indsaigid ina h-indsi.
2215] Do-ching dono a n-a n-dochum co tren & co tairptech, cu ro crithnuigh
2216] in talam fo a cosaibh. Ba h-eitigh, anaithnid, angbhuidh, adhuathmhar an
2217] míl doeirig ann. Airrter eich lé: rosc
2218] loindrech lasamain 'na cinn os sí feigh feochuir fichda fergach faebhrach
2219] for-dherc fuilidhe firamhnus forluaimhnech. Ba doigh la nech is trit
2220] no theiged a rosc in tan ro shilled fair. Da chois urgrana imremra foithe
2221] iar n-airrter. Ingne iarnaidi fuirre do-boingdis frasa teinedh as na h-ailchibh
2222] cloiche airm i cingdis tarrsa. Anal tenntidhi le, no loiscedh amal gris.
2223] Midhbolg aice cosmhuil re bolg-sidhe. Eithre muirmhil fuirre iar n-iartar.
2224] Ingne frithrosca iarnaidhi{folio 63ra} forra-saidhe. No lomraitis forrúsc in


p.67


2225] talmhan leo in conuir no theighdis a n-deghaidh na píasta. IS cuma no imthighedh
2226] muir & tír in tan ba h-al dí. Ro fhiuchad didiu in fairrce ar mhét a brotha
2227] & ara neimhnigi in tan no cingedh innte. Ní is n-etfaitis ethra, ni térnai
2228] uaithi ó sin inall nech at-fessed a scéla. O do- rocht iarum an péisd cu feochair
2229] cusin maigin i m-bui Senán, oslaicidh a craes cu m-bó reill a h-inathar
2230] tar in croes docum in cleirig. Do- thocuib Senán a laimh la sodhuin, &
2231] do-bert sigin croichi Crist ina h-aghaid. Sochtais in pheisd iar sin, et is edh
2232] so ra ráid Senán fria: ‘At- berim friut’, ar sé, ‘ind ainm an Athar & an Maic
2233] & in Spírto Nóib, facuibh an n-indsi- sea, & ni derna urchoit isin crich tarsa
2234] raghai na isin crich cosa ricfa’. Luidh acedair in péist la breithir Senáin
2235] as ind ailén gu riacht Dubloch Slébi Collain, & ni derna urcóid do neoch
2236] co rainic sin na iar rochtain, ár ni lamhair techt tar breithir Senáin.


2237] LOTUR dano iar sin Senán & na h-aingil for deisil timcheall na h-indsi cu
2238] rancatar aris Ard na n-Aingel iar coisecrad doibh na h-indsi, do-raidh
2239] Senán frisind aingel: ‘Is amhnus in muir fil imon indsi, as doigh popul
2240] imnedach indti’. ‘Gidh amhuus’, ol in t-aingel, ‘gebe manach co n- umla
2241] craidhe raghus fri h-erlathar uait-si ni baithfidir co tora cucat doridhisi’.
2242] ‘Roir Dia duit’, or in t-aingel, ‘ni ba h-ithfernach iar m-brath anti dara ragha
2243] úir na h-innsi-si’.
2244] {BN§}Is ann at-bert in t-aingil in rann-so:

    1. 2245] Muir n-ard n-áinbtheach seoch a taeb.
      2246] debrad nocha rigda dúil
      2247] ní blaisfe pendaid acht ecc
      2248] intí tara tét a h-úir.
      §


2249] O RO-clos fona tuatha an scel-sin .i. Senán do aitreib a n-Inis Cathaig &
2250] d' innarba na péiste aisdi, O Ro-cuala immorro Mac Tail, ri h-Ua Figeinti, an
2251] scel-sin, ro fherguigh, & is ed ro raidh: ‘Cia ro- lamhair’, ar se,
2252] ‘aitreb mo thire-sea cen deoin damh’? Faidhis a rechtaire uadh cu ro ghaibh
2253] ar braithribh Senáin .i. ar Chael & ar Liath, co n-dingbhaitis a m-brathair asinn
2254] innsi. Lotar-saidhe don indsi co Senán, & do-raidhset fris: ‘IS dot
2255] breith-si as in innsi-si thancamur-ne,{folio 63rb} ar ro thubh ri h-Ua Figennte
2256] frind. At-beir is leis an indsi-sea & innse Luimnigh olcena’. ‘IS deimhin’,
2257] ol Senán, ‘ni ba leis an indsi-sea, & ni ba mó a chuit dona h-innsibh olcena
2258] oldas mo chuid-si’. ‘IS deimhin, tra’, ar a braithri fris-sium, ‘is eicen duinne
2259] do bhreit-si as in indsi’. Geibidh iar sin cechtar dhe a lámha & ro tairrngit leo


p.68


2260] ar eicin tar an carraic sis. Ba fergach didiu boi fris-sium, Cael oca sreing
2261] fris frisna clocha cur' brisedh uile. ‘Cidh tai’, ar Cael fria Liath, ‘na tairrnge
2262] in fer-so maille frium’? ‘Ni dhigen’, ol Liath, ‘as aithrech leam a n-dernas
2263] fris’. ‘Da mad do dhenam gnima ele thista is amlaid do- genta. Cidh
2264] armadh ferr lat do thir diles do breith uait inas breith an gilla-so as in tír
2265] nach leis’? ‘As usa liumsa’, ar Liath, ‘cidh facbhail na h- Eirenn inás sárugud
2266] ind fir-si’. ‘Ni ba h-eicen’, ol Senán, ‘áir aitreabhfuidh do clann ad diaidh
2267] an tír. In fer út charus an tír ni aitrebha fein na a clann dia eis, & bidh
2268] tusa nos-melfa’. Lotar iarum as, & facbhait Senán ina innsi. Amal ro-siacht
2269] Cael dorus a lis ind Ochtar Maigi Fochailleach luidh do dhian-bhas. O 't-connaic
2270] Liath inní-sin luidh co Senán arís & do-ghni aithrigi. Do-raidh
2271] Senán fri Liath: ‘Ni sechbhaidh duit cen aentaidh fria Cael,
2272] ár ni bhadh shia do shaegul ina Coel, & ro bad didhbad do clann’. Do-raidh
2273] Liath re Senán: ‘In tibhirter corp in truaigh út cucat’? ‘Ni tibirter’, ar
2274] Senán, ‘ár ní cubaidh a ainim ag Diabhul & a corp lium-sa: acht adnaicter
2275] isin tulaig i torchair’. Ro h-adhnacht iarum Cael isin maigin-sin, & ro didhbat
2276] a clann dia eis, & ata a thir la Senán.


2277] LUIDH dano a rechtaire co Mac Tail, & at-fet a scéla dho. Ba bronach
2278] Mac Tail dona scelaib-sin, & ro raid: ‘IS saoth lium’, ar se, ‘in bachlach ut
2279] do ghabail form ar éicin’. Adubairt a dhrúidh frisin righ: ‘Ni rice a leas a
2280] shnímh fort, ar do-ber-sa sén chuigi, & at-bela no fuicfidh do thír lat-sa’. Ba
2281] faeilid in ri don aithiusc sin, & luidh in drai iarum, & do-beir dá chairpthech in
2282] righ i n-eccor for Senán, & scorais isin maighin ba togha lais isinn innsi.
2283] Luid iar sin co h-airm{folio 63va} i m-bai Senán, & ro chan brechta ina agaid,
2284] & do-raidh: ‘Facuib an tír lasin sén- sa’. Do-raidh Senán:

    1. 2285] ‘Do-ro at cenn do shena.’
      2286] is fort-sa bus mela.
      2287] ba at tru cen deilm n-dina.
      2288] is tusa not-béla.


2289] ‘IS treisi an sen tucus-sa lim’, ar Senán, ‘& is ferr mo dhan’. ‘Biaidh
2290] ní dia fesamur’, ol in drai, ‘ár do-ghen-sa innousa ní nach dingne-siu’.
2291] ‘Ni dingne-sa ní do maith etir’, ar Senán, ‘nach dingen-sa. Cech olc
2292] do-ghena cuirfidh Dia leam-sa for cúlai’. Do-rat in drai doirche darsin
2293] n-grein conach faicedh nech aighedh a chéli isind innsi. Senais Senán
2294] na dorcha co n-dechatar as fo cétoir cu m-ba solus. Do-rat an drai toirnech
2295] & saignenu imdha & cumasc mor isind aer. Senais Senán sin uili, &


p.69


2296] berthe for culai. O nar' chumhaing in drai tra ní do Senán, luidh as ind inis
2297] & do-raidh re Senán: ‘Nachat-aicim-sea ar mo chinn sunn in tan tíos aríss’.
2298] ‘Cidh theighi-siu’? or Senán. ‘I l-leth téighim’, ol in drai, ‘ni fhedrais-si
2299] & ni fheisir cun ticabh,’ & can do-rrag do dócum arís. ‘Má ro-fhetar-sa’,
2300] or Senán, ‘ní ticfa tusa aris, san tír asa téighi, & ni ba soinmhech duit
2301] isin tir i ricfa’. LUIDH as iar sin an drai la feirg, & dolbhais chiaigh uime
2302] ar na h-aiceasda cu m-bai i n-Dairinis .i. inis bui ar belaib Innsi Cathaig
2303] anairdhes. IS airi do-chuaidh innti, co n-dighsedh i formnai a dhana
2304] innti, & cu ro thochuiredh demhna dia fhoiridhin, ár nir' lamhsat demhnai
2305] techta dia fhoiridin i n-dagaid Senáin. O ro-siact tra an drai cu m-boi isind
2306] inis tic in muir tairrsi & baitter in drai cona muintir innti, conad h-í sin
2307] Carrac na n-Druadh aníu. At-ces do Mac Tail an drai do bhádhadh, &
2308] ro fhergaig de co h-adhbhal.


2309] BOI dano in tan sin comhdhal forsin righ i Corca Mruadh. Taraill lais co
2310] h-Inis Cathaig, & raidhis fria Senán: ‘IN tusa gheibhes mo thir frim-sa
2311] ar eicin, & ro mharbh mu drai? IS deimin bidh inann adnacul daib, áir leicfiter
2312] cloch fot braghait i fudhomhuin na fairrgi do dighuil fort in gnima do-ronuis’.
2313] ‘Ni leat a chomus’, ol Senán. Do-raidh dono an ri{folio 63vb} fria Senán:
2314] ‘Na tiaghat mu eich i mudha ocut’. ‘Ni ba misi bus echaire duit’, ol
2315] Senán. ‘IS chugut-sa tucus-sa mo eocha cu tisar dom thurus’. ‘IS tualaing
2316] Dia’, or Senán, ‘connach ticfa-sa arís is-tir-sea, & cun ná rís cenn do sheta’.
2317] Sluicid dano in talam na h-eochu isin maighin a m-batar, i bh-Fán na
2318] n-Each
, a n-iartur Innsi Cathaigh. Do h-indised don righ inni-sin, & ni ba
2319] ferdi lais a menma. ‘Nir' choir duit’, ar a mac frisin righ, ‘a n-dene frisin
2320] cleirech, & do-fhetamur do- ghebha dígail fort ind’. ‘Ni mo lem a brigh’, ol
2321] in , ‘inas cúra mhael lachtnai’. ‘Gin ghub nertmur sin’, or Senán, ‘as
2322] tualaing Dia co ticfa h' aided-sa dhi’.


2323] Luid iar sin in i cenn t-seda la feirg & diumus. IN tan dano ro-siacht
2324] cu m-bai oc imtecht ra taebh n-aille i tuaiscirt Chriche Baiscind, fo-ceird in
2325] cura mháel lachtna bedhg fo chosaibh na n-ech batar fon carput, co n-dernsat
2326] na h-eich cuclaigi moir fon carput roim in caeirig, cun rala in as in carput,
2327] cur' ben a cenn fria cloich, co n-eipilt de, & co n- dechaid la miscaidh Senáin
2328] fo dhimbuaidh martra docum ithfrinn isin maigin-sin, la dilsi a thire do
2329] Senán ó sin imach.


p.70


2330] LUIDH dano Dondan mac Leith, dalta do Senán, & da mac becu batar ic
2331] leighiunn imaille fris do bhuain duilisc leis ar tír. Beridh in mhuir a naei
2332] uadha, cu na búi oca naei ar cenn na mac, & ni raibhe noi ele isin innsi do
2333] cabair na mac. Ro baidhit dano na meic isin carraic. Tuctha dano a cuirp
2334] arnamharach cu m-batar i tracht na h-indsi. Tancatar a tuistidhi co
2335] m-bátar isin tracht & do-chuindighset a macu do tabairt doibh a m-bethaid.
2336] Do-raidh Senán fria Dondan: ‘Abair frisna macuib eirghi dom acallaim’.
2337] Ro raidh Donnan frisna macuibh: ‘As ced duibh eirghi dh' agallaimh bar
2338] tustidhi, ár it-beir Senán fribh’. At-rachtatar fo chedoir la forcongra Senáin,
2339] & do-raidset fria tuistidibh: ‘IS olc do-ronsaidh rind, oc ar tabairt as in
2340] tír rancamar’. ‘Cid armad fherr lib-si’, ol a máthair friu-som, ‘anadh isin
2341] tir-sin anas tuidecht cucaind-ne’? ‘A mháthair’, ar iat-som, ‘gia do-bertha
2342] cumachta ind uile dhomuin duinne, & a aibhnes & airphiteadh, ro budh inann
2343] linne & no bhemis i carcair{folio 64ra} ic feghain bheith isin bethaid & isin
2344] tír rancamur. Na fuirghidh sinn, áir is mithig linn rochtuin arís an tíri asa
2345] tancumar, & do-ghena Dia fornne cona bia ar cuma foruibh díarneis’. Do-berud
2346] dano a tustidhi deonaghadh doib, & lotar aroen ra Senán docum a reclesa, &
2347] do-berur sacarbhuic dhoibh, & tiagait docum nimhe, & adnaicter a cuirp
2348] a n-dorus in reclesa a m-bai Senán. Et it eat sin cét mhairb ro h-adhnacht a
2349] n-Inis Cathaig.


2350] TANCATAR dano Brenaind & Ciaran cu ro ghabsat Senán do anmcharuid
2351] doibh, ár ba sine inait fein, & ba h-uaisli a gradh .i. espoc Senan, & sacairt in
2352] dias aile. Ni raibhi dano biadh indairithi isin coitcenn in tan do-ríachtadar.
2353] Ro bhátar dano tredhenus cin bhiadh idir aeigeda & mhuinntir, & ni thoract
2354] biadh o neoch. Ro h-indised dono do Nechtain Cenn- fhada, do righ Ua
2355] Fighennti
, Brenainn & Ciaran a n-Inis Cathaig oc acallaim Senain, & ba lan
2356] a treidhinus cen biadh. Ro raidh Nechtain fria rechtaire: ‘IN tairnic ocut
2357] fúr na fleidhi oca rabhadhuis denumh dam-sa’? ‘Tairnic’, ol in rechtaire.
2358] ‘Beir lat cu leir do Senán cona aeigedaib fileat cin biadh a n-Inis Cathaig’.
2359] do-ronad amhlaid sin, & tainic in ri fein cu m-bai i purt na h-indsi, ár ni
2360] lamhair in ri techt on purt cen deonugud Senáin. Ro taispenad in fhled don
2361] choic, & ro-fuc leis cu m-bui isin cuicind. Ro thochuired na clérigh dano
2362] d' agallaim an righ cu port na h- indsi, & iss ed ro raidh friu: ‘IS eadh is ail
2363] damh más airichthe mo dhuthracht curub airichthe mo manche la Senán’.
2364] Slechtuid Nechtain do Senán in tan sin, & ro udhpair cona shil ina dhiaidh


p.71


2365] i m-bith-dilsi cu brath do Dia & do Senán i bh-fiadhnaisi Brenainn & Ciarain.
2366] Do-ratsat na cleirig iar sin ben- nachtuin for Nechtain & for a shil cein no comalldais
2367] reir Senáin, & do-raidhset na clérig .i. Brénaind & Senán ná roissed
2368] righi na airechus na feibh thochusa inte do shil Nechtain ná dingned reir Senáin.
2369] LUID iar sin in ri dia crich, & berid bennachtain{folio 64rb} ona noemhuibh.
2370] Tancatar dano na cléirigh dochum a reclesa, & ro bennachsat in fhleid thucad
2371] dhoibh. IS annsin do-raidh Brenainn: ‘As deimhin’, ol se, ‘biaidh dígal
2372] Dé i bhus & tall forsinti tomela torad aeine & urnaighthi Senáin co deolaidh
2373] in tan is damh-sa a caithium & Ciaran na ro comarleiced co n-dernsam a luagh
2374] do aeine & urnaigthi ar tus’.


2375] BLIADAIN tarta móir tháinic ann iar sin. Acainit a muinter re Senán
2376] beith cen usce occu. Tainic iar sin aingel De do acallaim Senáin iar n-ernaigthi
2377] dó ina iarmheirghi, & is ed at-bert: ‘IS mór acainit do muintir friut
2378] bheith cen uisqui. Eirigh co n-accamur in bhaile i ta uisqui i bh-focus
2379] doibh’. Ad-rachtatur fo cétoir Senán & in t-aingel, & do-chuatar cusin maighin i tá
2380] in t-uisci inniu. Do-raidh in t-aingel fria Senán: ‘Tochuil sunn’, ol se.
2381] Geibhidh cuaille cuill bui i comhfhocus dó, & tochlaid an talam amal ro raidh
2382] in t-aingel fris. Amal ro claid- headh Senán do-glanad an t-aingel. Do-raidh
2383] an t-aingel: ‘As lor a dhoimne thochlai, ni bhia urcra ar uisci isin tiprait-si
2384] cein bias aitreib isin cill-so, & icfaidh cech n-galar do-berthar cuici’. Saididh
2385] dano Senan an cuailli bui ina láimh for bru na tiprat cu raghaibh talam
2386] fo cétoir. Amhuil ad-rachtatar na braithri ar maduin co n-fhacatar an tiprait
2387] lán d' uisqui & in bili cuill for a bru.


2388] FEACHT ann luidh Ciaran d' agallaim Senáin cu tarla clamha dhó in
2389] Ochtur Sceith. Gabhsat ailgius de cu tart a chasal doibh. Luidh iarumh
2390] ina enshnaithi cu m-bui for bru na h-indsi athuaidh. Ro faillsiged do Senán
2391] Ciaran do beith isin phurt. Berur dano naei cen chodhuil ar cenn Ciaráin,
2392] ár ní raibhi noi eli isin innsi. Luidh Senán cu m-bui
2393] isin purt, & a chasal leis fo a coim da thabairt do Ciarán, ar na budh imdergad
2394] do beith cen cochull. Amail do-rocht Ciarán in port do-raidh
2395] Senán la faitbedh: ‘Ciarán cen cochull’, or se. ‘Bidh gairit mu nochta’,
2396] or Ciaran, ‘ita casal damh fot coim-si’. Gabuidh Ciarán{folio 64va}
2397] in casal uime, & is amlaid sin tancatar cusan recles, et is e sin casal Ciaráin
2398] iníu.


2399] BRIGHIT ingen Con Cathrach de h-Úaibh Maic Tail, naemh-ingen ógh,


p.72


2400] gabhais reicles i Cluain Infide for bru Shinna. Ro bui aici-side casal i
2401] n-almsain do Senán, & ni bhui aice techtaire leis, co n-derna cliab bec do fhleascaib
2402] cuill & co tart cúnnach friss, & co tuc an casal inn, & cu tard a rinde
2403] do chuinghidh shacarbaice, & fo-ceird iar sin in cliabh for Sinainn, & at-bert:
2404] ‘As ced duit sin do breith let co h-Inis Cathaig’. IN la iarum rainic in casal
2405] co h-Inis Cathaig ra raid Senán fria deochain: ‘Is cead duit má fo-gheibhe
2406] ni isin traigh a tabhuirt lat’. Luidh in deochain co bh-fuair in cliab isin
2407] traigh, & do-beir leis co Senán. Benaidh as in casal & nus-geibh Senán uime.
2408] Do-berar íar sin dá cloich t-salainn isin cliabh cétna, & do-berar in rinde co
2409] sacarbaic, & cuirter for an uisqui cetna, & do-raidh Senán fris: ‘As ced duit
2410] so do breith cu ro thaispenu an rinde & an salann cu Brighit, cu Cluain
2411] Infidhe
, & in salann aili do Diarmait, co h-Inis Clothrann’. O ra-siacht
2412] in cliabh co Cluain Infidhe, luidh Brigid chuigi & geibhidh chuce as
2413] an rinde & in dara salann. Do-beir sruth Sinna beim uaithe forsin cliabh
2414] conid farcuibh oc Diarmait a n-Inis Clothrann. Do- ghni dano Brighit &
2415] Diarmait altughadh buidhe do Dia & do Sheanan iar sin.


2416] CANIR Craibhdech, naemh-ógh do Benntraighe deis- ceirt Eirenn, gabhuis
2417] disert ina crich fein. Bai adaig ann iar n-iarmeirghi oc ernaigthi co tarfas
2418] dí cealla Eirenn uili, & tor teined dá cech cill dibh docum nime. In tene
2419] thurgaibh a h-Inis Cathaig as í ba mó dibh, & ba h-edrochta, & ba dirgha
2420] docum nime. ‘IS cain in recles ut’, ar si: ‘iss ed ragat-sa curub aice bias mo
2421] eiseirgi’. Tainic roimpi acétair cen eolus acht in tor teined at-connaic oc
2422] lasad cen cumsanad etir la & aidhchi co toracht cuice. O
2423] dho-rocht immorro cu m-bai for bru Luimnigh andes luid iarum
2424] cosaibh tirmaibh amal bid ar talamh{folio 64vb} réidh, cu m-bai i purt
2425] Innsi Cathaig. Ro-fhidir dano Senán inní sin, & luidh cu m- bui isin purt
2426] ara cind, & feruidh failti fria. ‘ISs ed do- rochtus-sa’, ol sí.


2427] ‘A Chanir, eirigh’, ol Senán, ‘docum mo máthar do shethar fil isin indsi
2428] út tair, co n-derntar h' áighidhecht ann’.


2429] ‘Ni h-edh do-rochtamar’, ol Canir, ‘acht is aire do-rochtus, co nam-raibh
2430] aighidhecht lat-sa isin indsi- seo’.


2431] ‘Ni thiagat mna a n-indsi-sea’, ol Senán.


2432] ‘Cid dia ta lat-sa sin’? ol Canir. ‘Ni messa Crist, ar ni lugha thainic
2433] do thathcreic ban inás do thathcreic fher. Ni lugha ro ces ar daigh ban inás


p.73


2434] ar daigh fher. Ro bhatar mná oc umaloid & oc timterecht do Crist & dia
2435] apstalaib. Ní lugha, dano, thiaghuit mna isin bh-flaith nemhdha inait fir.
2436] Cidh, dano, ar na gebhtha-sa mná cucat at indsi?’


2437] ‘IS talchar atai’, ar Senán.


2438] ‘Cidh on’, or Canir, ‘in roa inní connaigim, inat mo thaeibh isin indsi-sea
2439] & sacarbhaic uait-si damh’?


2440] ‘Do-bérthar’, or Senán, ‘inat eiseirghi duit sunn for brú thuindi, & is ecal
2441] lim in mhuir do breith do taisse as’.


2442] ‘Rom-bia-sa la Dia’, ol Canir, ‘ni ba h- edh toisech béras an mhuir as
2443] don inis in maighin a m-biu-sa’.


2444] ‘IS cet duit-si, tra’, ol Senán, ‘techt a tir’.


2445] Ár is amhlaid ro bui sisi cein ro batar oc imacallaim, & sí 'na sesamh
2446] forsin tuind, & a trosdan fo a bruinne amal bidh for tír no bheth. Tic iarum
2447] Caneir for tír, & do-berur sacarbhaic di, & teit docum nimhe. Ro ir
2448] Día Canir cibe thaidhles a recles ria n-dul for in muir ni baithfider no gu
2449] ti aris.


2450] IS lia, tra, tuirium & aisneis a n-do-roine Dia do fhertuibh & do mhirbuilib
2451] ar Shenan, ár ni fhil nech dia tissed a fhaisneis uile, acht mina tissed aingel
2452] Dé dia fhaisneis. IS lór tra in bec-so dhibh ar deismirecht .i. a betha
2453] inmhedhonach, a airbhirt bhith-bhuan cech laithe, a umhla, a chennsa, a caeinfhuarraighi,
2454] a ainmne, a ailgine, a dhesheirc, a trocuire, a dhilghidhche, a
2455] aeine, a apstanait, a ernaigthi, a frithaire gresach, a menma indfhethmech in
2456] Dia do gres. Ni fil nech do-fhetfad a innisi acht nech o Dia.

{folio 65ra}


2457] Batar ile tra buadha Senáin. Ba h-é in topur glainide triasa
2458] nighter ind uile popuil ro erb Dia fris do glaine a fhoir- cetail. Ba h-e, dano,
2459] in nell nemhdhai triasa bh-fursanntar talam na h-ecalsa & anmunna na firen o
2460] braen a forcetuil co n-astudh sualach. IS h-é, dano, in locrann órdha ro h-adhnad
2461] on Spírut Noemh triasa teichet dorcha cinudh & targabhal a tegdais Eculsa
2462] Dé. IS é in barc bith-bhuadhach berius slóghu na firian tar ainbhthine in
2463] domuin cu tracht na h-Ecalsa nemhdha. IS é so in fetal coisecartha
2464] in Righ nemhdha do-gní sidh & set & corae eturro & meic dhaine. IS e
2465] so maer & rechtaire & ronnaire ro fhaidh an t-Airdri nemdhai do thabhuch
2466] císa sualach & so-gnímh do ilclannuibh Gaeidhil. IS é in lia loghmhar o
2467] cumhduighter an richedh nemhda’’

Jn. 15:1

do sloghuibh na talman. IS é in leastar
2468] glan triasa n-dailter fín breithre De dona popluibh. IS é in mor-briughaidh

p.74


2469] sona so-fhoircetuil no shasadh bochta & nochta. IS e gesca na fír fhinemna
2470] tuaraidh bheathaid & sasad don domon. IS e in fír-liaigh icas gallra & teadma
2471] anma cech dhuine irisigh isin eclais cristaidhe.


2472] O RO chomhfhoicsigh tra laithi a eitseacta in noim-sin .i. Senan, ar
2473] n-íc dall & bodhur & bacach & amhlabhar & gacha h-aimhreidhi arcena, IAr
2474] fothugud cheall & recles & mainistreach do Dhia, & iar n-oirdnedh indtibh-sein
2475] espoc & t-sacart & áes gráidaes gacha graidh arcena fo ongad & coisecrad & bennachadh
2476] tuath, tainic ina mhenmain do Senán techt do dhenam ernaighthi oc relcibh
2477] Cassidain a aidi & sethar a athar .i. Scath Craibhdheach ingen Dubhthaigh.
2478] Luidh iarum i leth-sin & aidhleadh leis co Cill Eochaille d' acallaim ingen
2479] Neir ro batar ann .i. naemh-ogha craibhdecha ro ghabhsat caille fo láimh
2480] Senáin & ro batar for a anmcairdius. Ailit-sidhe dano do Senán co tardta
2481] corp manaigh umhail dá mhuinntir cuca-somh ‘da adhnacal ocainn co rabdais
2482] a reilce oc ar n-imcoimet’. ‘Do-bérthar cucaibh’, ar Senán, ‘nech dia
2483] targha bar n-imcoimét na bídh a shnim foruibh’.{folio 65rb} Ceileabhraidh
2484] iar sin dona noemh-oghuibh, & do-ghni ernaigthi oc reilcibh Cassidain, &
2485] tic arís cu torocht in sceich fil isin fiadh re Cill Eochaille aníar. Cu cuala
2486] ann-sidhe in guth fris dona nemhaibh, & is ed ro raidh: ‘A Shenáin noeimh!
2487] tair docum nimhe’. Do-fhrecair Senán, & is ed ro raidh: ‘Cex’, ar sé. Deisidh
2488] fo cétoir isin maigin-sin. IS annsin ro tocbait aingil De Martan o Toirinis
2489] i neoll nemhdha, & fuirmidhset isin maigin a m-bui Senán, & do-rat comna &
2490] sacarbaic dhó. Amar thairnic dó sin ro dheonuigh Dia ro tocbaiset na
2491] h-aingil Martan manach isin neoll cetna cu ro fhacuibset i Toirinis isin ló
2492] cetna. Ro raidh dano Senán fria mhuinntir: ‘Bídh mu corp-sa sunn cu
2493] mochtrath’. Et faididh Senan a spirut docum nime etir airbhribh aingel
2494] for cuiredh na Trinoidi i medhon lai i kl. marta. Bái dano corp Senáin innsin
2495] co aramharach, & gia theasta soillsi na grene in aidhchi-sin uatha som ni
2496] theasta freacnarcus aingeal na soillsi nemhdha uathaibh. Tancatar tra ar
2497] madain a muinter assan indsi ar cenn cuirp Senáin .i. Odhran & Mac Inill &
2498] espoc n-Iuil & espoc Mula Segda mac Baith & na noeimh arcena, & ro adhnaicit
2499] corp Senáin gu n-anóir & airmhitin móir, & rucsat aingil a ainim cusan
2500] cumsanad suthain a n-aentaidh na naeim-trinoidi & muinnteri nime. Ailim
2501] trocaire Dhé tre impidi Senáin co roisem in aentuidh-sin. In saecula saeculorum.
2502] Amen.


p.75