Electronic edition compiled by Stephen Beechinor, Beatrix Färber, Daithí Ó Corráin
Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CELT (fromerly CURIA) Project and
Seoirse Ó Luasa, An Caifé Liteartha, An Daingean, who donated a copy of the Annals of the Four Masters to the CELT Project.
1. First draft, revised and corrected.
Extent of text: 60 290 words
Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G100005C
Availability [RESTRICTED]
Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.
[The precise relationship between MSS 1--4 (below) is a matter for scholarly debate. Two views have been put forward, that of Walsh and Mooney (for bibliographical details of their publications, see below). According to Walsh, MSS 1 and 4 are what remains of the set presented to the patron, Ferghal Ó Gadhra; MSS 2 and 3 are the copies forwarded to Louvain for possible printing. According to Mooney, MSS 1 and 3 are the set presented to the patron, Ferghal Ó Gadhra; MSS 2 and 4 are what remains of the set forwarded to Louvain. It is more likely that Walsh's view is correct. For an excellent and fully documented discussion of the problem, see Nollaig Ó Muraíle, The autograph manuscripts of the Annals of the Four Masters, Celtica 19 (1987) 75--95.]
CELT: Corpus of Electronic Texts
The present text represents pages 2--657 of volume 3, being the years A. D. 1172 to A. D. 1372, in the chronology of the compilers. That chronology deviates from the historical chronology, but it has not been corrected in this edition. All editorial introduction, translation, notes and indexes have been omitted. Editorial corrigenda are integrated into the electronic edition. Missing text supplied by the editor is tagged SUP.
Text has been checked and proofread four times. All corrections and supplied text are tagged. The Annals of the Four Masters is an extremely large and complex work. Any corrections of errors in the original text, as edited by O'Donovan, or in this digital edition are welcome. They will be credited to the scholars who make them.
The electronic text represents the edited text. The editor's divisions of words have been silently changed to bring them into accord with CELT practice. All compound personal names are segmented in accordance with CELT practice.
Quotation marks are rendered Q.
Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, the page-break is marked after the completion of the hyphenated word.
DIV0=the whole work; DIV1=the individual annals (i.e. the annalistic matter gathered under one year); DIV2=the annalistic entry; paragraphs are marked; passages of verse occurring within paragraphs are treated as embedded texts and the stanzas are marked LG and metrical lines are marked L. Page-breaks are marked.
Dates, whether A.M. or A. D., are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd. The same applies to Roman calendar dates.
Personal names, place names (kingdoms, lordships, churches, monasteries etc.) and group names (kindreds, lineages, dynasties, peoples etc.) have been tagged. Social and professional roles (king, lord, bishop, abbot, priest, scholar, lector, scribe etc.) have been tagged. Technical terms are tagged. Content markup is complete, but subject to revision. All female personal names have been identified as such in the mark-up. Where possible, monastic sites have been identifed and where these are obscure a two-letter code for the Irish counties has been added.
This text uses the DIV1 element to represent the Annal.
Refs: EVENT (<DIV2>)
This text uses the DIV1 element to represent the Annal.
Created: The material for the twelfth century and before is by unknown authors in Irish monastic scriptoria; later medieval material is drawn from the collections of Irish professional learned families; the material for the seventeenth century is drawn from contemporary sources and observations. Date range: c. 550-1616, at various and unknown dates.
Beatrix Färber (ed.)
Fangzhe Terek Qiu (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Julianne Nyhan (ed.)
Peter Flynn (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Stephen Beechinor (ed.)
Stephen Beechinor (ed.)
Daithí Ó Corráin (ed.)
Margaret Lantry (ed.)
Mavis Cournane (ed.)
Donnchadh Ó Corráin and Margaret Lantry (ed.)
Philip Irwin (ed.)
Bart Jaski (ed.)
Gillian McIntosh and Rachel Granville. (ed.)
Gillian McIntosh and Rachel Granville (ed.)
Aois Chriosd mile ced seachtmoghat a dó.
Brighdéin Ua Cathain comarba m'Aedóig do écc.
Giollu Aedha Ua Muidhin (do muintir Airidh Locha Con) epscop Corcaighe do écc fear lan do rath Dé eissidhe, tuir óighe agus egna a aimsire.
Ticchernach Ua Maoil Eóin comhorba Ciaráin Cluana Mic Nóis do écc.
Ticchernan Ua Ruairc ticcherna Breifne agus Conmaicne agus fer cumhachta móir fri re fhota do mharbhadh (.i. i Tlachtgha) la Hugó De Laci i fiull agus la Domhnall Mac Annadha Uí Ruairc dia chenél fesin boi imaille friu. Ro díchennadh é leó. Ruccsat a cenn agus a chorp go dochraidh co h-Ath Cliath. Ro toccbadh an cenn uas dorus an dúine ina scath dhearccthruagh do Ghaoidhealaibh. Ro crochadh bhéos an corp fria h-Ath Cliath atuáith agus a chossa suas.
Domhnall O Feargail toiseach Conmaicne do mharbhadh la muinntir righ Saxan.
Maol Maire Mac Murchadha toiseach Muinntire Birn do mharbhadh la h-Aedh Mac Aenghusa agus la Cloinn Aeda do Uibh Eachdach Uladh.
Diarmaid Ua Caedhlaighi do ecc.
Maidhm for Chenél n-Eoghain ria f-Flaithbertac Ua Maol Doraidh agus ria c-Cenel c-Conaill. Do-bertsad ár adhbhal forra tria naemh miorbal De agus Naemh Patraicc agus Naemh Cholaim Cille isa cealla ro oirccsed indsin.
Lán chuairt coiccidh Connacht an cethramhadh feacht do tabhairt la Giollu Mac Liacc comhorba Patraicc agus Príomhaidh Erenn, co h-Ard Macha.
Mac Gill Epscoip taoiseach Cloinne Aeilabra rechtaire Chatha Monaigh do marbhadh la Donn Slebhe Uá n-Eochadha rí Uladh i fiull. Na slána batar etorra .i. maithe Uladh do mharbhadh Duind Slebhe ind.
Creach fhill la mac Anduidh Uí Ruairc, agus la Saxanachaibh ar muinntir na h-Annghaile, agus ar Muinntir Megiollgan co rugsat bú, agus broid iomdha. Sloigheadh leó doridhisi co h-Ard Achadh Epscoip Mél gur ro airgset an tír ar medhón, agus do-rochair leo Domhnall Ua Fearghail, taoiseach muinntire h-Anghaile don chur-sin.
Seanadh cléireach n-Erenn la coigeadh Connacht laechaibh cleirchibh occ Tuaim Da Ghuálann im Ruaidhri Ua Conchobhair agus im Chadhla Uá n-Dubthaigh Airdepscop Tuáma agus tri teampaill do choiseardhadh leo.
Annal M1173.
Aois Chriosd mile, cett, seachtmoghat, a trí.
Muiredhach Ua Cobhthaigh epscop Doire, agus Ratha Both, mac oighe, leacc loghmhor, gem gloinidhe, Redla sholusta, cisde taisccedha na h-egna, craoph chnuasaigh na canóine, iar t-tiodhnacal bidh agus edaigh do bochtaibh agus do aidhilgneachaibh, iar n-oirdneadh Saccart agus deochon agus aesa gacha graidh, iar n-athnuadhughadh eacclus n-iomdha, iar c-coisreaccadh tempall agus relgeadh, iar n-denamh iolar mainisdreach agus recclés, agus gacha lubhra ecclustacda iar m-buaidh c-crabhaidh, oilithri agus aithricche, ro fhaoidh a spiorad docum nimhi i n-Duibhreccles Cholaim Chille i n-Doire an 10. lá do Febra.
Conaing Ua h-Aénghusa cenn canánachRosa Cré do écc.
Ettrú Ua Miadhachán, Epscop Cluana do écc i n-a, seandataidh iar n-decch-beathaidh.
Cionaedh Ua Ronáin Epscop Glinne Da Locha do écc.
Maoil Iosu Mac an Baird Epscop Chluana Fearta Brenainn do écc.
Maol Mochta Ua Maoil Seachnaill, abb Cluana Mic Nóis, do écc.
Creach mór la h-Aedh Mac Aenghusa agus la Cloinn Aedha. Ro airccsed
Domhnall Breghach Ua Maoilechlainn Rí Midhe do marbhadh la mac a athar féin la h-Art Ua Maoilechlainn agus la Muintir Laeghacháin i n-Durmaigh Cholaim Cille.
Giollu Mac Liaccmac Ruaidhri comharba Patraicc Príomaidh Arda Macha agus Erenn uile mac oighe lán do ghloine croidhe fri Dia agus fri daoinibh do ecc go fechtnach iar sendataidh tocchaidhe, 27, Marta Dia Cedaoin iar c-Caiscc isin sechtmadh bliadhain ochtmoghat a aoisi. Agus baoi sidhe se bliadhna décc i n-abdhaine Coluim Chille i n-Doire ria c-comarbus Patraicc.
Annal M1174.
Aois Criosd mile, ced, seachtmoghatt, a ceathair.
Maoil Íosa Ua Connachtáin epscop Shil Muireadhaigh do écc.
Maol Pattraicc Ua Banáin, Epscop Condere & Dhal Araidhe fer airmhidneach lán do naimhe, do chennsa & do gloine chroidhe do écc co feachtnach i nd-h-Í Cholaim Chille iar Seandataidh thoghaidhe.
Giollu Mo Chaidhbeo abb mainisdreach Pettair & Póil i n-Ard Macha, Modh treabhor tairissi don Coimdheadh do écc an 31. do Mhárta Sechtmoghat bliadhain a aeis.
Flann (.i. Florent) Ua Gormáin airdfer lecchinn Arda Macha, & Erenn uile, Saoi, eargna eolach isin eaccna dhiadha & domhanda, iar m-beith bliadain
Muirghes Ua Dubhthaigh abb mainistrech Átha Dá Laarc for Búill do écc.
Ruaidhri Ua Cearbhaill tighearna Ele do mharbhadh ar lár Innsi Clothrann.
Congalach Ua Coinfiacla tighearna Tethbha do ecc.
Maol Ruanaidh Ua Ciardha tighearna Cairpri do mharbhadh i mebhail la Gallaibh Átha Cliath, .i. la Mac Turnin, & la mac Aodha Uí Fhearghail, & la Ceallach Ua Fiondalláin tighearna Delbna Moire.
Fairche Iarthair Midhe do chur le cathair Cluana Mic Nóis do réir cleireach Erenn.
Sluaiccheadh lasin iarla d'indradh Mumhan. Sluaiccheadh ele la Ruaidhri dia h-imdeghail forro. O 't-cualattar na Goill Ruaidhri do thocht isin Mumhain in aires catha friu, ro thochuirsiot Goill Átha Cliath dia saighidh & ni
Mael Sechlainn Ó Donnagán tighearna Aradh do marbhadh la h-Ua c-Conaing.
Annal M1175.
Aois Criosd mile, cett, seachtmoghatt, a cúig.
An t-espoc Ua Briain,espoc Chille Dara do écc.
Maoil Iosa Mac an Chlerigh Chuirr epscop Uladh, do écc.
Giolla Domhnaill Mac Carmuic epscop Uladh do écc.
Flaithbertach Ua Brolchain comorba Cholaim Chille tuir eccna & enigh, fear dia t-tuccator cleirigh Eirenn cathaoir epscoip ar a fheabhus & ar a eaccna & dia t-tarccus comhorbus Iae, do ecc co feachtnach iar t-treablaid toghaidhe i n-Duibhrecclés Cholaim Chille, & Giollu Mac Liacc Ua Branáin do oirdneadh i n-a ionadh isin abbdaine.
Maidhm for Cenel n-Enda ria n-Eachmarcach Ua c-Cathain, & ria Niall Ua n-Gairmleadhaigh & ár mór do cor forra.
Maghnus Ua Maoil Seachluinn ticcherna Airthir Midhi do chrochadh la Gallaib iar f-fealladh fair i n-Áth Truim.
Domhnall Caemhánach mac Diarmada Ri Laighen do marbhadh la h-Ua Foirtchern & la h-Ua Nualláin i f-fioll.
Mac Domhnaill mic Donnchadha ticcherna Ossraighi do mharbhadh i meabhail la Domhnall Ua m-Briáin.
Tadhg mac Ferghail Uí Rúairc do mharbhadh.
Diarmaid mac Taidhg Ui Briain & Mathghamhain mac Toirdhealbhaigh Ui Bhriain do dhallad (.i. i n-a tigh budéin i c-caislén Uí Conaing) la Domhnall Ua m-Briain & Diarmaid do écc iar t-tain. Agus Mac an Leithdercc Ui Choncobhair .i. Mac Ui Concobhair Corc' Mo Dhruadh do mharbhadh bheos la Domhnall isin ló cedna.
Sluaicchedh la Ruaidhri Ua c-Concobhair la Righ Ereann i Mumhain, ro ionnarb Domhnall Ua m-Briain a Tuadhmumhain & ro mhill an tír go mor don chur-sin.
Conchobhor Mac Concoille abb Recclésa Poil, & Pedair, & comorba Patraicc iar t-tain do écc h-i Roimh iar n-dol do accallaimh comhorba Pettair.
Giolla Coluim Ua Maol Muaidh, ticcerna Fer c-Ceall do marbhadh la Ruaidhri mac Concobhair Még Cochláin tre meabhail.
Annal M1176.
Aois Criosd, mile, céd, seachtmoghad, a sé.
Fabhar, & Ceanannus do fhasughadh do Ghallaibh & do Uibh Briuin.
Lughmhagh do fhasughadh do Saxaibh.
Niall mac Mhéc Lochlainn do mharbhadh la Muinntir Branáin (.i. Dál m-Buinne).
Ingen Ruaidhri Ui Concobhair (.i. ri Ereann), ben Fhlaithbertaigh Ui Maoil Doraidh do mharbhadh la macaibh Ui Chairelláin.
Benmidhe inghen Donnchadha Uí Cherbhaill, ben Chonmhaighe Ui Flainn, bainticcherna Ua t-Tuirtre & Fher Lí do écc.
Cú Maighe Ua Flainn ticcherna Ua t-Tuirtre, Fher Lí,& Dal Araidhe do mharbhadh la Coin Midhe la a bhrathair fén & la Feraibh Lí.(/PN[gt ]
Saxain do ionnarbhadh do Domhnall Ua Bhriain a Luimneach tria forbhaisi do denamh dhó forra.
Caisdiall Gall gá dhenamh i mainistir c-Cenannus.
An t-iarla Saxanach (.i. Riocard) do écc i n-Áth Cliath do bainne aillsi ro gabh ar a chois do miorbailiph Bricchde Cholaim Chille & na naomh archena isa ceallu ro millead laiss. At-connairc-siumh féisin Brighit andarlais ag a mharbhadh.
Caislen Sláine i raibhe Riocard Flemeann co n-a sluagh, as ro bás oc milleadh Oirgiall & Ua m-Briúin & fher Midhe do orccain la Maoileachlainn mac Meclochlainn la ticchearna Cenel n-Eoghain & la Cenel n-Eoghain budhén & la h-Airgiallaibh. Ro marbhsat cúicc cett no ní as uille do na Gallaibh la taebh ban, leanamh & each, co ná terna duine i m-bethaidh asin c-caisdiall. Ro fasaighte tri caistteoill im Midhe ar n-a bharach ar uamhan Cenél n-Eoghain .i. caistiall Cenannsa, caisslen Calatroma & caislen Doire Pattraic. Riocard Flemenn fein do marbhadh don chur-sin.
Baile biataigh do iodhbairt la Ruaidhri Ua Concobhair Ri Ereann don Coimdhedh & do Naoimh Bearach go brath .i. Baile Tuama Achadh. Itiad Slana na h-ogh-dhilsi go brath. Cadhla Ua Dubhthaigh airdepscop Tuama Aireachtach Ua Roduibh, Flann Ua Fionnachta, Aodh Uá Floinn, Ruarc Ua Maoil Breanainn, Ignaidhe Uá Mannachain, Giollu an Coimdhedh Mac an Leastair, Ua h-Ainlighi, & Concobhar Mac Diarmada, a c-coraigheacht an baile-sin do beith ag Dia & ag Bearach go brath ó Ua c-Conchobhair & o fhior a ionaid.
Domhnall mac Toirdealbhaigh Uí Concobhair ticcherna thuaiscceirt Connacht, ordan, Smacht & deghchomhairle na n-Gaoidheal do écc & a adhnacal i Maigh Eo na Saxan.
Domhnall mac Toirdhealbhaigh Uí Bhriain rioghdamhna Mumhan do écc.
Domhnall Ua Máilli tighearna Umhaill do écc.
Diarmait mac Corbmaic Még Carthaigh ri Desmumhan do ghabháil la a mhac fein Corbmac Liathanach & Corbmac do mharbhadh hi f-fiull la a mhuintir budhein & Diarmait do ghabháil a tighearnais iaram.
Domhnall Mac Giolla Patraicc tighearna Osraighe do écc.
Aodh mac Giolla Broidi Ui Ruairc do écc.
Domhnall mac Giolla Patraic tighearna Cairpre Ua c-Ciardha, do marbhadh i f-fiull d'Ua Maoilechlainn (.i. Art), & Art do aithrioghadh la fearaibh Midhe, & righe (no ticcearnus) do thabhairt do Dhonnchadh Ua Maoilechlainn agus Flann a mhac do mharbhadh la Cairpre Ua c-Ciardha.
Annal M1177.
Aois Criosd mile, cétt seachtmoghat, a seacht.
Uiuianus cardinal do theacht i n-Erinn. Seanadh cleireach Erenn do beith ettir epscopaib & abbaibh iman c-cardinal i n-Ath Cliath an ced Domhnach don Corgus & ro chinnsed deithide iomdha ná comhailtear.
Aedh O Nell .i. An Macaomh Tóinleascc ticcherna Cenel n-Eoghain re h-eadh & Rioghdhamhna Ereann do mharbhadh la Maoileachlainn Ua Lochlainn & la h-Ardghal Ua Lachlainn & Ardghal feisin do chomhthuitim la h-Ua Nell ar an lathair-sin.
Sluaicchedh la Iohn Do Cuirt & lasna ridirdhibh i n-Dal
Araidhe & co Dun
Niall Ua Gairmleadhaigh ticcherna fher Maighe h-Ithe & Cenél Enda do marbadh
Murchadh mac Ruaidhri Ui Concobhair do breith Mile Coca co n-a ridiribh lais go Ros Commain do milleadh Connacht ar ulca fri Ruaidhri. Ro loisccsed doná Connachtaigh fo cedoir Tuaim Do Gualann & ceallu an tire ar chena ar n-a h-airisdís Goill inntibh. Ro chuirset iar t-tain maidhm forsna Gallaibh & ró diochuirset ar éccin as an tír iatt. Ro dhall Ruaidhri a mac Murchadh i c-cionadh an turais-sin.
Maidhm for Ua Maoil Doraidh & for Cenel c-Conaill ria c-Concobhor Ua c-Cairealláin áit in ro marbhadh ár Cenél Enda im mac Ui Searraigh & im maitib iomhdha archeana.
Domhnall Ua h-Eaghra ticcerna Luighne do écc.
Annal M1178.
Aois Criosd mile, céd, seachtmogat a h-ocht.
Bachall Choluim Mic Luighdheach do bheith acc iomacallamh re n-a chleireach fein co fiadhnach.
Domhnall Ua Foccarta epscop Osraighe do écc.
Giollu Criosd Ua h-Eothaidh epscop Conmaicne do écc.
Concobhar mac Conallaigh Ui Luinigh do gabháil toisigheachta Cenéil Moen & Domhnall mac Domhnaill Ui Gairmleadhaigh do ionnarbhadh a Maigh Ithe i n-Inis Eoghain dochum Donnchadha Uí Dhuibhdhiorma. Cenél Moién i c-cionn ráithe iaramh do chur Concobhair mic Conallaigh a toisigheacht, & a c-cennus do thabhairt do Dhomhnall mac Domhnaill Ui Gairmleadhaigh. Muinnter Domhnaill .i. mac Giollu Caech Uí Ederla & Uí Flannagáin do mharbhadh Concobhair mic Conallaigh i t-toigh Domhnaill feisin i meabhail ar comairce aircinnigh na h-Ernaidhe boi i n-a farradh an tan-sin. Ro ionnarbsat iaramh Cenél Moáin Domhnall Ua Gairmleadhaigh
Gaeth mor isin m-bliadhain-si. Ro lá fiodhá, ro trasccair railghe. Ro trasccair doná sé fichit crann i n-Doire Colaim Cille.
Iohn Do Cuirt co n-a allmurchaibh do theacht co Machaire Chonaille, do-ronsat oirccne ann. Badar oidhche longpuirt i n-Glionn Righe iaramh. Do bert
Tainic Iohn Do Cuirt iar t-trioll do orccain Dál Araide & Uibh Tuirtre. Tucc doná Cumidhe Ua Flainnticcherna Ua t-Tuirtre & Fher Lí deabhaidh do-somh
Constapla righ Saxan i n-Ath Cliath (.i. Hugo), & i n-Airther Midhe co n-a shochraide do thocht go Cluain Mic Nóis. Ro airgsed an baile acht na tempaill & ticche an eapscoip. Do-roine Dia & Ciarán miorbaile foillsi forra, uair ni ro chumhaingsed tathamh no tionabhradh do dhenamh gur ro élaidhsed a Cuirr Cluana ara bhárach.
Abann na Gaillme do tracchadh fri re laithe aicenta. Na h-uile aidhme ro báidhid innte ó chen co n-a h-iascc do thionól la lucht an dúin & an tiri i c-coitcinne.
Maidhm ria n-Art Ua Maoilechlainn, & ria n-Uibh Failghe, & ria n-Gallaibh, for Dhelbhna Eathra, & for Mhaoileachlainn m-Becc, & for dreim do feraibh Tethbha dú in ro marbhadh Muireadhach mac an t-Sionnaigh.
Aodh Ua Flaithbertaigh ticcherna Iarthair Connacht do écc i n-Eanach Duin.
Amhalgaidh Mág Amhalgaidh do marbhadh la Siol n-Anmchadha.
Mael Sechlainn Becc Ua Maoilechlainn do gabháil tighe for Art Ua Maoileachlainn, & Art do téarnudh as, & Flann mac Még Amhalghaidh taoiseach Calraighe do marbhadh ann la Mael Sechlainn.
Annal M1179.
Aois Criosd mile, céd, seachtmoghat, a naoi.
Tuathal Ua Connachtaigh epscop Tíre Briuin Colmán Ua Scannláin aircinneach Cluana, Giollu Domhnaigh Ua Forannáin aircinneach Arda Sratha, & Mael Maire Mac Giollu Colmain Secnap Arda Sratha do ecc.
Ard Macha do losccadh ettir templaibh & recclesaibh acht reccles Bricchde & Teampall na f-Ferta)
Cealla Tire h-Eoghain o slébh buddes do fholmughadh tre coccadh, & comhfhuachadh, terce, & dochmataid.
Ua Ruadhachánticcherna Ua n-Eachdach do écc do ghalor tri n-oidhchi iar n-a ionnarbadh tré shárucchadh Canóine Patraicc dó gar roimhe.
Sídh do dhenamh do Dhonnchadh Ua Cairealláin & do Cloinn n-Diarmada uile la Cenél Móen & la h-Ua n-Gairmleadhaigh, Amhlaibh mac Menman derbhrathair-sidhe mná an Donnchaidh remraite. Ba h-ann ro naidhmsed a sídh re aroile i teampall Arda Sratha fo mionnaibh na h-eaccailse ísin, Domhnaigh Móir & na h-Ernaidhe. Tainic doná Ua Gairmleadhaigh .i. Amhlaoibh ar n-a mharach do cuingeadh tuilleadh slána co teach Donnchaidh Ui Chairealláin. Ro marbhadh-somh fo cedóir ar lár an aireachta a n-dorus an tighe i f-fiadhnaisi a derbhsheathor .i. ben Donnchadha. Ro marbhadh bheós triur dia muinnter imaille friss .i. Cionaedh mac Airt Uí Bhracáin, & mac Giollu Criosd mec Corbmaic Mec Reodáin .i. derbh-chomhalta Donncaidh Ui Chairealláin.
Ard Sratha Domhnach Mor an Earnaidhe [...] do fholmhughadh la feraibh Maighe h-Ithe.
Cóicc tighe ar céd do losccadh h-i c-Cluain Mic Nois h-i f-foghail.
Cluain Ferta Brenainn co n-a templaibh do losccadh.
Lothra, Ardfearta Brenainn, Caisiol, Tuaim Da Gualann , Dísert Ceallaigh, Ceall Medhóin & Balla, iaid-sidhe do losccadh uile.
Mael Seachlainn Ua Maoil Miadhaigh taoiseach Muinntire h-Eolais do ecc.
Iomhar Ua Cathasaigh tighearna na Saithne do ecc.
Maoileachlainn Riabhach O Seachnasaigh ticchearna Leithe Chenel Aodha do marbhadh la mac Donnchaidh Í Chathail.
Annal M1180.
Aois Criosd mile, céd, ochdmoghatt.
Lorcan Ua Tuathail .i. Labhras airdespoc Laighen & legaitt na h-Ereann do martradh h-i Saxain.
Mac Raith Ua Daighre aircinneach Doire do ecc.
Raghnall Ua Cairealláin do mharbhadh la Cenél Moaín i n-eneach Cholaim Chille for lár Doire Colaim fadhein.
Donncadh Ua Cairealláin do mharbhadh la Cenél c-Conaill i n-díoghal a mheabhla ar Ua n-Gairmleadhaigh tre miorbailibh na naemh isa h-eneach ro sharaigh.
Aindiles Ua Dochartaigh do écc i n-Doire Cholaim Chille.
Cath na c-Conchobhor .i. Concobhor Maenmhaighe mhac Ruaidhri Ui Chonchobhair & Concobhar Ua Ceallaigh (.i. tighearna Ua Maine) dú i t-torchair Concobhor Ua Ceallaigh, Tadhg a mhac, a dherbhrathair Diarmaid, & Maoil Seachlainn mac Diarmada Ui Cheallaigh, & mac Taidhg Ui Concobhair (.i. Tadhg).
Muirghes Ua h-Edhin tigherna Ua bh-Fiachrach Aidhne do mharbhadh la feraibh Mumhan.
Carrghamhain Ua Giolla Ultáintaoiseach Muinntire Maoil t-Sionna do mharbhadh la h-Aedh Mac Carrgamhna i n-Inis Éndaimh for Morloch.
Domhnall mac Taidhg Uí Chinnéidigh tighearna Urmhumhan do éc.
Maol Muire Mac Cuinn na m-Bocht primhshenóir Ereann do écc.
Aodh Ua Caithniadh, tigearna Iorrais do marbhadh la h-Ua c-Ceallachain h-i f-fiull h-i c-Cill Chomáin.
Amhlaibh Ua Toghda taoiseach na Brédcha, do marbhadh la h-Ua n-Gaibhthecháin taoiseach Mhaighe h-Eleg .
Murchadh Ua Lachtna taoiseach an Dá Bhac do bhádhadh i l-Loch Con.
Annal M1181.
Aois Criosd mile, ced, ochtmoghatt, a h-aen.
Dungal Ua Caellaighi espoc Leithhglinne do écc.
Maol Muire Ua Dunain abb Cnuic na Sengan h-i Lughmagh do écc.
Maol Ciarain Ua Fiodhabhra comarba Ciarain do écc.
Cathraenedh ria f-Flaithbhertach Ua Mael Doraidh ticcherna Cenel c-Conaill for macaibh righ Connacht Satharn Cinctidhisi dú in ro marbhadh se meic décc do clannuibh ticchernadh & toiseach Connacht la Cenél c-Conaill co sochaidhip oile do shoerclannaibh & doerclannaibh immaille friú cenmotháid-sídhe. Ro chuirsett Connachtaigh fo daoire dhóibh fri ré imcén iarsan cath-sin. Cath Criche Coirpre ainm in catha-sin.
Iar n-araile liubar it iatt na meic riogh torcratur la Flaithbhertach isin cath remráite, Brian & Maghnus dá mhac Toirrdhealbhaigh Moir, [...] & Maol Ruanaigh, dá mac ele Aodha Í Chonchobhair. Do-rochair beos Aodh mac Conchobhair Ui Cellaigh, & Giolla Críst mac Meg Oireachtaigh Uí Rodhuibh, Eachmarcach Ua Muiredhaigh, Donnchadh mac Briain Luignigh Ui Concobhair, Cu Cuallachta mac Muirchertaigh Uí Concobhair, tri h-Uí Maoil Brenainn, dá Mac Giolla Buidhe, & Aodh mac mic Aodha mic Ruaidhri, & sochaidhe ele do shaerclannaibh.
Sloicchedh la Domhnall mac Aedha Mhéc Lachlainn, & la Cenel n-Eoghain Telcha Óg i n-Ultoiph. Ro mheabhsatt for Ultoiph, for Uibh t-Tuirtre, & for Fheraibh Lí im Ruaidri Mac Duinn Slebhe & im Choin Mhidhe Ua Flainn.
Sluacch la feraibh Maighe h-Ithe im Ua c-Cathain Eachmarcach, & im Cenel m-Binigh Glinne co rangadar tar Tuaim. Ro airccsed Fir Lí, & Ua t-Tuirtre uile. Ruccsat ilmile do buaibh.
Tomaltach Ua Conchobhair do oirdneadh i c-comhorbus Patraicc. Cuairt Chenél Eoghain do thabhairt laiss, do bert a reir uaidhibh & ro fhaccaibh bennachtain.
Aois Criosd mile, ced, ochtmhoghatt, a dó.
Aodh Ua Caellaighi espoc Airghiall, & cend canánach Ereann do écc.
Domnall Ua h-Uallachain airdespoc Mumhan do écc.
Sluaicchedh la Domhnall mac Aedha Ui Lachlainn go Dún Bó i n-Dáil Riada. Do-rad-som cath do Ghallaibh isin dú-sin. Ro meabhaidh for Cenél n-Eoghain. Ro marbhadh ann dna Raghnall Ua Breislén, Giolla Criosd Ó Catháin co sochaidhiph oile imaille friu. Ruccsat Soiscela Martain leó don chur-sin.
Brian mac Toirrdhealbhaigh Ui Bhriain do mharbhadh la Raghnall Mac Commara Bicc tre meabhail.
Aodh Mac Carrgamhna taoiseach Muinntire Maoil t-Sionna do marbhadh la Giolla Ultáin Mac Carrgamhna.
Murchadh mac Taichligh Uí Dubhda, do marbhadh la Maoil Seachlainn Ua Maolruanaidh.
Amhlaibh Ua Ferghail do ghabhail taisighechta na h-Angaile & Aodh do innarbadh.
Annal M1183.
Aois Criosd mile, ced, ochtmoghatt, a trí.
Ioseph Ua h-Aodha Epscop Ua c-Ceinnselaigh do écc.
Bec Ua h-Eghra ticcerna Luighne Connacht do marbhadh la Conchobhar ua Diarmata mic Ruaidhri, ar Loch Mic Feradhaigh i n-a thigh fein tre meabhail.
Do-rala deabhaidh etter Ua Flaithbertaigh, an Giollu Riabhach, & Mac Ui Ghairmleadhaigh. Ro marbhadh Ua Flaithbertaigh isin iomaireacc-sin & drong mór do Cenél Moain.
Ferghal mac Amhlaibh Ui Ruairc, do marbhadh la Lochlainn mac Domhnaill Ui Ruairc.
Giolla Ultáin Mac Carrghamhna taoiseach Muintire Maoil t-Sionna do marbhadh la macaibh Ui Bhraoin & la macaibh an t-Sionnaigh Ui Chatharnaigh go c-cuiccear ele amaille fris.
Annal M1184.
Aois Criosd mile, ced, ochtmogatt, a cethair.
Giolla Iosa Ua Maoilin Epscop ei-sidhe do écc.
Brian Breifnech mac Toirrdhelbhaigh Ui Conchobhair do écc.
Maoil Iosu Ua Cerbhaill do oirdnedh i c-comhorbus Patraic ier n-a fhaccbháil do Thomaltach Ua Chonchobhair.
Art Ua Maoileachlainn ticcherna Iarthair Mhide do mharbhadh i meabhail la Diarmait Ua m-Briain .i. mac Toirrdhelbhaigh tria forcongra Ghall, & Maoil Seachlainn Beacc do ghabháil a ionaidh, & maidhm do sraoineadh lais a c-cionn trí lá forsan Diarmait cédna du in ro marbait ile im mac Mathghamhna Í Briain.
Caislén do cumhdach la Gallaibh i c-Cill Áir.
Caislén oile do orccain la Maoil Seachlainn & la Conchobhor Maenmaighe Ua c-Conchobhair. Ro marbhadh drong mhór do Gallaibh ann.
Dech t-ticche fichet do roighnibh cumhdaighthi Arda Macha do orgain la Gallaibh Midhe.
Mainistir Easa Ruaidh do edhbairt la Flaithbertach Ua Maol Doraidh ticcerna Chinél c-Conaill do Dhia & do Naoimh Bernard do raith a anma.
Cend Faoladh Ua Gráda comorba Cronáin Tuama Gréne do écc.
Niall mac An t-Siondaigh Ui Chatharnaigh do écc.
Amhlaibh mac Ferghail Ui Ruairc ticcerna Breifne do marbhadh a f-fiull la Mag Raghnaill.
Domhnall Ua Flannaccáin taoiseach Cloinne Cathail do écc h-i c-Conga Féichín.
Ferghal Ua Raghallaigh do mharbhadh h-i f-fiull la Maeilechlainn Ua Ruairc.
Annal M1185.
Aois Criosd mile ced ochtmoghadh a cúig.
Maoil Iosu Ua Muireadhaigh fer lecchinn Doire Cholaim Chille do ecc iar Sendataigh thoghaidhe.
Pilib Unserra co n-Gallaibh uime do beith i n-Ard Macha co cenn sé laithe co n-a n-oidhchibh i medhon Corghais do shonnradh.
Giollu Criosd Mac Cathmaoil ard taoiseach
Cenél Fearadhaigh & na c-Clann
Maoil Sechlainn mac Muircheartaigh Uí Lachlainn do mharbhadh lá Gallaibh.
Maoil Iosa Ua Dálaigh ollamh Ereann, & Alban ard taoiseach Corca Raidhe & Corcadain, Saoi oirdherc ar dhán, ar eneach, & ar uaisle do écc i c-Cluain Ioraird oca oilithre.
Mac rígh Saxan, .i. Seon mac an dara Henri do theacht i n-Erinn lucht trí fichit long do ghabháil a righe. Ro gabh Ath Cliath, & Laigin. Do-roine caisdiall oc Tioprait Fhachtna, & occ Ard Fíonáin. Ro airg Mumha esdibh. Ro bhris tra
Comhthoccbháil coccadh do fhás i c-Connachtaibh edir na rioghdhamhnaibh .i. ettir Ruaidhri Ua Conchobhair & Conchobhar Maenmaighe, mac Ruaidhri, & Conchobhar Ua Diarmada, Cathal Carrach mac Conchobhair Maonmaighe, & Cathal Croibhdearg mac Toirrdhealbhaigh, ro marbhadh sochaidhe etorra. Do-roine Ruaidhri & a mac sídh lasna h-uaislib ele iar t-tain.
Iarthar Connacht do losccadh taighibh, templaibh la Domhnall Ua m-Briain, & la Gallaibh.
Cathal Carrach mac Conchobhair Maonmaighe mic Ruaidhri do losccadh Chille Dá Lua taighibh, templaibh tar a n-eisi, tucc a seótta & a maoine leis. Tuadhmhumha bheós do mhilleadh, & d'orccain lá Conchobhar Maonmaighe mac Ruaidri, & la Gallaibh. Na Goill feisne do theacht leis co Ross Commain, & mac Ruaidhri do thabhairt tri míle do bhuaibh dóibh i t-tuarastal.
Amhlaoibh Ua Muiredhaigh epscop Arda Macha, & Chenél Feradhaigh lochrann solusta nó soillsiccheadh tuath & ecclas d'écc, & Foghartach Ua Cearbhalláin do oirdnedh i n-a ionadh.
Diarmaid Mag Carthaigh tighearna Desmumhan, do mharbhadh la Gallaibh Corcaighe.
Domhnall Mac Giolla Pattraicc tighearna Osraighe do écc.
Annal M1186.
Aois Criosd, mile, céd, ochtmogad, a sé.
Maol Callann mac Adaim Mic Cleircein epscop Cluana Fearta Brenainn do écc.
Domhnall mac Aodha Uí Lachlainn do chor a flaithes, & Ruaidhri Ua Flaithbheartaigh d'oirdneadh lá druing do Chénel Eoghain Thealcha Ócc.
Conn Ua Breisléin (.i. taoiseach Fánat) caindeal einigh, & ghaisccedh thuaiscirt Ereann do mharbhadh la mac Mic Lachlainn, & lá dréim do Chenél Eoghain, & Inis Eogain d'orccain fó a bhithin gion go raibhe cion doibh ann.
Giolla Pattraicc Mac An Ghiolla Chuirr toiseach Ua m-Branáin do mharbhadh lá Domhnall Ua Lachlainn tré erail Muintire Branáin fódhéin.
Ruaidhri Ua Conchobhair do ionnarbhadh i Mumhain la Conchobhar Maonmaighe lá a mhac bhúdéin. Connachtaigh do mhilleadh etorra dibhlinibh, & tuccadh é dia thír doridhisi tre chomhairle Shil Muiredhaigh, & do-radatt triocha céd d'ferann dó.
Hugo De Latii Malartach & díscaoilteach ceall n-iomdha ticcherna Gall Mide, Breifne, & Airghiall. As dó dna do-beirthi cíos Connacht. As se ro gabh ermhor Eirenn do Gallaibh. Ró ba lán Mídhe uile ó Shionainn go fairrgi do chaislenaibh Gall less. Iar t-tairccsin iaramh caislén Dermhaighe
Murchadh mac Taidhg Ui Ceallaigh tigherna Ua Máine do marbhadh la Conchobhar Maonmaighe.
O Breislein taoiseach Fánat h-i c-Cenél c-Conaill do marbhadh la mac Mic Lachlainn.
Annal M1187.
Aois Criosd mile, céd, ochtmoghat, a seacht.
Muirchertach Ua Maoil Uidhir espoc Cluana Fearta, & Cluana Mic Nois d'ecc.
Maoil Íosa Ua Cerbhaill espucc Airghiall d' écc.
Ruaidhri Ua Flaithbhertaigh ticcherna Cenél Eoghain do mharbhadh ar crech i t-Tir Conaill la h-Ua Maol Doraigh .i. Flaithbhertach.
Carracc Locha Cé do losccadh do thene doait. Ro baidhedh & ro loisceadh inghen Ui Eidhin (.i. Duibheasa) ben Choncobair Mic Diarmata (tigherna Maighe Luircc) go seacht c-cédaibh (no cethracha ar chéd), nó ní as uille eittir fheraibh & mnaibh fri ré n-aon uaire innte.
Giolla Iosa mac Ailella Ui Bhraoin secnap Ua Maine senchaidhe, sccribhnighe, & fear dana d'ecc.
Caislen Chille Áir do losccadh & do mhúradh for Ghallaibh la Conchobhar Maenmaighe & lá Mael Sechlainn m-Becc co na terna sgeolanga uatha gan marbhadh, & mudhucchadh. Tuccsat a b-foidhb, a n-airm, a sceith, a l-lúireacha, & a n-eocha leó, & ro marbhaitt dís do rideribh leó.
Donnchadh Ua Ruairc do marbhadh la Muintir Eolais h-i f-fiull.
Druim Cliabh do orccain do mhac Mael Sheachlainn Uí Ruairc do tighearna Ua m-Briúin & Conmaicne, & do mhac Cathail h-Ui Ruairc, & Goill Midhe amaille friú. Do-roine Dia, & Coluim Cille fiort amhra innsin, uair ro marbhadh mac Maelechlainn Ui Ruairc ria c-cionn coicdhisi iar sin h-i c-Conmaicnibh, & ro dalladh mac Cathail h-Uí Ruairc la h-Ua Maol Doraidh .i. Flaithbertach i n-enech Cholaim Chille. Ro marbadh dna sé fichit d'aes grádha mheic Maoil Shechlainn ar fud Conmaicne, & Chairpre Dhroma Cliabh tré miorbhail Dé, & Choluim Chille.
Mac Diarmatta, Muirges mac Taidcc, tigerna Muighe Luircc d'écc i n-a thigh fein ar Claonloch h-i c-Cloinn Cuain.
Raghnall Mág Cochlain ticcerna Dealbhna do écc.
Aodh mac Maoileachlainn Ui Ruairc tighearna Breifne do marbhadh la macaibh Cuinn Még Raghnaill.
Aireactach Mac Amhalgaidh taoiseach Calraighe do écc.
Annal M1188.
Aois Criosd mile, céd, ochtmoghat, a h-ocht.
Martain Ua Brolaigh aird-eccnaidh Gaoidheal & fer leighinn Arda Macha do écc.
Aedh Ua Bechan epscop Innsi Cathaigh do écc.
Amlaoibh Ua Daighre do tocht co h-Í dia oilithre, & a ecc ann iar n-aithrighe toccaidhe.
Ruaidhri Ua Canannain tigherna Chinél c-Conaill fri h-edh, & rioghdamhna Ereann bheos do marbhadh la Flaithbertach Ua Maol Doraidh tre mebhail acc droichet Sliccighe iar n-a bréccadh do lar Dhroma Cliabh amach, & brathair ele dó do marbhadh amaille fris, & drem dia mhuinntir. Maghnas Ua Gairbh toiseach Fher n-Droma (ro imbis lámh ar Ua c-Canannáin) do mharbhadh la muinntir Eachmarcaigh Uí Dochartaigh i n-dioghail Uí Chanannáin.
Domhnall Ua Canannáin do ledradh a choisi dia thuaigh fein i n-Doire acc bein ascclainge connaidh, & a écc de tria easccaine samhtha Cholaim Cille.
Goill chaisteoil Mhaighe Cobha, & drong do Uibh Eachdhach Uladh do thocht ar creich i t-Tir Eoghain go t-torachtatar go Leim Mic Neill, ro gabsat bú annsin. Do-dheachaidh Domhnall Ua Lachlainn co n-a thecclach i n-a n-deadhaidh, rucc orra
Edaoin inghen Ui Chuinn baintigherna Mumhan bai aga h-oilithre i n-Doire d'ecc iar m-breith buadha ó dhomhan & o demhan.
Sluaicceadh la Iohn Do Cuirt & la Gallaibh Ereann h-i c-Connachtaibh amaille le Concobhar Ua n-Diarmatta. Tionoilidh rí Connacht .i. Concobhar Maonmaighe maithe Connacht uile. Tainic Domhnall Ua Briain co n-druing do fheraibh Mumhan i sochraitte righ Connacht. Loiscit na Goill araill do cheallaibh na tire rempa. Ni ro leiccit sccaoileadh doibh co rangattar Eas Dara. Ba do theacht i t-Tir Conaill ón, uair na ro leiccsiott Connachtaigh nias sia dia t-tír iad. Iar b-fios sccél do Ua Maol Doraidh do Fhlaithbertach, teaglomaidh-sídhe Cenel Conaill 'na c-coinne co Druim Chliabh. O 'd-cualadar na Goill sin ro loisccsed Eas Dara co leir. Soaid tar a n-aiss. Tiaghaid isin Coirrshliabh. Do-beartsad Connachtaigh & Fir Mumhan ammus forra. Marbhaid sochaidhe mhóir dhibh. Fáccbhaid na Goill an tir ar eccin, & ní ró mhillsed a beacc don chur-sin.
Creach la Gallaibh Uladh for Chenél n-Eoghain co rugustoir Domhnall mac Aodha Uí Lachloinn tighearne Cenel n-Eoghain forru, & ro chuirset ár for Ghallaibh, & at-rochair Domhnall i friothghuin an chatha-sin.
Annal M1189.
Aois Criosd, mile, céd, ochtmoghad, a naoi.
Maol Cainnigh Ua Fercomais fer lechcinn Doire do bhathadh ettir Áird & Inis Eoghain.
Ard Macha do orccain la h-Iohn Do Cuirt & la Gallaibh Ereann i n-a fhochair.
Ard Macha do losccadh o Crossaibh Brighde co Reccles Bricchdi ettir raith, & trian, & teampall.
Murcha Ua Cerbhaill tigerna Oirghiall do écc isin Mainisdir Mhóir iar n-aithrichci toghaidhi.
Domhnall mac Muircheartaigh Méc Lochlainn do mharbhadh la Gallaibh Dal Araidhe aca fein.
Echmilidh mac Mec Cana, sonas & sobharthan Tíre h-Eocchain uile do ecc.
Mac na h-Oidhce Ua Maol Ruanaidh tighearna Fer Manach do chor as a thigearnas, & é do dhol dochum Ui Cherbhaill. Tainicc sluagh Gall don tír iar t-tain, & do-rad Ua Cerbhaill & Ua Maol Ruanaidh tachar doibh. Maidhidh for Ua c-Cerbhaill, & marbhthar Ua Maol Ruanaidh.
Concobhar Maonmaighe (.i. mac Ruaidri) airdri Connacht eittir Gallaibh & Ghaoidealaibh, do mharbhadh la druing dia mhuintir fein & dia oirecht .i. la
Iar marbhadh Conchobhair Maonmaighi tangus ó Shiol Muireadhaigh ar cend Ruaidhri Ui Choncobhair ri Ereann do thabairt righe dó iar n-écc a mhic, & ó ránaic
Flaithbeartach Ua Maol Doraidh tighearna Cenél c-Conaill co n-a toichestal do beith i l-longport isin c-Corann, & Connachtaigh uile eitir Gall & Gaoidheal i n-a n-aghaidh don leith aile.
Concobhar Ua Diarmata do marbhadh la Cathal Carrach mac Concobhair Maonmhaighe a n-dioghail a athur.
An ced Risderd do ríoghadh os Saxaibh .6. Iulíí.
Sluaigheadh la h-Ua Maoil Doraidh (Flaithbertach) do ghabhail fri Connachtaibh gur ro ghab longport isin Corann. Tangatar Connachtaigh uile eitir Ghallaibh & Gaoidhealaibh i n-a aghaidh, ar a aoi ni ró chumhaingset ní dhó, & ro etarscarsat fri aroile don chur-sin.
Annal M1190.
Aois Criosd, mile, céd, nochat.
Diarmait Ua Rabhartaigh abb Dermaighe do ecc.
Mael Seachlainn Ua Neachtain & Giolla Bearaigh Ua Sluaghadaigh do marbhadh la Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Ui Conchobhair.
Mor inghean Toirrdhealbhaigh Ui Concobhair, & Duibhessa inghen Diarmata Mic Taidhg do écc.
Coinne eitir Cathal Croibhdearcc & Cathal Carrach h-i c-Cluain Fearta Brenainn do dhenamh síodha etorra. Teccait Siol Muireadhaigh uile isin c-coinne cedna im chomarba Pátraicc, & im Concobhar Mac Diarmata, & im Aireachtach Ua Roduibh, & ní ro feadadh a sioducchadh re 'roile don chur-sin.
Tanaicc Ua Concobhair & Siol Muiredhaigh go Cluain Mic Nois in adhaigh-sin, & ro eirigh an coblach go moch ar a bharach, & tangatar rompa ar fud na Sionna go rangatar go Loch Ribh. Ro eirigh anfadh anbhail doibh ar an loch go ro sccaoilsiot a n-artraighe ó aroile & ro thuaircc an t-anfadh an t-etar i m-boí Ó Concobhair co nar lamhadh a luamhaireacht la méd an anfaidh, & ba isin arthrach i m-boí Ua Concobhair .i. Cathal Croibdercc, bai Aireachtach Ua Roduibh, & Concobhar mac Cathail. Do-cóidh an t-ethar fo uiscce go ro baidhedh i m-boi innte cenmotá seisear tearna im Chatal Croibhdearg. Ro baidheadh Aireachtach Ua Roduibh, & Concobhar mac Cathail, Concobhar & Amhlaibh da mhac Aodha Még Oirechtaigh, Ua Maoil Brenainn, & mac Ui Mannachain co sochaidhe ele.
Annal M1191.
Aois Criosd, mile, céd, nochat a h-aen.
Ruaidhri Ua Concobhair do fhaccbháil Connacht & a dhol co Tir Conaill do saighidh Fhlaithbhertaigh Ui Maoil Doraidh, & i t-Tír n-Eoghain iar sin d'iarraidh sochraitte ar thuaisceart n-Ereann do ghabháil Ríghe Connacht doridhisi, & ni ro fhaemsat Ullta fearonn d'faghail dó ó Chonnachtaibh, & do-choidh roimhe do shaighidh Gall na Midhe, & ní ro eirghettur-sidhe leis, & do-thaed as-sin isin Mumhain, conid eisti-sin tuccsat Siol Muiredhaigh ferann dó, .i. Tir Fiachrach, & Cenel Aodha na h-Echtge.
Aillenn inghen Riaccáin Ui Maíl Ruanaidh, ben Aireachtaigh Ui Rodhuibh do écc.
Aois Criosd, mile, céd, nochat, a dó.
Dorus proinnticche an Duibrecclesa Colaim Cille i n-Doire do dhenamh la h-Ua c-Cathain na Craibhe, & la h-inghin Ui Inneirghe.
Taichleach Ua Dubda ticcherna Ua n-Amhalgadha & Ua f-Fiachrach Muaidhi do mharbhadh la da mhac a mhec fén.
Aedh Ua Flainn toiseach Shil Maoile Ruain do écc.
Maidhm acc caraid Eacharadh ar Ghallaibh la Muinntir Maoil t-Shionna.
Caislén Atha an Urchair & caislen Chille Bisgi do dhenamh isin m-bliadhain-si.
Creach mór do dhenamh la Gallaibh Laighen ar Dhomhnall Ua m-Briain, go rangattar tré chlár Chille Da Lua siar go Magh Ua t-Toirrdhealbhaigh, & ruccsatt Dál c-Cais orra go ro marbhsat sochaidhe diobh. Do-ronsat Goill caislen Chille Fiacal, & caislen Cnuic Raffonn don chur-sin.
Maidhm mor ria n-Domhnall Ua m-Briain for Ghallaibh Ossraighe go ro cuireadh a n-ár.
Annal M1193.
Aois Criosd mile, ced, nochat, a trí.
Eochaidh Ua Baoighill do mharbhadh lá h-Uibh Fiachrach Arda Sratha.
Maol Pattraicc Ua Cobhthaigh do écc.
Cathal Mac Gaithéne do écc.
Derforghaill (.i. ben Tighernain Ui Ruairc) ingen Murchadha Ui Maoileachlainn do ecc i mainisdir Droichit Atha isin cuiccedh bliadhan ochtmhoghat a h-aoisi.
Diarmaid mac Con Broghda Ui Dhiomusaigh taoiseach Cloinne Maoil Ughra, & ticcherna Ua Failge fri ré fhoda do écc.
Cathal Odhar mac Még Carthaigh do mharbhadh la Domhnall Mág Cartaigh.
Muircertach mac Murchadha Mec Murchadha ticcherna Ua c-Cennselaigh d' ég.
Aodh Ua Maoil Brenainn taoiseach Cloinne Concobhair do marbhadh la Gallaibh Atha Cliath.
Ua Cerbhaill ticcerna Airghiall do ghabhail la Gallaibh, & a dalladh leo o thús, & a chrochadh iar t-tain.
Inis Clothrann do orgain la macaibh Oisdealb, & la macaibh Conchobhair Maonmaighe.
Annal M1194.
Aois Criosd, mile, céd, nochat, a cethair.
Constantin Ua Briain espoc Chille Da Lua do écc.
Domhnall mac Toirrdhealbhaigh Ui Bhriain Ri Mumhan, lochrann solusda síodha & coccadh Redla adhanta enigh & engnamha na Muimhneach, & Leithe Mogha archena do écc, & Muircertach a mhac do ghabhail a ionaidh.
Goill do thiachtain ar Iniss Ua f-Fionntain, & a c-cor ar eccin di.
Cúmidhe Ua Flainn do mharbhadh la Gallaibh.
Sloicchedh la Gillebert Mac Goisdealbhaigh co h-Eass Ruaidh, & a iompudh as-sidhen gan nach tarbha dia Sloighedh i t-tir.
Maol Seachlainn mac Domhnaill ui Ghiolla Patraicc ticcerna Osraighe do ecc.
Concobar mac Maghnasa mic Duinnsleibhe Ui Eochadha do marbhadh la h-Ua n-Annluain i meabhail.
Aedh Dall mac Toirrdhealbhaigh Ui Choncobhair do écc.
Sitriucc mac Floinn Ui Fhindachta taoiseach Chloinne Murchadha do ég.
Donnchadh mac Muircertaigh mic Toirrdhealbhaigh do marbhadh la Muircertach mac Domhnaill Ui Bhriain.
Murchadh mac Amlaoibh Uí Chindeidigh do mharbhadh la Lochlainn mac Mic Raith Uí Chinneittigh i fionghail.
Annal M1195.
Aois Criosd, mile, ced, nochatt, a cúicc.
Domhnall Ua Conaing epscop Chille Da Lua do écc.
Florent mac Ríaccáin Ui Maoil Ruanaidhepscop Oile Find do écc.
Domhnall Ua Find comharba Cluana Ferta Brénaind d'ecc.
Eachmharcach Uá Cathári do écc i recclés Póil.
Conchobhar Mag Fhachtna do écc i recclés Doire.
Sitriucc Ua Gairmledhaigh do mharbhadh do Mac Duinn Slebhe.
Slúaigheadh lá Iohn Do Cuirti, & la mac Hugo De Lati do gabháil neirt ar Ghallaibh Laighen, & Mumhan.
Sluaicchedh la Cathal c-Croibdercc Ua c-Concobhair, la Mac Goisdelbhaigh go n-dreim do Ghallaibh, & do Ghaoidhealaibh na Midhe imaille fris isin Mumhain go rangattar Imleach Iubhair, & Caisiol go ro loiscceadh cethre mor-chaislein leo & araile do mhion-chaislenaibh.
Cathal Mac Diarmada do tocht i c-Connachtaibh as in Mumhain, & ba cosgrach in gach maighin triasa tudhchaidh go rainig co Loch Mesg, & co h-Inis Rodhba, & ro gabhait longa Cathail Croibdeirg uile lais, & rug lais iat co
Annal M1196.
Aois Criosd, mile, céd, nochat, a sé.
Recclés Póil & Petair i n-Ard Macha co n-a templaibh, & go m-bloidh mhoír don Ráith do losccadh.
Muirchertach mac Muirchertaigh Uí Lachlainn tighearna Chenél Eóghain Rioghdhamhna Ereann tuir ghaisccedh, & eangnamha Leithe Cuinn, díosgaoiltidh cathrach, & caislén Gall, turgbalaidh ceall, & caoimh-neimheadh, do marbhadh lá Donnchadh mac Blosgaidh Uí Catháin tré comairle Chenel n-Eoghain iar t-tabhairt na t-teora scríne, & Chánóine Patraig dhóibh im dilsi dhó. Rugadh a chorp iaromh go Doire Colaim Cille, & ro h-adhnacht h-isuidhe go n-onóir, & cátaidh.
Slóighead lá Ruáidhri Mac Duinn Slebhe co n-Gallaibh, & go macaibh toísech Connacht do shoighidh Chenél n-Eoghain, & na n-Airther. Tangattar dna Cenél Eóghain Telcha Ócc, & fioru Airthir co machaire Árda Macha i n-a n-aghaidh, & do-radsat cath dhóibh go raoimheadh for Mhac Duinn Slebhe & ro ládh derg-ár a mhuintire.
Mac Blosccaidh Uí Cuirin do argain Termainn Dá Beócc, & ro marbhadh é fén go n-derg-ár a mhuintire ria c-cind mhiosa tria fhiortaib Dé, & Dá Beóg.
Domhnall mac Diarmada Mhécc Carthaigh do bhriseadh catha ar Ghallaibh Luimnigh & Mumhan, & ro chuir a n-dearg-ár, & ro diocuir a Luimneach, & ro bris dhá mhaidhm oile forra cénmothá an maidhm-sin.
Conchubhar Mac Diarmada tighearna Maighe Luirg do dhol h-i n-urd i Mainistir na Búille, & ro ghabh Tomaltach tighearnus dia ési.
Aodh Uá Fearghail tighearna Muintire h-Anghaile do marbhadh i meabhail lá macaibh Sitrioga Uí Cuinn.
Maithe Muintire h-Eólais do mharbhadh la mac Cathail Ui Ruairc h-i meabhail.
Muiredhach Mhácc Ragnaill .i. an Giolla Ruadh taoiseach Muintire h-Eólais do marbhadh la mac Maghnusa Uí Conchobhair tré furáil mic Cathail Ui Ruáirc lás ro marbhadh na maithe rémráite.
Mathgamhain mac Conchobair Maonmaighe rioghdamhna Connacht do marbadh
Conghalach mac Ferghail Uí Ruairc do marbhadh la Luighnib ar Sliabh Da Én.
Iodnaidhe Uá Mannachain tigherna Uá m-Briúin na Sionna do écc.
Cathal mac Aedha Uí Flaithbertaigh do mharbhadh la macaibh Muircertaigh Mhidhigh.
Annal M1197.
Aois Criosd, míle, céd, nochatt, a seacht.
Sluaigheadh lá Iohn Do Cuirt co n-Gallaib Uladh co h-Ess c-Craibhe, & do-rónsatt caislén Cille Sanctáin. Ró fásaigheadh & ro folmhaigedh triocha céd Cianachta leó. Ro fhágaibh Roitsel Phitún co sochraide moir immaille fris
Mac Etigh do Chianachtaibh do shlat altóra teampaill mhóir Doire Colaim Chille, & ceithre cuirn bad fearr ro bhaoi i n-Erind do breith eiste, .i. Mac Riabhach, Mac Solas, corn Uí Maoíl Doraidh, & Camm Coraind corn Uí Dhochartaigh. Ro brisitt imorra & do-all a n-ionnmhassa, & a lossa dhíbh. Frith imorra na seóid isin tres ló iar n-á n-goid, & an t-í ro goid, & ro crochadh lá Flaithbheartach ag Croiss na Riagh i n-eneach Choluim Cille isa h-altóir ro sháraigh.
Flaithbertach Ua Maoil Doraidh tighearna Cenél c-Conaill, Eoghain, & Airghiall, cosnamhach Temhra, & rioghdhamhna Ereann uile, Conall ar láochdhacht e-sidhe, Cú Chulainn ar ghaiscceadh, Guaire ar eneach, Mac Lughach ar ócclachus d'écc (an dara la Februari) iar t-treablaid toghaidhe, i n-Inis Saimher isin triochatmadh bliadhain a fhlaithiusa, & isin nomhadh bliadhain ar chaogatt a aoise. Agus ro h-adhnacht i n-Druim Thuama co n-ónoir amhail ro badh díor.
Gabhais Eachmarcach Ua Dochartaigh (.i. an Giolla Sronmhaol) cennus Chenél c-Conaill fó chédóir, & i c-cionn coicthidhisi iaromh tainig Iohn Do Cuirt co sochraite mhóir imaille fris tar Tuaim h-i t-Tír Eógain, aissidhe co h-Ard Sratha iar sin timcheall go Doire Colaim Chille. Airisit cóicc h-aidhche ann. Tiaghaid iaramh co Cnoc Nascain dia n-iomarcar tairis. Teccait dna Cenél Conaill im Echmarcach Ua n-Dochartaigh dia saighidh, ferthar cath etorra, & torcrator sochaidhe mor adiú & anall. Gidh iad Cenél Conaill ann ro díthighit iett-sidhe uair torcratar
Conchobhar Ua Catháin do écc.
Concobhar mac Taidhg tighearna Maighe Luirg & Mhaighe Aoí, tuir ordain, airechais, einigh, & comairce Connacht uile d'écc iar n-aithrighe thoghaidhe i Mainistir Atha Da Laarg.
Mac Raith Ua Laithbhertaigh tanaisi Tíre h-Eoghain & Maol Ruanaidh Ua Cairelláin toísech Cloinne Diarmada do mharbhadh.
Domhnall mac Raghnaill Méc Raghnaill do mharbhadh do mhacaibh Méc Duibhdara i fiull.
Ruaidhri Ua Flaithbertaigh tighearna Iarthair Connacht do gabhail lá Cathal Croibdearg lá righ Connacht.
Annal M1198.
Aois Criosd, mile, céd, nochatt, a h-ocht.
Giolla Mac Liacc Ua Branáin do athchur a chomharbais uadha, & Giolla Crist Ua Cernaigh do oirdneadh i n-a ionadh in abbdhaine Colaim Cille do reir togha laoch & cléireach tuaiscirt Ereann i c-coitchinne.
Ruaidhri Ua Conchobhair Rí Connacht & Ereann uile eittir Ghallaibh & Gaoidhelaibh
Mac Briain Bréifnigh mic Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair do mharbhadh la Cathal Carrach mac Concobhair Maonmhaighe.
Cathalan Ua Maol Fhabhaill tighearna Cairrge Brachaighe do mharbhadh d'Ua Déráin, & Uá Déráin feisin do mharbhadh i n-a dhíoghail fó cédóir.
Sluáicceadh la Iohn De Cuirt h-i t-Tír Eóghain ar fud na c-ceall, & ro h-aircceadh, & ro milleadh
Ard Sratha, & Rath Both lais. Rainic iaromh Doire Colaim Chille, & baoi ainn-sidhe di oidhche for sheachtmain ag
milleadh Insi h-Eogain & an tíre archena, &
ní raghadh ass itir i n-eallmha muna toirseadh Aodh Ó
Néll lucht cóicc long co Cill
[gap: remainder of name unknown to annalists/extent: one word]
i Latharnaibh, & ro loisc ní don
bhaile, & ró mharbh ocht f-fir dhécc
do Ghallaibh. Ro thionóilset Goill Maighi Line, &
Dail Araidhe tri chéd do rochtain
Aodha, & ní ro rathaigh Aodh nach ní co ro
doirtset i n-a chenn ag
Coccadh eitir Cenél Conaill & Eoghain, & Cenél Conaill do coimchengal la h-Ua n-Eccnigh i n-acchaidh Cenél Eoghain, & ro boi coinne etorra do naidhm a c-caradradh h-i t-Termann Dá Beócc. Tainic trá Aodh Ua Néill go c-Cenél Eoghain imme do thoirmeascc na coinne, & ro ionnsaigh Ua h-Éiccnigh, & ro mheabhaidh fair co b-farccaibh braicchde lá h-Ua Neill.
Do-deachaidh Aodh go c-Cenél Eoghain isin ló chedna, co n-dernsat creich for Cenél Conaill h-i machaire Maighe h-Íotha, & tucsat bóraimhe dírimhe iar marbhadh leó Uí Dhuibhdiorma for sceimhleadh marcsluaigh.
Sluaigheadh lá h-Aodh Ua Néll & lá Cenél n-Eoghain doridhisi go machaire Maighe h-Íotha do tabhairt chatha do Cenél c-Conaill, & ro fhágaibset Cenél c-Conaill a longport leó, & do-rónadh blodhadh sithe & cadach etorra don chur sin.
Cathal Croibdearg Ua Concobhair do denamh siódha fri Cathal Carrach mac Concobhair Maonmaighe, & a thabhairt don tír, & fearann do thabhairt dó.
Annal M1199.
Aois Criosd, mile, ced, nochatt, a naoi.
Maol Íosa mac Giolla Eráin, airchindeach Chille Moire Ua Nialláin, & adhbhar comharba Patraic d'écc.
Sanctus Mauritius Ua Baottáin d' écc i n-h-Í Colaimm Chille.
Do-rónsat Goill Uladh trí slóigh mhóra h-i Tír n-Eoghain, & an tres slóigh do-rónsat, ro ghabhsat longport ag Domhnach Mór Maighe Iomchláir, & do chuirset
Sluaiccead la Ruaidhri Ua n-Duinn Slebhe co ní do Ghallaibh Midhe, & ro airccset Mainistir Phóil, & Peattair co nár fháccaibhset innte acht aon bhó.
Domhnall Ua Dochartaigh tighearna Cenél n-Énda & Árda Miodhair d'écc.
Donnchad Uaithneach mac Ruaidhri Ui Conchobhair do mharbhadh la Saxaibh Luimnigh.
Rodhubh Mac Roédig toisech Cenél Aongusa do mharbhadh lá Gallaibh ar crech i n-Ua n-Earca Chéin.
Cathal Croibhdearg Ua Conchobhair do ionnarbadh a righe Connacht, & Cathal Carrach do ghabháil a ionaidh.
Sluaiccheadh lá h-Aodh Ua Néill i fóirithin Cathail Croibhdeirg go b-feraibh Maighe h-Íotha, & co n-Airghiallaibh gu rangattar Tegh Baoithin Airtigh. Soiset iaromh go
Sluaigheadh lá Iohn Do Cuirt co n-Gallaibh Uladh, & lá mac Hugo De Lati co n-Gallaibh Midhe h-i foirithin Chathail Croibhdeirg go rangadar Cill Mic Duach. Tainicc iaromh Cathal Carrach co c-Connachtaibh imaille fris, & ro cathaighset fri aroile. Sraointear for Gallaibh Uladh & Midhe airm h-i rabattar cúicc catha, ni thérna acht dá chath dhíbh, & ro leanadh iad alláthair an chatha go Rinn Dúin for Loch Ribh, & ro gabhadh iomchumhang for Iohn ainn-sidhe, & ro marbhadh drong mór do Ghallaibh, & ro báidhid araill díobh ar ní fuarattar conair theichidh acht a n-deachaidh i n-eathraibh tar loch soir uatha.
Ruarc Ua Maoil Brénainn toisech Cloinne Conchobhair do écc.
Ri Saxan Iohn do rioghadh os Saxain .6. April.
Murchad Mac Cochláin tighearnaDealbhna Ethra do écc.
Annal M1200.
Aois Criosd, mile, dá chéd.
Cadhla Ua Dubhthaigh airdepscop Tuama d'ecc iar sendataidh.
Uairéirghe mac Maoil Mórdha mic Uairéirghe Uí Neachtain uasal sruith do sruithibh Cluana Mic Nóis, fer lán do dhesherc, & dá gach sóalchidh archena, & ceann Cele n-Dé Cluana d'écc an deachmadh lá do Mhartha.
Maol Eóin Ua Carmacáin comharba Commáin d'écc.
Aodh Ua Néill do aithrighadh lá Cenél n-Eóghain, & Conchobhar Ua Lochlainn do righadh i n-a ionadh, & do-rónadh creach lais h-i t-Tir n-Enda. Ro mharbh daoine, & rucc buar iomdha.
Do-dheachaidh tra Eccneachán Ua Domhnaill tigherna Cenél Conaill co loinges Cenél Conaill ar muir lais, & co n-a slógh ar tír, & ro ghabhsat longport ag Gaoth an Chairrgín. Tangattar Clann Diarmada don leith oile go Port Rois do
Sluaicceadh lá Meler & lá Gallaibh Laighen go Cluain Mic Nóis i c-coinne Cathail Charraigh. Ro bhatar dí oidhche i c-Cluain, & airccther leó an baile eitir crodh & biadh, & do-chóidhsead fo a themplaibh.
Cathal Croibhdearg do dol isin Mumhain do shaighidh mic Mec Carthaigh & Uilliam Burc.
Gerrmaide Ua Baoigelláin do mharbhadh la h-Ua n-Domhnaill .i. la h-Éccneachán.
Iomaireacc eidir Ua n-Domhnaill & Ua Ruairc, Ualgarcc, & Conchobhar na Glaisféne Ua Ruairc. Ro mhaidh for Uibh Briúin, & ro cuireadh derg-ár a muintire eidir bhádhadh, & mharbhadh, & ro báitheadh Concobhar fesin don chur-sin, occ Leic Uí Mhaoil Doraidh do shonnradh ro fighedh an iomarghoil-sin.
Donnchadh Uaitneach mac Ruaidhri Uí Conchobhair do mharbhadh la Gallaibh Luimnigh.
Mathghamhain mac Giolla Phatraicc Uí Chiarrda do mharbhadh la Gallaibh Cluana Ioraird.
Cluain Ioraird do losccadh d'Ua Ciardha do fhoghail for na Gallaibh batar innte.
Creach la Cathal Croibhdearg i Mumhain gur ro loisg caislén Uí Chonaing, & margadh Luimnigh, & caislen Uilcín, & tuc Uilcín co n-a mhnaoi i l-laimh lais iar marbhadh di ridere dhécc, & iolar daoine cenmóthát.
Fiachra Ua Flainn taoiseach Shil Mhaoil Ruain do écc.
Cathal Carrach do ghabháil Rige Connacht, & Cathal Croibdearg do ionnarbadh do i n-Ultaibh go rainig co teagh Ui Eignigh tighearna Fear Manach, & aisidhe do shaighidh Iohn Do Cuirt gur ro naidhm a cura fris.
Annal M1201.
Aois Criosd, mile, da chéd, a h-aon.
Tomaltach Ua Concobhair comhorba Pattraicc, & Príomhaidh na h-Ereann d'écc.
Conn Ua Meallaigh epscop Eanaigh Dúin, gem gloinidhe ecclastacdha d' écc.
Iohannes De Monte Celion cardinál comhorba Peatair do thocht ó Roimh co h-Érind. Senadh mór do theaglamadh i n-a dháil co h-Áth Cliath eidir epscopaibh,
Senadh Condacht (immon cairdinal cédna) laochaibh, cléirchibh occ Ath Luain h-i cind coicthidhisi iaromh, & ro cindset a c-caingne febh roba techta.
Niall Ua Floinn do mharbhadh lá Gallaibh Uladh i meabhail.
Maghnus mac Diarmada Uí Lachlainn do mharbhadh lá Muircheartach Ua Néll, & Muircheartach do mharbhadh i n-a chionaidh.
Conchobhar mac Muirghesa Uí Edhin d' écc.
Tadhg Ua Braoin tighearna Luighne Midhe d'écc.
Muireadhach mac Neill mic an t-Sionnaigh Ui Catharnaigh d' écc.
Murchadh Ua Madadháin leth toisech Sil n-Anmchadha do ghuin i n-a chenn do shoighit & a écc tremhit.
Sluaigheadh lá Cathal Croibhdearg, & la h-Uilliam Búrc co n-a sochraide Gall & Gaoidheal h-i c-Connachtaibh otha Luimneach go Tuaim Dá Ualann, aissidhe go
Do-chóidh din Cathal Mac Diarmada for crech in Uibh Diarmada. Rucc Tadg mac Concobhair Maonmaighe fair. Ro figheadh eargal eatorra, & torchair Cathal.
Dala Cathail Carraigh righ Connacht tionolaidh-sidhe a sochraide, & tainic do shoighidh an t-slóigh go riacht Guirtin Cúil Luachra h-i c-comfhocraibh don mhainistir. Batar samhlaidh ucht ré h-ucht co cenn sechtmhaine, & deabhaidh gach laoi etorra. h-I forchenn na ree h-isin do-dheachaidh Cathal Carrach do dhéccsin na deabhtha. Sraintear sruth-mhaidhm dia mhuintir i n-a chenn, & tairtheas e-sein i n-a t-trecommarcc, & ro marbhadh é, ba tria fiortaibh Dé & Ciaráin indsin. Ro marbhadh bheós An Collaidh mac Diarmada Uí Mhaoil Ruanaidh don deabhaidh-sin imaille re sochaidhibh ele. Luidh Cathal Croibdearg & Uilliam Búrc co n-a sloghaibh as a h-aithle i Muigh Luircc, i Muigh Naoi, aissidhe co h-Iarthar Connacht. Rangattar Conga Fheichin, & as innte do-rónsat an Chaiscc. Cidh tra, acht ro cogradh lá h-Uilliam Burc, & lá cloinn Ruaidhri Uí Flaithbertaigh feall do dhénamh for Cathal Croibhdearg, & ro shaor Dia é don chur-sin tria shlánadh na
Slóigheadh la h-Ualgharcc Ua Ruairc do dhul i c-Cenél c-Conaill, & ar rochtain dóibh isin c-crích Rugsat bú & gabhála. Rug Ua Domhnaill Éccneachán forra occ Leic Uí Maoil Doraidh. Feachar scaindear etorra go raeimhedh for Uibh Briúin co n-a sochraide, & ro laadh a n-dearg-ár eitir mharbhadh & bhadhadh ba don chur-sin ro baidheadh Conchobhar na Glaisfhene.
Cenél n-Eoghain do thocht for creich n-aile i c-Cenél Conuill isin ló chetna. Do-rala etarra & Ua Domhnaill gur ró sraoineadh for Cenél n-Eóghain & ro marbhadh Gearrmhaidi Ua Baoighealláin co sochaidhibh aile do Chenél n-Eóghain imaille fris.
Tighernán mac Domhnaill mic Cathail Ui Ruairc do mharbhadh la Mag Fiachrach & lá Cloinn Chathail, & an t-Eoghanach Mag Fiachrach do mharbhadh ar an láthair-sin.
Aois Criosd, mile, da céd, a dó.
Muircertach Ua Carmacain epscop Cluana Fertu Brenainn do écc.
Maol Colaimm Ua Bronain aircindeach Toraighe d'écc.
Domhnall Ua Brolcháin prióir & uasal sheanóir, Saoí dearscaighthe ar chéill, ar chruth, ar dhelbh, ar mhíne, ar mhordhacht, ar chrabhadh & ar eagna, d'ég iar n-deighbhethaidh an seachtmadh lá fichet April.
Maol Finnein Mac Colmáin seanóir toghaidhe & Conn Craibhdech Ua Flannagáin d'ég.
Domhnall Carrach Ua Dochartaigh (.i. riogh thaoiseach Árda Miodhair) do mharbadh lá muintir Baoighill iar n-argain ceall & tuath n-iomdha.
Conchobhar Ruadh mac Domhnaill Uí Bhriain do mharbhadh lá a dearbhrthair fein & lá Muirchertach mac Domhnaill mic Toirrdhealbhaigh Uí Briain.
Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Uí Chonchobhair do éludh a geimheal, & Cathal Croibhdearg dho dhenamh siodha fris, & ferann do tabairt dó. Toirrdhealbhach iaromh do ionnarbadh lá Cathal & sídh do denomh ris fo chédoir tria impidhe na n-Gall.
Domhnall mac Muirchertaigh Uí Maoileachlainn do écc.
Diarmaitt mac Airt Uí Maoileachloinn do mharbhadh la mac Lochlainn Uí Concobhair.
Annal M1203.
Aois Criosd, mile, da ched, a trí.
An t-epscop mac Giolla Cheallaigh Í Ruaidhin epscop Cille Mic Duach do ecc.
Doire Colaim Chille do losccadh otha relecc Martain co tioprait Adhamhnain.
Mainistir do dhenamh lá Ceallach ar lár croi Ia gan nach dlighedh tar sárucchadh muintiri Ia fodhéin, & ro mhill an baile co mór. Cleirigh an Tuaiscirt do thionol co h-aoín ionadh do dhul go h-Í .i. Florent Ua Cerbhallán epscop Thire h-Eoghain, Maoil Iosa Ua Dorigh epscop Thíre Conaill, & abb recclésa Póil & Peadair i n-Ard Macha, Amhalgaidh Ua Ferghail abb recclesa Doire, & Ainmire Ua Cobthaigh, & drong mhór do mhuintir Doire, & sochaidhe do cléircibh an tuaiscirt genmothait-sídhe. Tiagaid iaromh co h-Í, & scaoiltear leó an mhainistir
Diarmaitt mac Muircertaigh Uí Lochlainn co n-druing do Ghallaibh do dhul ar crech h-i t-Tír n-Eoghain, & ro airgset Scrin Colaim Cille, & rugsat dream do Cenél Eoghain orra, & sraointer leó for Dhiarmaitt co n-a Ghallaibh, & ro marbhadh Diarmaid feisin tria mhiorbhailibh na Scrine.
Slóigheadh la mac Hugo De Lati co n-druing do Ghallaibh Midhe i n-Ultaibh co ro díochuiredh Iohn Do Cuirt a h-Ultoibh iar c-cor chatha eturra i n-Dun Da Letglas, in ro marbhadh sochaidhe.
Muircertach Tethbhach mac Conchobhair Mhaonmhaighe mic Ruaidhri Uí Conchobhair do marbhadh la Diarmaid mac Ruaidhri & la h-Aodh mac Ruaidhri, .i. dá dearbráthair a athar fén ar faithce Chille Mic Duach.
Maidhm ria n-Domhnall mac Meg Carthaigh & ria n-Desmhumhain for Ghallaibh dú h-i t-torchrator seasccatt ar céd nó ní as uille.
Faolan Mac Faolain tigherna Ua f-Faolain do ecc i mainistir Congalaigh.
Cenandus Ath Truim & an Droichett Nua do losccadh.
Sitricc Teabthach Ua Ceallaigh Maine do écc.
Annal M1204.
Aois Criosd, mile, dá chéd, a ceathair.
Sitriucc Ua Sruithén airchindeach na Congbhala, .i. cenn Ua Murtele & toiseach Cloinne Snédhgile ar thotacht d'écc iar n-déigh-pendainn, & a adhnacal isin tempall do-rónadh leis féin.
Iohn De Cuirt indredhach ceall, & tuath do ionnarbadh lá mac Hugo De Lati
Uilliam Búrc do indradh Connacht eitir chill & tuaith & ro dhioghail Dia & na naoimh indsin fair uair ro ég do ghalur iongnáth do badh adhnár d'aisnéis.
Muircertach Ua Flaithbertaigh tighearna iarthair Connacht do écc.
Annal M1205.
Aois Criosd, mile, dá chéd, a cúicc.
An t-Airdeaspoc Ua h-Einni do dhol i mainchini, & a écc fo chedóir.
Donait Ua Becdha epscop Ua n-Amhalgadha do écc.
Saoirbhrethach Ua Doirédh oirchinneach Domhnaigh Móir, & Patraicc Ua Moghróin, d'écc.
Maghnus Ua Catháin mac tigherna Cianachta, & Fher na Craoibhe, tuir gaisccedh, & beodhachta an Tuaiscirt do ghuin do shoighit, & a ecc iaromh.
Mac Guillbhealaigh Uí Cherbhaill tigherna Éle do mharbhadh lá Gallaib.
Conchobhar Ua Braoin Breaghmaine do écc i n-a ailithre i c-Cluain Mic Nois.
Raghnall Mac Diarmata ticcerna Cloinne Diarmata do écc.
Domhnall Mac Concoiccriche taoisech Muintire Sercacháin do écc.
Domhnall Ua Faoláin tighearna na n-Deisi Mumhan do écc.
Tadhcc mac Cathail Croibhdercc do écc do ghalar en oidhche i c-Cluain Mic Nois.
Maelir mac Maelir do dul ar éccin ar Luimneach, & cogadh mór d'eirgi
Annal M1206.
Aois Criosd, míle, dá chétt, a sé.
Domhnall Ua Muiredhaigh aird-ferleighinn Doire do écc.
Maol Pettair Ua Calmáin comharba Caindigh tuir crábhaidh & eccna tuaiscirt Ereann do écc.
Flaithbertach Ua Flaithbertaigh prióir Dhuine Geimhin, & Giolla Patraicc Ua Falachtaigh airchindeach Dhúin Cruithne do écc.
Eiccnechán Ua Domhnaill do dhénamh creach & marbtha i t-Tír Eoghain.
Comarba Patraicc do dhol i c-cend Righ Saxan do chuinghidh sochair cheall, & do chosaoid ar Ghallaibh Ereann.
Tomaltach, mac Concobhair, mic Diarmata mic Taidhg tighearna Mhaighe Luircc & Airtigh, & na h-Aicidhechta en-branan Cloinne Maol Ruanaidh do écc.
Creach la h-Eccnechán Ua n-Domhnaill i n-Uibh Farannain, & h-i c-Cloinn Diarmata. Ro ghabhsat bú iomda, & ro marbhsatt daoine. Ruccsat Uí Diarmatta, Uí Fhorannáin & Uí Gairmledhaigh orra. Ro marbhadh, & ro báidhedh sochaidhe etorra, & ruccsat Cenél c-Conaill an c-creich fo dheóidh iar mor-shaothar.
Ruaidhri Ua Gadhra ticcerna Slebhe Lugha do ecc.
Aodh mac Murchadha Uí Cheallaigh ticcerna Ua Maine, & Caithniadh Ua Caithniadh tighearna Iorrais do écc.
Aodh Ua Goirmghiallaigh ticcerna Partraighe Cera do marbhadh lá fearaibh Cera.
Ruaidhri Ua Toghda taoiseach na Bredcha la h-Ua n-Amhalgaidh do ecc.
Gillibert Ua Flannaccáin, & Iomhar Mac Murchaidh cách díobh dho marbhadh aroile i r-Ros Comáin.
Muircertach Mac Carrghamhna taoisech Muintire Maoil t-Sionna do écc.
Sloiccheadh la mac Hugo De Lati co n-Gallaibh Midhe & Laighean i t-Telach n-Ócc. Ro loisccedh cealla, & arbhanna lais, & ni rucc geill náid eidiredha Aodhae Uí Neill don chur-sin.
Sloiccheadh lasan lucht c-cedna i c-Ciannachtaib. Ro loisccsett cealla Ciannachta uile, & ruccsat buar dirímhe.
Annal M1207.
Aois Criosd, mile, da céd, a seacht.
Creach la h-Eiccnechan Ua n-Domnaill a b-Feraibh Manach go ro ghabhsat bú. Ruccsat Fir Manach foirlion forra, & ro marbsat Ua Domhnaill tighearna Tíre Conaill, tuir engnamha, & einigh an Chuiccidh i n-a reimhes, & torcrattar drong do shaorclannaibh ele imailli friss. Itiat na h-uaisle do-rochrattar ann, an Giolla Riabhach mac Ceallaigh Uí Baoighill, Donnchadh Conallach mac Concobhair Maonmaighi, & Mathgamhain mac Domhnaill Midhigh Uí Concobhair & laochraidh iomdha cenmothát.
Domhnall mac Ferghail Uí Ruairc ticcerna urmhóir Breifne do écc.
Muiredhach mac Ruaidri Uí Concobhair, & Amhlaibh Ua Ferghail taoisech muintire h-Anghaile do écc.
Diarmait Ua Madagáin tighearna Síl n-Anmchadha do écc.
Taissi Ruaidhri Ui Concobhair Rí Connacht do thabhairt a talmain, & a c-cur h-i sccrín chloiche.
Cathal Croibhdhercc Ó Concobhair Rí Connacht do ionnarbadh Aodha Uí Fhlaithbheartaigh & a crioch do thabhairt dia mac fein d'Aodh mac Cathail.
Coccadh mor eittir Ghallaibh Laighean fein .i. eittir Maoilir & Seffraigh Mares, & Uilliam Marusccal gur milleadh Laighin, & fir Mumhan etorra.
Coccadh mór fós eittir Hugo De Lati & Maoilir, go ro milleadh uile muintir Mhaoilir.
Crech mor la Cathal Carrach mac Diarmata mic Taidhg, ar Chorbmac mac Tomaltaigh Mic Diarmata, & ar Ua f-Floinn Eassa, co ruccsat drem do Connachtaibh fair, .i. Diarmait mac Maghnusa mic Muircertaigh Uí Choncobhair, & Corbmac mac Tomaltaigh, Concobhar God O h-Eghra tigherna Luighne, & Donnchadh Ua Dubhda tighearna Ua n-Amhalgadha, & Ua f-Fiachrach go ro chuirsiot cliathaidh go ro muidh for Cathal Charrach, & go ro gabhadh é fein, & go ro dalladh, & ro marbhadh Muirghes a mhac, & Mac Chonghránna Uí Fhlannaccáin co sochaidhibh ele.
Creach mhór la Maoilir Ócc, & la Muircertach Ua
m-Briain, & lá Toirrdhealbhach
Cathal mac Ruaidhri mac an t-Siondaigh Uí Chatharnaigh tighearna Tethba do écc.
Sluaiccheadh la macaibh Hugo De Lati & la Gallaibh Midhe go caislén Atha an Urchair go rabhattur sechtmain for mís acc forbhaisi fair go ro fháccbadh an caislén leó, & triocha chéd Fher c-Ceall, & go h-ionnarbadh Maoilir as in tír.
Annal M1208.
Aois Criosd, mile, da céd, a h- ocht.
Dauid Bretnac epscop Puirt Lairge do mharbhadh la h-Uá b-Faoláin dona Deisibh.
Creachsloiccheadh la h-Aodh Ua Neill i n-Inis Eoghain. Rucc Ua Domhnaill .i. Domhnall Mór co n-a sochraitte fair, Ro cuiredh caithiorgail etorra in ro marbadh ár dírimhe ar gach leth. Torchair isin maidhm-sin Domhnall mac Murchadha, & ár adhbal do Chenél Eoghain imaille friss. Torcrattar i f-friothguin an mhadhma Cathbharr O Domhnaill, Ferghal Ua Baoigill, Corbmac Ua Domhnaill, Dauid Ua Dochartaigh, & drem do mhaithibh Chenel c-Conaill cenmothátt. Ro sraoineadh fo deoidh tre nert iommbualta for Cenél n-Eoghain.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mór) for Chenél n-Eoghain, & for Aodh Ua Neill go rucc for crechaibh & braighdibh an tire gur snadhmadh sídh eittir Ua n-Domhnaill & Ua Neill, & ro naidmsiot a c-carattradh fri aroile i n-acchaidh Gall & Gaoidheal no chuirfeadh i n-a n-aghaidh.
Duibhinnsi Mág Aenghusa ticcerna Cloinne h-Aodha Ua n-Eachdhach do mharbhadh la mac Duinn Sleibhe Uí Eochadha.
Finghin mac Diarmata mic Corbmaic Mhég Cárthaigh do mharbhadh la a braithribh feisin.
Ualgharcc Ua Ruairc do chor a tigernas Fher m-Breifne, & Art mac Domhnaill mic Ferghail do ghabhail a ionaidh a h-ucht Gall.
Iohannes Episcopus Norbus do chor do Righ Saxan i n-Erinn dia bheith i n-a Iustis innte, & Saxoin d' eschoitchionnucchadh la comharba Pettair fo daigh an epscoip do chor cum coccadh i n-Erinn, go m-báttar Saxain gan aiffrionn gan baisttedh gan ongadh, gan adhnacal inathéchta fri ré trí m-bliadhan.
Muircertach mac Domhnaill Ui Bhriain ticcerna Tuadmhumhan do ghabháil lá Gallaibh Luimnigh tor sarúchcadh trí n-epscop tre fhoráil Dhonnchaidh Chairbhrigh a derbrathar fein.
Diarmaitt Ua Caomháin,/PS[gt ] taoisech o Tuaim Da Bhodhar go Gleóir do écc.
Amhlaibh Ua Rothláin taoisech Calraighe Chúile Cernatan do marbhadh la h-Ua Móráin.
Annal M1209.
Aois Criosd, míle, da céd, a naoi.
Cele Ua Dubhthaigh epscop Maighe Eo na Saxan, Giolla Crist Ua Cearnaigh comhorba Condere, & Flaithbertach Ua Flainn comharba Da Chonna Easa Mic n-Eirc do écc.
Art mac Domhnaill mic Ferghail Ui Ruairc tighearna Breifne do marbhadh la Corbmac mac Airt Uí Maoilechlainn, & la Corbmac mac Airt Uí Ruairc, & Ualgarcc Ua Ruairc do ghabháil ticcernais i n-a dhiaidh.
Donnchadh Ua Ferghail ticcerna na h-Anghaile do ecc.
Ri Saxan do techt i n-Erinn seacht c-céd long. Is ann ro ghabhsat i n-Ath Cliath. Baoi athaidh ainnsein acc legadh sccisi an mara de iar t-torrachtain
Do-coidh iaromh Ri Saxan go Raith n-Guaire, & tanaicc Ua Concobhair doridhisi dia soighidh, & ro bai an Ri acc iarraidh a mheic ar Ua c-Concobhair do ghiall fri comhall dó. Ni thárd Ua Concobhair a mhac uadha, acht do-rad cethrar dia mhuintir dia chionn, .i. Concobhar God Ó h-Eghra tighearna Luighne, & Diarmait mac Concobair Uí Maoil Ruanaidh tighearna Mhuighi Luircc, Fionn Ua Carmacáin, & Toirbheand mac righ Gall-Gaoidhel do aes gradha Uí Concobhair, & do-chóidh an Ri go Saxain, & rucc na braighde-sin lais.
Annal M1210.
Aois Criosd, mile, da céd, a deich.
Goill do teacht co Caol Uiscce. Aodh Ó Néill, & Domhnall Ua Domhnaill do thionol chuca go ro marbhait leo na Goill im Henri m-Becc. Ro roinnsiot a n-ionnmhusa, & a n-édála for na sloghaibh.
Toirrdelbhach mac Ruaidhri Ui Concobhair do dhenamh creche i Muigh Luircc, & rucc leis isin Seghais í do shaighidh Diarmatha a bhrathar. Luidh Aodh mac Cathail i n-a deadhaidh co n-deachaidh Toirrdelbhach isin Tuaisceart ar teichedh roimhe.
Braighde Connacht do thoidhecht i n-Erinn, Concobhar God O h-Eghra tighearna Luighne, & Diarmait mac Concobhair Ui Maoil Ruanaidh, Fiond Ua Carmacáin, & Aireachtach Mac Donnchaidh.
Muircertach Muimhnech mac Toirrdealbhaigh Moir do ecc.
Coccadh mór do eirghe eitir Righ Saxan & Ri Bretan, teachta do thocht o Righ Saxan ar cend an Gaill-easpuicc, & maithe Ghall n-Ereann imon n-Gaill-epscop do dhol fo thoghairm Righ Saxan, & Riocard Diúid do fhaccbail i n-a iustis i n-Erinn, & an Iustis do thocht co h-Áth Luain ar dháigh go c-cuirfeadh a
Clann Ruaidhri Uí Concobhair, & Tadg mac Concobhair
Maonmhuighe do thocht tar Sionaind anair isna Tuathaibh, & drem
do muintir Anghaile imaille friu & ruccsat creich leo i n-ditreibh
Cheineoil Dobhta. Do-thaed Aodh mac Cathail,
Annal M1211.
Aois Criosd, mile, dá ched, a h-aon n-décc.
Sitriocc Ua Laighenáin comharbha Comhgaill do ecc.
Caislen Cluana h-Eoais do dhénamh lá Gallaibh & lásan n-Gaill-espoc, & crechshluaiccheadh do dhenamh leó i t-Tír Eoghain. Aodh Ó Néill do bhreith orra, & ro sraoineadh remhe for Gallaibh, & ro chuir a n-ár im Maoilir mac Roberd.
Tomas Mac Uchtraigh go macaibh Raghnaill Mic Somhairlich do techt co Doire Choluim Chille foirenn sé long seachtmoghat, & an baile do orgain & do milleadh leo. Lodar assidhe co h-Inis Eoghain, & ro mhillset in insi uile.
Sloiccheadh la Connactaibh tria thoghairm an Ghaill-Ghaill-easpuic & Gillibeirt Mic Goisdelbhaig co h-Ess Ruaidh, & do-ronsat caislen occ Caol Uiscce.
Ruaidhri, mac Ruaidhri, mic Toirrdealbhaigh Ui Concobhair, do marbhadh la Luighnibh Connacht.
Corbmac mac Airt Uí Maoileachloinn do buain Delbhna do na Gallaibh, & Maoileachlainn mac Airt do thabhairt madhma ar na Gallaibh do bhai ag coimhett Dealbhna, & a c-constabla Robeard Dhúncomair do marbhadh.
Cu Gaela Ua h-Eidhin do ecc.
Raghnailt & Caillech Dé dí inghin Ruaidhri Ui Concobhair do écc.
Aois Criosd, mile, da céd, a do decc.
Druim Chaoin co n-a tempall do losccadh la Cenél n-Eoghain gan ced d'Ua Néill.
Ferghal Ua Catháin tighearna Ciannachta & Fher na Craoibhe do mharbhadh la Gallaibh.
Gillibert mac Goisdelbhaigh do mharbhadh i c-caislen Chaoil Uiscce, & an caislen feissin do losccadh la h-Ua n-Eiccnigh.
Caislen Cluana h-Eoais do losccadh la h-Aodh Ua Neill, & la Tuaisceart Erenn.
Donnchadh Ua h-Eidhin do dhalladh la h-Aodh mac Cathail Croibhdeirg gan ced d'Ua Concobhair.
Maidhm Caille na c-Crann do thabairt la Corbmac mac Airt Ui Maoilechlainn
Donnchadh Mac Cana toisech Chenél Aonghusa do ecc.
Domhnall Ó Daimhín do mharbhadh la macaibh Még Lachlainn i n-dorus recles a Doire.
Crech lasin n-Giolla Fiaclach Ua m-Baoighill co n-druing do Cenél c-Conaill amaille fris for araill do Chenel Eoghain baoi for comairce Uí Thaircheirt, .i. an Giolla Riabhach toiseach Cloinne Sneidhghile & Cloinne Fíngin. Rucc imorro Ó Tairceirt forra, & feraidh deabhaidh friú & marbhthar é budhdeisin ag cosnamh a einigh.
Teach do ghabháil la Diarmait mac Ruaidhri Uí Concobair for Aodh mac Maghnusa Uí Concobhair h-i c-Cill Colmain Fhinn h-i c-Corann gur ro loisccit cuicc fir dhécc ar fhichit ann.
Maidm do thabairt do Dhomhnall mac Domhnaill Breghaigh Í Maoilechlainn for Chorbmac Ua Maoileachlainn dú in ro marbhadh Giolla Criosd Mac Colgan co sochaidhe ele amaille fris.
Domhnall mac Domhnaill Uí Maoileachlainn do mharbhadh ar creich la muintir Maoilir.
Sluaiccheadh la Gallaibh Mumhan go Ros Cré go n-dearnsat caislén ann.
Annal M1213.
Aois Criosd, mile, dá chétt, a trí decc.
Gilla na Naemh Ua Ruadhan epscop Luighne, & Muiriccen Ua Muireccein epscop Cluana Mic Nois do écc.
Ainmire Ua Cobhtaigh abb Reclesa Doire Coluim Cille uasail clérech toghaidhe ar chrabhadh, ar chennsa, ar dheirc, ar eccna, & ar gach maith archena do ecc.
Tomás Mac Uchtraigh & Ruaidhri Mac Raghnaill do orccain Dhoire Choluim Cilli & do bhreith sheód mhuintire Doire, & tuaiscirt Ereann archena a lár tempaill an Recclesa, & a m-breith leo go Cúil Raithin.
Ua Cathain, & Fir na Craoibhe do theacht go Doire do gabhail tighe ar mhacaibh Még Lachlainn. Ro marbhadh cellóir mór Recclesa Doire etorra occa n-ettargoire. Do-roine Dia & Coluim Cille miorbhail innsin uair ro marbhadh an fer tionoil & toichestail baí leo, .i. Mathghamhain Mhág Aithne i n-eneach Choluim Chille i n-dorus in duibhrecclésa.
Caislen Cuile Rathain do dhenamh la Tomas Mac Uchtraigh & la Gallaibh Uladh, & ro sccaoileadh relcce, & cumhdaighthe an bhaile uile dochum an chaislein-sin cenmothá an thempall.
Aodh Ua Neill do thabhairt madhma ar Ghallaibh & ro la a n-dercc-ár, & ro loiscceadh beós lais an Carrlongport isin ló cettna eittir dhaoinibh, & indilibh.
Donn Ó Breisléin taoiseach Fánatt do mharbhadh da mhuintir fein i meabhail.
Fiond Ua Brolcháin maor Í Dhomhnaill (.i. Domhnall Mor) do dhol i c-Connachtaibh do chuingidh chíosa Í Dhomhnaill. Asseadh do-choidh cettus co Cairpre Droma Cliabh. Ro tadhaill-sidhe co n-a chaoimhthectoibh do thigh an fhilidh Muiredhaigh Lesa an Doill Uí Dálaigh, & ro ghabh for miochostadh mór frissan bh-fhilidh ar ba h-aitheach-somh a h-ucht treóin (gion gur bo h-é a thiccerna ro chomhairleicc do). Ro lonnaigheadh an fer dána fris, & ro-n-gabh biail m-bithgéir i n-a laimh co t-taratt beim n-dó go f-farccaibh marbh gan anmain. Teitt feisin iar sin ar iomghabhail Uí Dhomhnaill h-i c-Cloinn Riocaird. Iar na fhios-sin d'Ua Domhnaill do-ronadh léirthionol slóigh lais i n-a deadhaidh, & ní ro airis co rainicc
Soais Ó Domhnaill don chur-sin iar siredh, & iar c-cor cuarta Connacht uile go h-iomlan. Do-ronadh Sloichceadh ele lais doridhise gan iomfhuireach gan fhosucchadh isin m-bliadhain céttna bheos co h-Ath Cliath gur ba h-eiccen do lucht Atha Cliath Muiredhach do chor uadhaibh go h-Albain, & bai ann-saidhe co n-derna teóra drechta adhmolta do chuinghidh siodha, & maithme n-anacail ar Ua n-Domhnaill, & ba h-é an treas dán dibh-sidhe, A Dhomhnaill deadhlamh fo sith, & c. Do-radadh sith dó-somh ar a adhmoltaibh, & gabhaidh O Domhnaill i n-a mhuinteras é iaromh, & do-rad forba, & ferann do feib ro ba data lais.
Creach la Corbmac Ua Maoileachlainn for chaislen Chinn Clair go ro
Morsluaigheadh la Gallaibh Ereann d'ionnsaicchidh Corbmaic mic Airt gur comraicsiot acc droichet Tine. Feachar iomairecc etorra, & ro mheabhaidh for mhac Airt, & do-rochair Ruaidhri Ua Ciardha isin deabhaidh-sin, & ro díochuireadh mac Airt a Dealbhna, & ro h-airccedh a mhuintir. Do-chóidhsiot na Goill go h-Ath Luain, & do-ronadh caislen leó ann. Do-ronsat beós caislen Chinneitigh, caislen Biorrae, & caislen Durmaighe.
Creach la Corbmac mac Airt i n-Dealbna co ro aircc Maoil Seachlainn Becc & go ro ionnarb asan tír. Ro marbh dná Uilliam Muilinn, & ro ghabh fein tigernas Dealbhna.
Annal M1214.
Aois Criosd, mile, dá chéd, a ceathair decc.
An t-epscop Ó Ceallaigh .i. eapscop Ó f-Fiachrach do ecc.
Ardghar Ua Concobhair epscop Shíl Muiredhaigh do ecc.
Ben Midhe inghen Eccnigh ben Aodha Uí Neill baintighearna Oiligh d'écc iar n-deighbhethaidh.
Creach do dhenamh la h-Aodh mac Maoil Seachlainn Ui Lachlainn for comorba Choluim Chille, & Aodh budheisin do mharbhadh la Gallaibh ria c-cind bliadhna tria fhiortaibh Dé & Choluim Cille.
Cathal Mac Diarmatta mic Taidg ticcerna Muighe Luircc, tuir ordain Connacht do écc.
Brian mac Ruaidhri Í Fhlaithbertaigh mac ticcerna iarthair Connacht do ecc.
Creach criche Cairpre do dhenamh la h-Ualgarcc Ua Ruairc ar Philip Mac Goisdelbhaigh co rucc bú iomdha lais.
Annal M1215.
Aois Criosd, mile, dá céd, a cuicc decc.
Dionisius Ua Longargáin airdespoc Caisil d'ecc h-i Roimh.
Conchobhar Ua h-Enne epscop Chille Dá Lua do écc ar slighidh occ tionntudh do iarsan c-cethramhadh Comhairle Generailte bai in ecclais Lateranensis.
Annudh Ua Muiredhaigh epscop Conmaicne, & Maol Póil Ua Muiredhaigh prioir Dhúine Geimhin do ecc.
Trad Ua Maoil Fábhaill toisech Chenél Fherghusa co n-a bhraithribh, & co n-druing móir ele immaille friú do mharbhadh la Muireadhach mac Mormair Lemhna.
Donnchadh Ua Duibhdhiorma toiseach na m-Brédcha do écc, i n-duibhreccles Doire.
Aongus Ua Cairelláin toiseach Cloinne Diarmata do mharbhadh la a braithribh fen.
Murchadh Mac Cathmaoil toisech Ceneoil Fheradhaigh do écc.
Mag Cana toisech Chenél Aenghusa do mharbhadh la a braithribh.
Ruaidhri Ua Floinn ticcerna Derlais do ecc.
Gilla Cuitrigh mac Carrgamhna taoisech muintire Maoil t-Sionna d' ecc.
Giolla Caoimhgin Ua Ceallaigh Bregh do ghabháil la Gallaibh i Mainistir Pettair acc Ath Luain, & a crochadh leo i n-Ath Truim.
Tadhg Mac Eitigein taoiseach Cloinne Diarmata do ecc.
Annal M1216.
Aois Criosd, mile, da cett, a sé decc.
Mathghamain Ua Laithbertaigh tighearna Cloinne Domhnaill do écc.
Giolla Arnáin Ua Martain ollamh Erenn i m-breitemhnus do écc.
Tomaltach mac Aodha mic Aireachtaigh Uí Rodhuibh do mharbhadh la Domhnall mac Aedha Mic Diarmatta.
Eachdhonn Mac Gilliuidhir comarba Patraicc, & priomhaidh na h-Ereann do écc h-i Roimh iar n-deighbethaidh.
Maoil Seachlainn mac Diarmata do mharbhadh d'Fearaibh Ceall, & do mhuintir Mhaoilir.
Murchadh mac Ruaidhri Uí Concobhair do écc.
Caislén Chille Da Lua do dhénamh la Seafraigh Mares, & an Gaill-easpoc fós do dhénamh tighe innte ar eiccin.
An tres Henry do rioghadh os Saxain 19. October.
Annal M1217.
Aois Criosd, mile, da chéd, a secht décc.
Giolla Tighearnaigh Mac Giolla Ronain epscop Airghiall, & cenn canánach Ereann do écc iar b-pennainn, & iar n-aithricche.
Diarmait mac Conchobhair Mic Diarmata tighearna Muighi Luircc do écc.
Mor inghen Uí Bhriain, .i. Dhomhnaill ben Cathail Croibhdheircc do écc.
Domhnall Ua Gadhra do ecc.
Niall mac mic Lochlainn Uí Concobhair do écc.
Donnchadh Ua Maoil Brenainn taoiseach Cloinne Concobhair do écc.
Tadhg Ua Ferghail do marbhadh la Murchadh Carrach Ua f-Ferghail.
Giolla Patraicc Mac Acadhain taoiseach Cloinne Fermaighe do écc.
Domhnall mac Murchadh Mhég Cochláin tighearna urmhóir Dealbhna do mharbhadh do mhacaibh Maoileachlainn Méag Cochlin i meabhail i Liathdruim.
Cathal Fionn Ó Lachtna taoiseach an Dá Bhac do marbhadh la h-Ua f-Floinn Mhaighe h-Eleocc i f-fiull i n-a tigh fein.
Corbmac mac Tomaltaigh d'oirdnedh.
Annal M1218.
Aois Criosd, mile, da chétt, a h-ocht décc.
Clemens epscop Luighne do écc.
Giolla na Naomh Ua Gormghaile Saccart Rátha Lúraigh do écc i n-a oilithre.
Maoil Iosa Ua Daighre airchinneach Doire Choluim Chille do écc an t-ochtmhadh la do Dhecember iar m-beith cethrachat bliadhain i n-a airchindeach, & iar n-denamh gacha maithesa for caomhnaccair do gniomh h-i c-cill & i t-tuaith.
Tempall Mainistre na Buille do choisreaccadh.
Muircertach Ua Floinn ticcerna Ua t-Tuirtre do marbhadh la Gallaibh, & Conghalach Ua Cuinn taoiseach Maighe Lugad, & Shil c-Cathasaicch uile, tuir ghaisccedh, einigh, & oirdearcais tuaiscirt Ereann do mharbhadh la Gallaibh bheós isin ló cédna.
Ruaidhri, & Maoil Seachlainn da mhac Mhég Cochláin do écc i mainistir Chille Beccain.
Lochlainn Ua Concobhair do écc i mainistir Cnuic Muaidhe.
Creach do dhénamh la Gallaibh Midhe, & la Muircertach Carrach Ua f-Ferghail ar Uibh Briúin na Sionna, & Diarmait mac Toirrdhealbhaigh mic Maoileachlainn, & dream do Chonnachtaibh do breith forra go raimhidh forsna Gallaibh go t-torcratar tuilleadh ar chéd eittir mharbhadh, & bhádhadh díobh. Do-rochair mac Uí Concobhair i f-friothguin na sgainnre go n-druing dia mhuintir amaille fris.
Annal M1219.
Aois Criosd, mile, dá chéd, a naoi décc.
Aodh Ua Maoil Eóin epscop Cluana Mic Nois do bhathadh.
Fonachtán Ua Bronáin comorba Coluim Cille do ecc, & Flann Ua Brolcháin do oirdneadh i n-a ionadh isin comhorbus.
Maeleschlainn mac Concobair Maonmaighe do mharbhadh la Maghnus mac Toirrdhealbhaigh í Concobhair iar n-gabháil tighe fair i c-Cluain Tuaiscirt.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill .i. Domhnall Mor i n-Gairbhthrian Connacht da
Ualtra De Laty, & mac Uilliam Burc do theacht a Saxoibh.
Dubhdara mac Muiredhaigh Ui Maille do mharbhadh i n-geimheal la Cathal Croibhdhercc i n-a longphort fein tré n-a mhighníomhaibh.
Enda mac Danair Uí Mhaoil Chiaráin do écc.
Annal M1220.
Aois Criosd, mile, da chéd, a fiche.
Iacobus do tocht i n-Erinn i n-a légaidech on b-Papa do reidhiuccad, & d'orducchadh dal ecclastacda na h-Ereann, & a dol for c-culaibh doridhisi.
Diarmait mac Ruaidri (.i. mac Toirrdhealbhaigh Mhoir) Uí Concobhair do marbhadh la Tomás Mac Uchtraigh ag techt a h-Innsibh Gall, ar t-tionól coblaigh do Dhiarmait ag techt do ghabháil righe Connacht. Maol Ruanaidh Ua Dubhda do bhathadh ar an c-cobhlach c-cedna.
Maol Seachlainn, mac Maoil Sechlainn Bhicc do bathadh ar Loch Ribh.
Diarmait mac Briain Daill do marbhadh do mhac Mathghamhna Ui Bhriain tre mheabhail.
Sluaigheadh la Ualtra De Lacy, & laGallaibh Midhe go h-Ath Liacc go n-dernsat
An Cairneach Riabhach Mhag Flannchadha, & Ferghal Mag Samhradhain do marbhadh la h-Aodh Ua Ruairc .i. mac Domhnaill mic Fearghail, & la Cloinn Fhermaighe.
Annal M1221.
Aois Criosd, míle, da chéd, fiche a h-áoin.
Sanct Dominic do ecc.
Corbmac ab Comair do mharbhadh.
Mac Hugo De Laci do thecht i n-Erinn do nemhthoil Rígh Saxan, & táinig i m-báidh Aodha Uí Nell. Do-chóidhsiod ar aon i n-aghaidh Gall Ereann, & do-dheachattar
Aois Criosd, míle, dá chéd, fiche a dó.
An t-Epscop Mag Gelain epscop Chille Dara d'ecc.
Ailbin Ua Maol Mhuaidhepscop Ferna d'écc.
Maoil Isa Ua Floinn prioir Easa Mic n-Erc d'écc.
Tadhg Ua Baoighill sonus & taccadh tuaiscirt Ereann, tiodhnaictheach séd, & maoine d'aos gacha dána d' écc.
Niall Ó Néll do shárucchadh Doire im inghin Uí Catháin. Ro dhíoghail Dia & Colum Cille innsin uair nír bó cian a saoghal-som dia és.
Giolla Mo Choinni Ua Cathail tighearna Cheneoil Aodha thoir & thiar do marbhadh la Sechnasach mac Giolla na Naomh Uí Sechnasaigh iar n-a bhrath da mhuintir fén.
Mor inghean Ui Bhaoighill ben Amhlaibh Uí Beolláin d'écc.
Annal M1223.
Aois Criosd, míle, da céd, fiche, a trí.
Mail Iosa mac Toirrdhealbhaigh Uí Chonchobhair prioir Innsi Medhoin d' ecc.
Dubhthach Ua Dubhthaigh abb Conga d'ecc.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mór) co Cruachain Chonnacht,
Seachnusach mac Giolla na Naomh Uí Sheachnusaigh do mharbhadh do Chloinn Chiuléin, & sárucchadh na Bachla Mhoire Cholmáin Cille mic Duach uime.
Murchadh Carrach Ua Ferghail do marbhadh d'aon urcor saighde, ag dénamh greissi ar Aodh mac Amlaoibh Uí Fherghuil.
Annal M1224.
Aois Criosd, míle, da céd, a cethair.
Mainistir S. Froinsiais i n-Ath Luain do thionnscnadh lá Cathal Croibhdearg Ua c-Concobhair la righ Connacht in espuccóideacht Cluana Mic Nóis ar brú na Sionna allanoir.
Maol Muire Ó Connmaicespoc Ua b-Fiachrach & Cenél Aodha do écc.
Espoc Conmaicne, .i. an Gaill-espoc d'ecc.
Muirghius Canánach mac Ruaidhri Uí Chonchobhair aon bá dearscnaighthi do Ghaoidhelaibh i l-legionn, i c-canntaireacht, & a n-dénamh uérsa d'écc, & a adhnacal i c-Cunga.
Maol Caoimhgin Ua Scingin aircinneach Arda Carna d'écc.
Maoil Isu mac an Espuic Uí Mhaoil Fhaghmhair pearsún Ua b-Fiachrach & Ua n-Amhalgadha, & adhbhar espuic ar eccna, do marbhadh do mac Donnchadha Uí Dhubhda mar nar dhú dhó uair nochar mharbh neach d'Uíbh Dubhda riamh cleireach gó sin.
Cioth adhbhal adhuathmhar d'fearthain i c-cuid do Connachtaibh, .i. i t-Tir Maine i Sodain, & i n-Uibh Diarmata & c. diar fhás tedhm, & galar aidhbhsech do cethraibh
Aodh mac Conchobhair Maonmhoighi d'écc ag toidhecht ó Ierusalém, & ó Sruth Iordanén dó.
Dondchathaigh mac Airechtaigh Uí Radhuibh toísech Cloinne Tomaltaigh d'écc i n-a oilithri acc Topur Pattraicc.
Maoil Seachlainn mac Taidhg Uí Cheallaigh tighearna Ó Maine do écc.
Giolla na Naomh Crom Ó Seachnusaigh tighearna lethe iartharaighe Cenél Aodha na h-Echtgi d'écc.
Domhnall Ó Ceallaigh tighearna Ó Maine d'écc.
Cú Cenann Ua Coin Cenainn d'écc.
Mathghamhain mac Cethernaigh Uí Cérin tighearna Ciarraighe Locha na n-Airneadh d'écc.
An t-arbhar gan bhuain go Feil Brighde, & an treabhadh aga denamh do brigh an choccaidh, & na doininde.
Mainistir do thógbháil la Muiris Mac Gerailt (ó t-tátt Geraltaigh Cille Dara, & Gearaltaigh Desmumhan) i n-Eóchaill i n-eapscoboitteacht Cluana isin Mumhain do bhraithribh S. Froinsiais.
Annal M1225.
Aois Criosd, míle, dá céd, fiche a cúig.
Amhlaoibh Ua Beólláin aircinneach Droma Cliabh, Saoi eccna, & biattach coitchenn d'écc.
Ua Maoil Bhrénainn ab Mainistre na Buille d'écc do bithin cuislinne do leicceadh dhó.
Maol Bríghde Ua Maiccin ab Topair Padraicc, mac oighe & eccnaidhe d'écc. As les ro tionnscnadh teampal Tobair Patraic, & ro forbaidh go n-a Shanctair, & crosaibh iar mor shaothar a n-ónóir Patraic, & Muire, Eóin, & na n-apstal.
Giolla an Choimhdhedh Mac Giolla Charraigh uasal shaccart & pearsún Tighe Baoithin d'eg.
Dionis Ó Maoil Chiarain airchinneach Arda Carna d'écc.
Giolla Coirpthe Ua Mughroin d'ecc, & a adhnacal i c-Conga Fhechín.
Coimhérghe mhór shluaigh do dhénamh lá h-Ua Néll i c-Connachtaibh do congnamh le cloinn Ruaidhri Uí Concobhair, .i. Toirrdhealbhach & Aodh tré forcongra Duinn Óig Mhécc Oireachtaigh ríogh-taoíseach Sil Muiredhaigh a n-dioghail a fearainn do bhén de d'Uu Concobhair (.i. Aodh). Acht chena ó ro iompaidh Macc Oirechtaigh
Así comhairle ar ar cinneadh annsin le mac Cathail Croibhdeirg, dul i c-ceann Gall co cúirt Atha Luain, óir do-rala go sodhánach dó-samh maithe Gall Ereann do bheith comhchruinn ainn-sidhe an ionbaidh-sin, & báttar caraid a n-urmór dó-samh alos a athar, & ar a shon fesin uair bá tuarustlach tiodhlaicthech iad ar aon dóibh. Fiadhaidhid Goill roimhe-simh go lúthgháirech & congbhaid etorra é go lán gradhach athaidh iar sin. Tucc-samh an Iustís & inar lór lais do mhaithibh Gall ar chena i n-a commbaidh annsin, Donnchadh Cairbrech Ua Briain, & Ua Maoil Seclainn go n-a sochraidibh.
Iar c-clos an comcruinnighthi-sin do lucht Moigi h-Aí, & do Thuathaibh Connacht, ro techsiod rompa i c-crich Luighne, & i t-Tír n-Amhalgaidh go n-a m-buar & innileadha, & ro faccaibhsiod meic Ruaidhri i n-uathadh socraidi. Teccaid clann Ruaidhri Uí Concobhair rompa iarom an líon báttur co Cill Cheallaigh ar cúl a m-bó & a m-buair. Imtusa Aodha go n-Gallaibh uime cuirid siortha siubhlacha uatha d'arccain aosa gráidh cloinne Ruaidhri, & congbaid trom a slóigh i n-a t-timchel re h-ionnsaigidh do tabairt orra budhén. Téd Aodh mac Ruaidhri mic Muirceartaigh, Domhnall Ua Flaithbertaigh, Tighearnán mac Cathail Miccárain, & mac Toirrdhealbhaigh mic Ruaidhri d'anacul coda dá n-aos graidh. Teccaid Goill im Aodh mac Cathail Croibhdheirg iar sin i t-timcheal Toirrdhealbhaigh.
As ann báttar meic Ruaidhri mun am-sa a c-comhghar do Loch Mic Fearadhaigh i n-Glend na Mochart. Comairlighis Aodh ré na Gallaibh annsin na Tuatha d'ionnsaighidh dia n-argain, Síol Muireadhaigh, & Clann Tomaltaigh d'innradh mar an cedna ó do bháttar ar t-techedh roimhe. Iar c-cinneadh na comhairle-si lottar rompa i slighidh nach smuainfeadh Gall co bráth dul trempe .i. h-i b-Fiodh n-Gatlaigh go riachtsat Áth Tíghe in Messaigh gur airccsiod Cúil Cernadha iar n-dilgenn a dhaoine dóibh. Gach ar gabh go Dubhchonga do lucht
Madh iad clann Ruaidhri tra así comairle do-rónsat ag Loch Mic Fearadhaigh sgaoileadh ó aroile dóibh go sgerdís sochraide Gall ré h-Aodh. Donn Mag Oirechtaigh, & aroile dia maithibh do chor do saighidh Uí Flaitbaertaigh a f-fir comluighi & comhchodaigh. Meic Muirceartaigh Uí Concobhair, & Tighearnan mac Cathail do dul ar cúl a m-bó & a muintear, & Síth do dhénamh dóibh tar a c-cenn go b-fágbhaidís Goill mac Cathail Croibhdeirg. As ann baoi Aodh 'mun am-soin i Moigh n-Eó, & tiaghaid meic Muirceartaigh Muimnigh i n-a chenn ar Shlanaibh & chomaircibh.
Madh an taobh theas do Connachtaibh dana nír bó ciúin dóibh don dul-soin, uair tangadar Goill Laighen & Mumhan im Muirceartach Ua Briain, Goill Desmumhan bheós, & Sirriam Corcaighe i n-a t-tréchomusc gur marbhsat a n-daoine do neoch ar a rucsat diobh, & gur ionnradar a m-bruigh & a m-bailte. Bá h-olc tra lá h-Aodh mac Cathail Croibhdheirg a t-tocht-somh don turus-sin uair ní h-é ro thóchuir iad, acht tnuth, & format dá n-gabháil fén ré gach maithes dá c-cualadar d'fághail don iusdís go n-a Ghallaibh i c-Connachtaibh an tan-soin. As don ruathar-so do marbhaid cetre meic Méc Murchaidh ar én láthair.
Bá truacch tra an nemhshén do-dheonaigh Día don chuiccedh dob'ferr baoi i nErinn an ionbhaidh-si, uair ní choiccleadh an mac occlaoich aroile acht gá creachadh & arccain fo n-a cumhang. Do-cuirid bheós mná, & lenimh, fainn, & fodhaoine, d'fuacht & ghorta don choccadh-sin.
Iar n-dul tra do macaibh Muircertaigh Muimhnigh do lathair Aodha Ui Conchobhair do réir mar do ráidhemar, do-chuaidh ar n-á bhárach go Cill Medhóin. Comraicit trí slóigh na n-Gall annsin re 'roile, & as beg nár bó lán an triocha céd i n-a m-battar leth ar leth edir Gallaibh & Gaoidhealaibh. Tainicc Aodh Ó Flaithbeartaicch ar choraibh & ar slánaibh maithe Gall, & Dhonnchadha Cairbrigh Uí Briain a cairdesa Criosd h-i c-cenn Aodha Uí Concobair, & an iusdís co n-dearna síth tar cenn a bhuair, & a dhaoine ris, ar macaibh Ruaidhri d'athchor uaidh. Imtighis Aodh iar sin, & a Ghoill imaille ris co Tuaim Dá Ghualann, & leiccis Goill Laighean, & Desmumhan uaidh annsin. Iompaídhis fén ar c-cúla dochom Uí Flaithbertaigh óir níor bhó tairise lais e-sidhe, uair battar meic Ruaidhri roimhe-sin allaniar do loch aicce, & Donn Ócc Mág Oireachtaigh ar aon riú.
Annsin ro scar mac Magnusa ré cloinn Ruaidhri gur innsaigh h-i t-Tír n-Amhalgaidh ar cenn a bhó, & a mhuintire go b-fuair iatt go sodhánach gan chreachadh gan arccain. Rucc leis iad iaramh fó dhídean Uí Ruairc, & é iar c-creachadh Pilip Meic Goisdelbhaigh.
Donnchadh Cairpreach Ua Briain daná do chuir sidhe drong dia mhuintir roimhe go n-édalaibh aidhblibh. Iar ná fios-sin d'Aodh mac Ruaidhri & d'Eoghan Ó Eidhin lodur rompa uathadh deghdhaoine gur muidheadh for Muimhnechaibh, gor beanadh a n-edala dhíobh, & gur congbhadh braighde dá maithibh uatha. Iar na clos-sin do Donnchadh Cairbreach ticc do láthair Aodha mic Ruaidhri go n-dearna síth báitte coindel ris, & gur ghabh do laimh gan toidheacht na aghaidh doridhisi dia lécceadh
Téd Aodh & an iusdís go n-a Ghallaibh iar sin go caladh Innsi Cremha gur béccin d'Ó Flaithbeartaicch Inis Cremha, & Oilén na Circe go n-arthraighibh an locha do tabhairt ar laimh Aodha. Triallais an iusdís iar sin dia thigh. Ted Aodh Ó Concobhair dia iodhlacadh uidhe chian dá slíghidh gur fhágaibh an iúsdís uathadh do mhaithibh a muintire aicce imaille re h-iomad fénnedh, & fearóglaoch óir nior bhó tairisi lais Connachtaigh acht madh becc. Tucc-somh annsin maithe a oireachta i l-laimh Gall a n-gioll ré a t-tuarastlaibh, .i. Flaithbeartach Ó Flannaccain, Fergal Ua Taidhg, & aroile do maitibh Connacht, & as dóibh fén do béccin a b-fuaslaccadh.
As a h-aithle-sin iompaídhis Ua Flaithbeartaigh, meicc Muirceartaigh, & na h-uaisle archena ar Aodh mac Cathail Croibdeirg iar n-imtecht troim-thionóil na n-Gall uaidh, & ro gabsat le macaibh Ruaidhri. Cuiris Aodh O Concobhair annsin techta & sgribhne do shaighidh an Iustís dia foillsiughadh sin dhó, & d'iarraidh fuilleadh sochraidi. Nir bhó h-aithesc fó lár dó-samh sin, uair do-freccradar
Foillsightear d'Ua Flaithbeartaigh, & do macaibh Muirceartaigh
(badar ag ionnsaighidh mac Ruaidhri) Goill do dhul do creachadh a b-fir
comluicche, Eoghan Ó h-Eidhin, & a m-beth a n-Ard
Rathain, nír failliccheadh sin riu-somh oir do-lensat iatt d'én-toil & d'én-aontaidh go
rangadar i c-comhfoccus dóibh. Do-ghníad comarle
ré 'roile annsin, .i. Tuathal mac Muirceartaigh, & Taiclech Ua
Dala mac Ruaidhri conidrecaid ar a bharach re h-Ua f-Flaithbeartaigh, & risan c-cuid oile dá n-aos comtha go t-tangatar rompa a n-deas go Druim Cenannáin. Luidh Aodh mac Cathail Croibhdeirg go n-a Ghallaibh i n-a n-diaidh. Comairlightear ag aireachtaibh cloinne Ruaidhri annsin gach aon diobh do saighidh a mennata fesin, & do-gníat samhlaidh acht Donn Ócc Mag Oirechtaigh namá. Cidh tra acht iar f-fágbháil na ruireach, .i. cloinne Ruaidhri Uí Concobhair annsin i n-uathadh sochraide lodar do shaighid Aodha Uí Nell, & Donn Mág Oireachtaigh imaille riú.
Ionnsaighis Aodh mac Cathail Croibhdeirg Ua Flaithbeartaigh annsin go t-tuc gell, & edireadha uaidh. Tainic roimhe iaramh go Cill Meadhóin, & go Moigh n-Eó i n-diaidh mic Muirceartaigh, & Tighernáin mic Cathail Miccarain go n-dearnsat síth tar cenn a m-buair & a muintire, & go n-deachsat do lathair
Tedhm diofhulaing do teccbháil i c-crích Chonnacht an ionbhaidh-si, .i. treabhlaid trom thesaighthi gur folmaigheadh mór m-bailte dhi gan elaidhthech betha d'fágbháil ionnta.
Flann mac Amhlaoibh Uí Fhallamain toisech Cloinne h-Uadach do mharbhadh d'Fedhlimidh mac Cathail Croibhdeirg don coccadh-sin. Tadhg Ua Fínnachta fear gráidh d'Aodh mac Ruaidhri do mharbhadh lá muintir Méc Aodhagáin isin coccadh cedna.
Amlaoibh mac Fearcair Uí Fhallamhain toisech a dúthchusa fén dob'fearr don cenel da m-boi do ecc.
Muireadhach Ua Fínnachta toísech Cloinni Murchadha d'écc i n-arthrach ar Loch Oirbsion, & é slán ag dol inn.
Teach do ghabháil for Concobhar mac Taidhg Uí Cheallaigh (tigherna Ua Maine) & for Ardghal a bhrathair lá macaibh Taidhg Uí Cheallaigh, & a losccadh ann ar aon.
Duarcán Ó h-Eghra, Tadhg Ó h-Eghra, & E[acute ]daoín inghean Diarmata mic Domhnaill Uí Eghra d'écc.
Muimhnigh & Goill do dhul fo Tearmann Caolainne, ár na n-Gall do cor don toisc-sin tre feartaibh Dé & Caolainne.
An t-arbhar gá bhuain a h-aithle na Féli Bríghde.
Annal M1226.
Aois Criosd, míle, da chéd fiche a sé.
Donum Deiepscop na Midhe do écc.
Connmach Ua Tarppa espoc Luighne do écc.
Aodh mac Duinn Uí Sochlacháin aircinneach Conga, Saoi channtaire, Sccribnigh, & cheard n-examhail e-sidhe do écc.
Matha Ua Maoil Moicherghe do ecc.
Tighearnán mac Cathail Miccarain mic Toirrdhealbhaigh Mhóir Ríoghdamhna bá mó eneach, & eangnamh, & as mó do-rinne do n-eithibh suaithenta sodáanacha tainic dá cinidh ré h-aimsir e-sidhe, do mharbhadh do Dhonnchadh Ó Dhubha & dá chloinn.
Nuala inghen Ruaidhri Uí Conchobhair baintighearna Uladh d'écc i c-Conga Fechin, & a h-adhnacal go h-onórach i t-teampall canánach Conga.
Domhnall mac Ruaidhri Uí Flaithbeartaigh do mharbhadh do mhacaibh Muircertaigh Uí Fhlaithbeartaigh iar n-gabháil tighe fair dóibh fen, & d'Fedhlim mac Cathail Croibhdheirg.
Fearghal Ua Taidhg an Teaghlaigh, toisech teaghlaigh Cathail Croibhdheirg, & Aodh mac Cathail do mharbhadh lá Donn Slebhe Ó n-Gadhra.
Aodh mac Domhnaill Uí Ruairc do marbhadh do Cathal Ó Raghailligh & do Chonchobhar mac Corbmaic Uí Maoil Ruanaidh ar Loch Aillinne.
Muirghes Mac Diarmata do mharbhadh.
Caislén Cille Móire do leaccadh lá Cathal Ó Raighilligh.
Aodh mac Cathail Croibhdeirg do ghabháil Aodha Uí Fhlaithbertaigh, & a tabairt i láimh Ghall.
Annal M1227.
Aois Criost, mile, dá céd fiche, a seacht.
Concobar mac Neill Uí Chatharnaigh do mharbhadh la h-amhsaibh Laighneach ro baoi i fochair Righ Connacht.
Enrí Ua Maoileachloinn & Muircertach Ua Maoileachloinn do mharbhadh la Galloibh.
Maol Seachlainn Ua Conchobhair Fhailghe do mharbhadh lá Cuilén Ua n-Díomusaigh.
Giolla Coluim Ua Maoil Muaidh do mharbhadh la h-Ua Mórdha.
Goill Ereann do comhcruinniucchadh go h-Áth Cliath. Aodh mac Cathail Croibdeirg Ri Connacht do thóchuireadh dóibh. Iar n-dul dó dá saighidh ro thionnscainsiod fealladh fair. Uilliam Marusccál a fhear caradraidh do thocht chuicce go n-a sochraide, & é da breth d'aimhdheoin Gall as lár na cúirte amach, & a iodhlacadh dhó go n-deachaidh i c-Connachtaibh.
Aodh mac Cathail Croibhdheirg do dhénamh coinne iar sin ag Lathaigh Caíchtuthbil ré h-Uilliam Mares mac Seafraidh .i. iustis Erenn, & ní dheachaidh-siomh tar
Donn Slébhe Ó Gadhra tighearna Slébhe Lugha do mharbhadh don Ghiolla Ruadh mac a dearbrathar fén iar n-gabáil tighe i n-oidhche fair, & an Giolla Ruadh do mharbhadh inn iar sin tré imdeall Aodha Uí Conchobhair.
Aodh mac Ruaidhri Uí Concobhair, & mac Uilliam Búrc do thoidhecht slógh lanmór i t-Tuaisceart Connacht gur loiscsiot Inis Medhóin gur airccsiod an críoch i t-tanigadar, & gur ghabhsat a braighde.
Sluaigeadh lá Seafraidh Mares & la Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Uí Concobhair
Aodh mac Cathail Croibhdeirg do dhul i t-Tir Conaill docum Uí Dhomhnaill, & a iompódh bu dheas doridisi, & a ben do thabhairt les. Meic Toirrdhealbhaigh do teccbháil cuicce a c-comfoccus na Seghsa, a bhen & a eachraidh do bhén de, & an ben do chor i l-laimh Gall.
Sluaiccheadh oile lá Toirrdhealbhach bheós, & lá Gallaibh Midhe i n-Iarthar Connacht co n-dearnsat creach mór ar Aodh mac Ruaidhri Ui Flaithbhertaigh. A n-dul aisídhe i c-crich Ceara, & braighde mac Muirceartaigh do gabháil doibh, & nuimhir do buaibh feolmaigh as cech triocha céd do Toirrdhealbhach uatha.
Cúmara O Domhnalláin do marbhadh i n-gemil la Ruaidhri Mac Duinn Shlebhe a n-diogail a athar.
Brian mac Concobhair Uí Diarmata do marbhadh.
Caislén Atha Liacc do dhénamh la Sefraidh Marés.
Annal M1228.
Aois Criost, mile, da chéd, fiche a h-oct.
Aodh mac Cathail Croibdeirg Uí Choncobhair rí Connacht do mharbhadh h-i c-cuirt Seffraidh Máres tre meabhail ar aslach Gall iar n-á dhíochur do Chonnachtaibh.
Coccadh mor do eirghe h-i c-Connachtaibh etir da mhac Ruaidhri Ui Conchobhair, .i. etir Aodh & Toirrdhealbhach, iar marbhadh an Aodha remraite, ar ní thucc an mac bá só umhla don mac ba sine gur millseat Connachta eatorra & ro fásaigheadh leó ó Eass Dara co h-abhainn Ua f-Fhiachrach fo dhes acht madh beacc h-i Sleibh Luccha, & Lucht Airtigh nama.
Niall mac Congalaigh Uí Ruairc tighearna Dartraicche, & Cloinne Fermaighe do mharbhadh lá dá mhac Airt mic Domnaill Uí Ruairc, .i. Art & Amhlaoibh. Amhlaibh Gerr mac Néill mic Conghalaigh do mharbhadh h-i fothraccadh lá h-Amhlaibh mac Airt cédna.
Fergal mac Sitriucca Uí Ruairc do mharbhadh la macaibh Néll mic Conghalaigh Uí Ruairc.
Muirchertach mac Flaithbeartaicch Uí Fhlannaccáin do mharbhadh la macaibh Taidhg Uí Gadhra.
Aodh mac Donnchaidh Uí Fearghail do mharbhadh lá h-Aodh mac Amhlaoibh Uí Feargail.
Dauid Ua Floinn taoiseach Shil Mhaoil Ruain, & Ruaidhri Ua Maoíl Bhrenainn d' écc.
Riocard mac Uilliam Burc do thecht ó Righ Saccsan i n-a iustís i n-Erinn.
Aodh mac Ruaidhri Uí Concobhair do gabhail righe Connacht do reir thoccha an Iustís go maithibh Connacht ar bélaibh Toirrdhealbhaigh a bráthar fá sine inas.
Maol Seachlainn mac Toirrdealbhaigh mic Ruaidhri Uí Choncobhair do mharbhadh lá h-Aodh ri Connacht.
Gorta diofhulaincc i c-Connachtaibh tri coccadh cloinne Ruaidhri. Ro h-airccitt cealla & tuatha. Ro dhiochuirit a clerigh & a h-ollamain h-i c-críochaibh cianaibh comhaightibh, & at-bath cidh araill dibh d'fuacht & do ghorta.
Dauid Ua Floind taoiseach Sil Mhaeil Ruain do ég.
Aédh mac Donnchaidh Uí Ferghail do marbhadh la h-Aedh mac Amhlaoibh Uí Fherghail.
Annal M1229.
Aois Criost, mile, da ched, fiche a naoí.
Maineistir S. Franseis h-i c-Corcaigh do thogbháil la Mag Carthaigh Mór, Diarmaitt.
Muiredhach Ua Garmghaile prióir Innsi Mic n-Érin saoi Chonnacht h-i c-crabhadh & i n-eccna d' ecc.
Diarmait Ua Fiaich abb recclesa Gilla Mo Laisi Uí Giollarain Thuaim d'écc, & a adhnacal i n-Ard Charna.
Diarmait Mac Giolla Charraigh, airchinneach Tighe Baoithin, & uasal shacart d'écc. A adhlacadh i Mainistir na Trinoide iar n-á bhuain amach ó cheart do na cananchaibh, do mhanchaibh Mainistre na Buille, & boí sidhe trí h-oidhche gan adlacadh ar badar na manaigh ag á fhosdadh i n-a mainistir feisin.
Girard Ua Catháin cananach dob' eccnaidhe ro bhaoi don ord chananach d'écc.
Duibheasa ingean Ruaidhri bean Cathail Mic Diarmata do écc i n-a cailligh duibh.
Diarmaid Mag Carthaigh tighearna Desmumhan d'écc.
Dionis Ua Mórdha epscop Shíl Muiredhaigh do treccedh a espuccóide ar Dhia.
Lochlainn Ua Manncháin do mharbhadh lá dearbrathair a athar.
Annal M1230.
Aois Criost, mile, dá chéd, triocha.
Florent Ua Cerbhalláin epscop Tíre h-Eoghain, uasal shenoir toccaidhe d'ecc iar se bliadhnoibh ochtmogat a aoisi.
Giolla Iosa Ua Cléirigh epscop Luighne, Ioseph Mac Techedainepscop Conmaicne, Mac Raith Mag Serraigh epscop Conmaicne, Rool Petit epscop na Midhe Riaglóir tocchaidhe, & milidh Criost, Giolla Coimdeadh Ua Duilennáin comharba Feichin, & ab reicclésa cananach Eassa Dara, Muiredhach Ua Gormghaile prióir Innsi Mic n-Erin, Maol Muire Ua Maol Eóin comarba Ciaráin Cluana Mic Nóis, Giolla Cartaigh Ua h-Eilgiusáin canánach & angcoire, Donn Slebhe Ua h-Ionmainen manach naomhtha & ard-maighistir saoir Mainistre na Buille d'écc.
Maol Sechlainn Mac Fir Edind uasalsaccart & maighistir leighinn d'écc i n-a nouist mhanaigh i Mainistir na Buille.
Sloicceadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mor) h-i c-cuicceadh Connacht i nd-aghaidh Aodha mic Ruaidhrí í Choncobhair baoi h-i f-frithbhert fris co ro mhill Magh Naoí, & morán don tír, acht ar a aoí ní ro ghiallsat clann Ruaidhri don dul-sin.
Sloiccheadh la mac Uilliam Búrc i c-Connachtaibh
gur milleadh morán do Connachtaibh lais, & ro marbhadh
Donn Óg Mag Oirechtaigh, & Eichtighearn mac an
Aodh Ó Néill tighearna Tire h-Eogain ríogdamhna Ereann uile, cosnamhthach Lethe Cuinn ré Gallaibh Ereann, & ré Leth Mogha Nuadhat. Fer ná tucc geill, eiteredha, ná cíos do Ghall na do Ghaoidheal, fer do-rad madhmann, a & ára móra mence for Ghallaibh. Airctheoir Gall & Gaoidheal. Fer ro triall ionnsoighidh Ereann uile d'écc gen gur saoíleadh bás n-aile d'faghbháil dó acht a thuitim lá Gallaibh.
Art mac Airt Uí Ruairc do marbhadh lá Raghnall Ua f-Find i meabhail.
Maol Seachlainn Ua Mannacháin do mharbhadh la a bhraithribh.
Annal M1231.
Aois Criost, mile, da chéd triocha, a h-áon.
Dionis Ua Mordha epscop Ail Finn do criochnuccadh a bethadh i n-Oilen na Trinóide ar Loch Cé an .15. do December & Donnchadh Ua Conchobhair d'oirdneadh 'na ionadh.
Flann Ua Connachtaigh epscop Ua m-Briuin Breifne d'écc.
Stefán Ua Braoin aircinnech Maighe Eó d'ecc.
Célechair Ua Dobhailénaircinnech Camcha fear dercach, craibdeach, eccnaidhe, ernaighthech d' ecc.
Fethfoilge inghen Chonchobhair Mic Diarmata ben Muirceartaigh Muimhnigh mic Toirrdhealbhaigh Mhóir d'ecc. Mathair-sidhe Maghnusa mic Muircertaigh, Chonchobhair Ruaidh, Thuathail, & Thoirrdhealbhaigh shaccairt, & prióir recclesa Peadair & Póil.
Dubh Cobhlaigh inghen Conchobhair Mic Diarmata d'écc i Mainistir na Búille.
Flaithbertach Ua Flannaccáin taoiseach Cloinne Cathail Meic Muiredhaigh Muillethain d'écc i n-a oilithre i Mainistir na Búille. Dubh Themhrach inghean Uí Chuinn ben an Flaithbeartaigh hisin d'écc.
Ualgarcc Ua Ruairc tighearna Breifne d'écc i n-a ailithre ar slighidh an t-Srotha.
Giolla Iosa Mac Samhradhain tighearna Teallaigh Echdhach, & Duindín Ua Maol Conaire Ollamh Síl Muiredhaigh Muilletain d'écc.
Conchobhar Gott Ua h-Eghra tighearna Luighne d' écc.
Slóiccheadh lá Domhnall Ua n-Domhnaill tighearna Tíre Conaill, & lá h-Aongus Mac Gille Fhinnéin co sochraide Fhear Manach do shaighidh i Raighilligh Chathail. Ruccsat loincces leó for Loch Uachtair, & ro airccset Eó Inis. Tucsat ariar lá taobh seód maoíne & ionnmus an baile uile leó.
Feidhlimidh mac Cathail Croibhdeirg do ghabhail la mac Uilliam Búrc i Míliucc tar slánaibh maithe Gall Éreann.
Aois Criost, míle, dá chéd, triocha, a dó.
Fachtna Ua h-Allgaith comhorba Droma Mucadha, & oificel Ua f-Fiacrach fer tighe aoidhedh, leighinn, & lubhra, & lesaighthe truagh do écc.
Tempall Cille Móire i t-Tír
Briúin na Sionna do choisreccadh lá Donnchadh
Tiopraitte Ua Braoin comhorba Commáin saoí cléircechta, sencusa, & breithemhnassa d'écc i n-Inis Clothrann i n-a ailithre.
Aodh mac Amhlaoibh mic Domhnaill Uí Fearghail toiseach muintire h-Angaile do losccadh ar Inis Locha Cúile lá cloinn Aodha Ciabhaigh mic Murchadha Uí Ferghail iar c-caithemh naoí m-bliadhan i t-toisighecht na h-Angaile d' eis Murchaidh Carraigh í Fergail.
Maghnus mac Amhlaibh mic Taidhg Mic Maol Ruanaidh caindel einigh, eangnamha, & crabhaid d'écc.
Donnchadh mac Tomaltaigh Meic Diarmada saoí ar eineach, & ar engnam, lettroman Connacht do ecc isin Aicidecht.
Conchobhar mac Aodha mic Ruaidhri do éludh ó Gallaibh, & clanna toíseach Connacht do thionól i n-a thimcheall & a n-dol isna Tuathaibh ar ionnsaighidh. Ro marbhadh tra ei-siomh lasna Tuathaibh, & Giolla Ceallaigh Ua h-Eidhin, Giolla Criost mac Donnchadha Mic Diarmada, & sochaidhe amaille friú. As é an lá-sin ro ghealsat na Tuatha na samhthacha uile, an tan at-rubhradh fear samthaighe gile do mharbhadh meic Aodha.
Righe do thabhairt d'Aodh mac Ruaidhri lá mac Uilliam Búrc doridhise, & sith do dénamh dhó ris iar n-gabháil Feidhlim mic Cathail Croibhdeirg dó.
Caislén Bona Gaillme do dhenamh lá Riocard De Burchc, & caislén Dúin Iomgáin do thindscettal lá h-Adam Sdondún.
Giolla na Naomh Ua Dálaigh saoí ré dán, & lé tegh aidheadh coitcenn do congbáil do thruachcaibh & do thrénaibh d' écc.
Mael Eóin Bodhar Ua Maol Conaire do gabhail Cluana Bolcáin.
Feidhlimidh mac Cathail Croibdeirg do léccadh amach lá Gallaibh.
Conchubhar mac Neill Uí Gairmledhaigh toiseach Cenel Moain d' écc.
Sloigheadh lá Domhnall Ua Lachlainn tighearna Tíre h-Eoghain co n-Gallaibh, & co n-Gaoidhealaibh i t-Tír Chonaill dia ro mhill mór h-i f-Fánait, & tuc braighde Domhnaill Uí Bhaoighill, & Uí Tairceirt leis.
Slóiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill i t-Tír Eoghain co riacht Tulach n-ócc dia ro mharbh bú iomdha dia ro loisc arbhanna, & dia ro milleadh moran, & tainic ar cúla co cosccrach.
Midbech & Eaghinis do orccain lá Cinél Eoghain uair do-rochtattar a
Giolla na Naemh Ó Dálaigh saoi i n-dan d' écc.
Annal M1233.
Aois Criost, míle, dá chéd, triocha, a trí.
Goffraigh Ua Daighre airchinnech Doire Colaim Cille d'ecc.
Maol Iosa Ua Maonaigh uasal shaccart nó ghabhadh a psaltair gach laoi acht Dia Domhnaigh namá do écc.
Donncathaigh airchinnech[gt ] Achaidh Fobhair fer reidhighthe gacha cúisi, & gacha caingne, fer co n-airmidin, & co n-onóir d'ecc an .15. do Dhecember.
Slóighead lá Feidhlimidh mac Cathail Croibhdeirg i c-Connachtaibh, & do-dheachaidh Corbmac mac Tomaltaigh (tighearna Maighe Luirg) i n-a dhail, & tuc les i Maigh Luircc é. Do-rónadh longport leó occ Druim Gregraighe. Baoi Corbmac, Conchobhar a mhac, & na trí Tuatha, dá mhac Muirchertaigh Meic Diarmada, .i. Donnchadh, & Muircertach i n-a fharraidh annsin. Así comairle do-rónsat dol i n-diaidh Aodha (righ Connacht), & cloinne Ruaidhri ar chena. Iar n-dol dóibh i n-a n-dóchum, ro sraoíneadh for Aodh mac Ruaidhri ro marbhadh é féin, & Aodh Muimhnech
Slóiccheadh lá h-Uilliam mac Hugo De Lathi
(ingen Ruaidhri Uí Conchobhair a mathair-sidhe), &
lá Gallaibh Midhe amaille fris isin m-Breifne
i n-dócum Cathail Uí Raghallaigh co n-dearnsat creacha
móra. Ruccsat imorro drong do muintir Ui Raghallaigh for
Uilliam De Laci, & for mhaithibh an t-slóigh i n-deóidh na c-creach tuccsat tachar dia
'roile, marbhthar ann Uilliam Brit, & drong do maithibh Gall ar aon ris. Ro gonadh Uilliam De
Laci co sochaidhibh oile. Soaitt as an tír gan giall gan
eittere. Do-cear Uilliam De Laci & Serlus mac Cathail Gaill Uí
Concobhair, Feórus Fionn mac na Gaill-rioghna, & Diarmaid
Bearnach Ua Maoil Seclainn do na gonaibh do-radadh forra in iomairecc Móna
Annal M1234.
Aois Criost, mile, dá céd, triocha, a cethair.
Aongus Ua Maol Foghmhair epscop Ua f-Fiachrach, Giolla na Naomh mac Airt Uí Braoin aircinneach Rosa Commain, Maol Iosa mac Daniel Uí Gormgaile Prióir Innsi Mac n-Erin, Maol Peadair Ua Carmacáin maigistir Rosa Comáin, & Giolla Iosa Ua Gibellain manach & anchoire Oiléin na Trinoide d'écc.
Domhnall mac Aodha Í Néill tighearna Cenél Eoghain, adhbhar rígh Ereann do mharbhadh la Mag Laclainn .i. Domhnall & lá Cenél Eoghain fodhein, & Domhnall do gabháil tighearnais.
Aonghus Mac Gille Findein tighearna Locha h-Eirne do iompudh ar Ua n-Domhnaill, & a dhol ar creich i t-Tír Conuill, & Ó Domhnaill, .i. Domhnall Mor, do breith air, & a mharbhadh a n-dioghail Eiccneacháin.
Aodh Ua h-Eghra tighearna Luighne do mharbhadh lá Donnchadh mac Duarcáin Í Eagra (iar losccadh tighe fair, & iar t-techt ass), a n-dioghail a dhearbhrathar, & cóicc mac dearbhrathar a athar do-marbh-somh, & a dearbhrathair ele do dhalladh lais.
Diarmaid Ua Cuinn taoiseach Muintire Giollgain do marbhadh.
Riocard mac Uilliam Marascal do dol i nd-aghaidh Righ Saxan h-i Saxaibh,
Annal M1235.
Aois Criost, mile, da chéd triochat, a cúicc.
Isaac Ua Maoil Fhoghmhair aircindech Cille h-Alaidh d' écc.
Matheus prioir Oiléin na Trinoide d'écc.
Madadhán Ua Madadháin tighearna Síl n-Anmchadha d' écc.
Lochlainn mac Eichtighern Uí Cheallaigh do mharbhadh la macaibh an Ghiolla Riabhaigh Uí Bhaoighill.
Taichleach mac Aodha Uí Dubhda tighearna Ua n-Amhalgadha & Ua f-Fiachrach do mharbhadh d'aon urchar soighde i n-edairghaire i longport Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg.
Sluaiccheadh la Gallaibh Ereann ar n-a t-tionol lá
Riocard mac Uilliam Búrc. As iad robdar oirderca bádar
for an sluaigheadh-sin lais Mac Muiris iustís na h-Ereann, Hucco De
Lati iarla Uladh, Ualtra Rittabard
ard-bharún Laighen co n-Gallaibh
Laighen, & Eoan Gogan co n-Gallaibh Mumhan, &
Rútadha Ereann ar aon riú. Tangattar tar
Ath Luain go Ros Comáin. Ro loisccset
an baile. Assén co h-Oil Finn. Ro loiscset
tempall mor Ail Finn. Assén co mainistir
Atha Da Laarcc for Buill oidhche Domhnaigh na
Trinóide do shonnradh. Do-chottar dronga dia f-fianlach fon
mainistir, brisit an scripta, tuccsat cailigh aifrinn, edighe, &
ionnmusa ass. Bá grain mór la maithibh Gall in ní-sin, & do-chuirsiot
for c-cúla gach ní fríth diobh-sin, & ro
íocsat dar cenn an neith ná fríth. Ro
cuirset ar a bhárach sirthe uadhaibh co Creit,
co Cairthe Muilchen, co Tor Glinne
O 'd-connairc Feidhlimidh mac Cathail Croibhdeirg na Goill do dhul uadha asi comairle ro chind dol co n-a sochraide i m-báidh Muimhneach, & iar rochtain dó dia soighidh nó cuirdís deabtha crodha gach laoi. An lá déidheanach tra do-chodar Connachtaigh, & Muimhnigh isin cathlathair, & ro cathaighset co ferdha. Acht chena ro fortamhlaigh forlion na n-Gall n-edighthe, & an marcshluaigh forro fó dheóidh, & ro mudhuíghit sochaidhe etorra díbhlinibh acht as mó ro dioláithrigheadh Muimhnigh tria toghaoís Dhonnchadha Cairprigh. Tangadar Connachtaigh iaromh dia t-tighibh. Do-róine Ua Briain ar a bhárach sith re Gallaibh, & do-beart braighde dóibh. Tangadar tra na Goill tar anais go Connachtaibh. Aseadh lodar cedus go h-Aodh Ua Flaithbhertaigh, & do-righne-sidhe síth friú dar cenn a bhó, & a mhuinntire. Fedlimidh imorro mac Cathail Croibdeirg, así comairle ro sgrúd-somh a m-baoi do buaibh a c-Conmaicne Mara, & a c-Conmaicne Chúile do neoch ro gabh a chomhairle, & mac Magnusa, & Conchobhar Ruadh mac Muirceartaigh Muimhnigh do breith lais do shoighidh í Dhomhnaill, .i. Domhnall Mór, & an tír uile d'fásucchadh for cind Gall. Iar sin tra tangadar Goill go Dún Mughdord. Ro cuirsiod techta go Magnus mac Muirceartaigh Muimhnigh d'iarraidh giall fair, & ní tard Maghnus síth na eiteredha doibh. Ro cuirset din Goill ó Dhun Mughdord slógh diairmidhe fa macaibh Ruaidhri gur ro airccset Eccuill, & do-beartsat creacha iomdha
Magnus, imorro, baí-sidhe & a longa ar sruth na h-innsi, & deabhtha meince uadha for Ghallaibh, & imaseach ó Ghallaibh fair-siomh. Ro scithighit tra Gaill fris-sin, & as eadh do-rónsat a longport do breith leó, & a n-arthraighe do tharraing chuca i c-cúil trágha mór boí isin maighin-sin. O ro rathaigh Maghnus indsin do-chuaidh i n-Inis Raithni, & ro cuir drong dia mhuintir i nd-Inis Aonaigh. O 'd-conncadar Gaill Maghnus co n-a mhuintir do dhol for na h-oilénaibh h-isin, ro thógbhadar a n-arthraighe leó ar fhud na tragha, & ro chuirset for muir iat, & ro líonait co h-obann do sluagh, & do shirthibh armtha edighthe, & lotur forsna h-oilénaibh i m-badar muintir Maghnusa (cenmothá Inis Raithin i m-baoi Maghnus fesin), & ro mharbhsat a f-fuaradar do dhaoinibh inntibh. Do-dheochaidh Maghnus & i m-baoí dia mhuintir i n-Inis Raithne i n-a longaibh, & ro fhagaibhset an insi, & dia m-badh tairisi lá Maghnus muintir Mhaille ro chuirfeadh a longa h-i c-cenn loingis na n-Gall.
Ní baoí bó ar oilén i n-Insibh Modh nár chuirset Goill ar caladh i n-aon ló, & nó tiocfadaís muinteara na m-bó co n-a m-buar do na h-oilénaibh h-isin lá h-aidhble a n-íotaidh & a n-ocarais mena beith gabháil forra.
Ro marbhaid fodhaoine iomdha lá Gallaibh an oidhche-sin. An Aoine imorro ar n-á mhárach do-cuas leó ar oilénaibh thuaiscirt Umhaill. Ro forcongradh lá toiseachaibh an t-slóigh gan daoine do marbhadh i nd-onóir césta Criost.
O thairnic tra lá Gallaibh slad & creachadh h-Umhaill eitir mhuir & tír tangadar rempu, & a m-bú, & a c-creacha leó go Lughburdan. Do-chuadar assidhe i n-a n-uidhedhaibh imtheachta co h-Ess Dara co n-dearnadar creich ar Ua n-Domhnaill ar daighin ionnarbhta Fedhlimidh cuicce. Tangattar assidhe i c-Coirrsliabh na Seghsa, & go Caladh Puirt na Cairrcce ar Loch Cé dá ghabháil ar druing do mhuintir Fedlimidh Uí Chonchobhair & Chorbmaic mic Tomaltaigh boaí occa choimhéd. Tuccsat imorro Gaill Ereann, & an Iustis comairce & termann do Chlarus mac Mailin d'airchideochain Oile Find, & do chanánachaibh Oiléin na Trinoide i n-onóir na naomh Trinóide, & do-chóidh an iústis fén, & maithe na n-Gall do dhéchain an ionaid-sin, & do dhénamh sléchtana & ernaighthe an dú-sin.
Do-rónsat Gaill iaromh aidhme iongnaithe d'amhainsi ealadhan & inntlechta trias ro ghabhsat Carrag Locha Cé for mhuintir Fedlimidh & Corbmaic, & iar n-á gabháil ro fhágaibh an Iustis lucht coimheda fuirre, & an ro ba lór leó do bhiúdh, & lionn, & ro fhagaibhset Gaill Connachtaigh don chur-sin gan biadh gan édach
Do-róine Fedhlimidh síth risin Iustis, & tuccait cúig triucha an righ dó-sumh gan crodh gan cíos orra.
Carrac Locha Cé do ghabhail lá Corbmac Mac Diarmata i c-cenn fhichet aidhche iaromh iar n-dol don constapla imach co n-druing móir dá mhuintir imme, ro iadh fear díobh fein, .i. Ó h-Ostin an baile tar a n-éis, & do- rad do Corbmac iar t-tain. Ro h-iodlaiceadh na Gaill ar comairce co h-Oilén na Trinóide, & ro cuireadh slán as an tír iad. Trasgarthar & múrthar an charracc lá Corbmac iaromh co nach gabhdaís Gaill doridhisi.
Domhnall & Muirceartach dá mac Muireadaigh Uí Mhaille do mharbhadh lá Domhnall mac Maghnusa mic Muirceartaigh Uí Concobhair, & lá Niall Ruadh mac Cathail mic Conchobhair i Cliara, & a n-adhnacal innte bheós.
Tuathal mac Muirceartaigh Uí Chonchobhair do mharbhadh lá Concobhar m-Buidhe mac Toirrdhealbhaigh Ui Concobhair, & lá Concobhar mac Aodha Muimhnigh.
Caislen Milic do bhriseadh la Fedhlimidh Ua Conchobhair.
Annal M1236.
Aois Criost, míle, dá chéd, triocha, a sé.
Mac Raith Mac Maoilín Sagart Cille Mic Treana d'ecc.
Aodh Ua Gibelláin Sagart Cille Rodain Bá cananach é fo deóidh i n-Oilén na Trinóide d'écc oidhche Nodlac.
An Iustis, .i. Mac Muiris do thionol Gall Ereann 'na choinne co h-Ath Feorainne. Tainic Feidhlim mac Cathail Croibhdeirg Rí Connacht isin coinne h-isin. Is eadh bá menmarc leó uile feall for Feidhlim ge ro bhaoi na cairdeas Críost ag an Iustis, & bá h-e-sin fochann a t-tionoil co h-aon mhaighin. Iar b-fhios sgéil & iar f-fagbháil rabhadh d'Feidhlimidh ro siacht asin c-coinne uathadh marcsluaigh co Ros Comáin. Ro leanadh assen co droicet Sliccighe, & do-chuaidh i n-ucht Uí Dhomhnaill, & ó nach ruccsat fair do-rónsat creacha móra ar Thadhg Ua c-Concobhair, & rucsat deagh-mhná imdha i m-broid & i n-daoíre. Co rangattar gusna gabhalaibh-sin leó go Druim n-Greccraige i Maigh Luircc, uair as ann baoi an Iustis fein occa n-urnaidhe. Bá iar n-dol mic Uilliam h-i Saxaibh do-rónadh an coinne h-ísin.
Sodhais an Iustis & na Goill iar sin dia t-tighibh, & ro fhagaibh forlamhus an tíre ag Brian mac Toirrdhealbhaigh.
Creacha mora do dhénamh lá Briain & la h-amhsaibh an Iustís ar macaibh Aodha mic Cathail Croibhdheirg, & ar socaidhibh oile do muintir Fheidhlimidh. Creacha eile do dhénamh lá macaibh Aodha ar Ghallaibh & ar a n-esccairdibh Gaoidhealda co ro loitedh an tír eatorra imáseach amne.
Conchobhar mac Aodha Muimhnigh do mharbhadh lá Magnas mac Muircheartaigh Uí Chonchobhair.
Maol Muire Ua Lachtnáin do thogha i n-epscopóide Tuama, & a dhul i Saxaib,
Mac Uilliam do thuidhecht a Saxaibh, & ní fes cecip tucht i tudchaidh fa fo síth nó fo eisíth.
Fedhlimidh mac Cathail Croibhdheirg do thocht i c-Connachtaibh doridhisi iar n-á thóchuireadh do druing do Connachtaibh .i. Ua Ceallaigh Ua Flaind mec Aodha mic Cathail Croibdeirg, & mac Airt Uí Mhaoil Sheachlainn go rabatar uile ceithre catha comhmóra & ro ionnsaighset iaromh co Rind Dúin airm i m-bádar bú an tíre uile ag Brian mac Toirrdhealbhaigh, & ag Eoghan Ua Eidhin, & ag Concobhar Buidhe mac Toirrdhealbhaigh, & ag Mac Goisdelb. Rangadar tra muintir Fedlimidh tar dúncladh & tar daingean chlasaigh an oilen, & ro chuir gach cend slóigh, & gach taoísioch buidhne dib a f-folartnaibh do na buaibh reampa amhail fó ghebhttís ar a c-conair iad ar a c-cind. Ro sgaoílset muintir Fhedhlimidh ar n-a h-édalaibh co n-á ro airis i n-a fhochair dona ceithribh cathaibh acht madh aon cethrar marcach namá.
O 'd-connairc Brian mac Toirrdhealbhaigh & Eoghan Ua h-Eidhin co n-a sochraide muintir Fhedhlimidh go h-essraoíte lá a n-édalaibh, do-eirghedar go h-athlamh ésgaidh uathadh marcsluaigh & amsadh iomdha do shaighidh Uí Concobhair co n-a uathadh muintire, ní ro airigh Concobhar Buidhe mac Toirrdhealbhaigh ní conus tarla i c-cenn mac n-Aodha mic Cathail Croibhdeirg i riocht a mhuintire fein, & ro thuit-siomh lá Ruaidhri mac Aoda mic Cathail Croibdeirg.
Ro mheabhaidh for guth Fedhlimidh (an airdrigh) occ fostadh & occ iomfhuireach a muintire ó a n-édalaibh frí h-iombualadh a n-aghaidh a m-biodhbhadh. Ro marbhadh sochaidhe iomdha don t-sluaigh lá Fedlimidh co n-a mhuintir isin maidhm-sin isin oilen & alla muigh don oilén do macaibh mallacht, & do lucht dénma uilc acht
Tanig iaramh Mac Uilliam gan rabhadh gan rathuccadh go Tuaim Dá Ghualann, assidhe go Maigh Eó na Saxan, & ní ro fhágbhaidh cruach na cliabh arbha i relic mhóir Maighe Eó ná h-i relic tempaill Mhíchil árchaingil, & tucsat ceithri fichit cliabh as na teamplaibh feisin. Tangadar 'na dheadhaidh co Turlach, & tucsat an diach cedna fair. Do-chuirset dana sluagh do chreachadh mhuintire Diarmada mic Maghnusa, & do-rala muintir Concobhair Ruaidh, & Turlocha dóibh, & ro airgset na sluaigh-sin iad uile h-i t-trécomusc a chele. Ro béigen din do Mhaghnus muintir Diarmada do dhíochur & d'ionnarbadh uadha. Do-chuaidh Conchobhar Ruadh ar a bharach h-i tech Mic Uilliam, & do-róine síth fris, & fuair aiseac a chreche dona buaibh trias ro h-airgeadh, & an ro athinset lucht na cille dia c-crudh do radadh doibh doridhise. Do-dheachaidh bheos Diarmaid mac Maghnusa h-i t-teach Gall tar cenn a bhó, & a mhuintire do neoch ro fágbadh occa. Luidh Mac Uilliam co Balla, & ro boí oidhche ann, do-chuaidh aissídhe co Tuaim Dá Ghualann, & ro fhagaibh coicceadh Connacht gan sith ná saimhe gan biadh i c-cill ná h-i t-tuaith innte.
Aedh Ua Flaithbeartaigh tighearna Iarthair Connacht d'écc.
Diarmaid mac Neill Uí Ruairc do dhalladh lá Coin Chonnacht Ua Raghallaigh.
Cathal Riabhach mac Giolla Brude Uí Ruairc tighearna Ua m-Briuin do ecc.
Fleochadh mór, doineann, & coccadh dearmhair isin m-bliadhain-si.
Maidm Cluana Catha do thabhairt lá Fedhlimidh Ua c-Concobhair ar cloinn Ruaidhri, & ar Choncobhar mac Corbmaic Meic Diarmada.
Giolla Patraic Mac Giolla Roid tighearna Chenél Aongusa d'écc.
Termann Caelainne do losccadh lasan Iustis.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Mor) i n-Ulltoibh co h-Iubhar Chinn Choiche dar mhill gach tír gusa rainicc, & dá f-fuair geill & umhla o urmhor Uladh.
Annal M1237.
Aois Criost, mile, dá chéd, triochat, a seacht.
Tomas Ua Ruadhain epscop Luighne d'ecc.
Giolla Ísu Mac an Scélaighi Uí Tormaigh epscop Conmaicne d'ecc.
Giolla na n-écc Ua Mannacháin d'écc i Mainistir na Búille.
Sluaighead lá Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg co n-a bhraithribh h-i c-Connachtaibh. Cú Connacht Ua Raghallaigh co n-Uíbh Briúin uile, & Cathal Mag Raghnaill go c-Conmhaicnibh immaille fris d'ionnsoighidh shleachta Ruaidhri .i. Brian mac Toirrdhealbhaigh, Muirceartach & Domhnall meic Diarmada mic Ruaidhri, & Conchobhar mac Corbmaic meic Diarmada. Do-deachadar tar Coirrshliabh na Seghsa budh thuaith i nd-deadhaidh sleachta Ruaidhri co rangadar Druim Raitte, & do-chuirsiot sliocht Ruaidhri amhsa an Iustis (battar i n-a b-farradh) do thabairt
O 'd-chonncattar slicht Ruaidhri an scaoíleadh & an scaindreadh tugadh for a sochraide, ro iomghabsat an t-ionadh a m-battar gan aoín-neach do mharbhadh díbh. Do scaoílset a h-aithle an mhadhma-sin co na baoí aittreabh h-i Síol Muireadhaigh leo. Ro h-aircceadh a muintir uile lá Fedhlimidh, & do-rónadh creacha iomdha ar Conchobhar mac Corbmaic h-i t-Tir n-Ailealla. Ruccusdar iaromh a loinges for Loch Cé, & ro dhiochuir de Corbmac Mac Diarmada tighearna Maighe Luirg, & ro aircc Magh Luircc uile. Faccbaid dana, tighearnus an tíre & ar locha ag Donnchadh mac Muirchertaigh Luathshuíligh.
Sith do dhénamh don Iustis ré Fedhlimidh, & tuccadh cúig triucha an rígh dhó-somh gan crodh gan chios orra. (
Vide supra 1230
).Maghnus mac Diarmada mic Maghnusa do mharbhadh lá Domhnall mac Diarmada mic Ruaidhri Uí Concobhair.
Muirceartach mac Diarmada mic Ruaidhri Uí Concobhair do mharbhadh lá mac Magnusa mic Muirceartaigh Muimhnigh.
Creach do denamh lá Concobair mac Corbmaic for Ruaidhri Ua n-Gadhra, & brathair Ruaidhri do mharbhadh.
Braighde Concobhair mic Corbmaic do mharbhadh lá Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg.
Mainistir canánach do tionnscnadh lá Clarus Mac Mailín i n-Oilen na Trinóide ar Loch Uachtair iar na chomhairleacchadh dhó ó Cathal Ua Raghallaigh.
Barúin na h-Ereann do thocht i c-Connachtaibh, & caisléin do thinnscetal dóibh do dhénamh innte.
Annal M1238.
Aois Criost, mile, da ched, triochat, a h-ocht.
Felix Ua Ruanadha airdepscop Tuama iar c-cor a epscoboide de ar Dhia riasan tan-sin, & iar n-gabháil habite manchessa ime h-i c-Cill Muire i n-Ath Cliath d'ég.
Donnchadh Uaithneach mac Aodha mic Ruaidhri Uí Concobhair do mharbhadh lá Tadhg mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg.
Donnchadh mac Duarcáin Uí Eghra tighearna Luighne do gabháil lá Tadhg mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg, & an tan rugadh dia choimhéd é ro marbhsat a braithre budhdhéin, .i. meic Aodha Uí Eghra ar an slighidh a t-Tír Briúin na Sionna.
Flaithbeartach Mac Cathmhaoíl ard-taoíseach Cenél Feradhaigh, & toiseach Cloinne Congail, & Ó c-Cennfhoda i t-Tír Manach, feighe gaisccidh & einigh Tíre h-Eoghain do mharbhadh lá Donnchadh Mac Cathmhaoil lá a brathair fein tria thangnacht.
Donnchadh mac Muirceartaigh do dhol isin m-Breifne go h-Ua Raghallaigh, & rug sluagh mór lais i c-Connachtaibh, & ro airccset muintir Cluana Coirpthi, & ro marbhadh sochaidhe do mhaithibh Muintire h-Eolais h-i t-tóraigheacht na creche-sin, & drong mhór do na Tuathaibh.
Maol Ruanaidh mac Donnchadha Ui Dhubhda do mharbhadh lá Maol
Seachlainn
Caisléna do dhénamh h-i Muintir Murchadha h-i c-Conmaicne Cuile, & a c-Cera lásna barúnaibh rémhráite.
Sluaigheadh lá Mac Muiris iustís na h-Ereann, & lá Hugo De Laci iarla Uladh h-i c-Cenél Eoghain & h-i c-Cenél Conaill. Ro aithrighset Mag Lachlainn (.i. Domhnall) & tucsat tighearnus Cenél Eoghain do mac Uí Neill, & ro gabhsat fein braighde an Tuaiscirt.
Cloictheach Eanaigh Dúin do denamh.
Cathal Mag Riabhaigh taoiseach Fear Scedne d'écc.
Annal M1239.
Aois Criost, mile, da chéd, triocat, a naoí.
Muircertach mac Domhnaill Uí Bhriain do écc.
Cath Cairn t-Siadhail do thabairt lá Domhnall Mag Lachlainn dú in ro marbhadh Domhnall Tamhnaighe Ua Néill, Mag Mathghamhna, Somairle Ua Gairmleadhaigh, Caoch Bernais Ua Gairmleadhaigh, & maithe Cenel Moain go sochaidhibh iomdha
Toirrdhealbhach mac Ruaidhri Uí Conchobhair (Ri Connacht) d'écc.
Ferghal mac Con Condacht Uí Raghallaigh tighearna Dartraighe & Cloinne Fermaighe, & tighearna Bréifne ó Shliabh sair, madh iar leabhar oile, do mharbhadh lá Maol Ruanaidh mac Feargail & lá Conchobhar mac Corbmaic ar n-dula dhó ar crech go mac Neill mic Conghalaigh dia ro aircc iad, & diar gabh teagh orra, & tainic Muircertach mac Néill ar breithir as an tigh amach. Ro gabhadh é, & ro marbhadh fó cetoir d'éis mic Uí Raghallaigh do mharbhadh.
Creach do dhénamh lá Gallaibh Ereann ar Ua n-Domhnaill gur ró airgset Cairpri, & ro baoí an Iustís fein occ Es Dara occa n-urnaidhe, & do-dheachadar a sirthi go Druim Cliabh.
Lasairfhina inghen Cathail Chroibhdherg ben h-Uí Domnaill do thabhairt leth-bhaile da fearond phosta .i. Ros Birn, do Clarus Mac Mhaoílín, & do coimhthionól canánach Oilén na Trinóide ar Loch Cé i n-onoir na Trinóide & Muire.
Corbmac mac Airt h-Uí Mhaoíleachlainn d' ég.
Annal M1240.
Aois Criost, míle, da chéd, cethrachat.
Maineisteir do thógbhail i b-Purt Lairge lá Sir Hugo Pursel do Bhraithribh .S. Frainseis.
Giolla na Naomh Ua Dreáin aircinneach Arda Carna do écc.
Sluaigheadh mór lá Coin Chonnacht Ua Raghallaigh for Chorbmac Mac n-Diarmata co ro aircc an tír uile co h-Ard Carna, & ro marbh daoíne iomdha i n-dioghail a meic, & Corbmac mac Tomaltaigh do aithríghadh, & Donnchadh mac Muircertaigh do gabháil tighearnusa Muighe Luirg.
Fedhlimidh Ua Concobhair do dol do lathair righ Saxan do chosaoid Gall & Gaoidheal fris, & fuair onóir mhór on righ don chur-sin, & tainig slan dia thigh.
Aodh mac Giolla na Naomh Cruimm Uí Seachnusaigh do mharbhadh lá Concobhar mac Aodha mic Cathail Croibhdeirg, & lá Fiachra Ua Floinn.
Sadhbh ingean Uí Cheinneidigh ben Donnchaidh Chairbrigh Uí Bhriain d'écc.
Mainestir Tighe Mo Laga h-i c-Cairpre isin Mumhain i n-epscopoidecht Ruis do shonnradh do thógbhail do braithribh .S. Franseis lá Mag Carthaigh Riabhach tighearna Cairpreach & a tumba fein do denomh h-i c-coraidh na m-Brathar. As innte fos adnaicther an Barrach Mor, & Ó Mathghamna Cairpreach, & barún Cúrsach.
Annal M1241.
Aois Criost, míle, da chéd, cethrachatt a h-aon.
An t-Epscop Ua Flaithbeartaigh (.i. Muirchertach), .i. epscop Eanaigh Dúin do ecc.
Coisearccadh tempaill na m-Brathar Minúr i n-Áth Luain lá comarba Patraic.
Domhnall Mór mac Éccneacháin h-Uí Dhomhnaill tigherna Tíre Conaill, Fhear Manach, & Íochtair Condacht Coirrsliabh, & Oirghiall ó Clar anuas d' écc i n-aibít manaigh iar m-breith bhuadha ó dhomhan, & o dhemhan, & a adhnacal co n-onóir & go n-airmidin i mainisdir Eassa Ruaid isin fhoghmhar do shonnradh.
Maol Seachlainn Ua Domhnaill do oirdnedh i t-tighernus Tíre Conaill i nd-ionadh a athar. Ua Neill, .i. Brian do theacht chuige iar n-á iondarbhadh la Domhnall Mhag Lachlainn, & Ua Domhnaill do dhula co n-a shochraide lá Brian Ua Néill h-i Cenél Eoghain, & tuccsat cath do Mag Lachlainn, .i. cath Caimeirge, & ro mharbhsat Domhnall Ua Lachlaind tigherna Cenel Eoghain, & decneabhar da derbhfhine, & taoisicch Cenél Eoghain uile immaille fris, & ro h-oirdneadh Brian don chur-sin i t-tigernus Cenel Eoghain.
Diarmaid mac Magnusa mic Toirrdhealbhaigh Mhóir Uí Chonchobhair saoí einigh & eangnamha do ecc.
Sitriucc Mhág Oireachtaigh taoíseach Cloinne Tomaltaigh d' ecc.
Ualtra De Lati tigherna Midhe ó Gallaibh, & cenn comhairle GallEreann d' ég h-i Saxaibh.
Tadhg mac Ruaidhri Uí Gadhra d'écc.
Tadhg Ua Conchobhair do arguin Dartraighe & Cloinne Fermaighe.
Sluagh mór do dhénamh lásan Iustis, .i. Muiris Mac Gearailt i Maig Naé go ro airccset Fiachra Ua Flainn, & Donnchadh Mac Diarmada, & ruccsat uathadh do mhuintir Ui Conchobhair forra, & ro marbhadh leó Nár Mac Giolla Cheallaigh & sochaidhe ele.
Domhnall Mag Fhlannchadha taoiseach Dartraighe do écc.
Aois Criost, míle, da chéd, cethrachad, a dó.
Domhnall Mac Airten do écc i n-a chanánach h-i c-Cill Mhóir.
Caibitil mhór lá Prímhaidh Arda Macha, & la h-abbadhaibh Cananach Ereann i Lughmhadh dia ro togbhadh moran do thaisibh do thionoil Mochta on Róimh.
Donnchadh Cairpreach Ua Briain (tigherna Dail c-Cais) tuir ordain & oireachais deiscirt Ereann, & a mac Toirrdhealbhach mac Donnchadha Cairbrigh d'écc.
Conchobhar Ua Briain do ghabhail righe Tuadhmhumhan.
Aedh Ua Concobhair (.i. an t-Aithcleireach) mac Aodha mic Ruaidhri Uí Chonchobhair do mharbhadh la Toirrdhealbhach mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg.
Brian mac Donnchaidh Uí Dubda tighearna Ua f-Fiachrach, & Ua n-Amhalgadha & Iorrais do mharbhadh ar slicchidh acc dol dá oilithre co Mainistir na Búille.
Sluaigheadh mór lasan Iustis & lá Gallaibh Ereann archena, & lá Fedlimidh mac Cathail Croibdeirg h-i Cenel c-Conaill i n-diaidh Taidhg Uí Chonchobhair do-chóidh d'ionnsoighidh Cenél c-Conaill. Ro gabhsad na slóigh-sin longport i n-Druim Thuama, & ro mhillset a lán don chuairt-sin gén gur tregeadh Tadhg dhóibh. Tadhg Ua Conchobhair do ghabhail iar t-táin lá Coin Connacht Ua Raghallaigh tria forchongra Fheidhlimidh mic Cathail Chroibhdheirg.
Annal M1243.
Aois Criost, míle, da chéd, ceathrachat a trí.
Petrus Mac Raith iar c-cinnedh a bhethadh i c-canánchaibh Oilén na Trinóide ar Loch Cé d'écc, & a adhnacal lá Féle Martain.
Findachta Ua Lughadha comarba Beneoin do ecc.
Maol Eóin Ua Crecháin airchideochain Tuama ar t-techt thairis (.i. tar muir) i n-a mhaigistir d'ecc i n-Áth Cliath.
Cathasach Ua Snedhiusa deaganach Muintire Maol Ruanaidh d' écc i n-Ard Charna an 10. August.
Tadhg mac Aodha mic Cathail Chroibhdheirg do léccadh d'Ua Raghallaigh, & a theacht co Mainistir na Buille co n-a shochraide, dul dó iaromh co teach Mic Diarmada, Corbmac mac Tomaltaigh, & é féin, & a ben ingen Mhég Carthaigh (.i .Etaoín inghen Fhinghin, & bá h-i-sidhe mathair Taidhg budhdhein) do ghabháil, & a tabhairt do Choin Chonnacht Ua Ragallaigh mar mhnaoí as a fhuasgladh féin.
Tadhg do dhul doridhisi fá Fhéil Martain i n-uathadh sochaidhe h-i coinde go h-Ua Raghallaigh, & Tadhg do ghabhail dó h-i fill, & a mhuintir do mharbadh, & a beith fein i láimh co Féil Bearaigh ar c-cind.
Sluaigheadh mor do thionol lá Righ Saxan do saighidh righ Franc, & techta do thocht ón rígh d'iarraidh Gall Ereann cuige. Riocard mac Uilliam Búrc do dhul ann i c-cuma cháich, & a écc thoir ar an sluaiccheadh-sin.
Cathal mac Aodha Uí Concobhair dalta muintire Raghallaigh do iompudh orra, & creach do dhenamh dhó ar Muircertach Mac Giolla Shúiligh i Muigh Nisse, &
Creach Maighe Rein lá Cathal, & ro éirigh cogadh eittir Ua c-Concobhair & Ua Raghallaigh.
Annal M1244.
Aois Criost, míle, da chéd, cethrachat a ceathair.
Donnchadh mac Finghin mic Maoil Seachlainn mic Aodha mic Toirrdhealbaigh Uí Conchobhair epscop Oile Finn d'écc an 23. April i n-Inis Clothrand, & a adhncacal i Mainistir na Buille.
Archideochain Tuama do bhadhadh ar Glaislind Cluana.
Donnchadh Mór Ua Dálaigh saoí nár sáraigheadh, & nách sáireochar lé dán do écc, & adhnacal h-i Mainistir na Búille.
Tadhg mac Aodha mic Cathail Croibhdheirg do dhalladh & do chrochadh
la Coin Chonnacht Ua Raghallaigh i Fél
Bearaigh occ Inis na Conaire for Loch
Aillinde iar n-a bheith i l-láimh aige ó
Fhéil Martain gus an ionbhaidh-sin. Ruaidhri
Conchobhar mac Aodha mic Cathail Croibdeirg do écc h-i c-cind mhíosa d'earrach.
Sluaigheadh lá Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg isin m-Bréifne sair go h-Ua Raghallaigh do dhioghail a dhalta & a bhrathar fair, .i. Tadhg Ua Conchobhair. Ro bhádar adhaigh longpuirt h-i Fiodhnach Maighe Rein, ní raibhe an comharba isin baile an aidhche-sin, & ní raibhe cind for theampall Fiodhnacha, & o nach raibhe ro loiscetar drong don t-slóigh botha & bélscálána batar isin tempall h-i stigh gan cet dá n-daghdhaoínibh. Ro múchadh dalta de an comarba ant. Tainic an comarba feisin ar a bharach co b-feircc & lonnus mór fo bhás a dhalta. Ro iarr a eraic ar Ua c-Conchobhair. Ad-bert Ua Concobhair co t-tiobhradh a bhreth fein dó. Así mo breth-sa ar an comharba an t-aon duine as fearr agaibh i n-eraic mo dhalta dé do losccadh libh. Maghnus mac Muirceartaigh Mhuimhnigh sin ar Ua Concobhair. Ní me itir ar Maghnus acht an t-í as cenn ar an sluagh. Ní scérabh-sa ribh ar an comharba co f-fagar éraic mo dhalta. Lotar an sluagh iar sin as an baile amach, & do-lean an comharba iad. Do-chóidhset co h-Ath na Cuirre forsin n-Geircthigh, & ro bhaoí an tuile tar bruachaibh di, & ní chaomhnacatar tocht tairse gur ro scaoilset teach SepelEóin Baiste do
Corbmac mac Tomaltaigh mic Conchobhair Mic Diarmada tighearna Cloinne Maoil Ruanaidh uile d'ecc i n-aibit Manaigh Léith h-i Mainistir na Búille isin f-foghmhar iar m-breith bhuadha ó dhomhan & ó dheamhan, iar c-caithemh sé m-bliadhan ficheat a t-tighernus.
Fearghal mac Taccadain do mharbhadh lá Conchobhar Mac Tighearnáin i fill i n-Inis Fraoich for Loch Gile.
Annal M1245.
Aois Criost, míle, da chéd, ceathrachatt a cúicc.
Domhnall Ua Flandagáin abb Cunga d'écc.
Conchobhar Ruadh mac Muirceartaigh Mhuimhnigh mic Toirrdealbhaigh Uí Chonchobhair do lot d'Ua Thimmaith dá mhaor budhdhéin lá scín tria iomaccaillaimh feircci do thecht etorra h-i Purt na Leicci, & Giolla Criost mac Iomhar Uí Birn do
Caislén Sliccigh do dhénomh lámac Muiris Mic Gearailt, iustís na h-Ereann, & re Siol Muiredhaigh uair ro forcongradh for Fedhlim a dhenamh ar a phinging fein, & clocha, & aél, & tighe Spitel na Trinóide do tharraing chuicce iar t-tabhairt an ionaidh chédna lasan Iustis do Chlarus Mac Mailin i n-onóir na naomh Trinóide.
Slóigheadh mór la righ Saxan i m-Bretnaibh, & ro gabh longport oc Caislén Gannoc, & ro thochuir i n-a dhochum an Iustís co n-Gallaibh Ereann, & Fedhlimidh mac Cathail Croibdeirg co n-a shocraide. O do-chuatar tra ro milleadh Bretain leó, & ar a aoí ní ro gabhsat géill na eiteredha don chur-sin. Bá h-onorach Fedhlimidh Ó Conchobhair ag an rígh ar an slóiccheadh-sin.
Caislén Átha an Chip ar brú Maighe Nisse do dhénamh lá Milidh Mac Goisdelbh.
Fiachra mac Dauid Uí Flaind taoíseach Sil Maoile Ruain, d' écc.
Cearbhall Buidhe mac Taidhg mic Aongusa Findabrach Uí Dhálaigh d'écc.
Caislén Suicín do dhénomh.
Raghnall Ua Maoíl Miadhaigh do mharbhadh lá Connachtaibh.
Muirchertach mac Muirghiusa mic Cathail Mic Diarmada do marbhadh lá fearaibh Breifne.
Sluaiccheadh lá h-Ua n-Domhnaill (Maoilechlainn) for Gallaibh, & Gaoidhelaibh Iochtair Chonnacht co t-tuccsat bú & edala iomdha leo don turus-sin.
Annal M1246.
Aois Criosd, míle, dá chéd, cethracha, a se.
Eóin Ua h-Ugróin mac comhorba Mo Chua, epscop Oile Finn an t-Eóin í-shin do écc i Raith Aedha Mec Bric.
Ioain Mac Iagfri do thocht i n-a iustís i n-Erinn & Muiris Mac Gerailt do aithrighadh.
Druim Lethain do losccadh an bliadhain-si.
Maoil Seachlainn mac Concobhair Ruaidh mic Muircertaigh Muimhnigh Uí Concobhair do mharbhadh la h-Ua n-Dubhda, .i. Muircertach. Muirchertach do ionnarbadh tar muir d'eis an marbhtha-sin.
Sluaighedh do dhenamh do Muiris Mac Gerailt i t-Tir Conaill & é do thabhairt
Ua Domhnaill, .i. Maoil Seachlainn & maithe Cenél c-Conaill do theacht la Samhna go Slicceach. Badhún an baile do losccadh dhoibh. Ni ro fhedsat dol for an c-caislén, & ro chrochsat lucht an chaislén a m-braighdi i n-a f-fiadhnaisi iar n-a leccadh síos do mhullach an chaislén, .i. ó Mianáin oide Uí Domhnaill & a chomalta.
Murchadh Ua h-Anluain ticcherna na n-Airthe do marbhadh ar forcongra Briain Uí Nell.
Aedh mac Aedha Uí Concobhair do gabhail & a argain.
Toirrdealbhach mac Aedha Uí Concobhair do éludh a Cranóig Locha Leisi isin fhoghmhar. An lucht coimheda boí air do bhádhadh do, .i. Corbmac Ua Muireadhaigh & dá Ua Ainmireach. Toirrdhealbhach do gabhail doridhisi ar comairce epscoip Chluana & iar n-á thabhairt i l-laimh Ghall a chur i c-caislén Atha Luain.
Albert Almaineach airdespuc Arda Macha d'athrucchadh dochum na Hungari.
Annal M1247.
Aois Criosd, mile, da chéd, cethracha a seacht.
Concobhor Ua Muireadhaigh epscop Ua f-Fiacrach Aidhne do écc i m-Bristuma.
Aedh Mac Con Chailledh abb Chluana h-Eoaiss do écc.
Maoil Seachlainn ó Domhnaill ticcherna Thire Conaill, Cenél Moáin, Insi h-Eoghain & Fher Manach do mharbhadh la Muiriss Mac Gerailt. Ba h-amhlaidh-so for-caomhnaccair-sidhe. Sluaighedh mor do tionól la Muiriss Mac Gerailt &
Eachmarcach Ó Cathain ticcherna Cianachta & Fher na Craoibhe do mharbhadh la Maghnus Ua c-Cathain ar n-dol dó ar crech i n-a thír go h-Airther Mhaighe i n-Dáil Riada.
Toirrdhealbhach mac Aodha Uí Conchobhair do éludh a h-áth Luain.
Milidh Mac Goisdelbh do gabhail Fhedha Conmaicne & Cathal Mág Raghnaill do diochur esdibh & Crannócc Claenlocha do gabhail dó, & lucht a gabhála do fhágbhail do innte uadha fen. Cathal & Toirrdhealbhach da mhac Aedha Uí Conchobhair do choimheirghe la Mag Raghnaill do diochur Meic Goisdelbh a Fidh Conmaicne. Ro gabhsad an chrannócc & an loch, ro Scaoilsett caislén Lecce Deirge i Satharn Domhnaigh Chincidhisi, uair do-chuaidh Toirrdhealbhach co h-Oilén na Trinóide ar cenn Chlarusa Mic Moilín an aircinnigh ar ní ro fhaemhsat na Goill tocht as an caisslen amach muna t-tíosdaoís ar comairce an aircinnigh dia n-iodhlacadh tar Sionainn anair co Tuam Mná. Tangadar le Clarus iaromh, & ro diochuireadh Clann Goisdelbh as in tír amach uile.
Coccadh mor la Toirrdhealbhac mac Aedha Uí Conchobhair & lá Donnchadh mac Anmchadha mic Donnchadha Uí Giolla Patraicc do Ossraigibh for Ghallaibh Connacht. Ro thionoil Toirrdhealbhach clanna ticchernadh Connacht go riachtadar Fidh Ua n-Diarmada & Muintir Fathaidh. Ro marbhsat daoíne iomdha. Rangadar assidhe go caislén Bhona Gaillmhe. Ro loisccsett an baile & an caislén. Ro mudhaighit daoine leó im Mac Elget Senescal Connacht ro marbhadh la Donnchadh mac Anmchadha. Leanaid Goill iad iar t-tain. Tuccsatt deabhaidh dhoibh, du in ro marbhadh drong do Ghallaibh. Lodar uatha d'aimhdheóin co rangador Cera. Ro thionóil trá Siurtán d'Exetra, Clann ádaim, & Goill Cera go Toirrdhealbhach. Fos-ráccaibh Toirrdhealbhach an tír dhoibh ó ná boí coimhlíon friú.
Buirgés Chinn Trachta do losccadh la Tadhg mac Concobhair Ruaidh, & la Tadhg mac Tuathail mic Muirchertaigh Muimhnigh, acht chena ní fuaradar Goill Connacht fri ré imchén roimhe-sin samhail coccadh na rioghdhamhnadh forra don chur-sin. Co na boí tuath no triocha chett do chrich Ghall i Connachtaibh gan crech gan arccain uadhaibh.
Ross Commáin & Ard Carna do loscadh la Gallaibh.
Fionnghuala ingen Ruaidhri Ui Conchobhair do écc i c-Cunga Fhechín.
Loingess do theacht do Ua Dhubhda & d'Ua Bhaoighill do arccain Cairpri, & lucht luinge dib do bhadhadh occ Insi Thuath Rass fa Mhaghnus Ua m-Baoighill.
Tadhg mac Concobhair Ruaidh do losccadh Insi Moire Claenlocha & ochtar ar fhichit do Ghallaibh do losccadh innte.
Mainestir do denomh i n-Gaillimh i n-airdepspocoitecht Tuama lá h-Uilliam Burc tighearna Cloinne Riocaird do braithribh .S. Frainseis. Do-rónadh tuambadha iomdha la druing moir do maithibh an bhaile isin mainestir-sin.
Mainistir Inse i t-Tuadhmhumhain i n-epspocoitecht Cille Da Lua do denamh la h-Ua m-Briain conadh innte bhíos adhnacal shil m-Briain.
Sloigheadh mór la Mac Muiris Mec Gearailt & la Gallaib ar tarraing Gofradha Uí Domhnaill go h-Ess Ruaidh. Do-thaot Ruaidhri ó Canannain go c-Cenel c-Conaill i n-a n-aghaidh, & ni ró chumaingset ní dho i n-á dul seacha-sin don chur-sin.
Annal M1248.
Aois Criosd, mile, da chéd, cethracha, a h-ocht.
Diarmaid Ua Cuana saccart mor Oile Finn do écc & a adhnacal i c-Cill Mhóir.
Maighisdir Gillbert Ua Cerbhaill do écc.
Opichin Guer do mharbhadh do Giolla Mo Choinne Ua Cathail.
Coimheirghe do dhenamh do mhac Maghnusa & do mac Concobhair Ruaidh & iompudh dhoibh for Ghallaibh. Caislén Meic Enry, .i. Piarus Puer do losccadh dhoibh & a chonstapla do ghabhail. Creacha thuaiscirt Umhaill do breith leó ar Insibh Modh. Ro thionóil Siurtan d'Exetra, Seón Buitilér, Robben Laiglés & daoine imda immaille friú tangadar go Baile Thopair Pattraicc aissidhe go h-Achadh Fabhair. Ro airccsiod Umhall ar n-a bharach thuaith & teas. Tainicc
Dala mac Uí Concobhair imorro do bador ar Insibh Modh, do foillsicchedh dhoibh sochraide do dhul o mac Enri a c-coinne arthraighedh dochum Domhnaill. Iar n-a fhios-sin da cloinn Uí Concobhair lodar Rompo gur marbhadh leó O h-Uain mac na Gaillsicche & Seón mac an Gallshacairt. Ro marbhadh bheos la Diarmaid mac Maghnusa ar an c-coimherghi-sin Senóitt Guer & drong dia muintir amaille ris. Rob e-sin an t-aithes gan aithes uair ro marbhadh an cuingidh calma & an t-airsidh iorgaile .i. Diarmaid mac Maghnusa isin maighin-sin.
Tadhcc macc Concobair Ruaidh do marbhadh la Gallaibh. Ba mór tra adhuath & imeacclu an Taidhg-sin for Gallaibh & Gaoidhealaibh do neoch do biodh 'na aghaidh dhíobh go f-fuair a aidheadh.
Sluaigheadh la Muiris Mac Geroilt i t-Tir Conaill. Creacha aidhble, urtha, & airccne do denamh lais. Ruaidhri Ua Canannáin do ionnarbadh dho i c-Cenél Eoghain & ticchernus Cenél c-Conaill do fhaccbhail ag Gofraidh mac Domhnaill Uí Domhnaill.
Sluaiccheadh do dhenamh la Cenél n-Eoghain & la h-Ua c-Canannáin i t-Tir Conaill doridhisi go t-tugsad cath do Gofraidh & do Cenel c-Conuill gur marbhadh Ua Canannáin .i. Ruaidhri & iomad i n-a fhochair don toisc-sin.
Sluaicchedh oile la Iustís na h-Ereann i c-Cenél n-Eoghain go h-Ua Nell. As si comhairli do-rónsad Cenél Eoghain annsin braighde do thabhairt uatha o do buí nert Gall for Gaoidhealaibh Erenn, & sith do denamh riú tar cenn a t-tíre. As don cur-sin do-ronsat Goill droichet na Banna & caislen Droma Tairsicch.
Arthraighi do thabhairt la Brian Ua Nell ticchearna Thire h-Eoghain ó Loch Feabhail i Magh n-íthe tar Termann da Bheócc go rainicc Loch n-Eirne go n-derna creacha dioairmhe & gur briss caislén ann.
Conmaicne Mara uile d'arccain do Ghallaibh. Gaill do dhul for sluaigheadh docom Ui Flaithbertaigh. Maidhm do thabhairt dó forra & sochaidhe do marbhadh dhiobh.
Muirceartach Ua Dubhda .i. an t-Aithcleireach (.i. tighearna ó Chill Darbile co Traigh) do marbhadh la mac Fedhlimidh Uí Concobhair.
Uilliam Burc do écc i Saxaibh. A chorp do thabhairt co h-Eirinn & a adhnacal i n-Ath Iseal.
Ri Franc do dhul co h-Ierusalem do chosnamh na Criosdaidheachda.
Ioan Triial do marbhadh la Giollu na Naemh Ua b-Fergail.
Fedhlimidh mac Cathail Croibhdheirg do thabhairt Ratha na Romhanach do chanánchaibh Cille Moire tre fhorcongra Taidhg Ui Mannacháin a n-onóir Naemh Muire & .S. Augustín.
Amhlaoibh mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc do mharbhadh la Concobhor Carrach Mac Donnchaidh tre thangnacht.
Facchartach Ua Dobhailén ticchearna an Corainn do écc.
Raighned airdepscop Arda Macha do techt on Roimh iar t-tabhairt pallium lais, & aiffrionn do radha dó leis a b-Feil Pedair, & Poil i n-Ard Macha.
Annal M1249.
Aois Criosd, mile, dá chéd, ceathrachat a naoí.
Maol Muire Ua Lachtnáin airdepscop Tuama, & maighisdir a c-canóin do écc isin n-geimhreadh gar beacc ria Nodlaicc.
Andrias Mac Gilla Gér comorba Fechin d'écc.
Maol Ciarain Ua Lenacháin uasal shaccart Tuama Mna, fear tighe aoidheadh choitchinn idir eacclais & tuaith do écc ar slicchidh ag dul go h-Ard Carna d'eisdeacht senmora isin Aoine re Lucchnasadh & a adhnacal go h-uasal onorach i n-Oilén na Trinoide for Loch Ce.
Conn Ua Flannacain prióir Cille Móire na Sionna do écc.
Mór ingen Donncaidh Uí Dubhda ben an Giollu Muinelaigh Ui Baoighill do écc.
Tadhg Ua Mannachain ticchearna Ua m-Briuin na Sionna do écc an seseadh la do mí Iúin & a adhnacal i c-Cill Moir na Sionna.
Coccadh mór & uilc iomdha do denamh do Fhinghin Mag Cartaigh ar Gallaibh Deasmumhan.
Piarus Puér mac Enri, Dabith Triú, & socaidhe do gillibh ócca amaille riú do toidheacht le Mac Fheorais i c-Connachtaibh co caislén Sliccigh. Ad-cuas do mac Fedlimidh Ui Concobhair innsin go t-tucc airrchis orra. Feachair deabhaidh aithger etorra go t-torcair Piarus Puér & Dabith Triu amaille le druing do na gillibh occa remraite & ruccadh a c-cuirp co h-Ess Dara da n-adhnacal.
Imtusa mac Fedlimidh iar sin tainic roimhe go Tir Fiachrach & ar fud chriche Mic Fheorais gur lomaircc í ó Mhuaidh co Traicch n-Eothuile an t-Saoir.
Mac Muiris do tionol sochraide go t-tainicc i c-Connachtaibh gur
ben an méd ar a rucc do na creachaibh do mac Fedhlimidh. O 'd-cuala Fedhlimidh mac Cathail
Croibhdeirg tionól na n-Gall do
beith i n-a comhfhoccus tar és na mor olc do-roighne a mac orra
as si comhairle do-rinne a imirceacha do chor tar Sionainn soir isin
m-Breifni, & i t-tuaisceart Eireann. Tionoilis din an Iustís
Goill Midhe & Laighen go t-tainicc sluagh mor roimhe tar Ath
Luain, aissidhe i Siol Muireadhaigh & Mac Muiris don leith araill,
Goill Connacht & Mumhan maraon ris. Tangadar na sluaigh-si do gach
taoibh go h-Oil Finn iar milleadh Sil Muireadhaigh rompo go sin, &
tuccsat chuca Toirrdhealbhach mac Aodha mic
Sluaiccheadh la rioghdhamhnaibh Connacht, .i. Toirrdhealbhach & Aedh da mhac Aedha mic Cathail Croibhdeirg go h-Ath na Riog da losccadh & da lomarccain im Fel Muire i medhón foghmhair. Baoi sirriam Connacht isin bhaile ar a c-cionn, & Goill iomdha i n-a fhochair. Iarraid na Goill cairdi an laoi-sin ar cloinn righ Connacht an onóir naemh Muire sa fel boí ann. Nochan fuairset sin uatha. Gidheadh boí Toirrdhealbhach ga t-toirmeasc im an m-baile d'ionnsaighidh, & nochar damhsat uaisle an t-sluaigh gan a shaighidh da aimdheóin. O 'd-connairc Siurtán go n-Gallaibh sin tangadar as in m-baile amach i c-coinne an t-sloigh, & iad armtha édighte. Gabhais tra eacclu & uirmheatacht occbaidh an t-sluaigh araill ga b-faicsin samhlaidh i n-a c-coirightibh catha ionnus gur meabhsad rompo tre miorbhailibh mor Muire 'sa fél inar diultsad an chairde do h-iarradh orra. Ro marbhadh da maithibh isuidhe Aedh mac Aedha Uí Concobhair, Diarmaid Ruadh mac Corbmaic Uí Maoil Sheachlainn, da mac Uí Cheallaigh, Brian an Doire mac Maghnusa, Carrach in Shiubhail mac Nell Uí Conchobhair, Baothghalach Mac Aedhaccain, da mac Lochlainn Uí Concobhair, Domhnall mac Corbmaic Meic Diarmada, an Fionnánach Mac Branáin, Cu Mumhan Mac Cassarlaigh, & araill immaille riu.
Donnchadh Ua Giolla Pattraicc .i. mac Anmchadha mic Donncaidh d' Ossraighibh do mharbhadh lá Gallaibh. Ro dhlighsiod Goill innsin, uair ba mór ro marbh, ro
- Bidh na Shaer, bidh na tornóir,
Bidh mo laogh na leabhróir
Bidh ag rec fhíona is chroicionn,
mar a b-faicenn se sermóin.
Dún Mór do losccadh do cloinn righ Connacht.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill, .i. Gofraidh i n-Iochtar Connacht gur milleadh & gur lomaircceadh lais ó Choirrsliabh co Muaidh co t-tainicc slan iar mor cosccar don cur-sin co n-édalaib & co m-braighdibh iomdhaibh.
Annal M1250.
Aois Criosd, míle, dá chéd, caocca.
Tomás Ua Meallaigh espucc Eanaigh Dúin do écc.
epscop Imligh Iubhair do écc.
Congalach Mac Cidneoil epscop na Breifne do écc.
Toirrdhealbhach mac Muircertaigh Muimhnigh Uí Concobhair prioir récclesa Pettair & Poil do écc.
Fedhlimidh Ua Concobhair do thoidheacht as an Tuaiscceart go sochraide móir lais a Cenél n-Eoghain do shaighidh na Breifne. Aissidhe isna Tuathaibh & Concobhar mac Ticcernáin maraon riss. Aissidhe i t-Tír Maine gur diochuirsed Toirrdealbhach a Connachtaibh amach go n-deachaidh i n-ucht Ghall doridhisi. Tionoilidh Fedhlim imirceacha Connacht lais tar Sliabh Segsa síos gur cuirsiod
Braighde Connacht do dhalladh i n-Áth Luain do Ghallaibh.
Creach mór do dhenamh la Fedhlimidh for Cathal Ua Concobhair & a athchor a Connachtaibh.
Cairbre Ua Maoil Seachlainn do mharbhadh i f-fell la Dauit Roitsi.
Diarmaid Ua h-Eghra ticcherna Luighne do écc i b-priosún ag Mag Gearailt.
Sluaicchedh mor la Muiris Mac Gearailt, Cathal Ua Raghallaigh, Cu Connacht Ua Raghallaihg, & maithe Ua m-Briúin uile immaille friú i c-Cenel Eoghain go rabhadar teora h-oidhche i t-Tulaigh Ócc. Fuairsiod mor d'ulc & d'imneadh ainnsidhe. Nochar gabsat gell na edireadha ó Uibh Nell don cur-sin. Iar t-teacht doibh tar a n-aiss i c-Cenél Conaill Muiris Mac Gerailt do gabhail Uí Chanannain ticcherna Cenel c-Conaill ar comairce an easpuicc Uí Cerbhalláin. A marbhadh dhoibh iar sin & é ag triall ar eccin uatha.
Finghein Mhág Carthaigh do marbhadh la Gallaibh Desmhumhan.
Annal M1251.
Aois Criosd, mile, da chéd, caoccae a h-aen.
Raighnéd airdepscop Arda Macha do dul do Róimh dia oilithre.
Florint Mac Floinn d'oirdneadh la Nodlac i n-airdepscopoideacht Tuama ar méd a eccna & a eolaiss.
Mainestir h-i c-Cill na Mullach i n-epscopóittecht Corcaighe do chumdach lásan m-Barrach & togha adhnaicthe na m-Barrach-sin innte.
Giollu Mo Coinne mac Giolla Mo Coinne Uí Cathail do mharbhadh la Concobhor mac Aedha mic Cathail Croibhdheirg.
Tadhg mac Tuathail mic Muircertaigh Muimhnigh Uí Conchobhair do marbhadh do Gallaibh.
Da mac Ruaidhri Uí Nell dho marbhadh i c-Cill Moir Ua Nialláin.
Ardgal Ua Laithbertaigh coindeal ghaisccidh & enigh Tuaisccirt Ereann do écc.
Giollu Criosd Ua Breislén toiseach Fanad & a brathair do marbhadh la Ceallach m-Balbh Ua m-Buigill.
Donnchadh Mac Cathmaoil toiseach Cenel f-Feradhaigh do marbhadh d'Airgiallaibh.
Iomhar Mac Madadháin toiseach Cloinne Ruadhrach do mharbhadh.
Concobhor mac Corbmaic mic Tomaltaigh Meic Diarmada, Saí enigh & engnamha do écc.
Flaithbertach Ua Cerbaill toiseach Calraighe do marbhadh la h-Art mac Airt Uí Ruairc.
Muireadhach Ua Taidhg do ecc.
Cioth mor d'fearthain la Feli Poil & Pedair i n-Uibh Briúin go snamhadh eathor adhbhal timcheal baile Cille Moire na Sionna, & go melfeadh muilenn ar an sruth boí on sduaigh go h-Ath na Faithche i b-Fiodhnach fri ré ceileabhartha easparta.
Flann Ó Lachtnáin taeíseach an Dá Bhac do écc.
Aois Criosd, mile, dá chéd, caocca, a dó.
Maol Maedhócc Ua Beolláin comhorba Cholaim Cille i n-Druim Cliabh, fer ba mór cadhus & conach, ba h-oirdherca oineach, ba h-uille onóir & airmidin ó Ghallaibh & ó Ghaoidhealaibh re a linn do écc.
Caislain Chaoil Uiscce do dhenamh la mac Muiris Meic Gerailt & caislén Mhuighi Cobha.
Concobhor Ua Dochartaigh toiseach Arda Miodhair, tuir oinigh & engnamha an Tuaiscceirt d'eg.
Concobhor Mac Cathmaoil toiseach Cenel f-Feradhaigh & ioltuath archena, síodhaighe Conaille Eoghain, & Oirghiall do marbhadh la muintir Briain Uí Nell ag cosnamh a comairci friú, iar m-beith dho for slanaibh Uí Gairmleadhaigh & Uí Chatháin.
Cu Connacht Mac Con Snamha toiseach Muintire Cinaith do écc.
Giollu Isu Ua Cerbaill toiseach Calroighi Droma Cliabh do écc.
Maghnus Mac Giollu Duibh toiseach Teallaigh Gairbheth do écc.
Iusdís na h-Erenn do theacht co h-Ard Macha immaille re sluaigh lánmhór, eisdisidhe co h-Uibh Eachdach, aissidhe tar a n-aiss co Cluain Fiachna. Brian Ó Nell dá n-oighréir annsin, & a derbhrathair, Ruaidhri Ó Nell do thabhairt do
Teasbach mór & tiormach isin samradh go t-teghthí cosaibh tiormaibh tar priomh-aibhnibh Ereann. Arbhanna Ereann bheós gá m-buain fiche laithe ria Lughnasadh. Na croinn gá c-comhlosccadh le tess n-gréne.
Monadh nua d'ordughadh do righ Saxan do dhenamh i n-Eirinn & an t-aircceat boí innte ria sin do trecceadh.
Murchadh Ua Fallamhain ardchonstapla Connacht do marbhadh d' fearaibh Breifne i Maigh Rén.
Creachsluaigheadh la Gofraidh Ua n-Domhnaill h-i Tir n-Eoghain dia t-tarraidh bú & braighde ile. Rucc Brian Ua Néill fair ag fágbáil an tíre. Ro ficcheadh iomaireag amhnus etorra adiú & anall go raímhidh for Cenél n-Eoghain co f-fargaibhset ar cenn im druing mhoir dia n-daghdaoinibh.
Annal M1253.
Aois Criosd, mile, da chéd, caocca, a trí.
Alinn Ua Suilleabháin espucc Leasa Móir do écc.
Dauit mac Ceallaigh Uí Giollu Pattraicc epscop Cluana Mic Nois do écc, & Tomas Ua Cuinn brathair mionúr d'oirdneadh isin Roimh 'na ionadh.
Giolla Ceallaigh Ua Ruaidhín espuc Ua f-Fiachrach do écc. Seón Ua Laidig brathair d'ord .S. Dominic d' oirdneadh i n-a ionadh i c-Cill Alad Ua f-Fiachrach, & gradha espuic do thabairt fair i t-Tuaim an dara Domhnach don Geamhcorgus.
Mainisdir do dhenamh do Bhraithribh .S. Dominic i Slicceach.
Mainisdir do thorainn do na Braithribh cena ag Ath Lethan i l-Luighnibh.
Cuirt do dhenamh la Tomaltach Ua c-Concobhair epscop Oili Finn i c-Cill Tésin.
Eoghan Ua h-Edhin ticcherna Ua f-Fiachrach do écc.
Ingen an iarla Ultoigh ben Milidh Mic Goisdealbhaigh do écc & a h-adhnacal i Mainisdir na Búille.
Sluaiccheadh mor la Gallaibh Eireann im Mac Muiris go n-deachaidh i t-Tír n-Eoghain do shaighidh Uí Nell & nochar gabhsat gell na edireadha innte, uair tuccadh ár adhbhal mór don dul-sin orra.
Coccadh mór do denamh la Brian Ua Nell flaith Cenel n-Eoghain for Gallaibh, & dul dó go Moigh Cobha gur trasccradh a chaislén leiss immaille le mor do caislénaibh oile. Loisccter an Sradbaile leiss & folmaighis Machaire Uladh.
Sluaicchead do dhenamh do Domhnall Ua Ragallaigh & don Caech Ua Raghallaigh do Chathal Ua Concobhair & do Giollu na Naemh Ó Fheargail i Muintir Eolaiss d'ionnsaighidh Chathail Mecc Raghnaill gur airccsett an tir uile. Badar da oidhche longpuirt ag Tulaigh Álainn, & an tress oidhche ag Eanach Dhuibh. Deilghis Giollu na Naemh Ua Fergail friu annsin. Teaccaid muintir Raghallaigh & Cathol Ó Concobhair go Cluain Conmaicne co m-badar adhaigh longpuirt innte. O 'd-cuala
Mainestir .S. Franseis i n-Ard Fearta do dénomh la Mac Muiris Ciarraighe.
Annal M1254.
Aois Criosd, míle, da chéd, caocca, a ceathair.
Maol Finnén Ua Beolláin comhorba Droma Cliabh do écc.
Murchadh Ua Maoil Seachlainn do mharbhadh la mac an t-Sionnaigh Uí Catharnaigh.
Aindiless Ua h-Innerghi tuir engnamha Thuaisccirt Ereann do écc.
Piarus Pramister ticcherna Conmaicne Duin Móir do écc.
Mainisdir brathar .S. Dominic i n-Ath Leathan do losccadh uile.
Piarus Ristubartt ticcherna Sil Maoil Ruain, barún e-ssidhe, a marbhadh ar Loch Ribh la Murchadh Ua Maoil Seachlainn.
Sitreacc Mág Sheanlaoigh do gabhail d'Fhedhlimidh mac Cathail Chroibhdeirg, & an Seanshuileach Mac Seanlaoich do dalladh laiss a loss aimhlesa, óir do raidheadh ris co m-badar ag fealladh fair.
Donnchadh mac Donnchaidh mic Tomaltaigh, & Amhlaoibh Ua Biobhsaigh do mharbhadh lá Connachtaibh i c-Cluain Conmaicne.
Maghnus Ua Gadhra do marbhadh tre anfhochain do muintir mic Fedhlimidh Uí Concobhair.
Ri Franc do toidheacht o Ierusalem iar n-denamh siodha teora m-bliadhan edir na Criosdaighibh & na Siorraisdinibh.
Mainestir Glas Cille Dara do dénamh la h-iarla Cille Dara, & atá tumba onorach aca i sépél Muire isin mhainestir chéttna.
Annal M1255.
Aois Criosd, míle, da chéd, caocca, a cúig.
Donn Slébhe Ó Floinn abb recclésa Pedair & Poil i n-Ard Macha do ecc, & Pattraicc Ua Muireadhaigh prioir an tighe cédna do thogha dochum na h-abdhaine.
Tomas Mac Diarmada aircinneach Oile Finn do écc. Pearsún Maighi Luirg, Airtigh, & Cloinne Cuain ei-sidhe.
Ua Laidig aircinneach Eanaigh Dúin do écc.
Aedh mac Fedhlimidh Ui Concobhair do dul i t-Tír Eoghain & sith do dhenamh dhó edir a athair fén & tuaisccert Ereann & a raibhe do Connachtaibh ar essith isin Tuaisccert do tabairt less atuaith tre lár a dhergnamhad co n-a n-imergibh, .i. mec Ruaidhri Ui Concobhair & Goill, & nocha lamhdaois urchoid do dhenamh doibh an namhaid-sin, .i. mec Ruaidhri & na Goill remraite.
Mac Cerbaill do gabhail airdespucoideachta CaisilMumhan.
Florens Mac Floinn airdespucc Tuama do dul tar muir d'agallaimh righ
Mathghamhain Ó Mannacháin do mharbhadh ag Buimlinn.
Diarmaid Ó Cuinn Amhlaoibh a mhac & maithi Muintire Giollccain immaille riú do mharbhadh ag Faradhán Moighe Treagha la Giollu na Naemh Ua f-Fergail & a n-arccain iaramh.
Coinne mor edir Ó c-Conchobhair, .i. Fedhlimidh, & mac Uilliam Burc ag Tochor Mona Coinneadha. Sith do dhenamh doibh annsin & gach dál ina raibhe Fedhlimidh do leccadh less.
Iuliana ingen comhorba Caillin & Giollu na Naemh a derbrathair do ecc.
Ragnailt ingen Uí Fhergail do écc i n-dabhaigh fhothraicthe.
Annal M1256.
Aois Criost míle, da chéd, caocca a sé.
Flann mac Floinn airdepscop Tuama do écc i m-Bristuma.
Airdespoc Atha Cliath do écc.
Giollu an Coimdeadh Ua Cinn Faelaidh abb Eanaigh Duin do écc.
Ua Giollaráin abb Eaccailsi na Trinoide i t-Tuaim do écc.
Drong do Muintir Raghallaigh do mharbhadh la h-Aedh mac
Fedhlimidh, .i. Cathal Ua Raghallaigh ticcherna Muintire Maoil
Mhordha & chatha Aedha Finn, a da mac imaille ris .i. Domhnall
Ruadh & Niall, a derbhrathair Cu Connacht, tri meic Cathail
Duibh Uí Raghallaigh .i. Gofraidh, Fergal, & Domhnall, &
Annadh mac Domhnaill Uí Raghallaigh do marbhadh la Concobhar
mac Ticchernáin. Niall .i. an
Iustis do thocht i n-Eirinn o righ Saxan. Coinne do dhenamh do fén & d'Aedh Ua Concobhair ag Rinn Duin. Sith do cengal doibh re 'roile annsin ar chonnradh gan laghdughadh criche na ferainn Connacht ar Ua c-Conchobhair an c-cén budh iustís e-siomh.
Ruaidhri Ó Gadhra tigherna Slebe Lugha do mharbhadh la Dabid mac Riocaird Cúisin. Aedh mac Fedhlimidh Uí Concobhair do arccain fherainn mic Ricaird Cúisin a n-dioghail Ui Gadhra do mharbhadh do-somh. Leaccais a caislen, Marbhaidh a m-boí do dhaoinibh ann & gabhais oiléin Locha Techett uile.
Raghnall mac Branáin ticcherna Corcachlann do écc.
Creachshluaigheadh la mac Uilliam Burc for Ruaidhri Ua Flaithbertaigh goro airccestair Gnó Mór & Gnó Beacc & ro gabhasdair Loch Oirbsion uile.
Donn Cathadh mac Senlaich do écc i Mainisdir na Buille.
Coccadh mor d'eirge edir Aodh Ó c-Concobhair & Conn O Ruairc (.i. mac Tigearnain) ger bhadh gradhach im aroile go sin. Ua Ruairc do dul i c-cenn Gall iaramh. Sith do snadhmadh riú do fen co n-a muintir gan ched d'Fhedhlimidh ná da mac. Aedh Ua Conchobhair do creachadh Uí Ruairc iar sin an Cedaoín ria Nodlaic. Do-gniad síth re 'roile as a h-aithle.
Ath Luain & Dún Doighre do losccadh i n-en-ló.
Sloiccheadh la h-Ua n-Domhnaill, .i. Goffraidh h-i f-Feraibh Manach da f-fuair comtha, & braighde. Teit assidhe i m-Breifne Ui Ruairc. Do-radsat sidhe a oighreir dhó.
Annal M1257.
Aois Criosd, míle, da chéd, caocca a seacht.
Mac Robias abb Cluana h-Eoaiss do écc.
Muireadhach mac Maoil Brighde Ui Faircheallaigh comhorba Maedhocc do écc.
Maol Pattraicc mac Cele airchinneach Cille h-Aladh do mharbhadh.
Tomás Ua Maoil Ciaráin Saoí Erenn i n-eaccna do écc.
Mainisdir Muire i Ross Commain do coisreacadh lasan Espucc Tomaltach Ua Conchobhair do braithribh .S. Dominic.
Conn mac Ticchernain Ui Ruairc (.i. tighearna Brefne) do dul i t-teagh Uí Concobhair & a mec do daingniucchadha shíodha riú & a m-breith fein d' feronn na Breifne do tabhairt doibh immaille le cloich Insi na t-Torc ar Loch Fionnmoighe. Lucht coimheda do chor innte d'Oedh mac Fedhlimidh.
Cathal Cairceach mac Aedha mic Cathail Croibhdeirg & Aedh mac Concobhair mic Aedha mec Cathail Croibhdeirg do dhalladh d'Aedh mac Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg tré thnúth & fhormad tar sarughadh laoch, chleireach, & mionn c-Connacht.
Cond mac Cathail Uí Raighilligh taoiseach Muintire Maoil Mordha d'ecc.
Cloch Innsi na t-Torc for Loch Fionnmaighe do losccadh d'Ua Ruairc, & lucht a coimhetta do léccadh este.
Sitreacc mac Ualghaircc Ui Ruairc do chor i t-ticcernus d' Aodh Ua Choncobhair h-i c-cend Chonchobhair meic Ticcernain Uí Ruairc, & Domhnall mac Concobhair do marbadh Sitrecca as a los.
Coinne do dhénamh d'Feidhlimidh Ua Choncobhair i n-Áth Luain re Iustis na h-Ereann & re Mac Uilliam Burc, & re maithibh Gall archena go n-dearnsat sith re 'roile.
Creach mór do dhenamh d'Aodh Ua Conchobhair im Cháiscc ar Ua Ruairc.
Cath cródha do tabairt la Gofraidh Ua n-Domhnaill tigherna Tíre Conaill for Iustis na h-Ereann Muiris mac Gerailt, & for Ghallaibh Connacht archena ag Credrán Cille h-i Ros Cede h-i c-Crich Coirpre fri Slicceach atuaidh ag cosnamh a tire friú. Ro fighedh iorghal ainiardha aindrennda ettorra. Ro ciorrbait cuirp, Ro leónait laoich, Ro buaidhrit cedfadha cechtarnae dibh.
Gabhtar beos Mac Grifin .i. Ridere erderc la muintir Í Domhnaill isin ló cédna. Loiscctear & lomairccther Slicceach leó as a h-aithle. Ro marbadh dana mac Corbmaic h-Uí Domhnaill h-i f-frithghuin isin cath-sin Creadráin. Soaid iaromh dia t-tighibh ar aba gona Uí Domhnaill, ar muna gabhdaois a ghona greim dhe, do biadh maidhm forra go Muaidh. Ag filleadh i n-a fhrithing do Ghofraidh ro traichceadh & ro diosccaoileadh lais caislén Chaoil Uiscce do-rónadh lá Gallaibh fecht riamh d'forbaisi for Chenél c-Conaill.
Muiris mac Gerailt Iustis Ereann re h-edh díosccaoilteach Gaoidheal d'écc.
Cairt do thabhairt ó Righ Saxan d'Felim Ua Conchobhair ar chuicc triucha an righ.
Coccadh mor etir Concobhar Ó m-Briain & Goill Mumhan go t-tuccadh ár na n-Gall lais. Creacha aidble do denamh do Tadhg Ua Briain orra bheós.
Concobhar mac Ticchernáin Uí Ruairc do mharbhadh ag Ath na Failme do Giolla Bheraigh Ua Lamhduibh dia mhiuintir fein & do mhuintir Matha Uí Raighilligh tre thangnacht.
Cathal Ua Mannacháin d'écc an sesedh do December.
Annal M1258.
Aois Criost, míle, da chéd, caoccat a h-oct.
Abraham Ó Conalláin, airdepscop Arda Macha d'faghail phallium o cuirt na Romha, & aifriond do-radha dó leis i n-Ard Macha an dara la do mhí Iún.
Uater de Salerna airdepscop Tuama & deccanach mor Lonndan do ecc h-i Saxaibh iar n-a togha isna ceimionnaibh remraite la righ Saxan an bliadhain roimhe-sin.
Tomaltach Ó Concobhair epscop Oile Finn do thogha docum airdepscopoidechta Tuama.
Giolla Crist O Carmacain deccanach Oili Finn d'écc.
An Manach Ua Cuirnin saoi crabhaidh d'écc.
Matha mac Giolla Ruaidh Uí Roduibh, .i. an maighistir d' ecc.
Cuirt an epscoip i n-Oil Finn, & cuirt Cille Sesin do sgaoileadh d' Aodh Ó Concobhair.
O Domhnaill Gofraidh do beith i n-othairlighe a ecca re h-ed m-bliadhna ar Loch Beathach iar c-cor chatha Credrain. Iar na fios-sin d'Ua Neill (.i. Brian) tionoilidh a shlogha i n-en ionad do tocht h-i t-Tir Conuill, & faoidhis techta uadha h-i c-cend Uí Domhnaill do chuingidh giall, eidiredh & umhla for Chonallcoibh, o ro batar gan tighearna infedhma aca d' eis Gofradha. Iar t-tabairt aithiscc d'Ua Domhnaill do na techtaibh, lottur for c-cúla & amhail as deini luidhsiot.
Ro fhorcongair Ó Domhnaill for Chonallchoibh tionol as gach aird chuicce, & iar t-tarcclamadh doibh fo thoghairm a t-ticcerna ro fhorail forra o na baí ionaisttir leó an t-árach i n-a m-bertaoi a chorp fo dheoidh do dhenamh dho, & a chor ann, & a iomchar i n-eidirmedhon a mhuintire. Ro raidh riú calma do denamh o ro baí fein etorra, & gan tren a n-esccaratt do leicen forra.
O ro clos tra la h-Ua Néill écc Í Domhnaill, ro chuir techta doridhisi h-i c-cend Chonallach do chuingidh giall & umhla forra. Báttar Cenél c-Conuill a c-comhairle aga sccrúdadh cidh do-ghendais fris-sin, no cia toíseach dibh fein da t-tiubrattais umhla, no aidide uair na bai tigherna erdhalta oca o ro écc Gofraidh. Dia m-battar for na h-iomraitibh-sin, at-conncattar Domhnall Occ mac Domhnaill Móir Í Domhnaill cuca a h-Albain i n-a macaemh ócc aidedhach i n-aeis a ocht m-bliadhan n-décc, & do-radsat Cenel c-Conaill a c-cendus dó fo cedóir. Deithbir ón ar dob'ei-sidhe a f-flaith díles diongmala budhdein, & o ro aisneidhsiot Cenél c-Conaill an t-aithescc-sin do-bertsat techta Í Neill chuca (do-somh) ba forail lais-siumh, & ba fairbrigh innsin. Conadh ann do raidh an t-seinbriathar airdhirc triasan n-Gaoidhilcc n-Albanaigh boí occa acc agallaimh na t-techthadh .i. go m-biadh a domhan fein ag gach fer. Ba samhail do thurus Tuathail Techtmair tar muir anall a h-Albain iar n-dilgenn t-saorclann Ereann la h-aithechthuathaibh an turus-sin Dhomhnaill Oicc a h-Albain a leith
Mainestir Chlaena i Laighnibh i n-epscobóidecht Cille Dara do tógbháil do braithribh .S. Franseis.
Sloiccheadh mór la h-Aodh mac Feidhlimidh & la Tadhg Ua m-Briain h-i c-coinne Bhriain Uí Neill go Caol Uiscce go t-tuccsat na maithe-sin leth ar leth cennus do Bhrian Ua Neill for Gaoidhelaibh iar n-dénamh siodha dóibh re 'roile. Braighde Aodha Uí Choncobhair dó somh re comhall, & braighhde Muintire Raighilligh & Ua m-Briúin ó Cenandus go Druim Cliabh d'Aodh mac Feidhlimidh mar an c-cedna.
Mac Somhairle do thecht h-i loinges timcell Connacht a h-Insibh Gall go
Domhnall mac Concobhair mic Tighearnain Uí Ruairc baoí i m-braighdenus tar cenn a athar ag Feidhlimidh Ó Choncobhair, & ga mhac (.i. Aodh) do léccean amach doibh, & tigernus na Breifne do tabairt dó a n-ionadh a athar.
Mac Raith macc Tigearnain toiseach Tellaigh Dunchadha dho mharbhadh la Domhnall mac Concobhair Ui Ruairc. Benaid Connachtaigh, & fir Breifne go coitchionn a thigernus do Dhomhnall annsin, & marbhaitt Teallach Dunchadha a dherbhrathair, Cathal mac Concobhair. Tuccadh thigearnus Ua m-Briuin iar sin do Art mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc, .i. o Sliabh soir.
Brian Macc Samhradháin tighearna Theallaigh Eachdach do mharbhadh la Connachtoibh.
Amhlaoibh mac Airt Uí Ruairc tighearna Breifne o Sliabh siar d'écc.
Tomas Ó Birn d'écc.
Ardghal Ó Concobhair mac Comharba Comain d'ecc.
Coccadh mor etir Ghallaibh & Concobhar Ua Briain dár loiscceadh Ard Rathain, Cill Colgan, Arbhanna, & sradbhailte iomdha oile.
Coinne etir Gallaibh, & Gaoidhealaibh Ereann i n-eccmais Fedhlimidh Uí Concobhair, & sith do denamh eattorra.
Annal M1259.
Aois Criost, mile, dá céd, caocca a naoí.
Corbmac Ua Luimluinn espoc Chluana Ferta Brenainn & aird-eaccnaidhe na h-Erenn d'ég i n-a naoimhshenoir cianaosda.
Tomaltach mac Toirrdhealbhaigh mic Maoileachlainn Uí Concobhair do toidheacht on Roimh iar n-a oirdneadh 'na airdespoc Tuama i c-cuirt an Papa. Pallium do thabhairt laiss & Sochair mhora don Eacclais archena.
An Giollu Cam Mac Giollu Chiaráin Saoí i lecchionn & i n-dán d'écc.
Aedh Ua Concobhair do thabhairt ionaidh Amhlaoibh mic Airt, do Art Beacc mac Airt Uí Ruairc & Art mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc do gabhail lais iar c-cur Amhlaoibh isin ionat saidhe-sin dó.
Aodh Ua Concobhair do dul go Doire Cholaim Chille do thabhairt ingene Dhubhgoill Mic Somhairle.
Cathal mac Con Snamha toiseach Muintire Cionaith do dhalladh la h-Aodh Ua Concobhair. Braighde Domhnaill Uí Ruairc do dhalladh dó bheos, .i. Niall mac Donnchaidh & Brian mac Nell, & braighde Ua m-Briúin archena.
Coinne edir Aodh Ua c-Concobhair & Brian Ó Nell ag Daiminis Locha h-Erni.
Sith do dhenamh d'Aodh Ua c-Concobhair le Domhnall Ua Ruairc & é do thabhairt ticchernais na Breifne do Domhnall as a h-aithle.
Taichleach Mac Diarmada do écc.
Milidh Mac Goisdelbhaigh do écc.
Gillbert Mac Goisdealbhaigh do gabhail la h-Aodh Ua c-Concobhair & Sliabh Lugha do lomarcain dó uile. Gillbert do thabairt a triar mac i m-braighdenus tar a cenn budhén, & Aodh Ua Concobhair dá léccen fén amach as a h-aithle.
Tadhg Ua Briain Rioghdhamhna Mumhan do écc.
Sidhraidh Ua Baoighill do mharbhadh da deirbhfine fesin.
O Domhnaill (Domhnall Occ) do tionol sloicch lanmhoir i n-aoin ionad, & a dhol i t-Tír Eoghain. Aodh Buidhe Ó Neill do thecht slocch ele i n-a choinne. An tir uile do milleadh leo, & a n-dol assidhe i n-Oirghiallaibh go ro gialladh doibh gach ionadh inar ghabhsatt go soadh doibh i n-a f-frithing.
Fedhlimidh Ua Tuathail tighearna Sil Muireadhaigh dó écc.
Annal M1260.
Aois Criosd, míle, da chéd, Seasccaitt.
Cionaoth Ua Birn prióir Cille Moire do écc.
Maol Finnén Ua Mithighen do écc.
Gradha espuicc do thabhairt do comharba Pattraicc ar Maoil Seaclainn Ua Concobhair ag Dun Dealgan.
Cath Droma Deircc ag Dún Da Lethglass do thabhairt la Brian Ua Nell & la h-Aedh Ua c-Conchobhair do Ghallaibh tuaisccirt Ereann, du i t-torcradar sochaidhe
Sloicchedh la Mac Uilliam Búrc docom Fedhlimidh Ui Concobhair do saighidh goro inder an tír roimhe go riacht Ros Commáin. Nochar lamhastair dulseacha sin síos uair boí Fedhlimidh & a mhac, .i. Aodh na n-Gall re a n-ucht isna tuathaibh, & ba Connacht ar a c-cul isin dithreibh conadh í comhairle do-ronsat da gach taoibh síth do dhenamh re 'roile. Do-gníad samhlaidh. Iompaidhis Mac Uilliam i n-a fritheng as a h-aithle.
Sluaicchedh la Mac Muiris i t-Tuadhmumhain do saighidh Concobhair Uí Bhriain, go t-tarla Ua Briain i c-Coill Berráin & tionol i n-a timceal do maithibh a muintire ara cionn-somh. Maidhter for Gallaibh riú fo cedóir & marbhthar Dauit Prindercas Ridire roinertmar e-ssidhe, an Failgeach, Pearsún Aird Rathain, Tomas Baroit, & Sochaidhe nach airimhter dhiobh.
Maghnus mac Aodha Mecc Oireachtaigh do mharbhadh la Domhnall Ua f-Flaithimh.
Lochlainn mac Amhlaoibh mic Airt Ui Ruairc & Ticchernán a derbhrathair do marbhadh d'Aodh Ua Concobhair iar n-a t-toirbert dó la Domhnall mac Nell mic Congalaigh Ui Ruairc.
Domhnall mac Conchobhair mic Ticchernáin Uí Ruairc do marbhadh la Teallach n-Dúnchadha i meabhail & Muirceartach a dearbrathair do mharbhadh d'Aodh Ua Conchobhair iar sin. Art Beacc mac Airt Ui Ruairc do marbhadh d'Aodh Ua Concobhair beos.
Tadhg Dubh mac Nell mic Congalaigh do marbhadh la Maoil Seachlainn mac Amhlaoibh mic Airt.
Creach mór la h-Aodh Ua c-Concobhair for Tuaith Ratha dár marbhadh Concobhar Mac Branáin toiseach Corcachlann, Muircertach Ó Maonaigh, mac Briain Uí Allamhain & sochaidhe archena.
Creach do dhenamh do Mac Muiris ar Ua n-Domhnaill. Drong do muintir Uí Domhnaill do breith orra i m-Beannan Brechmoighe. Drem do losccadh & do marbhadh leó dhiobh.
Creach adhbhal do denamh d'Ua Domhnaill ar Mac Muiris gur airccestar Cairpre uile.
Longport Concobhair Uí Ceallaigh do losccadh la muintir Aodha Uí Concobhair.
Sitreacc mac Senlaich do marbhadh i n-Áth Luain do Donn Cathaigh Mag Oireachtaigh & do Tomaltach Mag Oireachtaigh.
Crechsluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill for Chenél n- Eocchain tar eis catha Dúin gur h-aircceadh, & gur loiscceadh urmor Chenel n-Eocchain leis don cur-sin.
Abraham Ua Conallaincomorba Patraicc d' écc.
Annal M1261.
Aois Criosd, mile, da chéd, Searcca, a h-aon.
Maol Pattraicc Ó Sccandail espoc Ratha Both do togha i n-a airdespoc i n-Ard Macha.
Se cleirigh décc do maithibh cleireach Cenél c-Conaill do marbhadh la Concobhar Ua Nell & la Cenél n-Eoghain i n-Doire Cholaim Chille im Concobhar Ua f-Firghil. Concobhor Ua Nell do marbhadh fo cedoir tre miorbailibh De & Cholaim Chille le Donn Ua m-Breslén toiseach Fanad.
Aedh mac Maoil Seachlainn Ui Concobhair do mharbhadh do Maol Fhabhaill Ua Edhin.
Cathal Ó h-Eaghra do marbhadh do Gallaibh ar tarraing Mic Fheorais & coiccer oile do Luighnibh do marbhadh imaille ris i t-Tempall Mor Fechin i n-Eass Dara.
Coccadh mor & uilc iomdha do dhenamh d'Fhingin mac Domhnaill Mecc Carthaigh & dá braithribh ar Ghallaibh.
Sluaicchedh mor la Cloinn Gerailt i n-Desmumain do saighidh Mecc Carthaigh .i. Fhinghin. Macc Carthaigh da n-ionnsaighidh-siomh go t-tucc maidhm forra dar marbhadh ocht m-barúin & cuiccer ridiredh im dreim ele d'uaislibh Gall isin
Fingin Mag Carthaigh do marbhadh la Gallaibh iar sin, & ticchernus Desmumhan do gabhail da derbhrathair don Aithchleireach Mág Carthaigh.
Art mac Cathail Riabhaigh Ui Ruairc d'elúdh o Aodh Ua Conchobhair, & toisigh na Breifne, & Chonmaicne do thabhairt chennais na Breifne dhó.
Domhnall Ua h-Eaghra do dhenamh creche for Cloinn Fheórais i n-dioghail marbhtha Cathail ui Eaghra doibh & sharaighthi theampaill Fechin gur marbh Sefín Mac Fheorais, & an t-atcluicc tuccustair a teampall Easa Dara as e baoí ima cenn ag a marbhadh.
Brian Ruadh Ua Briain do losccadh & do scaoileadh Caislen Uí Chonaing & ro marbh a m-boí do dhaoinibh ann.
Longport Aodha Uí Concobhair (ag Snamh Inredaigh) do losccadh d'fearaibh Breifni.
Losccadh Cluana Suilionn, .i. longport Fedlim Ui Concobhair.
Toirrdhealbhach Ócc mac Aodha Ui Concobhair do tabhairt for altram d'Art Ó Ruairc.
Creach mór la h-Aodh Ua Concobhair isin m-Breifne co rainic Druim Lethain. Brisedh do thabhairt annsin for blaidh da sluagh gur marbhadh sochaidhe nar bhoirrdeirc dhiobh.
Aodh Buidhe Ua Nell d'ionnarbadh, & Niall Culánach Ó Nell d'oirdneadh i n-a ionadh.
Niall Ua Gairmleadhaigh toiseach Cenél Moáin do écc.
Maidhm mór la h-Ua n-Domhnaill for Niall Chulánach Ó Néill dú in ro marbhadh & in ro gabhadh sochaidhe do mhaithibh Chenel Eoghain fa mhac Cathmaoil toiseach Chenel Feradhaigh co n-druing do mhaithibh ele nach airimhther sond.
Aois Criost, mile, dá céd, seasccat, a dó.
Maol Pattraicc Ó Sccannail Airdespoc Arda Macha do-radha oiffrind le pallium (in octau Eoin Baiste) i n-Ard Macha.
Maoil Seacloinn mac Taidcc Ui Concobhair espuc Oile Finn do écc.
Sluaigheadh adbal mór la Gallaibh Ereann do soighidh Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg & a mic Aodh na n-Gall, gur cuir Ua Concobhair urmhór bó Connacht i t-Tir Conaill ar techeadh na n-Gall, & buí fén i n-Inis Saimera ar cúl a bhó & a muinter. Tainic Mac Uilliam Burc tar Tochar Móna Coinneadha iniar, & slógh mor immailli ris go ráinic Oil Finn. Iusdís na h-Ereann & Eoan de Uerdun
Aodh Buidhe Ua Néll d'oirdneadh doridhise, & Niall Culánach d'aithrioghadh.
Crech mór do dénamh la Gallaibh na Midhe ar Giolla na Naomh Ua Fearghail tighearna na h-Angaile, & a oireachta fein do dhul uaidh i c-cleith Gall. A aithrioghadh doibh, & a tighearnus do tabhairt do mac Murchaidh Carraigh Uí Fherghail. Uilc iomdha, creacha, greassa, urtha, & airccne, & marbhtha do dhénamh do Ghiolla na Naomh for Gallaibh iar sin. Tighearnus na h-Angoile do cosnamh dó ar éccin, & mac Murchaidh Carraigh d'ionnarbhadh dó as an tír amach.
Donn Slebe mac Cathmaoil taoiseach Cenél Fearadhaigh do marbhadh d'Aodh Buidhe Ua Néll.
Sluaigheadh la Mac Uilliam Búrc & lá Gallaibh Ereann i n-Deasmumhain
Domhnall Ua Mannacháin do marbhadh do cloinn Ruaidhri & Taidhcc Uí Conchobhair.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Ócc) h-i f-Feraibh Manach cetus, & assidhe i n-Gairbtrian Connacht & go Granard Tethba go ro riarsat, & go ro ghiallsatt gach tir gusa rainicc dó, & tainicc dia tigh iar m-buaidh c-cosccair.
Annal M1263.
Aois Criosd, míle, dá chéd, sescat, a trí.
Tomás Ua Ceallaigh espuc Cluana Fearta, & Maol Ciarain Ua Maoil Eoin (.i. ab Cluana Mic Nois) d'ég.
Dauith Ua Find ab Mainistre na Buille, & Giolla Patraicc mac Giolla na n-Guisén prioir Doirein, Saoí crabaidh & enigh d'ég.
Donn Ua Breslén do marbhadh la Domhnall Ua n-Domhnaill i c-cuirt an Espuicc i Ráith Both.
Sluaigheadh la Mac Uilliam d'ionnsaighidh Fedhlimidh Ui Concobhair & a meic go rangadar Ros Comáin, & ro teichsiod Siol Muireadhaigh rompa i t-tuaisceart Connacht, & nochan fuairsiod Goill creacha re a n-dénamh don
Maol Fabhaill Ua h-Edhin do marbhadh lá Gallaibh.
Diarmait Clereach mac Corbmaic Meic Diarmata do écc.
Aindiles Mág Fhionnbharr taoiseach Muintire Gearadháin do écc.
Caislén do denamh la Mac Uilliam Búrc ag Ath Angail isin c-Corann.
Machair Ua Ruadháin do marbhadh la Gallaibh i n-dorus tempaill Cilli Sesccnén.
Etaoin inghean Uí Fhlannaccáin do écc.
Sluaiccheadh la h-Ua n-Domhnaill (Domhnall Occ) h-i c-Connactoibh go c-comhranaicc fri h-Aodh Ua c-Concobhair acc Coirrsliabh. Lottar assidhe go Cruachani assidhe tar Suca, assidhe h-i c-Cloinn Riocaird gur milleadh & gur ler lomairccedh leo go h-Echtge & go Gaillimh, & iar n-iompudh d'Aodh Ua Choncobhair ó Ua n-Domhnaill, ro asccna Ó Domhnaill tar Sruthair, tar Rodhba, ar fud Tire h-Amhalghaidh, & iaromh tar Muaidh, & do-bert a óghriar uadhaibh uile.
Creach mór do dhenamh la h-Aedh mac Fedhlimidh ar Gallaibh Slebhe Lugha, & i
Annal M1264.
Aois Criost, mile, da chéd, sescat, a cethair.
Aongus Ua Clumain espuc Luigne do écc i Mainistir na Búille iar c-cur a espaccóide de ré chian roime-sin.
Coccadh edir Art Ua Maoil Seachluinn, & Goill na Midhe. Ar do tabairt lais orra iman m-Brosnaigh edir marbhadh & bhadhadh.
Muirceartach mac Domhnaill Uí Airt do marbhadh, & a muintir do loscadh lá Donn Mág Uidhir.
Creach mór di dénamh do Dealbhnaibh ar Shiol n-Anmchadha, & cuic meic Uí Madadhain do marbhadh don toisc-sin.
Coinni edir Iusdis na h-Ereann (go na Gallaibh im iarla Uladh, & im Muiris Mac Gearailt go n-a c-coimthionól leth ar leth) & Fedhlimidh Ua Concobhair go n-a
Coccadh d'ergi edir Mac Uilliam Burc (.i. iarla Uladh), & Muiris Mac Gearailt, gur milleadh urmór Ereann etorra, gur gabh an t-iarla a raibi do caislénaibh i c-Connachtaib ag Mac Gearailt, gur loiscc a mainer, & gur airgestair a muintir.
Art Ua Maoil Seachloinn do losccadh a raibhe do chaislenaibh & do sráttbhailtibh i n-Dealbhna, a c-Calroighi, & a m-Breghmaine gur díochuirestair a n-Goill estibh uili. Gabhais braighde a t-toiseach as a h-aithle.
Iusdis na h-Ereann, Seoan Gogan, & Teboid Buitelér do gabáil do Muiris Mac Gerailt i t-tempal coisrecctha.
Caislen Locha Meascca & caislén Aird Rathain do gabail do Mac Uilliam.
airdepscop Arda Macha Maol Pattraicc Ó Sccannaill do thabairt na m-Brathar Minur go h-Ard Macha, & as é Mac Domhnaill Gallócclach (dho reir gnatcuimne) do thionnsgain in mainestir-sin do thógbhail ó thosach.
Annal M1265.
Aois Criost, míle, da chéd, sescat, a cúicc.
Tomas mac Feargail meic Diarmada espuc Oili Finn, Tomas Ua Maicin espuc Luigne, & Maol Brighde Uá Gruccáin airchinneach Oile Finn do écc.
Muiris mac Nell Uí Concobhair do togha docum espucóide Oile Finn.
Caislén Sliccigh do sgaoileadh la h-Aodh Ua c-Concobhair, & la h-Ua n-Domhnaill. caislen an Bennatta, & caislen Rátha Aird Craoibhe do loscadh & do scaoileadh leó beós.
Mainistir Topair Patraicc do losccadh.
Tadg Mag Fionnbharr do marbhadh do Concobhar Mag Ragnaill & do mac Domhnaill Uí Fearghail.
Fedhlimidh mac Cathail Croibhdeirg Uí Concobhair Ri Connacht, fear cosanta & cothaigthi a cuiccidh fein, & a charad for gach taoibh, fear ionnarbtha & airgthe a eascarat, fear lan d' enech, d'eangnamh, & d'oirdercus, fear méadaighthe ord eccailseach, & ealadhan, deghadbhar rígh Ereann ar uaisli, ar cruth, ar cródhacht, ar chéill, ar iocht, ar fhírinne do écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighi i mainistir brathar .S. Domenic i Ros Comáin tucc fhein roimhe-sin do Dia & don urd. Aodh Ua Concobhair a mac féin do ríogadh uas Connachtaibh dá és, & a creach ríghi do dénamh do ar Uibh Failghe, & iar n-iompúdh
Muirceartach mac Cathail mic Diarmata mic Taidg Uí Maoil Ruanaidh tighearna Muighe Luirg d'ég.
Giolla na Naomh Ua Cuinn taoiseach Muintire Giollccáin, Cathal Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais, & Muireadhach Ua Cearbaill taoiseach Calroighi do ecc bhéos.
Coinne do denamh do Tomaltach Ua Concobhair (.i. airdespuc Tuama) re Dauith Prindergás & re Macaibh Murchadha. Mórán do muintir an airdespuic do marbhadh an lá-sin dóibh a c-Cill Meadhoin.
Dearbforgaill ingen Ui Dubda (mathair an Airdespuic Thomaltaigh Uí Concobhair) d'écc iar m-buaidh, & c.
Annal M1266.
Aois Criosd, mile, dá chéd, sescat, a sé.
Gradha espuicc do tabairt ar brathair d'ord .S. Domenic (.i. Ua Scopa) i n-Ard Macha docum beith i Raith Both dó.
Tomas Ua Maol Conaire aircideochain Tuama, & Maoil Isu Ua h-Anainn prioir Rosa Commain, & Atha Liacc, do écc.
Tomas Ua Miadachain do gabail espocóide Luigne.
Togha espuicc do tocht on Róimh go Cluain Ferta Brenainn, & gradha espuicc do tabairt do fein & do Tomas Ó Miadacháin i n-Ath na Ríogh an Domnach ria Nodlaic.
Domhnall Ua h-Eghra tighearna Luigne do marbadh do Gallaibh, & é ag loscadh Aird na Riagh.
Mathgamain mac Ceithernaigh Uí Ceirín tighearna Ciarraighe do marbadh la Gallaibh.
Mathgamain Ua Cuilein tighearna Claonglaisi do marbadh dá mnaoi féin d'en-bhuilli do Sccin tré éd.
Caislén Tighi Da Coinne do briseadh, & Conmaicne uile d'fásughadh.
Toirrdhealbhach mac Aodha mic Cathail Croibhdeirg d'écc i mainisdir Chnuic Muaide.
Diarmait Ruadh mac Concobhair mic Corbmaic Meic Diarmata, & Donn Cathaigh mac Duinn Óicc Még Oirechtaigh do dalladh d' Aodh Ua Concobhair.
Buirgés Beoil an Tachair do loscadh do Flann Ruadh Ua Floinn, & morán do Gallaibh an baile do marbadh dó.
Aodh Ua Concobhair Rí Connacht do dul isin m-Brefne d' aitríoghadh Airt mic Cathail Riabhaigh, & tighearnus Brefne do tabairt dó do Concobhar Buidhe mac Amhlaoibh mic Airt Uí Ruairc, & braighde taoiseach na Brefni uili do gabháil.
Sluaigheadh la h-Uilliam Búrc do soighidh Uí Maoil Seachloinn. Morán do báthadh díbh i n-Ath Crochda, & a n-iompudh gan nert gan braighde do gabháil.
Ar mór do thabairt do droing do muintir Ui Concobair, .i. do Lochluinn mac Diarmata mic Muircertaigh, do Mac Ceithernaigh, & do mac Domhnaill Duibh Ui Eaghra, ar Brethnachaibh & ar Luighnibh i n-Iarthar Connacht, & én ceann dég ar fichit do tiodhlacadh go h-Ua c-Concobair dóibh.
Corbmac mac Giolla Criost meic Diarmada do lot, & a ecc treimhid.
Sadb inghean Cathail Croibdeirg, & Maoil Eoin Bodhar Ua Maoil Conaire ollamh Síl Muireadhaigh i seanchus do écc.
Maol Patraic Ó Scandail Priomhaid Aird Macha do tabhairt Brathar Mionur go h-Ard Macha, & lethaindíog lándomhain do dénamh lais im an eacclais iaramh.
Annal M1267.
Aois Criosd, mile, da chéd, sescat, a seacht.
Espucc Cluana Ferta, .i. Rómhanach do dul do soigidh an Phapa.
Murchadh Mac Suibhne do gabail i n-Umall do Domnall mac Maghnusa Uí Concobhair, a tabairt ar laimh an iarla, & a écc i b-priosún aicce.
Brian mac Toirrdhealbhaigh mic Ruaidhri Ui Concobhair do écc i mainistir Chnuic Muaidhe.
Creach do denamh do Mac Uilliam ar Ua c-Concobhair gur airgesdair Tir Maine & Clann Uadach.
Creach do denamh do Gallaibh Iarthair Connacht i c-Cairpre Droma Cliabh, & Eas Dara d'arccain dóibh.
Donnchadh mac Ruaidhri mic Aodha Ui Concobhair do marbhadh la Gallaibh.
Galar treablaideach do gabhail Rígh Connacht go n-deachaidh a tháscc fo Erinn.
Alis inghean Meic Carrgamna do écc.
Aodh Ua Muiredhaigh taoiseach an Lagáin do mharbhadh i c-Cill Alaidh la h-Ua Maoil Fhoghmair comarba na cille Dia Domhnaigh iar n-eisteacht oifrind.
Annal M1268.
Aois Criost, míle, dá chéd, sescat, a h-ocht.
Aodh mac Concobhair Uí Flaithbertaigh oifficel Eanaigh Dúin do écc.
Tempall Mór Arda Macha do tionnscnadh lasan b-Priomhaidh, Giolla Patraicc Ó Scandail.
Concobar Ruadh Ua Briain tighearna Tuadmumhan, Seoinin a mac, a inghen,
Toirrdhealbhach Óg mac Aodha mic Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg, dalta Ua m-Briúin e-sidhe, do écc.
Amhlaoibh Ua Feargail tuir cosanta Conmaicneach do marbhadh la Gallaibh i bh-fell.
Concobhar Ua Ceallaigh tighearna Ua Maine, Aongus Ua Dalaigh Saoi fhir dána & tighe aoidheadh, Maghnus Mag Oirechtaigh taoiseach Cloinne Tomaltaigh, Domhnall Ua Gradda taoiseach Cenel Dunghaile, & Dubhghall mac Ruaidhri, tighearna Innsi Gall & Airir Gaoidheal do écc.
Muiris Ruadh Mac Gearailt do bháthadh for muir go lucht luingi imaille ris ag toidhecht ó Shaxaibh.
Ionnsaighidh do tabhairt d'Aodh Ua Concobhair for Gallaibh go h-Ath Luain. Na Goill do tocht i n-a coinne gusna Feadhaibh, tachor do cur eatorra, briseadh for Gallaib, & sochaidhe díbh do marbhadh.
Donn mac Taidhg Uí Mannacháin, & deichneabhar dá muintir do marbadh do Tadhg Ua Fhlannaccáin & do Giolla Criost Ua Birn.
Feargal Ua Maoil Muaidh taoiseach Fear c-Ceall, & Maoil Seachlainn Mag Cochlain do marbhadh la Gallaibh.
Aenghus Ua Maoil Fhoghmair do mharbhadh la h-Uibh Muireadhaigh i n-dioghail a c-cind fhine.
Annal M1269.
Aois Criost, míle, da chéd, Sescat, a naoí.
Dauith Ua Bragain espucc Clochair do écc, & a adhnacul i mainistir Melifoint uair ba manach da manchaibh é.
Tadhg mac Nell mic Muireadhaigh Ui Concobhair do marbhadh i n-Oil Finn d'ócclách do muintir a bhrathar fén, & an t-í do-rinne an gniomh-sin do tuitim inn.
Iomur Ua Birn ócclach & lainfhear grada Aodha Uí Concobhair do chor an t-saoghail de as lár a cloinne & a chonáich, & dul go mainisdir Rosa Comáin dó, gur caith an seal baoí roime da saoghal edir braithribh .S.Domenic
Brian mac Domhnaill Duibh Ui Eaghra do marbhadh do Gallaibh i Slicceach.
Ben Midhe inghean Toirrdhealbhaigh meic Ruaidhri, ben Maol Muire Meic Suibhne, Seaffraigh mac Domhnaill Clannaigh Meic Giolla Patraicc tighearna Slebhe Bladhma, & Aodh Ua Fionnachta Saoí tiompánoigh do écc.
Echmilidh Mac Airtén do marbhadh d'Ua Anluain.
Domnall Ua Fearghoil, & Aodh a mac, cáraid degheinigh derlaigtheacht do mharbhadh do Giolla na Naomh Ua Ferghail & do Ghallaibh.
Cristina inghean Uí Neachtain ben Diarmada Midhigh Meic Diarmata, ben dob'ferr eneach & ionnracus don cineadh dá m-baoí, & as mó do chuir dá comaoin ar an Ord Liath do écc iar m-buaidh n-aithrighe.
Caislén Sliccigh do denamh la mac Muiris Meic Gearailt iar n-a bhriseadh d'Aodh Ua Concobhair & d'Ua Domhnaill roime-sin.
Caislén Rosa Comáin do denamh la Roibert Defort iusdís na h-Erionn, & as eadh fo dera a denam, Aodh Ua Concobhair Ri Connacht do beth easslan, ionnus nar tualaing tachar no teaccbhail do tabairt do Gallaibh, na toirmescc do chor ar an c-caislén do denamh. Connachtaigh do beith i n-a c-cedibh creach (go h-erghi dosamh doridhise) fo cosaibh Gall.
Flaithbertach Ua Maoil Fhíona taoiseach leithe Calraighe Mhaighe h-Éleóg do marbhadh dó Ghaibhtheacháin dó lethtaoiseach oile.
Annal M1270.
Aois Criost, míle, da chéd, seachtmogat.
Maol Pattraicc Ua Scandail airdespucc Aird Macha do dul do láthair Righ Saxan. An Rí; da glacadh go h-onórach, & toidhecht tar a ais dó imaille re mor chumachtaibh.
Coccadh mor edir Ua c-Concobhair & iarla Uladh Uater a Búrc, gur thionóil an t-iarla maithe Gall Ereann im an n-giusdis, & a rann Gaoideal
Baoí Ri Connacht 'mun am-sin uathadh do maithibh a muintire i Moigh Nise ar cionn na n-Gall, & do an an giusdis & beccán don t-sluagh Ghall allaniar do Sionainn ga n-urnaidhe. Iar n-dul don iarla tar Ath Caradh Conaill ro erghiodar uathadh do muintir Uí Concobhair do na Gallaibh i c-Coilltibh Conmaicne go n-dearnsad marbhadh orra. Lodar iaram go Mag Nise gur gabsad foslongport ann i n-oidhchi-sin. Do-gniad do comairle re 'roile ainn-sídhe, síth do denamh lé Rígh Connacht, & dearbhrathoir an iarla (Uilliam Óg mac Riocaird mic Uilliam Concuir) do chor ar láimh muintire Uí Concobhair an c-cein do beth sé fén i t-tigh an iarla ag snadhmadh na siodha. Do-gnither samhlaidh. Acht cena do
gabsad muintir Ui Concobhair dearbrathoir an iarla fo cedóir, &
ro mharbhsad Seaan Dolifín go n-a mac. Feargaigthear an t-iarla
iar na clos-sin dó. Rucc as an adhaigh-sin go h-imshníomhach athtuirseach. Erccis i muichdeadhoil na maidne ar
a bhárach go n-a Gallaibh & Gaoidhealaibh ceangailte coirighthe i n-a timcheal, & gluaisid do saighidh Ui Concobhair go rangadar Ath an Chip. Do gebhid Toirrdhealbhach Ua Briain chuca aghaidh i n-aghaidh
annsin, & é ag tocht i c-commbáidh Uí Concobhair.
Do-beir an t-iarla fén a aghaidh ar Toirrdhealbhach, & ro
cuimhnigh a eccraides dó go t-torchair Toirrdhealbhach
lais fo cedoir. Dala Connacht tra rucsad orra dochom an atha don dul-sin ionnus gur bhrúchtdhoirtsiod i n-a c-ceann do chois & d'each gur bhriseador for a t-tosach, & gur chuirsiod a n-deireadh as a n-ionat dá n-aimhdeóin. Marbhtar naonbhar do maithibh a Ridireadh don iarraidh-si a t-timceal an Átha imaille re
Riocard
Caislén Atha Anguili, caislén Slebi Lugha & caislen Cille Calman do leaccadh d'Ua Concobhair. Ros Comain, Rinn Dúin & Uillinn Uanach do loscadh lais beós.
Brian Ruadh Ua Briain d'iompúdh for Gallaibh. Airgthi aidble do dénamh dó orra, & caislén Cláir Átha Dá Caradh do gabháil dó.
Creacha móra do dénamh don iarla & do Gallaibh Connacht i t-Tír n-Oilealla ar muintir Aodha Uí Concobhair, & Dauith Cuisin do marbhadh don dul-sin.
Mac Murchaidh Carraigh Ui Fhergail, beithir ar bheodhacht, onchú ar engnamh do marbhadh la Gallaibh.
Tanaidhe Mór mac Duinnín mic Nédhe mic Conaing Bhuidhe Uí Maoil Conaire d'oirdneadh i n-ardollamhnacht Connacht, & foircionn do dhul for ollamhnacht an Dubh Shúiligh Ui Maoil Conaire & Dunlaing Uí Maoil Conaire.
Slicceach do losccadh la h-Ua n-Domhnaill, & lá Cenel Conaill & mac Breallaigh an Chairn Uí Maoil Bhrénainn do mharbhadh don turus-sin.
Cristina inghen Uí Neachtain ben Diarmada Midhigh Meic Diarmada do
Annal M1271.
Aois Criost míle, da chéd, seachtmogat a h-aon.
Siomon Macc Raith deccanach Arda Carna do écc.
Uater a Búrc iarla Uladh, & tighearna Gall Connacht do écc i c-caislén na Gaillmhe iar m-buaidh n-aithrighe do galar aithgearr.
Tomas Mac Muiris do écc i m-Baile Locha Meascca.
Iomar Ua Birn lainfhear gradha Aodha Ui Concobair do écc i Ros Comáin iar m-buaidh n-aithrighe, & a adhnacul innte.
Aodh Ua Concobhair mac Comorba Comáin do marbadh do Tomás Buitelér ag Muine Inghine Crechain.
Domhnall Ua Floinn do marbhadh do mac Robín Laigles isin ló cedna i c-cionn uachtarach Sruthra.
Mathgamhain Ua Concobhair do marbhadh do Gallaibh Dúin Móir.
Niocol mac Seaain Uerdún tighearna Óirghiall do marbhadh lá Seaffraidh Ua bh-Fearghail.
Concobhar mac Tighearnáin Ui Concobhair do marbhadh la Maoil Seachluinn mac Airt Uí Ruairc & la Cloinn Fearmuighe.
Caislén Tighe Templa, caislén Sliccigh, & caislen Atha Liacc do briseadh d'Aodh Ua Concobair.
Aodh mac Néill Uí Dhubhda do écc.
Aois Criost, míle, da chéd, sechtmogat a dó.
Henri Buitelér tighearna Umhaill, & Hoitse Medbric do marbhadh do Cathal mac Concobhair Ruaidh, & do Cloinn Muircertaigh Ui Concobhair.
Caislén Rosa Comáin do briseadh do righ Connacht, Aodh Ua Concobhair.
Tadhg Dall mac Aodha mic Cathail Croibdeirg do écc, & ba h-é-sidhe adbhar righ dob'ferr da cineadh no gur dallsad Muintir Raighilligh é.
Iamas Dodalaigh iusdis na h-Ereann do marbhadh d'Ua Broin, & do Connachtaibh.
Muirgios mac Donnchaidh mic Tomaltaigh Uí Maoil Ruanaidh, Saoi enigh, & engnamha a chineadh, do écc i l-longport Uí Domhnaill i Murbach, & a tabairt go Mainistir na Buille dá adhnacul.
Donnchadh mac Giolla na Naomh Még Samhradháin do mharbhadh dá derbrathair Tomas.
Riocard Diuid an barún do buaisle do Gallaibh d' écc.
An Midhe do losccadh go Granaird d'Aodh Ua Concobair. Ath Luain do losccadh lais bheós, & a droichead do bhriseadh.
O Domhnaill (Domhnall Ócc) do tionol ethar & bhád for Loch Eirne, & aissidhe for Loch Uachtair. Maithesa & edala na tíre i n-a thimchell (battar for innsib an locha-sin) do bein eisdibh, & a n-orccain lais co m-battar ar a
An céd Éduard do rioghadh os Saxaibh .16. Nouember.
Annal M1273.
Aois Criost, mile, da chéd seachtmogat, a trí.
Flann Ó Tighernaigh tigherna Cera do marbhadh d'Ó Muiréadhaigh im thighernus Cera tria neart Aodha mic Fedhlimidh Uí Choncobhair.
Concobhar Buide mac Amhlaoibh mic Airt Uí Ruairc tighearna Brefne do marbadh do cloinn Concobhair mic Tighearnáin Uí Concobhair, & do marbh-somh an mac dob'fearr dib-siom Tighearnán.
Eochaidh Mag Mathgamhna tighearna Oirghiall, & Sochaidhe imaille ris do marbadh d'Ua Anluain, & do Cenél n- Eoghain.
Creach do denamh do Siurtán d' Exetra isin c-Corann. Uathadh do rioghdamhnaibh Connacht do breith orra, aimhgliocus comhairle do dénamh dóibh ar fhuráileamh coda da n-daosccorshluagh, gur marbadh Domhnall mac Donnchaidh mic Maghnusa, Magnus mac Airt, Aireachtach Mac Aodhaccáin, Aodh Ua Birn, & sochaidhe oile.
Morshluagh la Mac Muiris Meic Gerailt i t-Tuadhmhumhain gur gabh braighdi & neart ar Ua m-Briain.
Corbmac mac Diarmada mic Ruaidhri d'écc.
Domhnall Iorrais mac Maghnusa mic Muircertaigh Muimhnigh d' ionnarbhadh a h-Umhall & a h-Iorrus.
Ruaidhri Ua Flaithbertaigh d'ionnarbhadh a h-iarthar Connacht.
O Domhnaill (Domhnall Ócc) do chor slóigh lanmoir i n-aoin ionad do maithibh Conallach, & do mhaithibh Connacht, & dol dó i t-Tír n-Eocchain, & an tír do milleadh lais.
Domhnall Ó Cuinn leth toiseach na h-Aicidechta do mharbhadh la h-Ua n-Dubhthaigh.
Annal M1274.
Aois Criost, mile, dá céd, seachtmogat, a ceathoir.
Aodh mac Fedhlimidh mic Catail Croibdeirg Ri Connacht, Rí
ro fholmhaigh, & ro fhasaigh Connachta ar Gallaibh & Gaoidhealaibh
bidís 'na aghaidh, Rí do-rad madhmanna mionca for h-Saxanchaibh, ro trasccair a c-cúirti & a c-caislén, ro
mudhaigh a c-curadha & a c-caithmilidh, Rí ro gabh braighdi Ua m-Briúin & catha Aedha Find, Ri bá mó gráin & cosccar, eneach & oirdercus, fear millte & leasoighthi Ereann e-sidhe, a écc iar m-buaidh n-aithrighi Dia Dardaoin ar aoí laithe, & an tres la do Samhradh e-sidhe. Eoghan mac Ruaidhri mic Aodha mic Cathail Croibhdeirg do rioghadh i n-a ionat, & nocha raibe acht én ráithi isin ríghe an tan ro marbsat a derbhfine fesin e, .i. Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh mic Aodha Ui Concobhair i t-tempall Bráthar Rosa Comáin, & Aodh mac Cathail Doill
Tighearnan mac Aodha Uí Ruairc, tighearna Brefne, & Domhnall mac Maghnusa mic Muircertaigh Muimhnigh, Saoi enigh, & engnamha Ereann uili d'ég.
Giolla na Naomh mac Aodha mic Amlaoibh Uí Ferghail tighearna na h-Anghaile, comhrur choimhéda enigh, & engnamha Cloinne Rudhraidhe, fear lan d'uaisli, & d'inntlecht go n-guaisbhertaibh for naimhdibh go c-caoines lé cairdibh, do écc iar m-buaidh n-aithrighe.
Maoileachlainn mac Amhlaoibh mic Airt Uí Ruairc tighearna Dartraighi Cloinne Fearmuighe do marbadh la Concobhar mac Domhnaill mic Neill Uí Ruairc.
Tadhg mac Cearbhaill Buidhe Uí Dalaigh ollamh Aodha Uí Concobhair lé dán d'ég.
Domhnall Ócc mac Domhnaill mic Airt Uí Ruairc, & Cathal Mag Fhlannchaidh taoiseach Dartraighi do écc.
Ferghal Ó Caithniadh tighearna Iorrais do écc i n-Ua Mic Caecháin.
Annal M1275.
Aois Criost, míle, da chéd, sechtmogat, a cúicc.
Ua Laidigh espucc Cille h-Alaidh, & Cairpre Ua Scuapa espucc Rátha Both i t-Tír Conaill do écc.
Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair do gabháil d'Ua Concobhair (Tadhg mac Toirrdhealbhaigh a brathair). Ruaidhri d'elúdh iaramh, & Concobhar Ua h-Áinlighi da breith leis, Toraighecht do breith forra, Concobhar Ua h-Áinlighi do marbhadh dóibh.
Tadhg mac Cathail Meic Diarmata d'arccain d'Ua Conchobhair.
Concobhar mac Feargail mic Donnchaidh mic Muircertaigh do marbhadh da braithribh fein.
Art mac Cathail Riabhaigh Uí Ruairc tighearna Brefne do marbadh la Mag Fhionnbharr, la Gallaibh i n-Granard, ár a muintire do cur.
Maidhm mor for Gallaibh i n-Ultaibh go ráinicc da céd each, dá céd ceann i n-áiremh díbh a n-éccmais ar mudhaigheadh da n-daosccorshluagh.
Tomas Mag Samhradhain do marbhadh la Cenél Luacháin.
Cenél Eocchain do thecht h-i t-Tír Conaill co ro mhillsiot blodh mór don tír, Ó Domhnáill (Domhnall Ócc) do thionol a mhuintire i n-a dhochom, a lenmain go h-ucht Slebhe Truim go raeimhidh forra go f-farccaibhsiot ár daoine, eich iomdha, faidb, airm edeadha ag Cenél c-Conaill don chur-sin.
Annal M1276.
Aois Criost, míle, da céd, seachtmogat a sé.
Giolla an Coimdhe Ua Cerbhalláin epscop Tíre h-Eoccain d'ecc.
Aodh Muimhneach mac Fedhlimidh mic Cathail Croibdeirg do toidhecht as in Mumhain i c-Connachtaibh. A dul iar sin i c-cenn Ui Domhnaill. O Domhnaill do tocht lais go líon a tionóil go h-Echenach, Ua Domhnaill d'iompúdh uaidh annsin, & Aodh d'fhuireach i c-Connachtaibh.
Creach do denamh do cloinn Toirrdhealbhaigh ar mac Fedhlimidh, ar cloinn Meic Diarmata, Giolla Criost Ua Maoil Brenainn do marbhadh dóibh.
Creach do denamh do mac Fedhlimidh ar Cloinn Muirceartaigh, Giolla na n-Aingeal Ua Con Roí do marbhadh do Cloinn Muirceartaigh a t-tóraighecht a c-creichi.
Creach do denamh do Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh ar Muintir Nechtain, & iad-samh do tabhairt madhma fair, & do bhuain na creiche dhe. Domhnall mac Nell mic Congalaigh Ui Ruairc (.i. Giolla an Ime), & sochaidhe oile do muintir Ruairc do marbhadh doibh. Giolla Criost Ua Neachtain, do marbhadh do Ruaidhri mac Toirrdhelbhaigh iar sin.
Diarmaitt Mag Giolla Muire tighearna Leithe Cathail do écc.
Annal M1277.
Aois Criost, mile, dá céd, sechtmogat a seacht.
Braon Ua Maoil Moichéirghi ab Cenannois do écc.
Brian Ruadh Ua Briain tighearna Tuadhmuman do gabhail i meabhail do mac iarla Claire. A tharraing edir eachaibh as a h-aithli iar n-denamh cairdis Criost re 'roile doibh roimhe-sin, & do tabairt clocc & mionn da cele imma c-caradradh do comall.
Giolla Criost Ua Birn fear gradha Aodha Ui Concobhair do marbhadh don Giolla Ruadh mac Lochlainn Ui Concobhair. Giolla na Naomh Ua Birn do écc iar n-aithrighe.
Caislen Rosa Comain do leaccadh d'Aodh mac Fedhlimidh (.i. Aodh Muimhneach) go c-Connachtaibh imme, & do Domhnall Ua Domhnaill.
Creach mór do denamh do Teallach Echdhach for Cenel Luacháin a n-Glionn Da Duile dar marbhsat Concobhar Mag Dorchaidhe & sochaidh immaille ris.
Annal M1278.
Aois Criosd, mile, dá chéd, seachtmhoghad, a h-ochtt.
Tomás Ua Cuinn espucc Chluana Mic Nóis do écc.
Flaithbhertach Ua Daimhin ticcerna Fer Manach d'écc.
Tadcc mac Toirrdhealbhaigh mic Aodha mic Cathail Croibhdeirg Rí Connacht do mharbhadh la cloinn Cathail Meic Diarmada.
Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh Ui Concobhair do marbhadh la Giollu Criosd Mág Fhlannchaidh, & la Dartraicchibh ar bord Droma Cliabh, & an Pearsún Riabhach mac Ticchernáin Uí Concobhair, & sochaidhe oile nách airimhther sonn.
Donnchadh, Fergal, & Giollu Criosd tri meic Muirgesa meic Donnchaid mic Tomaltaigh do marbhadh la Tadhcc mac Domhnaill Iorrais.
Maidhm Cuince do thabhairt do Donnchadh mac Briain Ruaidh & do cloinn oile Uí Briain ar mac iarla Claire gur loisccsed teampal Cuince for a muintir & go t-tuccsat ar diairmhe forra edir losccadh & marbhadh.
Tomaltach Macc Oireachtaigh Riogh-thaoiseach Shil Muireadhaigh do marbhadh lasna Tuathaibh.
Aodh Muimhneach mac Fedhlimidh do gabhail Righe Connacht.
Iomaireag do thabhairt do Bhrian Ua n-Dubhda, & do Art na c-Capall Ua n-Eghra tigerna Luighne, do Cloinn Fheórais, gur ro sraoineadh for Cloinn Fheorais, & ro marbhadh dias mac Mhaoilir Mhóir, & Conchobhar Ruadh Mac Feórais, & aroile cénmóthát.
Annal M1279.
Aois Criost, mile, dá céd, seachdmhoghad, a naoí.
Tomaltach mac Toirrdhelbhaigh mic Maoil Seachloinn Ui Conchobair airdespucc Tuama Saoi Eirenn uile, i n-eaccna, i n-eólus & i n-deserc do écc iar m-buaidh n-aithricche.
Giolla an Choimdedh Ó Cerbhalláin epspoc Thíre h-Eoghain do écc.
Concobhor mac Diarmada mic Maghnusa Uí Concobhair do marbhadh.
Murchadh Ó Neachtain do mharbhadh do Domhnall Ó Neachtain & comrac d'fhoccra do Roiberd Ua Neachtain derbhrathair Murchaidh ar Domhnall & Roiberd do marbhadh leiss iar sin.
Domhnall mac Giollu Criost Uí Neachtain do marbhadh la h-Aodh Ó c-Coin Cenainn.
Maol Seachloinn mac Toirrdhelbhaigh do mharbhadh.
Giolla Íosa Mór Mac Fhirbisigh ollamh Ua f-Fiachrach i senchus do écc.
Annal M1280.
Aois Criosd, mile, dá chéd, ochtmhoghat.
Seaan Ua Laidhigh easpocc Cille h-Aladh, & Matha mac Maghnusa Uí Conchobhair abb na Buille do écc.
Imressain do eirge edir Aodh Mhuimhneach mac Fedhlimidh mic Cathail Croibhdeirg Ri Connacht & clann Muircertaigh Muimhnigh Ui Concobhair. Aodh Muimhneach do mharbhadh dhoibh i c-coill i n-Daingin & Maoil Seachlainn mac Maghnusa do gabhail an la cedna riu. Ua Domhnaill da fhuaslacadh uatha. Ceithri ced bó & fiche each as edh fuairsiod ass.
Cathal mac Conchobhair Ruaidh mic Muircertaigh Muimhnigh mic Toirrdhealbhaigh Móir Uí Concobhair do rioghadh do Connachtaibh iar sin.
Maoil Seachlainn Ó Gairmleadhaigh toiseach Cenél Moáin, & Concobhor Ua Gairmleadhaigh do thuitim le Teallach Modharáin.
Annal M1281.
Aois Criosd, mile, da chéd, ochtmoghat a h-oén.
Tadhg mac Cathail Meic Diarmada ticcherna Moighe Luircc, Saoí i n-eneach i n-engnamh & i n-uaisle do écc.
Cath Disirt Da Chrioch edir Cenel c-Conaill & Cenel Eoghain. Aodh Buidhi mac Domhnaill Óicc mic Aodha Méth mic Aoda risa raitti an Macaomh Toinleascc & Goill Uladh imaille ris don dara leth. Domhnall Óg Ua Domhnaill ticcherna Cenel c-Conaill, Fher Manach, Airgiall, urmoir Gaoidheal Uladh uile & Connacht
Aodh mac Domhnaill Oicc Ui Domhnaill d'oirdneadh i n-ionadh a athar.
Cath edir na Bairédchaibh & an Ciomsóccach gur meabhaidh for Bairédchaibh. Ro marbhadh ann Uilliam Bairéd, Adam Plemend, & Sochaidhe imaille riú. Badar tra dias do Gaoidhealaibh ag congnamh lasan c-Ciomhsoccach isin c-cath-sa ro dersccnaidh ar goil & ghaiscceadh luth & lamhach da m-baoi ann, Taichleach Ó Baoighill, & Taichleach Ó Dúbhda iaid-sidhe.
Aodh Muimhneach mac Toirrdhealbhaigh Uí Briain do écc.
Aois Criosd, míle, dá chéd, ochtmoghat, a dó.
Muirchertach Mac Murchadha Rí Laighen, & Art Mac Murchadha a dherbhrathair do mharbhadh la Gallaibh.
Taichleach mac Maol Ruanaidh Uí Dhúbhda ticcherna Ua f-Fiachrach, aon dob'ferr eneach & ionnsaicchidh da chineadh i n-a aimsir do mharbhadh la h-Adam Ciomhsócc ar Traicch Eothaile.
Lassairfhiona inghen Cathail Croibhdeirg Uí Concobhair ben Domhnaill Móir Uí Domhnaill & mathair Domhnaill Óicc, baincenn ban Leithe Cuinn i-sidhe do écc.
Matha Ua Raghallaigh ticcherna Muinntiri Maoil Mordha, & Giollu Iosu Macc Ticchernáin do n-goirthi Giollu Iosu Mór taoiseach Tellaigh Dunchadha d'ég.
Cathal mac Giollu na Naemh Ui Fhergail ticcherna na h-Angaile do écc, i
Annal M1283.
Aois Criosd, míle, da chéd, ochdmhogad, a trí.
Aodh Buidhe O Nell ticcherna Cenel Eoghain, fecce enigh & ghaisccidh Gaoidheal, aon-rogha an Tuaisccirt ar thiodhnacal sett & maoine, fer ba moa gráin & cosccar da cenél i n-a aimsir. Ba rioghdhamhna diongbhala d'Eirinn e-ssidhe, do mharbhadh la Mag Mathghamhna, Brian, & la h-Airghiallabibh & la Giollu Iosu Ruadh mac Domhnaill Ui Raghallaigh.
Tadhg mac Domhnaill Iorrais Uí Chonchobhair do lot la Luighnibh & a thairbirt do Chathal Ó Choncobhair & a écc iar sin do bithin a luit.
Ath Cliáth & Teampall Criosd do losccadh.
Annal M1284.
Aois Criosd, mile, dá chéd, ochtmocchatt, a ceathair.
Muiris Ua Concobhair epscop Oile Finn d'écc, & Amhlaoibh Ua Tomaltaigh do oirdneadh i n-a ionadh & a écc iar t-tain. Giolla Iosa mac an Liathanaigh Ui Choncobhair Abb Oilen na Trinóide ar Loch Cé (d'ord Permonstra) do togha i n-epspocóidecht Oile Finn iar sin.
Donnchadh Ua Briain tighearna Thuadhmhumhan do mharbhadh la Toirrdhealbhach ua m-Briain.
Dubhgall mac Maghnusa Ui Bhaoighill taoiseach Cloiche Chinn Fhaoladh do mharbhadh do mhuintir Ui Mhaoil Ghaoithe.
Mac na h-Oidhche Mag Dorchaidhe taoíseach Cheinel Luachain (no Duachain) do écc.
Siomand d' Exetra do mharbhadh la Brian Ua f-Floinn, & la da mac Ui Fhlannagáin, Diarmaitt, & Maoileachloinn. Coccadh & esaonta d' éirghe h-i c-Connachttaibh tresan marbhadh-sin. Creacha móra do denomh do Ghallaibh as a h-aithle & a n-aiseg co h-iomlán do mhuintir Oilén na Trinóide, & do mhanchaibh Mainistre na Buille.
Caislén Cille Colmáin do leaccadh la Cathal mac Concobhair Ruaidh (Ri Connacht).
Dún Mór do losccadh la Fiachra Ua f-Floinn.
Annal M1285.
Aois Criost, mile, da chéd, ochtmhocchat, a cúicc.
Siomón Ó Ruairc epscop na Breifne d'écc.
Ruaidhri Ua Gadhra tighearna Slebe Lugha do mharbhadh la Mac Feorais for Loch Uí Ghadhra.
Muiris Maol Mac Gerailt do écc.
Enri Mac Giolla Fhindéin do écc.
Maidhm do thabhairt do Maghnus Ua c-Concobhair ar Adam Ciomhsócc & ar Ghallaibh iarthair Connacht ag Eass Dara dú inar marbhaitt daoíne iomdha & inar gabhadh Coilin Ciomhsócc derbrathair Adaim.
Maidhm do thabairt do Pilib Mac Goisdelbhaigh ar mhuintir Maghnusa Uí Choncobhair ar Sliabh Gamh dú in ro marbhadh sochaidhe do muintir Maghnusa.
Annal M1286.
Aois Criost, mile, da ched, ochttmhocchatt, a sé.
Sloigheadh mór la h-Iarla Uladh i c-Connachtaibh gur ro milleadh moran do mhainistribh & do cheallaibh seachnón Connacht lais. Ro ghabh neart in gach
Pilib Mac Goisdealbhaigh do écc.
Annal M1287.
Aois Criost, mile, da chéd, ochttmhoccat, a seacht.
Floirent Ó Gibelláin airchideochain Oile Finn feallsamh toghaidhe do écc.
Giolla na n-Ócc Ó Mannachain tigherna na t-Trí t-Tuath do écc.
Diarmaitt Midheach mac Diarmada mic Muirgiusa mic Cathail Meic Diarmada, tighearna Shil Mhaoíl Ruain, fer ba ferr, ba sine, & ba h-uaisle da chineadh do écc.
Maol Seachnaill mac Tomaltaigh Meg Oirechtaigh do mharbhadh la Toirrdhealbhach mac Eoghain Ui Choncobhair i n-diogal a athar do tregeadh don Tomoltach remráite.
Adam Ciomhsócc, Bean Mhumhan ingen Uí Chatáin, & Domhnall Ó h-Áinlighe taoíseach Cenel Dobtha do écc.
Annal M1288.
Aois Criost, mile, da chéd, ochttmhoccat a h-ochtt.
Stephan airdeapscob Tuama do gualann d'écc.
Michael Mac an t-Saoir epscop Clochair do écc.
Maghnus mac Concobhair Ruaidh Uí Concobhair (imaille re n-a b-fuair do Chonnachtaibh, do Uibh Briuin, & do Conmhaicnibh) do thocht co h-Áth Slisean du
Sloigeadh lasan Iarla Ruadh, Risderd mac Uater Iarla Uladh mic Riocaird mic Uilliam Conquerer d'ionnsaighidh Connacht go riacht go Ross Commáin mar i m-baoi Maghnus mac Concobhair Ruaidh Ri Connacht, Mac Gerailt & muinter an righ gur tionoilsed uile ara chenn, & grennaighid an t-iarla fa theacht seacha-sin. Gonadh í comhairle do-ronadh lasan iarla an tír d'faccbháil, & a sluacch do scaoileadh iaramh.
Annal M1289.
Aois Criosd, mile, da chéd, ochdmhoghad, a naoí.
Miles, espocc Conmaicne, .i. an Gaill-easpucc & Siomon Ua Finnachta aircinneach Oile Finn do écc.
Matha Ó Sccingín aird-Shenchaidh Erenn do écc.
Tadhcc Ó Flannagáin taoiseach Cloinne Cathail do écc.
Sloicchedh la Riocard Diuid, la Gallaibh na Midhe & la Maghnus Ua c-Concobhair Ri Connacht do shaighidh Uí Maoil Seachloinn. O Maoil Seachlainn do thionol i n-a n-aghaidh co rainicc Crois Shliabh co n-a muinntir i c-comhfhochraibh doibh-siomh. Ferthar iomaireacc etorra. Ro marbhadh Riocard Diuid ann .i. an barún mor co n-a braithribh & Siecus Ó Ceallaigh.
Fiachra Ó Floinn taoiseach Shil Maoil Ruain, fer ba ferr eneach & engnamh do thoiseachaibh Connacht do dul do dhenamh clemhnusa le Gallaibh & a marbhadh i meabhail la mac Riocaid Finn Búrc, la Mac Uilliam & la Mac Feoraiss.
Sloiccheadh mor la Mac Feorais & la Gallaibh i l-Laighnibh docum an Chalbhaigh Uí Concobhair. Ro feachadh cath etorra. Maittear for Gallaié. Maoilir d' Exetra do marbhadh don dul-sin & Sochaidhe oile do Ghallaibh imaille le h-iomat each & édala do bhuain diobh.
Annal M1290.
Aois Criosd, mile, da chétt, nóchatt.
O Sédacháin espucc Cille Mic Duaich do écc.
Cairpri Ó Maoileachloinn Ri Midhe an macaomh bo moirghniomhaighe i n-Erinn i n-a aimsir do mharbhadh la Mag Cochláin.
Sloiccedh la Domhnall mac Briain Uí Nell i c-Cenel n-Eoghain gur chuir Niall Culánach Ó Nell ar eccin esde & ticchernus Chenél n-Eoghain do gabháil dó fen a los a lamh.
Aodh mac Domhnaill Óicc Uí Dhomhnaill d'aithrioghadh da derbhrathair fén Toirrdhealbhach Ua Domhnaill tre chumhachtaibh chinidh a mathor, .i. Cloinni Domhnaill & Ghallócclach iomdha ele & ticchernus do gabáil do fén ar éccin.
Annal M1291.
Aois Criosd, mile, dá chéd, nochatt, a h-aon.
Edru Maccrath abb mainisdreach na Trinoide for Loch Cé do écc.
Toirrdhealbhach mac Eoghain Ui Concobhair aoinfher ba mó eneach, engnamh & cosccar re a linn i n-Erinn do marbhadh la Niall n-Gealbuidhe Ó c-Concobhair.
Conchobhor Ó Dubhda (.i. Concobhar Con Allach) ticcherna Ua f-Fiachrach do bathadh ar an Sionainn.
Conghalach Macc Eochaccain taoisech Chenél f-Fiachach do écc.
Sloicchedh la Riocard Burc iarla Uladh da n-goirthi an t-Iarla Ruadh i t-Tír n-Eoghain dár aithrígh-sé Domhnall mac Briain Uí Nell, & Niall Culánach Ó Nell d'oirdneadh dó iar f-faccbháil na tíre iar sin don iarla. Marbthor Niall Culanách la Domhnall Ua Nell. Gidheadh nir shoinmheach do Dhomhnall an gniomh-sin, uair do h-oirdneadh Brian mac Aodha Buide Ui Nell a h-ucht an iarla chedna le Mac Mairtin & le Mac Eóin, & ro diochuireadh e-siomh a Tír Eoghain.
Sluaicchedh lasan Iarla i t-Tir Conaill dochum Thoirrdhealbhaigh mic Domhnaill Óig, gur aircc an tír edir cill & tuaith. Rainicc iar sin go h-Oil Finn i c-Connachdaibh & tuccsat Connachdaigh i m-braighde do.
Comhthoccbhail do dhenamh do Cathal Ó Concobhair, do Niall Gelbhuidhe & do lucht a c-commbadha edir Ghallaibh & Gaoidhealaibh d'aithrioghadh Maghnusa. Iomaireacc do thabhairt doibh dia 'roile i c-Cúil Maíle. Cathal do lot, Murchadh mac Taidhg do mharbhadh & Sochaidhi nach airimhther. Maidhm for Maghnus dana & é fén do dul as fo laimh iar m-bén moráin dia eachaibh dhe. Creacha móra do dhenamh i c-Cairpri do muinntir Cathail Uí Chonchobhair & Nell Ghealbhuidhe iar n-guin Cathail. Dala Maghnusa Ui Chonchobhair tra iar t-tocht do Shiol Muireadhaigh dia aos gradha budhén & do Ghallaibh Rosa Commáin i n-a fhoirithin ar a bharach iarsan maidhm do-cuaidh inairchis na c-creach go t-tarla na c-cenn é ar Sraith an Fheráin & ar an Aonach. Na creacha do bhuain díobh annsin & Niall do dul ass a n-iort a ghaisccidh & a esiomail. Tomás Mac Goisdealbhaigh do mharbhadh, a bhrathair Dauit Mac Goisdealbhaigh do gabhail & a marbhadh i n-a braighdenus. Moran oile don t-sluacch bhéos edir Gallaibh & Ghaoidhealaibh do marbhadh & do mudhughadh. Tocht do Niall isin tir iar sin ar sith & a fherann fén do thabhairt dó. Do-ronadh edarchosaoid mor & ionnlach adbhal etorra doridhisi go ro fhóbair Niall an tir d'faccbháil.
Brian Ó Floinn ticcherna Ua t-Tuirtre do écc.
Creach mhór do dhenamh do Maghnus Ó Choncobair ar Niall Gealbuidhe.
Aodh Ó Follamhain do marbhadh no do ecc.
Aois Criosd, mile, da chéd, nochatt, a dó.
Aindiless Ó Dochartaigh taoiseach Arda Modair, fear enigh choitcinn & Donnchadh mac Eoghain Ui Chonchobhair do écc.
Somhairle Ua Gairmleadhaigh do mharbhadh la h-Ua Nell.
Niall Gealbuidhe Ó Concobhair do marbhadh do Tadhg mac Aindriasa Ui Concobhair & do Tuathal mac Muircertaigh.
Mag Cochláin ticcherna Dealbhna Moire do mharbhadh do Shifin Mac Fheorais tre fhurailem an Iarla.
Congalach Ó Ceallaigh ticcerna Bregh do écc.
Sloiccheadh lasan Iarla Ruadh for Maghnus Ua c-Concobhair go rainicc go Ross Comáin, & ro imthigh gan braighde gan neart don turus-sin, go ro len Maghnus an t-Iarla Ruadh go Míliuc go t-tard a oighreir n-dó.
Annal M1293.
Aois Criost, mile, da ced, nochat, a trí.
Florint O Cerbhalláin espocc Doire d' écc.
Taisi Patraig, Coluim Cille, & Brigde do fhoillsiuccadh do Niocol
Mac
Murchadh O Maoilechlainn Ri Midhe d'ecc.
Magnas Ó Conchobhair Rí Connacht, fer cogthach conghalach bá moa gráin gaiscceadh, & rún oinigh do Ghaoidhelaibh Ereann i n-a aimsir d'écc, iar m-beith ráithe i n-galar do, & Aodh mac Eoghain do righadh i n-a ionadh tria neart an Iustis, & an deachmadh lá iar n-a oirdneadh, ro gabhadh ei-sidhe la Mac Gearailt, & ro marbhadh .l. dia mhuintir, & ro creachadh aroile dhíobh.
Cathal Ó Conchobhair do marbhadh do Ruaidhri mac Donnchaidh Riabhaigh.
Cathal Ruadh Ó Concobhair do ghabhail righe Connacht iar n-gabhail Aodha mic Eoghain. A marbhadh a c-cionn raithe iar sin la Ruaidhri mac Donnchaidh Riabhaigh Uí Concobhair. Aodh mac Eoghain do lécceadh as a braigdenas iaramh, & ríghi Connacht do gabhail dó tre nert an Iustis & muintire an righ. A ghabhail do Mhac Gerailt i meabhail an dechmadh lá iar n-a rioghadh. Creacha móra do dhénamh air, & caocca da muintir do mharbhadh.
Fergal Ua Raighilligh ticcerna Muintire Maoil Mórdha d'ecc.
Mor ingen Feidlimidh Ui Concobhair d' écc.
Muircertach O Flannaccain tigerna, no taoiseach Cloinne Cathail d'écc.
Tuathal mac Muircertaigh Ui Concobhair do marbhadh la muintir Eghra.
Caislen Sliccigh do thabhairt do Seon Fitz Thomas, & Seon budhdein do dhol go Saxoibh.
Annal M1294.
Aois Criost, mile, dha céd, nochat a cethair.
Creacha móra do dhenomh la h-Aedh mhac Eoghain ar Cloinn Muirchertaigh.
Muircertach mac Maghnasa Uí Choncobhair adbhar coiccedhaigh dob'fearr da chinedh do marbhadh do Tadhg (.i. Tadhg Ua Concobhair) & do Domhnall mac Taidg.
Maoileachlainn Ó Flannaccain taoiseach Cloinne Cathail do marbhadh la Cathal mac Taidhcc Meic Diarmada ar sráid Sliccigh. Cathal mac Taidg Meic Diarmada tighearna Moighe Luircc d'ecc iar sin, & Maol Ruanaidh mac Giolla Crist Meic Diarmada do ghabhail a ionaid.
Donnchadh Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaoith, Duarcán Mac Tighearnáin tigherna, no taoiseach Theallaigh Dúnchadha, & Dearbhfail inghen Taidg mic Cathail Meic Diarmata d'écc.
Caislén Sliccigh do leccadh la h-Aodh mac Eoghain Uí Concobhair.
Riocard A Burc .i. an t-Iarla Ruadh do gabhail do Mhac Gerailt. Buaidhreadh Ereann do theacht tremhit-sidhe.
Moircrech meabhla do denamh do Mac Gearailt & do Mhac Feorais ar Chonnachtaibh. Aodh mac Eoghain do shamhlucchadh d' aithrioghadh doibh. An tír do mhilledh, & gidhedh nochar chuirset do nert uirre acht a comhbuaidhreadh amhlaidh.
Dauit Mac Giolla Arraith do mharbhadh do mhacaibh Domhnaill Duibh Uí Eaghra.
Domhnall Ua h-Eghra ticcherna Luighne do écc.
An t-Iarla do ghabháil la Mac Gearailt, & buaidhreadh Ereann uile do techt tresan n-gabháil-sin.
Diarmaitt Ó Caemháin do écc.
Annal M1295.
Aois Criost, mile, da céd, nochat, a cúig.
An t-Iarla Ruadh do leiccen as a bhraighdenus do Mhac Gearailt tre nert Righ Saxan, & braighde maithe da chinedh fein do gabhail ass.
Brian mac Aodha Buidhe Uí Neill ticcerna Chinel Eoghain do mharbhadh do Domhnall mac Briain Uí Neill, & ár mór do chor ar Ghallaibh & ar Ghaoidhealaibh amaille ris.
Coimheirghe choccaidh i t-Tír Chonaill eidir Aodh mac Domhnaill Óicc, & Toirrdhealbhach a dherbhrathair imon tigernus gur milleadh móran don tír etorra etir ecclais & thuaith. Toirrdhealbhach d'aithrioghadh iar sin, & a athcor a Tír Chonaill i c-cenn Cenél Eoghain & Cloinne Domhnaill.
Domhnall Ua Ceallaigh tigerna Ua Maine, aon ba glioca comairle i n-a aimsir d'écc i n-aibíd manaigh, & a adhnacal i mainistir Chnuic Muaidhe.
Mac Branáin (.i. Conn) taoisech Corcachlann d'écc. Tomaltach Mac Branáin an taoíseach do-ronadh i n-a ionad do marbhadh la Muintir Conalláin a n-díoghail a n-athar do marbhadh lais-sium feacht riamh.
Caislén an Bhaile Nuí, & Caislén Moighe Brecroighe do leccadh la Seaffraidh O b-Ferghail, & caislen Mhuighe Dumha do legadh lais mar an c-cetna.
Annal M1296.
Aois Criost, míle, da chéd, nochat, a sé.
Giolla Iosa Mac an Liathánaigh easpucc Oili Finn & Maol Pedair Ó Duibhgennain aird-deochain na Breifne o Dhruim Cliabh go Cenannus d'ecc.
Aodh mac Eoghain Uí Concobhair d'aithrioghadh lá a oirecht fein. Clann Mhuircertaigh do thabhairt i n-a ionadh. A c-ceannus do tabhairt doibh do Choncobar Ruadh mac Cathail, & a m-braighde. An tír uile eitir cill & tuaith do milleadh tresan aithrioghadh-sin. Morsluaiccheadh do thionol im Aodh Ó c-Concobhair do Ghallaibh & Gaoidhelaibh im Uilliam Búrc, & im Tepóid A Búrc go t-tucc don tír iatt go m-bátar ceithre laithe co n-a n-oidhchibh ga milleadh & ga mór arccain etir crodh & arbhar. Teccait taoisigh na tíre i n-a chenn iar sin, & rucc leis iad do lathair an Iarla do denamh síthe riú. Dala Cloinne Muircertaigh tra ro loisccsiott & ro millsiott críoch Cairpre uile, & do-chuaidhsiott fó a templaibh. Gidhedh ro dhioghail Dia, Muire, & Colum Cille sa tempail ro sháraighsiott-sin orra go h-athghoiritt as a h-aithle.
Imthúsa na t-taoiseach remráite, iar n-gealladh doibh oighreir Aodha do dhenamh ro thillsiott dia t-tighibh, & nír ansat a m-bun a siothchána d'Aodh uair do
Sluaiccheadh la Righ Saxan i n-Albain go ro gabh nert mór ar an c-crich-sin. Do battar maithe Gall Ereann ar an sluaigeadh-sin, .i. Riocard A Burc, iarla Uladh, & Gerailt Mac Gearailt, & Seon Fiz Thomas, & ro gabsat for milleadh Alban eitir thuaith & eacclais. Ro milleadh leo dana Mainestir brathar baoí isin c-crich, & ro trasgairset go talmhain conar fagaibhset cloch for cloich for a h-áit iar marbhadh druinge dia h-aos graidh, do mhnaibh, & do dhaoinibh nar bho h-inechta itir.
Annal M1297.
Aois Criost, míle, da céd, nochat, a seachtt.
Maoil Sechlainn Mac Briain abb na Buille do thogha dochum espuccoide Aile Finn, & Marian Ó Donnabhair d'ord .S. Dominic do thogha ria Maoileachlainn & a n-dol araon don Roimh, & Maoilechlainn d'écc.
Enri Macc Oirechtaigh easpucc Condere d'écc, & a adhnacal i mainistir Droichit Átha. Manach e-sidhe.
Uilliam Ó Dubhtoigh espucc Cluana Fearta do thuitim dia each, & a ecc dia bithin.
Concobhar mac Taichligh Meic Diarmata tigerna Moighe Luircc & Airtigh, fer roba ferr troid, & tachar, goil, & gaiscceadh, ionnsaighidh, & anadh, díon, & tearmonn, firinne & flaithemhnus i n-a comhaimsir d'écc, & a adhnacal i Mainistir na Búille.
Maghnus Ó h-Ainlighi toiseach Chenel Dobhta d'écc.
Cu Uladh Ó h-Anluain ticcerna Oirthir, Aongus Mág Mathgamhna, & morán oile do maithibh a muintire do marbhadh la Gallaibh Dúin Dealccan acc iompudh dia t-tighibh doibh (.i. do na Gallaibh) on Iarla.
Annal M1298.
Aois Criost, míle, dá chéd, nochat, a h-ochtt.
Tomás Ó h-Airectaigh abb Eassa Ruaidh d' écc.
Sadb inghen Aodha Buidhe Uí Neill ben Taidg mic Aindriasa Uí Choncobhair d'écc.
Brian Breaghach Mac Samhradháin taoiseach Teallaigh Echdach do mharbhadh la h-Aodh m-Breifneach Ó c-Concobair, & lá Cloinn Muircertaigh archena.
Donnchadh mac Domhnaill Uí Eaghra an t-aon-mac taoisigh ba fearr oinech, & lamh acc cosnamh a thíre do mharbhadh dá brathair, Brian Carrach Ó h-Eghra.
Tomas Fiz Muiris barun do Gheraltachaibh fris a n-abartai on t-Oidhre Cam do écc.
Annal M1299.
Aois Criosd, mile, da céd, nochat, a naoí.
Niocol Mac Maoíl Iosa airdepscop Arda Macha an t-aen clerech ro ba diadha craibdighe bai i n-Erinn i n-a aimsir d'écc.
Feargal Ua Firghil espucc Ratha Both do écc. Ba h-e-sidhe pearsa ecclaisi ro ba mo ainm deirce, & daonnachta, crabhadh, & caoínghniomh baoí i n-a aimsir.
Alxandair Macc Domhnaill, aoin-fhear ba ferr enech, & engnamh da raibhe dia chinedh i n-Erinn & i n-Albain do marbhadh la h-Alexandair Mac Dubhgaill, & ár dírímhe dia muintir amaille ris.
Annal M1300.
Aois Criost, míle, trí chétt.
Conghalach Ua Lochlainn espucc Corcmodruadh, saoí enigh & crabhaidh d'écc.
Feidhlimidh Mág Cárthaighadhbar tigherna Desmuman d'écc.
Caislén Átha Cliath an Chorainn, .i. Baile an Móta do thionnsgnadh lásan Iarla.
Seon Prinndrecas do marbhadh la mac Fiachra Uí Floinn.
Tepoitt Buiteler ro badh barún oirdeirc d' écc.
Adam Stondun barun mór ele e-sidhe do écc.
Seoinin Ócc Mac Muiris do marbhadh la Concobhar Ua f-Floinn go n-daoinibh ele amaille fris.
Annal M1301.
Aois Criost, míle, trí chéd, a h-aon.
Fionnghuala inghen Fheidhlimidh Ui Concobhair banab Cille Craobhnatt d'écc.
Cairbre mac Corbmaic Uí Mhaoílechlainn do mharbhadh tre aslach mic Airt Ui Maoileachlainn a bhrathar.
Uilliam Mácc Flannchaidh toiseach Dartraighe do marbhadh la h-Ualgharcc mac Domhnaill mic Airt Uí Ruairc.
Creach mór do dénamh d'Aodh mac Cathail Uí Concobhair, & do Cloinn Muircertaigh ar Thadhg mac Aindriasa i Moigh c-Cedne.
Sliuaiccheadh la Righ Saxan i n-Albain, & Mac Gerailt, & Mac Feorais, & maithe barún Ereann uile cenmotá iarla Uladh do dhol leis ar an sluaigheadh-sin, & a beith doibh o chaicthidis ria Lughnasadh go Samhain i n-Albain, & gan a lainnert do ghabáil doibh i n-airett-sin.
Aois Criost, mile, trí chéd, a dó.
Stiamhna Ó Braccáin airdeaspucc Caisil d'ecc.
Milis espucc Luimnigh, mac meic ei-siomh don Iarla Laighnech, & espucc Corcaighe d'écc. Ba manach e-siumh ré n-a oirdneadh i n-a espuccóide.
Domhnall Ruadh Mag Cartaigh tigerna Desmhumhan, Donn Carrach Mág Uidhir céd tigerna Shil Uidhir i f-Feraibh Manach, & Ruaidhri mac Domnaill Uí Eaghra adbar tighearna Luighne d'écc.
Creach mór do dhénamh d'Aodh mac Cathail ar Thadg mac Briain, & ar Shitriucc mac an Chairnigh Még Flannchaidh i Moigh c-Ceidne.
Annal M1303.
Aois Criost, míle, trí chéd, a trí.
Maoilechloinn Mac Briain espucc Oile Finn d'écc, & Donnchadh Ó Flannaccain abb na Buille do gabáil na h-easpuccóide dia eis.
Toirrdhealbhach mac Domhnaill Oicc Uí Domhnaill da n-goirthi Toirrdhealbhach Cnuic an Madhma, tigearna Tire Conaill, tuir cocctach cathach cosnamhach, Cú Culainn Cloinne Dálaigh ar gaiscceadh, do marbhadh la a derbrathair Aodh mac Domhnaill Óicc iar c-coccadh imchian, & iar milleadh moráin dia t-tír ettorra da gach taoibh, go nár adbal h-imaille ris do Cenél Eoghain, domhaithibh Gall an Tuaisceirt, & do Conallchaibh búdhén. Ba dibh-sidhe Muircertach Mág Flannchaidh taoiseach Dartraighe. Donn Ó Cathain tigearna Fear na Craoibhe, & Cianachta, Donnchadh Mac Menman, Aodh Mac Meanman, da mhac mic an Fhir Leiginn Ui Dhomhnaill, Niall mac Neill Uí Baoighill adhbhar taoisigh na t-Trí t-Tuath, Mac Hugossa, a mhac & a dherbrathair, Adam Sandál, Goill, & Gaoidhil iomda ar chena. Aodh mac Domhnaill Oicc do beith i t-tigernus Tire Conaill iar sin go sodhanach sóinmech an c-céin do mhair.
Domhnall Ócc Mag Cártaigh ticcerna Desmumhan d'écc.
Diarmait Ó Flannaccáin taoiseach Tuaithe Ratha a dhá mac, & sochaidhe imaille riú do marbhadh lá druing do lucht tighe Domhnaill mic Taidg Uí Concobhair i m-Bun Duibhe i t-tóraighecht creiche boí do breith lais a Moigh c-Céidne.
Maghnas Macc Samhradhain taoiseach Teallaigh Echdhach, & Niall Mac Gille Fhinnéin, d'écc.
Geroid Mac Gerailt d'écc.
Creach mór do dhenamh la Cloinn Muircertaigh ar Mhuintir Chionaith, & Muirceartach Mac Con Snamha adbar taoisigh Muintire Cionaith do marbhadh don chur-sin.
Sluaigheadh mor la Righ Saxan i n-Albain, & an t-Iarla, Goill & Gaoidhil iomdha do dhol coblach mór a h-Erinn do congnamh lais. Caithrecha iomdha do bein amach doibh, & nert Alban do ghabhail leó don chur-sin. Tepoitt A Burc dearbrathair an Iarla d'ecc (.i. adhaigh Nodlac) h-i c-Carraic Ferghusa iar t-toidhecht dó don t-sluaigheadh-sin.
Annal M1304.
Aois Criost, mile, trí chéd, a cethair.
Concobhar mac Aodha Uí Concobhair do marbhadh la Hoiberd Ua f-Flaithbeartaigh iar n-denamh mebhla dó-somh ar Dhonnchadh Ua f-Flaithbertaigh, & Hoiberd do tuitim inn fo chedóir.
An Contaois, ben Riocaird A Burc iarla Uladh, .i. an t-Iarla Ruadh, & Uater A Burc oighre an iarla chedna do écc.
Annal M1305.
Aois Criost, mile, trí céd, a cúig.
O Concobhair Failge, .i. Muircertach, Maol Mordha, a bhrathair, & an Calbach Ó Concobhair amaille fri naonbhar ar fichit do mhaithib a muintire do mharbhadh do Shir Piarus Mac Feorais tre fheill & meabhail i c-caislen Meic Fheorais.
Caislen nua Insi h-Eocchain do dhénamh lasan Iarla Ruadh.
Maidhm la h-Aodh mac Cathail Uí Concobhair, & la Cloinn Mhuircertaigh archenae ar mhuinntir Raighilligh da t-torchair Pilip Ó Raighilligh, & oighre Chloinne Suibhne, & Mácc Buirrche cenn na n-Gall-ócclach imaille fri cethrachat ar chéd i n-a f-farradh.
Matha Ócc Ó Raighilligh do marbhadh do Theallach n-Dunchadha.
Toirrdhealbhach mac Néill Ruaidh Uí Briain d' écc.
Aédh Óg Ó Ferghail do écc.
Annal M1306.
Aois Criost, mile, tri chéd, a sé.
Donnchadh Ó Flaithbertaich espucc Cille h-Alaidh saoí crábhaidh na n-Gaoídheal d'écc i n-Dún Búinne ag dol go h-Ath Cliath dó, & a adhnacal go h-onórach isin Muilionn Cherr i t-Tigh Muire.
Petrus Ó Tuathalain biocaire Chille Espuicc Broin, & Maighistir Tomás Ó Náan aircideochain Rátha Both, & togha easpuicc na h-ecclaisi cettna d'écc.
Toirrdhealbhach Ua Briain tigerna Tuadhmuman fer ba h-oireghda, & ba ferr crabhaidh, & caoimhdeirc, ágh, & engnamh boí i n-Erinn i n-a aimsir ddh' éc, & Donnchadh a mhac d'oirdneadh i n-a ionad.
Domhnall Tuirtrech Ó Néill do marbhadh i n-iomraithne la lucht tighe Uí Neill.
Ferghal Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais do mharbhadh la a dherbhraithribh & la druing dia oireacht féin.
Coccadh mór etir Aodh mac Eoghain Uí Choncobhair Ri Connacht go maithibh Shil Muiredhaigh, taoiseach Connacht, & go t-taoisechaibh & oirechtaibh na Breifne i n-a fharradh. Bádor da gach leth im an Sionainn fri ré ceitheora mís. Do-ghniad drem do muintir Aodha meic Cathail forbais isna Tuathaibh go n-dernsat creacha,
Creach mór do dhénamh do Chloinn Muircertaigh i c-crích Cairpre. Dauit Ó Chaomháin (.i. taoiseach o Tuaim Da Bodhar go Gleoir) brucchaidh toicthehc tromconáich, Donnchaidh Mac Buidheachain, & sochaidhe oile do marbhadh a t-timchel na creiche isin.
O Flannaccáin do marbhadh la Brian c-Carrach Ó n-Eaghra.
Annal M1307.
Aois Criost, mile, trí céd, a seachtt.
Luirint Ó Lachtnáin (.i. Manach Liath) epscop Chille Meic Dhuaich, & Donnchadh Ó Flannaccáin epscop Oile Finn d'écc.
Domhnall mac Taidg mic Briain mic Aindriasa mic Briain Luighnigh mic Toirrdhealbhaig Moir tanaisi Connacht, fer lán d' engnamh & d'enech, & Saoí coitchenn comhroghnach do marbhadh la h-Aodh m-Breifnech mac Cathail Ruaidh Uí Concobair.
Tadcc mac Maoilechlainn mic Donnchaidh mic Domhnaill mic Maghnasa mic Toirrdhealbhaigh, saoí n-einigh do marbhadh la Cathal mac Domhnaill mic Taidcc.
Urmhór Gall Rossa Commain do marbhadh la Donnchadh Muimhneach Ó c-Ceallaigh tigherna Ó Maine acc Ath Easccrach Cuan, dú i t-torchair Pilip Muinder, Seaan Muinder, & Maiú Driu imaille re sochaidhibh nach ainmnighter. Ro gabhadh ann Diarmaitt Gall Mac Diarmata, Corbmac Mac Ceithernaigh, & Sirriam Rossa Comáin, acht do leigedh iad iar t-trioll, & do-ronsat sith ar son an bhaile do losccadh le h-Emann Buitiler. An Donnchadh-so Ó Ceallaigh d'écc iarsna gniomhaibh si, & nir bó bas iar miodhlachas sin acht ba h-ecc iar n-gniomhaibh gaile, & gaisccidh, iar t-tiodhnacal séd & maíne.
Ailbhe inghen Taidhcc Uí Concobhair d' écc.
Maoileachlainn Ó Gairmledhaigh taoiseach Cenél Moáin, & Maghnus Macc Oireachtaigh d'écc.
Conchobhar mac Fiachrach Uí Floinn duine óg ba fearr oineach & gaiscceadh baoí dia chenél do écc.
An dara h-Eduard do rioghadh os Saxaibh, 7 Iulij.
Annal M1308.
Aois Criost, mile, tri céd, a h-ocht.
Saighnen teindhtighe do thuitim i mainistir na m-Brathor i Ros Comain go ros-bris an mhainisttir.
Creach mór do denamh la Maol Ruanaidh Mac Diarmata ar cloinn Domhnaill Ui Concobhair i c-crichCoirpre, & crech oile beós do Cloinn Muircertaigh orra iar n-denamh siodha riu roimhe, & iar t-tabhairt braighde doibh. Acht ro fhellsatt orra iar t-tain. Gluaisit clainn Domhnaill Uí Concobair iar sin go Sliab Da Én, & nocha ruccsat leó acht a n-eich, a n-eidedh & a n-groighe. Iar n-a clos do Gallaibh Ua f-Fiachrach & Luighne, tionoilitt chuca, & lenaitt iad go mullach Slebhe Da Én. Iompaidhid meic Domhnaill riú. Feachair sccainer etorra, maidhtear for Gallaibh, & baoí maidhm orra go rangattar Lec Easa Dara. Torchair Tomas Mac Ualtair constapla Bhuin Fhinne, a dherbhrathair, & sochaidhe imaille riú.
Creach dioghalta do dénomh d'Aodh mac Cathail ar a dearbrathair ar Ruaidhri mac Cathail, dia ro marbhadh Maghnus Mac Maghnusa n-druing ele imaille fris.
Annal M1309.
Aois Criost, mile, trí céd, a naoí.
Aodh mac Eoghain mic Ruaidhri mic Aodha mic Cathail Croibhdeircc, Rí Connacht, & deghadhbar airdrígh Erenn, aon-Gaoidhel ba ferr einech & engnamh thainic i n-a reimhes do marbhadh la h-Aodh m-Breifneach mac Cathail Uí Choncobhair i c-Coill in Clochain, & moran do maithibh a muintire imme. Ba dibh-sidhe Concobhar Mac Diarmata, Diarmait Ruadh mac Taidhg Ui Chonchobhair, Diarmait mac Cathail Carraigh Meic Diarmata, Aodh mac Muirchertaigh meic Taidcc mic Maol Ruanaidh,
Coinne do denamh d'Uilliam Burc & do Connachtaibh (.i. don meid boi i n-a rann diobh) re Ruaidhri mac Cathail im Ath Slisen. Brisedh coinne doibh for aroile. Iomairecc do chur ettorra. Maidhedh for Ruaidhri, & drem da muintir do marbhadh. Uilliam Búrc do dol go Mainistir na Buille, & Clann Muircertaigh do dol go Tir n-Oilella. Arbhanna iomdha do milleadh doibh, & loisccthe do dhenamh. Mac Uilliam do thecht tar Coirrsliabh anuas iar sin. Ruaidhri mac Cathail do chor as a longport dó, & Donnchadh Ua Fíonnachta do marbhadh do thosach sloigh Meic Uilliam, & daoine iomdha oile.
Creach do dhénomh do Mac Uilliam i Cloinn Fermaighe, & creach oile go Beinn Ghulban.
Concobhar mac Briain Ruaidh Uí Bhriain do mharbhadh.
Annal M1310.
Aois Criost, mile, trí céd, a deich.
Concobhar Ua Briain rioghdhamhna dob'ferr i n-a aimsir do marbhadh do na Gallaibh Dubha i meabhail.
Moirchrecha dioghla do dhenamh la h-Aodh m-Breifneach & le Cloinn Muircertaigh archena ar Maol Ruanaidh Mac Diarmatta. Donnchadh Mac Donnchaidh d'argain dóibh. E fein & drong do maithibh a mhuintire do ghabhail. Drem oile do mharbhadh, & do losccadh doibh, a bhen inghen Uí Flannaccain do marbhadh.
Ferghal Mácc Dorchaidh d'écc.
Fionnguala inghen Maghnais Uí Concobhair, & Una inghean Aodha mic Feidhlimidh d'écc.
Sloiccheadh la Sefraidh Ó b-Ferghail go Dún Uabhair, dú inar marbhadh Domhnall mac Aodha Óicc Uí Ferghail, Aodh mac Maoíl Iosu, & Goffraidh mac Muircertaigh.
Caislen Bhona Finne do losccadh & d'arccain do Ruaidhri mac Cathail, d'Aodh mac Maghnusa, & do muintir Aodha Breifnigh eitir cruachaibh & tighibh.
Aodh Breifneach Ó Concobhair deghadhbar Rígh
Connacht do mharbhadh la Mac
Fiche tonna fíona do chor i t-tír i Moigh c-Cédne.
Caislén Sliccigh do denamh don Iarla Ruadh.
Feidhlimidh mac Aodha mic Eoghain Uí Choncobhair do ghabhail ionaid a athar.
Corbmac Ua Flannaccáin taoiseach Tuaithe Rátha do marbhadh la Henri Mac Gille Fhinnéin taoíseach Muintire Feódacháin.
Mac Raith Macc Uidhir tanaisi Fher Manach, & Donn Mac Giolla Michil taoiseach Cloinne Conghaile do losccadh la Roolbh Mag Mathgamhna.
Annal M1311.
Aois Criost, mile, trí céd a deich, a h-áon.
Domhnall Ó Ruairc ticcherna Breifne d' écc.
Creach adhbal do dhénamh la Cloinn Muircertaigh i c-Connachtaibh, & Giolla Criost mac Muirghesa meic Donnchaidh Mic Diarmata, Aodh mac Corbmaic, Donnchadh mac Tomaltaig, Uilliam Mac Giolla Arráith, & sochaidhe cénmothád do marbhadh leo.
Sloiccheadh mór la h-Uilliam Búrc isin Mumhain i n-aghaidh an Claraigh, Cath do tabhairt doibh, maidhtear for an c-Clarach. Baoi Uilliam Búrc for dásacht ag leanmain an madhma. Iadhaid muintir an Claraigh uime & gabhthar leó é, ara aoí as é ba cosccrach isin c-cath.
Tadhcc Ó h-Áinlighi do marbhadh do Shiurtán d'Exetra.
Coccadh mór i t-Tuadhmumain. Cath do thabhairt do Donnchadh Mac Con Mara & da oireacht (.i. triochat céd Ó c-Caisin) d'Ua Briain & d'feraibh Mumhan. Maidhtear for Mac Con Mara, marbthar é féin, & Domhnall Ó Gráda ticcherna Cinel Dungaile ar an lathoir-sin, & ár dírimhe don t-sluagh cechtardha.
Donnchadh Ua Bhriain Ri Mumhan, & adbhar righ Ereann ar einech & gniomharthoibh do marbhadh la Murchadh mac Mathgamhna Uí Briain i meabhail iar sin, & Muircertach Ua Briain do oirdneadh i n-ionadh.
Lochlainn Riabhach Ó Deaghadh do marbhadh la Mathgamhain mac Domhnaill Chonnachtaigh Uí Bhriain.
Seonacc Mac Uidhilín do marbhadh an Gruidelaigh i m-Baile Topair Brighde, & é fein do marbhadh inn fo cédóir, & ba don gherrsamhtaigh ler marbh-som Aodh Breifnech roimhe-sin do marbhadh é budhdein.
Creach do dhénamh la Félim Ó c-Concobhair Rí Connacht ar Cloinn Muircertaig ar bord Moighe c-Cédne, & Maoilechlainn mac Concobhair risa raittí Cend an Medhil do mharbhadh ann, & sochaidhe oile.
Diarmait Cleirech Ó Briain d'écc.
Domhnall Ó Birn taoiseach Tire Briuin, & Giolla Íosu Ó Dálaigh ollamh le dán d'écc.
Aois Criost, míle tri chéd, a dech a dó.
Uilliam Mac Feorais airdeaspucc Tuama, & Benidicht Ó Braccáin espucc Luighne d'écc. Maoileachloinn Mácc Aodha espucc Oile Finn do togha i n-airdespuccóideacht Tuama iaramh.
Annal M1313.
Aois Criost, mile, trí chéd, a tri décc.
Tadcc mac Aindriasa mic Briain Luighnigh, & Cathal mac Murchaidh Charraigh Uí Fherghail d'ecc.
Giolla Iosa Mag Dorchaidh do marbhadh la Concobhar c-Carrach Mac Diarmata.
Annal M1314.
Aois Criost, mile, trí chéd, a dech, a cethair.
Matha Macc Uibne espucc na Breifne d'écc.
Niall (.i. Niall Becc) mac Maoileachlainn mic Toirrdhelbhaigh Cnuic an Madhma Uí Domhnaill do marbhadh d'Aodh mac Aodha Uí Domhnaill.
Matha Mág Ticchernáin do marbhadh do Cathal Ó Ruairc.
Roolbh Mág Mathgamhna do marbhadh dá bhráithribh fein.
Maidhm for muintir Raighilligh ag Druim Lethan la Ruaidhri mac Cathail Uí Choncobhair.
Niall mac Briain Uí Néill, rioghdhamhna Cenél n-Eoghain fer rathmar ro conaigh ei-sidhe do écc.
Maghnas mac Domhnaill í Eaghra do marbhadh la Maghnas mac Uilliam Uí Eaghra.
Annal M1315.
Aois Criosd, mile, tri ched, a dech, a cúicc.
Loinges mór do thecht a h-Albain go h-Erinn la derbrathair Righ Alban la h-Eduard go ro ghabsat i c-críochaibh Uladh. Crecha mora do dénamh doibh ar mhuintir an Iarla & ar Ghallaibh na Midhe. Sluagh mór do thionól don Iarla i n-acchaidh na n-Albanach. Feidhlimidh mac Aodha Uí Concobhair co n-druing móir
Aodh (.i. Aedh Ballach) mac Maghnasa Uí Concobhair do marbhadh la Cathal mac Domhnaill Uí Concobhair.
Maghnas mac Maghnasa Uí Concobhair an t-aoin-fher ba mó alladh & oirdearcus do rioghdamhnaibh Connacht 'mun am-sin, & a derbhrathair Domhnall do marbhadh beós lasan c-Cathal c-cédna ar n-a bhárach.
Cath do thabhairt don Iarla Ruadh & d'Eduard A Briús co n-a sloghaibh dia 'roile gor raimhidh for an Iarla. Gabhtar ann Uilliam Búrc, & dá mac Meic an Milidh.
Mathgamhain Mag Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais, Ó Maol Miadhaigh taoiseach Muintire Cerballain, & sochaidhe dá muintir imaille riú do marbhadh la Maol Ruanaidh Mac n-Diarmata ticcherna Moighe Luircc. Concobar Ruadh mac Aodha Breifnigh do marbhadh ro bhaoí do leith Meic Diarmata an la-sin.
O Domhnaill, .i. Aodh mac Domhnaill Óicc do thocht im chaislén Sliccigh go morshluagh imaille ris, an baile do gabháil dó, & mórán do milledh 'na thimceal.
Ruaidhri mac Domhnaill Uí Chonchobhair do marbhadh la ceithirn Gall-ócclach ar furailemh Derbhforgailli inghine Maghnasa Uí Concobhair tucc turfhochraic doibh aire.
Amhlaoibh Ó Ferghail do écc.
Tadhg Ó h-Uiginn saoi i n-dán do écc.
Annal M1316.
Aois Criost, mile, trí ched, a dech, a sé.
Morshloiccheadh do thionol la Feilim Ó c-Concobhair, le Mac
Feorais, & le Gallaibh Iarthair Chonnacht. Tocht doibh go Tóchar Mona Coinneadha. Ruaidhri
Righe Connacht do ghabháil d'Felim arís. Slógh mór do thecclamadh dó d'ionnsaighidh Átha Lethain, & an baile do losccadh les. Slemne d' Exetra, ticcherna an bhaile do marbhadh leó, & an Goccánach beós, .i. an barún ba saoíre i n-Erinn i n-a aimsir, & iomat Gall ele archeana & édala mora do denam doibh.
Sloiccheadh lánmhór do thionól la Felimidh Ó c-Concobhair imaille re maithibh an chúiccidh. Ba dia maitibh-sidhe Donnchadh Ua Briain go maithibh Mumhan, O Maoileachlainn Rí Midhe, Ualgarcc Ua Ruairc tigherna Brefne, O Fergail ticcerna Muintire h-Anghaile, Tadg Ua Ceallaigh tigherna Ó Maine, Maghnas mac Domhnaill Uí Concobhair tanaisi Connacht, Art Ó h-Eghra tighearna Luighne, & Brian Ó Dubhda ticcerna Ua f-Fiachrach. Tiaghait-sidhe uile go h-Ath na Riogh. Ro
Sloiccheadh adbal re Mac Uilliam Búrc i Síol Muiredhaigh. O Concobhair & Síol Muiredhaigh, & moran d'oireacht Connacht, & dá n-uaislibh do dénamh sithe ris. Acht chena nochar faomh Mac Diarmata an t-síth do dénomh, Mac Uilliam do shaighidh Moighe Luircc iar sin, Creacha aidhble do dénamh dó im Áth an Chip & i n-uachtar thíre. An tír uile do losccadh & do milleadh dó. Acht cena ro imthighsiot gan cath gan comhadh as a h-aithle. Ruaidhri mac Donnchaidh d'aithrioghadh do Mhac Diarmata iar sin.
Dearbhforgaill inghean Maghnusa Uí Concobhair, ben Aodha Uí Domhnaill d'écc.
Annal M1317.
Aois Criost, mile, trí chéd, a dech, a Seachtt.
Donnchadh Ua Briain, Rí Mumhan do mharbhadh.
Toirrdelbach mac Aodha mic Eoccain .i. mac Ruaidhri mic Aedha mic Cathail Croibhdheirg do rioghadh do Chonnachtoibh.
Roiberd A Briús do thecht i n-Erinn a h-Albain imaille re morsluáigheadh d'fortacht a bhrathar Edbhard A Brius, & do diochur Gall a h-Eirinn.
Maoil Ir d' Exetra ticcerna Átha Lethain do marbhadh la Cathal mac Domhnaill Ui Choncobhair, & Domhnall mac Taidhg mic Domhnaill Iorrais Uí Choncobhair
Caislen Atha Cliath an Chorainn (.i. Baile an Móta) do briseadh.
Maoilechlainn Carrach Mac Diarmata adbar tigerna Moighe Luircc, Concobhar Ó Concobhair, .i. mac comhorbha Comáin, & Maghnus Ó Flannaccáin adbar taoisigh Cloinne Cathail do mharbhadh la Gillbert Mac Goisdealbhaigh co sochaidhibh oile.
Maidhm Cille Móire for mac Ruaidhri, & for feraibh Breifne. Mac Aodha Breifnigh Uí Choncobhair do ghabhail ann. Da mac Neíll Uí Ruairc, Conchobhar Buidhe Mag Tighearnain taoíseach Theallaigh Dúnchadha, Mathgamhain Macc Tighearnain, an Giolla Ruadh mac an Airchindigh Mic Tighernáin, Niocól Mac an Maighistir, & secht b-fichit Gall-ócclach do mhuintir mheic Ruaidhri do mharbhadh ann, & sochaidhe nach aisneidhter.
Mael Iosa Ruadh Mac Aodhaccáin saoí Ereann i bf-feneachus & i m-breithemhnus d'écc.
Raghnall Mag Raghnaill taoíseach Muintire h-Eolais do ghabhail i b-fioll, & taoisech do dhénamh do Sheffraidh Mag Raghnaill i n-a ionad.
Annal M1318.
Aois Criost, mile, trí chéd, a dech, a h-ocht.
Maidhm mór do thabhairt i n-Élibh ar Ghalloibh la h-Ua c-Cerbhaill dú i t-torchair Adam Mares & Sochaidhe do Ghalloibh.
Slógh mór do thionól do Mhaol Ruanaidh Mac Diarmata ticcerna Moighi Luircc do shaighid Cathail mic Domhnaill Uí Concobair go Fassa Coilleadh. Tainicc ar in sloighedh-sin Toirrdhelbhach mac Aodha mic Eoghain Ui Concobair, Ualgarcc Ua Ruairc ticcerna Brefne, Concobhar Ó Ceallaigh ticcerna Ua Maine, & Tomaltach Mac Donnchaidh tigerna Tire h-Oilella. Iar n-dul go Fassa Coilleadh do na maithibh-sin ro tarccaidh Cathal comhtha móra doibh, & gidhedh nochar gabadh uaidh acht a ionnsaighidh go lairmedhón a longpuirt. Cidh ei-sidhe ni ar thime ná ar tlás do-chúaidh sin dó uair do freccair iad-somh go fraochdha foirniata, gur feradh iomairecc áith amhnus ettorra, go t-torchair Brian mac Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair rioghdamhna Connacht, Concobhar Ó Ceallaigh, Brain Mac Maghnusa, Cathal mac Giolla Criost Meic Diarmata, & sochaidhe oile d'uaislibh & d'anradhaibh an t-sluaigh archena la Cathal co n-a muintir.
Cathal mac Domhnaill d'ionnsaiccidh Uí Choncobair & Mheic Diarmata iar sin, go n-dearna creacha aidble i Moigh Luircc, & gur h-aithrioghadh Toirrdhealbhach mac Aodha lais. Gabais fein cennus Connacht iaramh, & teid Toirrdealbhach do shaighidh Uilliam Burc & Gall as a h-aithle.
Seaan mac Domhnaill Uí Neill do mharbhadh la h-Ua n-Domhnaill, .i. Aodh mac Domhnaill Óicc i n-Doire Choluim Cille, & Mac Domhnaill, & sochaidhe ele do mharbhadh & do bháthadh.
Eduard A Brius fer millte Erenn go coitcenn etir Gallaibh, & Gaoidhealaibh do marbhadh do Ghallaibh tré nert cathaighte, & crodhachta i n-Dún Dealgan. Mac Ruaidhri tigerna Innsi Gall, Mac Domhnaill tigearna Airir Gaoidel, & iolar do maithibh Alban imaille riú do mharbhadh i n-a fharradh, & nocha dearnadh re h-aimsir imchein i n-Erinn gniomh as mó as a t-táinic a les inás, uair táinic gorta coitchenn re linn an Eduaird-si innte co m-bidís daoine ag tomailt aroile fri ré na t-teóra m-bliadhan go leith baoí-siomh ettorra.
Seaan Ó Ferghail do mharbhadh d'aon orchor soighde dia mhac fén.
Seaffraidh mac Giolla na Naomh Uí Fherghail tigherna na h-Anghaile d'écc.
Cathal mac Giolla Crist Meg Raghnaill do marbhadh.
Giolla an Choimhdheadh mac Cionaedha Uí Ghormghaile & Gormlaith inghean Meic Branáin a bean do ég.
Annal M1319.
Aois Criost, mile, tri chéd, a dech a Naoí.
Enri Mac an Crosain espucc Ratha Both do écc, & Tomás mac Corbmaic Uí Domhnaill abb Eassa Ruaidh do thogha i n-espuccoide Rátha Both iaramh.
Espucc Doire, O Bánáin easpucc Clochair, & Espucc Cluana Ferta Brenainn d'écc.
Aine inghean Meic Diarmata ben Mheic Con Snámha d' écc.
Eachmarcach Mac Branáin taoiseach Corcachlann do mharbhadh Thomaltaigh Uí Maoil Brénainn, gidhedh nochar marbhadh i n-asccaidh-sin uair fuair-siumh feisin bás a c-cionn an tres laoí iar sin do bithin na n-gon tucc Tomaltach fair.
Domhnall Ó Néill ticcerna Tíre h-Eoccain d'athcor as a flaithes tre nert Gall & Cloinne Aodha Buidhe, & a dhul co Feraibh Manach ar comairci Fhlaithbertaigh Mhég Uidhir, & Fir Manach do creachadh a muinntire.
O Neill, .i. Domhnall do gabhail a thigernais fein doridhisi.
Brian mac Domhnaill Ui Neill tánaisi Chenel Eoghain do marbhadh la Cloinn Aodha Buidhe & la Hannraoi Mac Dauill ag Ráith Lúraigh.
Annal M1320.
Aois Criost, mile, trí chéd, a fiche.
Mainestir Bendtraighe i n-duthaigh Uí Suilleabháin i n-epscopóittecht Ruis, do tógbháil la h-Ua Suilleábhan do Braithribh .S. Franseis, & as isan mainestir-sin baoi togha adhnaicthe Ui Shuilleabháin & moráin d'uaislibh oile.
Coinne, & comdháil eidir Cathal Ó Choncobhair & Maol Ruanaidh Mac Diarmata, go n-dernsat síth chonnail cairdemhail re 'roile, & Mac Diarmata do thoidhecht
Aodh mac Taidg Uí Concobhair deghadbar righ Connacht ar deilb ar uaisle, & ar einech do marbhadh do Mhac Mairtín, & é fein do marbhadh i n-a dioghail.
Mathghamhain mac Domhnaill Chonnachtaigh Uí Briain tanaisi Mumhan do marbhadh do Cloinn Cuiléin.
Mor inghean Uí Baoighill ben Uí Ferghail d'écc.
Mac Mairtín do mharbhadh i n-a thigh fein la h-Aedh mac Taidhg Uí Choncobhair, Clann Mairtín, & Clann Aedha Buidhe do leanmhain Aodha go Clochar, & a mharbhadh ann.
Annal M1321.
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche a h-aon.
Grainne inghen Meic Maghnasa ben Mhaol Ruanaidh Meic Diarmata d'écc.
Ruaidhri na b-Fedh mac Donnchaidh mic Eoghain Uí Choncobhair do marbhadh do Chathal mac Aodha mic Eoghain tre thangnocht.
Carracc Locha Cé do briseadh la Cathal mac Domhnaill Uí Choncobhair.
Maghnus Ó h-Anluain tigerna Oirthir do dhalladh dá brathair féin Niall mac Con Uladh Uí Anluain Cedaoín an Bhraith.
Niall Ó h-Anluain tigerna Airthir do mharbhadh do Ghallaibh Dúin Dealgan i meabhail.
Maidm adbal do thabhairt do Aintriu Mac Feorais & do Ghallaibh na Midhe ar mhacaibh riogh Ua b-Failghe.
Uilliam Mac Gille Findén, & Matha do mharbhadh la Henri Mac Giolla Findéin i n-a oirecht féin.
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche, a dó.
Matha Ua h-Eothaigh, espucc Conmaicne (no Ard Achaidh), & Aindrias Macc Maoilin ardmhaighistir dlighidh nuifhiadhnaisi & Shenreachta i léx, & i c-canóin d'écc.
Lucás Ua Muiredhaigh airchideochain Cluana do écc.
Murchadh mac Giolla na Naomh Uí Fherghail ticcherna na h-Anghaile do marbhadh do mhac a dherbhrathar Seoinin Ó Fergail i c-Cluain Lis Beicc tré mebhail. Muircertach mac Amlaoibh Uí Fherghail do marbhadh an lá cédna dia braithribh feissin (Lochluinn, & Roiberd) tre mebhail. Lochlainn mac Amhlaoibh Uí Fhergail do marbhadh la Seoinin iar sin.
Donnchadh mac Donnchaidh Meic Diarmata d'écc.
Hannraoi Mac Gille Fhinnéin taoiseach Muintire Feodacháin do mharbhadh la cloinn Amhlaoibh Még Uídhir.
Gillibert Ó Ceallaigh ticcerna Ó Maine d' écc.
Maol Ruanaidh Mac Diarmatta do ghabhail lé Concobhar mac Taidhg Uí Concobhair, & do lucht tighe Cathail Uí Concobhair i c-Cluain Cummuiscc, & an baile d'arccain doibh.
Riocard Mac Feorais ticcerna Átha na Rhiogh d' écc.
Maidm mor do thabhairt do Bhrian Ó Bhriain for Ghallaibh.
Giolla na Naomh mac Sefraidh mic Giolla na Naomh Uí Fherghail do ghabhail tighearnais na h-Anghaile.
Uilliam Liath Búrc mac Uilliam Moir d' écc.
Maol Ruanaidh mac Giolla Criost mic Concobhair mic Corbmaic mic Tomaltaigh na Cairrge ticcerna Moighe Luircc d' écc.
Muiris mhac an Chomarba do ég.
Osgar mac Lochlainn Mhég Uidhir do mharbhadh la Cathal Ó Ruairc.
Petrus Ó Breslén ollamh breithemhan Fer Manach do écc.
Finghin Ó Caiside ollamh Fer Manach i leighius do écc.
Fearghal Ruadh Mac Samhradhain & Giolla Iosa Mac Samhradháin do mharbhadh la cloinn Amlaoibh Mhég Uidhir.
Annal M1323.
Aois Criost, míle, trí chétt, fiche, a trí.
Giolla Airnín Ó Cathusaigh airchindeach Cluana Da Rath do écc.
Cairpre an Sccreccain (.i. Ri Midhe) mac Corbmaic Uí Maoilechlainn ri Midhe do marbhadh la Domhnall Ua Maoil Muaidh tria thangnacht.
Maol Mordha Mag Eochaccáin d'écc.
Seoinin Ua Fergail do marbhadh do cloinn t-Seaain Ui Fherghail.
O h-Eaghra (.i. Ferghal) do mharbhadh d'Ua Chonnmacháin dá oirecht féin.
Ruaidhri Mhag Mathghamna mac tighearna Oirgiall, & Maol Seaclainn O Segannáin, & Mac Maeile Dúin do mharbhadh la Cathal Ó Ruairc i m-Beol Atha Conaill.
Niall mac Néill Chaim do mharbhadh la Lochlainn Ó Raghallaigh & la Mael Seachlainn.
Sloigheadh mór tainic Mac Fheorais & Goill do forbhaisi ar Dhomhnall mac Seaain Uí Ferghail go Coill na n-Amus dia ro marbhadh an Cepach & an Calbach, & Goill iomdha imaille friú.
Maol Medha inghen Mhég Tighearnain bean Briain Mhég Samhradháin d'écc.
Giolla Patraicc Ó Duibhgennain ollamh Conmaicni i senchus, & Lucas a mac do marbhadh la Concobhar mac Gairbith Még Uidhir.
Lochlainn mac Eoghain Uí Dalaigh do mharbhadh la cloinn Aedha Buidhe Uí Néill.
Gofraidh mac Giolla Íosa Uí Dhálaigh do mharbhadh la Brian mac Ruaidhri Uí Concobhair.
Annal M1324.
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche a cethair.
Cathal (.i. Rí Connacht) mac Domhnaill mic Taidcc mic Briain mic Aindriasa mic Briain Luighnigh mic Toirrdhealbhaigh Móir, aon-duine ba beodha, ba mó maithes, & mór aithes dá m-baoí i n-aon aimsir ris do marbhadh la Toirrdhealbhach Ó c-Concobhair i t-Tír Briúin na Sionna, & Mac Uí Domhnaill, .i. Maoileachlainn mac Toirrdhealbhaigh Chnuic an Madhma, mic Domhnaill Oícc, tánaisi Tíre Conaill iar n-a ionnarbadh d'Ua Domhnaill, .i. Aodh mac Domhnaill Óicc & Giolla Criost Ócc Mac Donnchaidh, & sochaidhe oile do marbhadh annsin bheós im Chathal Ó c-Concobair, & Toirrdhealbach do gabhail chennais Connacht as a h-aithle.
Raghnall Ócc Mág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais do mharbhadh.
Uilliam Búrc mac Uilliam Mhoir do écc.
Tadhg Ua Ruairc & Tigearnán Mag Ruairc do ghabhail la cloinn Matha Uí Raghallaigh, & iad-somh dia t-tairbert do Mhag Mhathghamhna, & a marbhadh lais a n-dioghail a mheic Ruaidhri ro marbhadh riasan tan-sin.
Donnchadh Mac Giolla Phatraicc tighearna Osraighe do écc.
Brian Ó Raghallaigh & Giolla Criost do mharbhadh lá muintir Ruairc.
Annal M1325.
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche a cúig.
Domhnall mac Briain Uí Néill tigearna Chenél n-Eoghain do écc occ Loch Laoghoire.
Cu Uladh mac Domhnaill mic Briain Uí Neill deghadhbar ticcerna Tire h-Eoghain do mharbhadh la cloinn Néill mic Briain, clann derbrathar a athor.
Giolla Criost Clerech Mac Diarmatta & Brian Ó Gadhra d' écc.
Diarmait Ó Maoil Brenainn ardthaoiseach Cloinne Concobhair do écc.
Maol Seachlainn Ó Flannagáin taoiseach Tuaithe Rátha do marbadh la macaibh Diarmada Uí Fhlannagáin.
Diarmait Ua Maoíl Bhrenainn (an taoisech dioghain), Manannán taoiseach Connacht i n-a aimsir do écc.
Tomás Ó Coinderi deganach na Breifne d' eg.
Maidhm do thabhairt la cloinn Toirrdhealbhaigh Uí Briain ar chloinn Briain Ruaidh & Brian mac Mathghamhna do mharbhadh co n-druing oile imaille fris.
Raghnall Ó h-Uiginn & Niocol mac comharba Maodhóg do écc.
Raghnailt ingen Andaidh Uí Raghallaigh ben Donnchadha Meg Bradaigh do écc.
Donnchadh Mac Cionaith do mharbhadh i n-eacclais Mhég Mathghamhna.
Annal M1326.
Aois Criost, míle, trí chéd, fiche, a Sé.
Luirint Ó Lactnain espucc Oile Finn d'écc, & Seón Ó Fíonnachta do thogha dochum na h-espuccóide cedna iar sin.
Risderd A Burc, .i. an t-Iarla Ruadh ticcerna Uladh & Connacht d'urmor, aon rogha Gall Ereann uile do écc a n-deiredh Samhraidh.
Iomhar Mág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eólais do marbhadh la a braithribh.
Niocol Ó h-Edhin d'ecc.
Toirrdhealbhach Mac an Chaoich do éc.
Toirrdhealbhach Mhag Mathghamhna do écc.
An tres Eduard do rioghadh os Saxaibh .25. Ianuarii.
Creach Maighe h-Ionais do denamh la h-Ua Ruairc, Ualgarg, airm in ro marbadh Gofraidh Mhág Gafraidh la Cathal Ua Ruairc.
Maidhm do thabhairt la Domhnall Cairbreach Mág Carthaigh ar Mac Tomais & ar Ghallaibh Mumhan du in ro marbait Ridereadha iomdha.
Amhlaoibh Mhag Uidhir do écc.
Annal M1327.
Aois Criost, míle, trí chéd, fiche, a Seacht.
Flaithbertach Mag Uidhir ticcherna Fer Manach, & Gormlaith inghean Meic Diarmata ben Mhaghnasa mic Domhnaill Uí Concobhair tánaisi Connacht re hedh, ben Choncobhair Uí Cheallaigh ticcherna Ó Maine as a h-aithle, & ben Fherghail Uí Eaghra tigerna Luigne iar sin, d'écc iar m-buaidh n-aithrighe enigh, & oirdercais.
Maoilechloinn Riabhach mac Domhnaill mic Taidg Uí Choncobair d'ecc do galar brec.
Ferghal mac Ualghairc Uí Ruairc, Cuilén Ua Diomasaigh & Sadb inghen Meic Aodhaccáin d' écc.
Cogadh mór eitir Righ Saxan & a ben, .i. inghen Righ Franc, & Rí Saxan do aithrioghadh lasan mnaoí chetna, & a mac do ghabhail righe isin m-bliadhain
Rí Alban do tocht i n-Erinn.
Cogadh eitir mhuintir Ruairc & muintir Raghallaigh, & Cloch Locha h-Uachtair do loscadh la Cathal Ua Ruairc.
Caislén Locha h-Uachtair do ghabhail la h-Ua Ruairc, tregais ar fhichit bó.
Giolla Criost Dall Mhag Raghnaill do mharbhadh la Mac Uí Mhaoil Mhiadhaigh i n-a leabaidh féin.
Teidhm galair bric ar fhud Ereann dia ro éccsat ile.
Annal M1328.
Aois Criost, míle, trí chéd, fiche, a h-ocht.
epscop na Bréifne Ó Cridagan do éc.
Tomas Ó Mellaigh espucc Eanaigh Dúin d'écc isin Roimh.
Muiris Ó Gibelláin ardmaighistir Ereann i n-dligheadh nua & i seindliccheadh, i c-canóin & i léx, fellsomh fíreolach, saoí fhirdána, cananach coradh i t-Tuaim Dá Gualann, i n-Oil Finn, i n-Achadh Conaire, i c-Cill Alaidh, i n-Eanach Dúin, & i c-Cluain Ferta, oifficél & breithemh coitchionn na h-airdeaspuccoide, d'écc.
Giolla na n-Aingel Ó Taichligh airddeochain Innsi d' écc.
Maoil Sechloinn Ó Raighilligh ticcerna Muintire Maoil Mordha do lot do Ghallaibh na Midhe, a ghabhail doibh iar sin go b-fuairsiot braighde as, a écc dia gonaibh i n-a tigh fein as a h-aithle.
Giolla Adamhnain Ó Firghil comarba Adamhnain d'écc.
Toirneach & teinteach adhbal isin samhradh go ro milleadh mes, & tortha Ereann go díomhór, & gur fhásattar arbanna fionna fása.
Teidhm galair go coitcenn sechnóin Ereann (da n-goirthi Slaottán), & a beith tri laithe, no a cethair ar gach aon da n-gabhadh gur bo tanaisi báis doibh é.
Uilliam Burc, .i. an t-Iarla Donn mac Sir Seon (.i. Iarla) mac an Iarla Ruaidh do thocht i n-Erinn.
Donnchadh Ruadh Ó Gadhra & cúiccer da chineadh imaille ris do marbadh.
Concobhar Mac Branáin adbar taoisigh Corcachlainn do marbhadh la muintir na h-Anghaile.
Sluaicceadh la Uater A Búrc i c-Connachtaibh gur h-aircceadh lais morán d'aos grádha Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair righ Connacht.
Sir Seon Mac Feorais iarla Lugmaigh, aon bharún ba beodha, bhrioghmaire, & ba ferr oinech do Ghallaibh Ereann, do marbhadh i f-fell da muintir fein .i. do Gallaibh Oirgiall, & sochaidhe imaille ris do Ghallaibh & do Gaoidhelaibh. Ba dibh-sidhe
Brian mac Tomaltaigh Meic Donnchaidh do marbhadh do Bhrian mac Taidhg Meic Donnchaidh.
Morsluaigheadh la h-iarla Uladh, & la Toirrdhealbhach Ua c-Conchobhair (Ri Connacht), & la Muircertach Ua m-Briain Ri Mumhan, i n-aghaid Briain Báin Uí Briain. Maidhm do thabhairt la Brian m-Ban Ó m-Briain forra-somh annsin. Concobar Ua Briain deghadbar rígh Ereann ar cruth, ar céill, ar einech, & oirdearcus, do mharbhadh don dul-sin amaille re ceithre fichit do deghdaoinibh & do daosccarsluagh do thuitim i n-a fhochair.
Tadcc mac Toirrdhelbhaigh Uí Concobhair do mharbhadh la Diarmait Ua n-Gadhra.
Comdhal choinne im Áth Chinn Locha Techet, etir Uáter Mac Uilliam Burc. Gillbert Mac Goisdealbhaigh don dara leith, & Maol Ruanaidh Mac Diarmata, & Tomaltach a mhac, & Tomaltach Mac Donnchaidh go maithibh Cloinne Maoil Ruanaidh. Maidhm do bhriseadh re Mac n-Diarmata for Uáter & for Gillbert co n-a muintir.
Donnchadh Gallda mac Domhnaill Uí Choncobhair do marbhadh la h-Aodh mac Taidg mic Maoilechlainn mic Maghnasa.
Matha Riabhach Mac Gafraidh do mharbhadh do Mhuintir Gearadáin.
Iomhar Mhág Raghnaill toíseach Muintire h-Eolais do marbhadh la cloind Giolla Criost Mheg Raghnaill.
Duibhesa inghen Uí Fherghail ben Meic Murchadha an t-Slebhe do écc.
An Caoch Mac Cerbhaill diarbh ainm Maol Ruanaidh, aon-rogha thiompanach Ereann i n-a aimsir do marbhadh.
Edaoin inghen Még Mathgamna ben Még Uidhir do écc.
Duibheasa inghen Uí Elighe ben Domhnaill mic Taidhg Uí Choncobhair do écc.
Sluaigheadh oile la Muircertach Ó m-Briain, & la Cloinn Cuiléin d'ionnsaighidh Bhriain Uí Bhriáin doridhisi dia ro sraoineadh for Muircertach, & día ro marbhadh Concobhar Ó Briain, & Domhnall na n-Domhnall, & Mac Con Mac Con Mara go sochaidhibh oile.
Maidhm mór do tabairt lá Mág Eochagáin ar Ghallaibh dú in ro marbhadh cúig céd décc ar fichit céd Gall im Dhalatúnachaibh, & im mhac an Ridere Uallaigh.
Amhlaoibh Mag Findbairr do marbhadh la Cathal Ua Ruairc.
Annal M1329.
Aois Criost, mile, trí chéd, fiche, a Naoí.
Augustin abb Lesa Gabhail for Loch Eirne d' écc.
Cathal mac Domhnaill Uí Ruairc deghadhbar ticcerna na Breifne do marbhadh la cloinn t-Seoin Uí Fhergail, & do Ghallaibh Midhe tre feill, & daoine oile imaille ris i tigh Riocaird Diúid i Mainistir Fhobhair.
Muircertach mac Domhnaill Uí Concobhair ticcerna Cairpre, & deghadhbhar righ Connacht d' écc.
Cathal mac Aodha mic Eoghain Uí Choncobhair do dhíochur ar eiccin as na Fedhaibh & a Tir Maine tre forcongra Uater A Búrc ar Shíol c-Ceallaigh, & ar Uibh Maine ar chena.
Coccadh mór etir Toirrdhealbhach Ó c-Concobhair & Clann Maol Ruanaidh gur milleadh morán eattorra dibhlionaibh.
Creach do denamh la Tomaltach Mac Diarmata ar Diarmait Ó b-Flannaccáin taoiseach Cloinne Cathail.
Aine inghean Ferghail Uí Raighilligh ben Tomaltaigh Meic Diarmata d'écc.
Tadhg mac Toirrdhealbhaigh mic Mathgamhna Uí Choncobhair do mharbhadh la h-Ua n-Gádhra & la lucht Airtigh.
Sith do denomh do Mhac Uilliam Búrc & d'iarla Uladh re Mac Tomáis.
Dabac Dond Mac Uilliam Ridire uasal morconaigh do écc.
Donnchadh Mac Giolla Patraicc do marbadh la h-iarla Uladh.
Maoil Íosa Donn Mac Aodhagain ardollamh Connacht do écc.
Guirt gan buain go h-iar f-Féil Michil ar fhud Ereann lasan f-fleachadh.
Annal M1330.
Aois Criost, míle trí chéd tríochatt.
Maoíl Íosa Ó Coinel comarba Droma Cliabh do écc.
Benidicht O Flannaccáin Prióir Cille Moire na Sionna d'écc.
Maghnas mac Aodha Breifnigh Uí Concobhair do marbhadh la Cathal mac Aodha mic Eoghain Ui Concobhair i b-Feronn na Darach, & Siomann Mac in Fhailgigh do mharbhadh i n-a fharraidh.
Giolla Ísu Ruadh Ó Raighilligh ticcerna Muintire Maoil Mordha & na Breifne uile re h-aimsir n-imchéin d'écc i n-a Shendattaidh iar m-breith buadha ó dhomhan & ó dhemhan & a adhnacal i mainistir in Cabhain i n-aibíd na m-Bráthar Mionúr, & ba h-e-sidhe céd fundúir na mainistre remhraite.
Maoilechlainn Mac Carmaic brughaidh cédach conaich do écc.
Sluaigheadh la h-Ualgharcc Ua Ruairc go Fiodh an Atha. Goill an bhaile d'érghe dó iar sin. Maidhm do thabhairt for muintir Uí Ruairc, & Art Ó Ruairc adbar airdticcerna Breifne do marbhadh do Ghallaibh, & sochaidhe imaille ris im Ruaidhri Mac Samhradhain.
Amas longpuirt do thabhairt do Toirrdealbhach Ó c-Concobhair Rí Connacht
Maidhm mór do thabhairt do Choncobhar mac Taidg mic Briain mic Aindriasa mic Briain Luighnigh for Dhartraighibh, & Sochaidhe díobh do marbhadh lais.
Toirrdhealbhach Ua Concobair do dul uathadh deghdhaoine do lathair Uilliam Burc, .i. an t-Iarla Donn d'iarraidh a chonganta i n-aghaidh Mheic Uilliam.
Brian mac Giolla Criost Meg Raghnaill do mharbhadh la Tadhg Mag Raghnaill.
Aedh & Diarmait dá mhac Murchaidh Uí Ferghail do mharbhadh la h-Aedh Ó f-Ferghail.
Pétrus mac comarba Maedhóige do mharbhadh la Gallaibh Cenannsa.
Annal M1331.
Aois Criost, mile, trí chéd, triochat, a h-aon.
Comharba Caillín, .i. Giolla na Naomh Mac Cele do écc i mainistir Maothla.
Maol Ruanaidh Mac Diarmata ticcerna Maighe Luircc d' faccbail a tighernais, & aibíd mhanaigh do gabhail dó i Mainistir na Búille, & Tomaltach Mac Diarmata (a mac) do ghabháil ticchernais Maighe Luircc an .7. la Mai.
Ferghal mac Maoileachlainn Carraigh Meic Diarmata do mharbadh la Tadhg mac Cathail mic Domhnaill Uí Concobhair.
Sloiccheadh la Uater Mac Uilliam Burc i Maigh Luircc. An tír uile d'ionnradh dó acht cealla namá, uair tucc comairce & cadhas doibh-sidhe. Tomaltach Mac Diarmata co n-a mhuintir dia n-ionnsaighidh. Goill do thabairt amais fair as a h-aithle gur marbhsat foirenn dia mhuintir. Ossadh do dhenamh doibh re 'roile & Uáter d'fagbail na tire.
Maoil Ir Mhág Eochagáin d'écc.
Murchadh Mag Mathghamhna do mharbhadh la Seaan Mag Mathghamhna, & la Gallaibh Machaire Airghiall.
Tómás mac Con Chairrge Uí Fhloinn do écc.
Aois Criost, mile, trí céd, triocha a dó.
Uater mac Sir Uilliam Búrc do gabhail lasan Iarla n-Donn, & a breith lais iaramh co caislén nua Innsi h-Eoghain, a écc do ghorta as a h-aithle h-i b-priosún an chaisléin remhraite.
Maidhm Bheirne an Mhíl for Thomaltach Mac n-Diarmata, & for Mhac Uilliam re mac an Iarla, & re Tomaltach Mac Donnchaidh, & sochaidhe dá mhuintir do marbhadh.
Uilliam Gallda mac Muircertaigh Moir Még Eochagain, ticcerna Ceneoil Fhiachach do écc.
Annal M1333.
Aois Criost, mile, trí céd, triocha, a trí.
Florent Mac an Oglaich airchideochain Chille h-Oiridh do écc.
Uilliam Búrc iarla Uladh do mharbhadh la Gallaibh Uladh. Na Goill do-roighne an gniomh-sin do bhasucchadh go h-eccsamhail la muintir righ Saxan. Drong do crochadh, drong do mharbhadh, & drong do tharraing o chéle dibh i n-a dioghail.
Tomaltach Mac Donnchaidh Meic Diarmata tigerna Tire h-Oilella, fer ba ferr firinne, cadhus, & comairce da m-baí i n-en-aimsir ris d'ecc.
Feidhlimidh Ua Domhnaill an tanaisi tigerna fa h-uaisle, fa h-aireghdha & as mó ris a raibhe súil d'Eirionnchaibh d'écc.
Gillibert Mac Goisdelbhaigh do mharbhadh ar lar a tighe fein le Cathal Mac Diarmata Gall tre mebhail.
Aodh Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaith d' écc.
Mac na h-Oidhce Ócc Mág Flannchadha do marbhadh la Connachtaibh .i. la Toirrdhealbhach Ua c-Concobhair Ri Connacht & lá Tighernán Mag Ruairc, & tighernus na Breifne do tabhairt d'Ua Raghallaigh.
Donnchadh mac Aodha Uí Cheallaigh do ghabhail do Thoirrdhealbhach Ó c-Concobhair Rí Connacht.
Sith d'foccra do Chloinn Uilliam Burc o righ Saxan.
Concobhar Mac Branáin taoíseach Corcachlann d' écc.
Aodh mac Domhnaill Oicc Í Domhnaill tigerna Chenel c-Conaill, Chenel Moáin, Innsi h-Eoghain, Fher Manach, Iochtair Chonnacht, & na Breifne, & adhbar righ Uladh uile beos, aon roba mó grain & adhuath a eccratt roimhe baoí do Ghaoidhelaibh a aimsire, aon as mó ler thuit do Ghallaibh & do Gaoidelaibh battar i n-a aghaidh, aon rob ferr smacht, reacht & riaghail bai i n-a comhfochraibh, feichemh coitcenn iarthair Eorpa ar eineach & derlaccadh d'écc iar m-breith buadha o dhomhan & demhan i n-aibítt manaigh i n-Inis Saimher, & a adhnacal co n-onoir, & co n-airmidin móir i mainistir Easa Ruaidh. Concobar Ua Domhnaill (a mhac) do ghabhail a ionaid. Ro fhás iaramh iomchosnamh etir Choncobhar & Art (a dherbhrathair) imon f-flaitheass go ro marbhadh Art a t-traitte la Concobhar.
Annal M1334.
Aois Criost, mile trí chéd, triochatt, a cethair.
Mórshloigheadh la Connachtaibh uile etir Ghallaibh & Gaoidhealaibh isin Mumhain do shaighidh Mheic Con Mara go ro gabhsat a braighde & gur cuirset a nert air. Teampall do losccadh do druing don t-sluaigh-soin i n-a m-battar ochtmoghat ar chéd do dhaoínibh, & dias saccart imaille riú, & gan aon diobh do thernadh as gan oghlosgadh.
Dechneabhar do mhuintir Donnchaidh mic Maoileachloinn Carraigh Meic Diarmata do bathadh ar Loch Techet.
Tadcc mac Cathail mic Domhnaill Uí Concobair d' écc.
Donnchadh Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaith, & Seonacc mac Muircertoigh Móir Meg Eochaccáin tigerna Chenel Fiachach d'écc.
Uilliam Mhág Eochagán do écc.
Concobar Mac Branáin do écc.
Eóin Mac Giolla Ultain do mharbhadh la Domhnall Mac Aedha.
Annal M1335.
Aois Criost, mile trí chéd, triochatt, a cúicc.
Fionnghuala inghen Uí Bhriain ben Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair d'ecc.
Seaan mac Airt Uí Eaghra do ghabhail le mac an Iarla, & forgla a muintire do arccain.
Creach le cloinn Domhnaill Uí Choncobhair ar cloinn Muiris Shuccaigh Meic Gearailt dan marbhadh mac Meic Muiris. Creach oile la Cloinn Mhuiris i n-a dioghail sin for cloinn Domhnaill.
Iarthar Chonnacht uile do milleadh la h-Emonn A Búrc. Uilc dhirímhe eidir losccadh & marbadh do denamh dó beós ar mhac in iarla, & ar cloinn Riocaird A Búrc, & Síth do denamh doibh re 'roile iar t-tain.
Giolla na n-Aingeal Ó Caiside ollamh leighis Fear Manach do écc.
Annal M1336.
Aois Criost, mil e, trí chéd, triochatt, a sé.
Trinoit Ó Naan ardmhaigistir i n-ealadhnaibh iomda, i léx & i c-canóin d'écc.
Tomaltach Gerr (na c-Crech t-Timcil) Mac Diarmata, tighearna Muige Luircc. Aon bá mó cosccur ar easccairdibh, ba ferr cádhus, & comairce, engnamh, & eineach da m-baoí don chineadh dia raibhe d'écc oidhche Dhomhnaigh na Trionóide i n-a tigh fein i c-Caladh na Cairrce, & a adhnacul i Mainistir na Buille go h-onorach. Concobhar a mhac do ghabail tighernais tar a éis.
Teaboid A Burc Mac Uilliam & Maoil Ir Mac Siurtan d' Exetra d'écc.
Maidhm do thabairt d'Eoghan Ó Madadháin for Cloinn Riocaird A Búrc, & sochaidhe da muintir do marbhadh uatha .i. seiser & tri fichit.
Creach mor la cloinn Diarmata Gall, & la mac Feidhlimidh Uí Concobhair for Cloinn Ghoisdelbhaigh, & Maidiuc Mac Uailldrín do marbhadh i n-a tóraigheacht.
Creach la h-Émann Mac Uilliam Burc ar Cloinn Chathail dar h-aircceadh Concobhar Ua Flanngain & daoine iomdha oile. Maoileachlainn Ua Flannagain do mharbhadh i toraigheacht na c-creach don dul-sin, & brathair do Mac an Mileadh do ghabhail don toraigh iaromh, & braighe do denam de.
Concobhar Mac Diarmata tighearna Maighe Luircc, Aodh mac Feidlimidh mic Aedha Uí Concobhair go lucht tighi Uí Concobhair imaille ris, & Clann n-Donnchaidh, & Corbmac mac Ruaidhri go n-glaslaithibh criche Coirpre do dul ar
Diarmaitt Ó Flannagain tighearna Cloinne Cathail d' écc.
Toirrdhealbach Ua Conchobhair Rí Connacht do thionól imirceadh na t-Thuath, Cloinne Cathail, Cloinne Conchobhair, & Moigh Luirg co h-Airteach. Caislén Mor Meic Goisdealbhaigh do gabail d'Ua Concobhair don toiscc-sin, & a briseadh, & ceithern congmhala an bhaile do tocht amach ar comairce Meic Diarmata.
Domhnall mac Seaain mic Domhnaill Uí Concobhair d' écc.
Niall mac Concobhair Mic Taidhg do mharbhadh.
Mainestir .S. Franseis h-i c-Carraic na Siúire i n-epspocoittecht Leasa Móir do thógbhail la h-iarla Urmhumhan Semas Buitilér.
Mathghamhain Ó Raighilligh do mharbhadh la Gallaibh.
O Mithidhéin comarba Mo Laisi do écc.
Annal M1337.
Aois Criost, mile, trí chéd, triochatt, a Seachtt.
Lughaidh Ó Dálaigh epscop Cluana Mic Nois d'écc iar n-deighbeathaidh.
Tómás mac Cormaic Uí Dhomhnaill epscop Ratha Both saoi i n-eccna, & i c-crabhadh d'écc.
An Maigistir Ó Rothlain d'écc.
Sith do dhénamh d'Uilliam mac iarla "[gt ]Uladh, & do Brian Ó Briain (.i. Brian Bán) re aroile, & na fearoinn do fholmaigh re ó mac an Iarla do leigen dó ara a c-cíos fein do tabairt asda.
foslongport do dénomh do rígh Connacht ag Áth Liag i n-aghaidh Emainn A Búrc.
Seaan Ua Follamhain tigherna Cloinne h-Uadach d' écc.
Tadhcc Mac Flannchadha tigearna Dartraige do marbhadh la Corbmac mac Ruaidhri mic Domhnaill Uí Concobhair re socraide oile, & i n-dioghail Seaain mic Domhnaill. Creacha móra do dhenomh ar Dartraigi dho as a h-aithle & mac Muiris Mecc Flannchaidh do marbhadh i n-a t-toraigheacht.
Tadhg, & Maoileachloinn, da mhac Iomair Meg Rághnaill do gabail la Cathal Mhág Raghnaill. Cathal do marbhadh iar sin i t-toraigheacht cloinne h-Iomhair da combraithribh iar t-tionol lán sochraide, dóibh im Uilliam Mag Mathghamhna, & im da mac oile Iomhair Még Ragnaill, Concobhar & Tomaltach. Magnus Ó Fearghail do mharbhadh dóibh an lá cedna. Taoiseach do dhénomh do Tadhg mac Iomhair Meg Raghnaill iar sin.
Domhnall Ruadh Ó Maille & Corbmac a mac do marbhadh la Cloinn Mebric, & do Ghallaibh oile immaille friu oidhche Fhele Stephain.
Matha Ua h-Uigind saoi re dan, & re daonnacht d' écc.
Enrí Mac Mairtin do mharbhadh.
Donnchadh mac Muircertaigh Moir Mhég Eochagáin tigherna Chenél Fhiachach do mharbhadh la h-Uibh Failghe.
Síth do dénumh d'Aodh Reamhar Ó Néill re h-Oirghiallaibh, & re Feraibh Manach.
Donnchadh Mór Ó Dubda tanaisi Ua b-Fiachrach do écc.
Annal M1338.
Aois Criost, mile, trí chéd, triochatt a h-ochtt.
Ruaidhri an Einigh Mag Uidhir tigerna Fer Manach aoin-fher as mó do thoirbhir d'airgett & d'édach d'eachaibh, & d'innilibh uaidh d'éigsibh, & d'ollamhnaibh Erionn i n-a aimsir fein do Shiol Uidhir d'écc.
Donnchadh mac Ruaidhri Uí Concobhair do mharbhadh.
Mac iarla Uladh, .i. Emand do ghabhail d'Emann A Búrc, cloch do cor fo a braghaitt, & a badhadh i Loch Mescca lais. Milleadh Gall Connacht, & a chineadh féin do thecht triasan n-gniomh-sin. Toirdealbhach Ó Concobhair Ri Connacht d'ionnarbhadh Émainn Mec Uilliam Burc iar sin a Connachtaibh amach iar milleadh na t-tuath & na c-ceall go h-adhbal eatorra i n-Iarthar Connacht, & nert na tíre co coitchenn do ghabhail d'Ua Chonchobhair as a h-aithle.
Coblach mor do longaibh & barcaibh do thionol la h-Emann A Burc iar sin & a beith for oilénaib mara athadh imchian da éis.
Luigni & an Corann d'folmhughadh & d'fasughadh imma n-Gallaibh, & a t-tighearnus do ghabail da n-Ghaoidhelaibh duthcassa bhudhdhéin ar n-díochur a n-Gall esdibh.
Tadhg mac Ruaidhri mic Cathail Uí Chonchobhair (ris a ráiti Bratach Righin) do ghabhail do Thómás Mac Samradhain, & moran da muintir do mharbhadh. Mac Shamradhain (.i. Tómas) do dul go tegh Uí Concobair iar sin, & ag teacht tara ais dó, Clann Muircertaigh & Muintir Eolais do chomchruinniughadh ara chionn, & a ghabhail iar marbhadh morain dia mhuintir.
Aedh an Chletigh mac Ruaidhri Uí Chonchobhair do lot ar deireadh a sluaigh fesin, & a écc da bithin.
Derbhail inghen Cathail Meic Murchadha ben Donnchaid meic Aedha Óig d'écc.
Annal M1339.
Aois Criost, mile, trí ched, triochatt, a naé.
Ruaidhri Ua Ceallaigh tigherna Ó Maine do mharbhadh la Cathal mac Aodha mic Eoghain Uí Conchobair ag dol, o thig Uí Conchobair dochum a thighe fein.
Tomás Mag Shamhradhain do legean amach do Cloind Muircertaigh.
Sloigheadh mór la h-Aedh Remor Ó Néill go Tír Conaill. Mac Seaain Uí Néill do mharbhadh & Goffraidh Ua Domhnaill don t-sluaigheadh-sin la muintir Uí Dochartaigh.
Emann Mac Uilliam Burc go n-a loinges d'ionnarbadh d' oilénaibh na fairrge for a m-boí do shoighidh Uladh la Toirrdealbach Ua c-Concobhair ri Connacht.
Inghen Toirrdhealbhaigh Uí Briain ben meic iarla Uladh do tabairt do Toirrdealbach Ua c-Concobhair, & Derbhail inghean Aodha Uí Domhnaill do leiccen dó.
Coccadh mór ar fhud na Midhe eittir Gallaibh & Ghaoidhealaibh.
Tempall Cille Ronain do dhenam la Ferghal Muimhneach Ua n-Duibhgennáin.
Annal M1340.
Aois Criost, mile, trí chéd cethrachatt.
Mainestir Oirbhealaigh h-i c-Carraic an Chiúil ag an c-cend thoir do Loch Léin i n-epspoccoittecht Arda Ferta isin Mumhain do thógbhail d'urd .S. Franseis la Mág Cártaigh Mór prionnsa Deasmhumhan, Domhnall mac Taidhg, & do thoghsat iomatt do mhaithibh an tire a n-adhnacal isin mainestir-sin. As dibh-sidhe Ó Suilleabhan Mór & an dá Ua Donnchadha.
Comhthógbail cogaidh eitir Maineachaibh, .i. eittir Tadhg mac Taidhg Uí Cheallaigh da t-tucc Toirrdhealbhach Ua Concobair (Ri Connacht) urlámhus Ua Maine, & Uilliam mac Donnchadha Muimhnig Uí Cheallaigh go ro cuireadh Uilliam a Tír Maine amach & gé do fhagaibh an tír, tug Tadhg Ua Ceallaigh go n-a braithribh & co n-a muintir toraigheacht dó co n-deachsat i n-áit iombuailte chuige. Iompaidhis Uilliam & a muintir friú fo chetóir go ro feradh caithgleó etorra. Acht chena ro marbadh Donnchad mac Aodha Uí Cheallaigh, & ro ghabhadh Tadhg Ó Ceallaigh iar n-a lot co n-deachaidh d'écc de iaromh.
Maoil Seachlainn Ua Gairmleadhaigh taoiseach Cenél Moain d'écc.
Clann Ualgairg Uí Ruairc, Domhnall, Aedh, Giolla Criost & Ruaidhri do dol for creich d'ionnsoighidh Cathail mic Aedha Breifnigh co n-dernsat creach air. Conchobhar mac Donnchadha Riabhaigh meic Maghnusa mic Muircertaigh Mhuimhnigh do marbadh leo an la cedna & sochaidhe immaille friss. Conadh í sin céd-fola mhuintire Ruairc & cloinne Muircertaigh Muimhnigh fria aroile. Cathal mac Aedha Brefnigh do thoraigheacht a chreche iar sin go rug ar cloinn Ualghaircc Uí Ruairc. Ro feradh iorghal amhnus etorra. Domhnall Ua Ruairc (aon-rogha na Breifne d'adhbhar tighearna) do mharbhadh don chur-soin go sochaidhi moir immaille ris. Giolla Criost Ua Ruairc & Mac Con Shnamha do ghabhail iar maidhm for a muintir. Tadhg mac Ruaidhri mic Cathail Ui Concobhair do baoí i l-laimh ag Ua Ruaircc do leigen amach ar comfhuaslaccadh Giolla Criost Uí Ruairc.
Aodh mac Fedhlimidh Uí Choncobhair do ghabhail do righ Connacht, & a cor i c-caislén Rossa Commain da choimhéd. Coccodh mór & combhuaidhreadh d'eirghe eittir Ua c-Concobhair & Mac Diarmada trésan n-gabháil-sin gur ro milleadh morán eatorra da gach taobh. Guasacht & gergabhadh d'faghail d'Ua Concobhair iar sin d'ionnsoighidh tucc Mac Diarmatta chuicce don Corann gor cuireadh go h-aimhdeonach é i m-Baile an Motaigh isteach, & síth do cengal dóibh re aroile as a h-aithle.
Siúrtan Ruadh Mac Goisdealbhaigh do mharbhadh do Cathal Mac Diarmata Gall.
Cathal Mac Diarmata Gall, aon-rogha a chinidh i n-a aoís fein ar ghoil ar ghaiscceadh ar treisi ar talchaire do mharbhadh la Donnchadh Riabhach mac Maoileachloinn Charraigh Mec Diarmada tre cheilg i lios Sealbaigh i Cloinn Conchobair.
Magnas mac Cathail mic Domhnaill Uí Choncobhair do mharbhadh la Cathal mac Aedha Breifnigh Uí Concobair.
Brian Occ Macc Shamradháin do mharbhadh le Teallach n-Dúnchadha.
Eoghan Ua h-Edhin tighearna Ua f-Fiachrach Aidhne do mharbhadh la a braithrib féin.
Eoghan mac Seffraidh Mecc Raghnaill, & Aedh Ua Maoíl Miadhaigh do mharbhadh aroile.
Pilib Ó Duibhgendáin ollamh Conmhaicne d'écc.
Uilliam mac Gillibert Mic Goisdealbaigh do mharbhadh ar ghreiss isin m-Breifne do Tellach Eachdach.
Ruaidhri mac Maghnusa Uí Egra d' écc.
Mathghamhain mac Andaidh Uí Raghallaigh do marbadh la h-Aindreas mac Briain Uí Raighilligh & creacha móra do dhénomh dhó isin m-Bolgán as a h-aithle.
Teampall Chille Rónain do losccadh.
Niall Ua h-Uigind saoi fir dhána do bháthadh.
Conchobhar Ua Domhnaill tighearna Tire Conaill co n-a thionol do dhul i Connachtaibh.
Annal M1341.
Aois Criost, mile, tri chéd, cethrachatt, a h-oén.
Muirchertach Mac an Gobhann abb Clochair d' écc.
Maidhm mór do thabhairt do Mhac Uilliam Burc ar Cloinn Muiris dú inar marbhadh Tomás Mac Muiris, Muiris Mac Seonaic Ruaidh & seachtmoghat fer maraon riú.
Domhnall Mac Dorchaidh taoiseach Cenel Luacháin d' écc.
Donnchadh mac Meic na h-Oidhchi Mhég Fhlannchadha do marbhadh lá h-Aedh mac Tadhg Még Flannchadha.
O Gairmledaigh taoiseach Cenél Moáin d' ég.
Cathal Mac Ceithernaigh do marbhadh do esccor.
Caislén Rossa Commain do ghabhail la Toirrdealbhach Ua c-Concobhair, & Aedh mac Felim boí i m-braighdenus ann do legen amach, & fuasgladh do thabhairt ass.
Seaan Mhág Mhathghamhna do chur a h-Airghiallaibh.
Brian Ua Floinn tigearna Tellaigh Curnain d'écc.
Cu Connacht Ua Cuinn taoisech Muintire Giollgain d'écc.
Diarmait Ruadh mac Corbmaic Óig Meic Diarmata d'ég i n-aibitt manaigh i Mainistir na Buille.
Aois Criost, míle, trí chéd, cethrachatt, a dó.
Coimheirghe coccaidh eidir Toirrdealbhach Ua c-Concobhair & Concobhar Mac Diarmada tighearna Moighe Luirg. Emann A Burc d' eirghe a c-commbaidh Meic Diarmata i n-aghaidh Uí Choncobhair.
Aodh mac Fedlimidh Uí Choncobhair & Donnchadh Ua Birn taoiseach Tíre Briúin na Sionna do chor Toirrdhealbhaigh Uí Choncobhair i t-Teampall Oile Finn iar n-dol dó do ghabhail gill creche do-ronsat muintir Birn ar Hoiberd A Burc, & cuid do Gall-oglachaibh Uí Choncobhair do mharbhadh doibh immaille re na consabal, .i. Mac Ruaidhri.
Coccadh coittchenn d'eirghe h-i c-Connachtaibh iar
sin. Clann Mhuircertaigh do dhol i rann Uí Conchobhair ar
tús i n-aghaidh Meic Diarmata, iompúdh doibh iaromh la
Mac Diarmada & le Mac Uilliam. Feall graineamhail do dénomh do
Cloinn Muiris iar sin i n-a n-oirechtas fein ar Cloinn Uilliam Burc, &
Tomas
Commascc crodha do thabairt do Mac Diarmatta gusna h-uaislibh batar i n-a fharradh d'Ua c-Concobhair i m-Bél Atha Slisen dar lingead an t-áth fair & Diarmaitt mac Briain Uí Fergail, fer a aoisi dob'fherr do Conmaicnibh, mac Hoiberd A Burc, & Concobar mac Donnchadha Duibh Uí Éilighe do mharbhadh don chur-sin.
Seaan Mhag Mathghamhna tigherna Oirghiall do dul ar creich go h-Aedh mac Rooilbh Mhég Mhathghamhna, & a mharbhadh ar deredh na creche, & a Ghall-occlachaibh immaille ris do mharbhadh & do badhadh.
Corbmac mac Ruaidhri mic Domhnaill Uí Choncobhair do ghabhail la Conchobhar mac Taidhg, & le Ruaidhri mac Cathail Uí Concobhair. Concobar mac Taidhg do ghabhail le Brian mac Ruaidhri iar sin, & a tabairt dhó i laimh Concobair Meic Diarmada, & a cor da coimhéd i c-Carraic Locha Cé.
Domhnall Ua Dochartaigh toiseach Arda Miodhair & triocha ched Tíre h-Énda, fear lán d'eineach, & d'engnamh d'écc, & Seaan Ó Dochartaigh do gabail a ionaid.
Siol Muireadhaigh uile do iompudh ar Toirrdealbach mac Aedha mic Eoghain immaille risnamaithibh oile batar ga toirneadh. As iad as oireghdha do eirigh dhó an ionbaidh-sin, Emann Mac Uilliam Burc, Concobhar Mac Diarmada tigherna Maigi Luirg co n-a braithribh, & co n-a oirecht uile, Aodh mac Aedha Breifnigh mic Cathal Ruaidh Uí Concobhair, Tadhg mac Ruaidhrí Uí Choncobhair, Cathal mac Aedha Breifnigh mic Cathail Ruaidh go sochraidi na Breifne & Chonmaicne archena, & Aedh mac Felim mic Aodha mic Eoghain Uí Chonchobhair. Tionól dóibh-siomh uile i nd-agaidh Ui Choncobhair, & a athchor go h-aimhdheonach as a thír & as a thalomh feisin conadh í comhairle tuccsat a charaid dó iar sin dol do shaighidh Meic Diarmada co h-incleithe gan rathughadh do mhorán d'fios a n-diongnadh sith ris. Gidhedh fuarattar Clann Muircertaigh sgéla na
Conchobhar (.i. Concobhar Ruadh) Mag Eochagáin tigerna Cenél Fhiachach do mharbhadh la Gallaibh.
Tomás Ua Cinga, Muiris Mag Eochagain, Siommon mac Concobair mic Siommoin Meic Giolla Arraith taoiseach do thaoiseachaibh Luighne d'écc.
Murchadh mac Tomoltaigh Uí Flannagain an tres fer dob'ferr da chinedh do mharbhadh do Gall-ócclachaibh meic Cathail.
Aodh mhac Aedha Breifnigh mic Cathail Ruaidh Uí Choncobhair do righadh do Connachtaibh & do Mhac Uilliam Burc an céd Luan do geimreadh iar n-aithrigheadh
Tadhg mac Tomoltaigh mic Muirghiusa Meic Donnchaidh d'ionnarbadh as a dhuthaigh fein lá Concobhar Mac Diarmata & la a braithribh, & é do beith i f-farradh Toirrdealbhaigh Uí Concobhair, & Ferghal mac Tomaltaigh do ghabhail Thire h-Oilella dia és.
An Giolla Dubh Mhag Uidhir do bathadh for Loch Éirne.
Matha Mac Magnusa brughaidh coitcind conaigh na ro diúlt fri dreich n-duine do truagh nó do trén d' ég.
Conchobhar mac Aodha mic Domhnaill Oíg Uí Dhomhnaill tigherna Chenel c-Conuill, Íochtair Chonnacht, Fher Manach Cenel Moáin & Insi h-Eóghain, Soidheach diongmhala d'airdrighe Erenn ar chruth, ar chéill, ar oineach, ar oirrdhercus, ar ghaois, ar ghliocus, ar menmnaighe, ar móirchetfaidh, ar crodhacht, ar calmatas, ar crabaidh, & choindercle, do mharbhadh la a dearbhrathair Niall Ó Domhnaill iar t-tabhairt ammaiss oidhche fair i n-a longport fein i Murbhach, & Niall feisin do ghabháil a ionaidh.
Flann Óg Ó Domhnalláin ollamh Connacht i n-dán do écc.
Domhnall Ó Coinleisg saoí shenchaidh do mharbhadh la h-Uibh Diarmada gar ria c-Caisg.
Tomas Mac Giolla Coisgligh saoi ar eineach & ar engnamh do écc.
Piarus Albanach do mharbhadh la cloinn Maoil Ir Meic Feórais.
Annal M1343.
Aois Criost, mile, trí chéd, ceathrachatt, a trí.
Seaan Mac Eoaigh epscop Conmaicne d'écc.
Iohannes Ó Laithimh epscop Cille h-Alaidh, & Cathal Mac an Liathanaigh abb na Trinoitte d'écc.
Donnchadh Clerech Ó Maoil Brénaind canánach coraidh Oile Finn do mharbhadh d'urchur soighde le muintir Hoiberd mic Dabid Duinn Meic Uilliam.
Slaine ingen Uí Bhriain ben Toirrdhealbhaigh Uí Choncobhair righ Connacht d'écc.
Cathal Ó Madadháin saoí einigh & oirrdearcais a chenél féin do mharbhadh la Cloinn Ricairtt.
Derbháil inghen Aedha Uí Domhnaill do thoidheacht ar cuairt co h-Inis Doighre d'fechain Meic Diarmada, & galar a h-écca do gabháil annsin co b-fuair bás & ro h-adhnaiceadh go h-uasal onórach i Mainistir na Buille, & nocha t-tainicc roimpe dia cineadh aoin-bhen rug barr a maithessa.
Dubhchabhlaigh inghen Meic Diarmada bean Uí Birn d' écc.
Muirchertach Ua Briain tighearna Tuadhmhumhan d'ecc, & Diarmaitt Ua Briain do gabáil an tighearnais, & a athchor as a flaithes la Brian Ua m-Briain, & maithe Tuadhmhumhan do umhlughadh do Brian iar sin.
Tomas Macc Shamhradhain taoiseach Teallaigh Eachdhach d'écc.
Uilleac mac Riocaird mic Ulliam Léith, macaomh Gall Ereann i n-eneach & i n-engnomh d'écc.
Maidhm mór ria c-Cloinn Feórais & ria c-Cloinn Riocaird for Uíbh Maine dú in ro marbhadh aoín-fher décc d'uaislibh Maineach im Concobhar Cerrbhach Ó Cheallaigh.
Niall Ó Domhnaill do cor as a flaithes la h-Aenghus Ua n-Domhnaill & le Domhnall (.i. Domhnall Dubh) Ua m-Baoighill, le h-Ua n-Dochartaigh le nert Aodha Reamhair Uí Néill, & le cloinn t-Suibhne, & Aengus mac Concobair mic Aedha mic Domhnaill Óig do chor h-i t-tighernus Tíre Conaill.
Clann Muirchertaigh do diochur as an m-Brefne la h-Ualgarg Ua Ruairc le Toirrdhealbhach Ua Concobhair, & la Tadhg Mhág Raghnaill co n-deachsat go Tír Aedha d'ionnsoighidh Uí Domhnaill, & tug Aenghus (.i. Ó Domhnaill) Tír Aodha doibh. Tachar do theccmhail iar sin eidir Aonghus & Niall (.i. i n-Achadh Mona) & Clann Muircertaigh d'eirghe la h-Aonghus i n-aghaidh Néill, maidhm do thabhairt leo for Niall go n-a mhuintir. Aindiles Ua Baoighill taoíseach Thíre Ainmireach co n-a mac, Eoghan mac Airt Uí Dhomhnaill & sochaidhe oile do mharbhadh an tan-sin, & Aenghus do bhreith bhuadha.
Dauit Mág Oirechtoighcomhorba Patraicc d'écc.
Eóin Mhag Dhuibhne airchideochain Droma Leathain do écc.
Conchobhar Mhac Diarmata tigherna Mhuighe Luirg tuile ordain, & oireachais cloinne Maol Ruanaidh Moir mic Taidg mic Cathail mic Concobhair do ecc ria tigh féin sechtmhain ria Samhain Dia Sathairn ar aoi laithe seachtmuine iar m-breith buadha o domhan & o dhemhan, & a adhnacal i Mainistir na Búille, & Ferghal Mac Diarmata a dherbhrathair fein do oirdneadh i n-a ionad.
Ruaidhri Magcraith ollamh Leithe Mogha le dan do ecc.
Annal M1344.
Aois Criost, mile, tri chéd, ceathrachatt, a ceathair.
Epscob Luigne d'écc.
Murchadh mac Mhaoil Mhuáidh Uí Eghra abb na Buille & adhbhar epscoip Luighne do écc.
Niocól Macc Raith comhorba Termainn Da Beoucc d'ecc.
Art Mór mac Corbmaic Uí Mhaoileaclainn ri Midhe do mharbhadh la Corbmac m-Ballach Ua Maoíleachlainn, & é fein do ghabail a ionaid.
Aodh mac Rooilbh Meg Mathghamna tighearna Oirghiall d' écc, & Murchadh Óg Mhág Mathgamhna do ghabháil an tighearnais 'na dheoidh, & a écc h-i cinn seachtmhaine. Maghnus mac Eocha mic Rooilbh Még Mhathgamhna do ghabháil an tighearnais iar sin.
Uilliam mac Mathgamna Mhég Raghnaill do mharbhadh la macaibh Cathail Mheg Raghnaill.
Mathghamain mac Giolla Criost Clerigh Meic Diarmata do mharbhadh la Muintir n-Elighe ar an c-Coirrshliabh.
Brian mac Ruaidhri Mhég Uidhir d' écc.
Annal M1345.
Aois Criost, mile, trí chéd, ceathrachatt, a cúig.
Giolla na Naomh Ó Cianáin abb Leasa Gabhail do écc.
Toirrdhealbach mac Aodha mic Eoghain Uí Choncobhair Rí Connacht do marbhadh d'urchar do shoighitt (.i. isin foghmar) i f-Fiodh Doradha h-i Muintiri Eolais iar n-dol do chongnamh dhó lá Tadhg Mag Raghnaill i n-aghaidh chloinne Muircertaigh Muimhnigh Uí Choncobhair co Loch Airind. Clann Muircertaig,
Brian Ua Ferghail deghadhbar tighearna na h-Anghaile d'ecc. Fear na ro thuill imdeargadh im ní da b-fuair isin m-bith, co rug buaidh o dhomhan, & o deman.
Aodh Ó Néill do dul coblach ar Loch Eachach, & Clann Aedha Buidhe co n-a t-tionól do breith fair, & daoine iomdha do lot & do mharbhadh etarra. Acht chena tearna Aedh i n-a longaibh uaidhibh dia n-aimdheoin.
Magnus Ó Floinn Line do marbhadh la Domhnall Donn, & la Brian O Néill.
Corbmac mac Ruaidhri Uí Chonchobhair do écc.
Corpmac mac Muircertaigh Meic Lochlainn do mharbhadh la macaibh Ualghairg meic Ferghail.
Annal M1346.
Aois Criost, míle, trí chéd, cethhrachat, a sé.
Coccadh do fhás eitir Ua Ruairc, .i. Ualgarg, & Ruaidhri mac Cathail Uí Chonchobhair. Tachar do thegmhail etorra i c-Calraighe Locha Gile, & Sraineadh
Ceithre meic Cathail mic an Chaoich Még Raghnaill do gabail ar Loch an Sguir do Chonchobhar Mag Raghnaill. Tomaltach Mág Raghnaill da m-breith lais co Caisiol Cosccraigh, & a marbhadh dó annsin.
Cu Uladh Mac Cathmaoil toíseach Cenél Feradhaigh do marbhadh la Domhnall Mac Cathmaoil.
Maidhm la Brian Mág Mathgamna for Ghallaibh go ráinicc trí chétt cenn i n-airemh dhibh.
Niall Ó Domhnaill, Clann Muirchertaigh, mac Fedhlimidh Uí Concobhair, & Muirghes Mac Diarmata do lenmhain Ruaidhri mic Cathail go Cúil Maoile go t-tugsat maidhm fair, & for Cloinn n-Donnchaidh annsin gur cuireadh ár orra, & a c-creachadh as a h-aithle dhóibh go m-baoí a lor dhaothain creach lais.
Mac Diarmada Gall do mharbhadh tre feill i n-a tigh féin la cloinn Uaildrin Meic Goisdealbhaigh & Corpmac Caoch Mac Fínghin do mharbhadh dhóibh imaille fris.
Concobar Ua Birn do mharbhadh.
Iomhar mac Murchadha Uí Fherghail do mharbhadh la Brian Mac Tighearnain, & la Cloinn Meic Muircertaigh.
Art Mac Tomáis Uí Ruairc do mharbhadh la Domhnall Mag Tighearnain.
Annal M1347.
Aois Criost, mile, trí chéd, ceathrachatt, a Seacht.
Maol Maedhóg Ó Táichligh oifficél Locha h-Erne do écc.
Giolla na Naomh mac Seaffraidh mic Ghiolla na Naomh Uí Fherghail tighearna na h-Angaile cenn cosanta Conmhaicneach ar ghoil ar gaisccidh, ar eneach, & ar oirrdearcus do écc i c-Cluain Lis Béic iar m-beith athaidh imchian i n-airdchennus na h-Anghoile dhó & é do breith buadha ó dhoman & ó dheman. Cathal mac Murchadha mic Giolla na Naomh Uí Fherghail do ghabhail tighearnais na h-Angaile iaromh.
Muirghius Mac Diarmata do mharbhadh la Seaan Ruadh Mac Dauid A Burc.
Tadhg Mhág Raghnaill taoíseach Mhuintire h-Eólais do ghabail do Cloinn Muircertaigh.
Uilliam Mac Dauid do mharbhadh do Thadhg Ruadh Mac Diarmata Gall i m-Baile an Topair.
Tomas Mac Artain tighearna Ua n-Eachdhach Uladh do chrochadh la Gallaibh.
Eoghan Ua Madadhain taoíseach Sil n-Anmchadha d' écc & Murchadh a mhac do ghabhail cennais Sil n-Anmchadha.
Aenghus mac Gadhra Uí Madadhain do écc.
Teampall Chille Rónáin do chor suas d'Fearghal Ua Dubhgionnáin.
Finnguala inghen Meic Fingin ben Ferghail Uí Duibhgionnain d'écc.
Enrí mac Aedha Buidhe Uí Neill, Fionnghuala inghean Maoil Seachlainn Uí Raighilligh, & an Giolla Dubh Mac Gille Mo Chua d'ecc.
Donnchad mac Aedha Óig Uí Ferghail d' écc.
Sídhradh Ó Cuirnín saoí fhileadh & ollamh na Bréifne e-sidhe do ecc.
Annal M1348.
Aois Criost, mile, tri chéd, cethrachatt a h-ocht.
Giolla na Naomh Ua Cianain abb Lesa Gabail do écc.
Niall Garbh Ua Domhnaill tigherna Thire Conaill iar b-faghbhail mór n-imresna dhó h-i t-tighernus & ria t-tighernus, do marbhadh la Maghnuss Meabhlach Ua n-Domhnaill tria cheilg & fhionghail (.i. i port Insi Saimher). Ba cur crodha comnart cosnamhach an t-i Niall go sin, & ba liach a aoideadh amhlaidh sin. Aonghus mac Conchobhair Uí Dhomhnaill baoi i n-imreasain fri Niall do ghabhail an tighearnais.
Cathal Ó Fergail tighearna na h-Anghaile d'écc.
Maoileachlainn Mhág Oireachtaigh taoiseach Muintire Rodhuibh, & Donnchadh Mag Bradaigh taoiseach Cuile Brigde d' écc.
Coimheirghe choccadh eidir Ferghal Mac Diarmada & Ruaidhri mac Cathail mic Domhnaill Uí Choncobair. Longport Meic Diarmada do losccadh la Ruaidhri. Mac Diarmata do thionol a charad as a h- aithle co n-deachsatt i n-diaidh Ruaidhri go a longport go Baile an Mhotaigh gur ro loiscceadh an baile leó eittir cloich & crand, & ni ro cuireadh 'na n-aghaidh gur tillsett dia t-tighibh doridhisi. Tugsat mac Uí Ruairc baoí i m-braigdeanus isin m-baile ass immaille re gach braghaid oile da f-fuairsett ann.
Clann Feorais do ionnarbhadh la h-Émann A Búrc gur bo h-eigen do Mac Feorais tocht dia chothughadh go teagh Uí Concobhair.
Annal M1349.
Aois Criost, mile, trí chéd, cethrachatt, a naoí.
Maidhm do thabhairt la h-Aodh Ua Ruairc ar Flaithbertach Ua Ruairc ar Donnchadh Ua n-Domhnaill, & ar Dartraighibh. Aodh Macc Flannchaidh taoiseach Dartraighe Giolla Criost Mag Fhlannchadha, Lochlainn mac Aindilis Uí Bhaoíghill & sochaidhe immaille friú do mharbhadh don commasc h-isin.
Eoin Dubh Mac Domhnaill do mharbhadh la Maghnus mac Eochadha Mhég Mathghamhna.
Giolla na Naomh Ó h-Uigind Saoí le dán d' écc.
Coimeirghe do denomh eidir Mac n-Diarmada doridhisi & Ruaidhri Ua Concobhair gur ro thionóil Mac Diarmada an méd fuair do Ghallaibh, & Gaoidhealaibh im Cloinn Muircertaigh & im Cenél c-Conaill dho shoighidh mic Cathail. Ruaidhri do ghluasacht rompa, & a chur go Cloinn Fermaighe dhóibh. Gidheadh nochar fhédsatt uile eittir Ghallaibh & Gaoidhealaibh greim do gabail air. Iompaíd as a h-aithle gan nert gan eidiredha. Ruaidhri do thionol sochraide iar sin gur loisg, gur mill, & gur airccesttair urmhór Maighe Luirg uile.
Plaigh mór i n-Erind, & go h-airidhe i Muigh Luirg co t-tugadh ár diarmhidhe ar dhaoínibh da bíthin. Matha mac Cathail Uí Ruairc d'écc don plaigh h-isin.
Donnchadh Riabhach mac Maoileachloinn Carraigh Meic Diarmada do ghabhail la Corbmac Bodhar Mac Diarmata, & é da breith lais i n-Airteach, & a marbhadh i n-duinetháidhe do mhuintir Airtigh, do mac Giolla Criost Mic Taichligh, & d'Ua Cearnaigh.
Risderd Ua Raghallaigh tighearna na Breifne Thoir, & mac an Iarla do écc.
Gillebert Ua Flandagáin taoiseach Tuaithe Ratha do marbhadh do mhacaibh Briain Uí Fhlannagáin.
Muirchertach Riaccánach Mhág Aonghusa do mharbhadh lá a bhráithribh budhdhéin.
Ruaidhri Ua Cathain tigherna na Craoibhe, & Airdi Cianachta do écc.
Aodh Ua Raghallaigh do écc.
An Giolla Caéch Mhág Dorchaidh do écc.
Muirghes Mac Donnchaidh taoíseach an Chorainn fear lán d'aithne, & d'eneach, do écc.
Maidhm mór do thabhairt lasan Iustis & la Gallaibh na Midhe ar Ua Maoileachloinn & ar Ghaoidhealaibh na Midhe dú i n-dorcratar sochaidhe diamaithibh.
Annal M1350.
Aois Criost, mile, trí chéd, caoccatt.
Uilliam Ó Dubhda epscop Chille h-Aladh, fer tógbhala ceall & neimhedh, Saoí dhiadha, dhercach, dhaonnachtach do écc.
Aodh (.i. rí Connacht) mac Aedha Bréifnicch Uí Choncobhair ris a ráití Ua Concobhair do mharbhadh la h-Aedh Ua Ruairc i Moigh Angaidhe.
Ferghal Ua Ruairc mac Ualghaircc do mharbhadh do mac Cathail Cleirigh Meic Donnchadha.
Brian Mac Diarmada adhbar tighearna Mhaighe Luircc do mharbhadh i Ros Commain la muintir an Epscoip Uí Fhinachta d'aon urchar soighde co tegmhaiseach, & an fear ar ar cuireadh an t-soighead do chaithemh (Ruaidhri an t-Seomra Ó Donnchadha) do chiorrbhadh fo chettóir i n-a éraic.
Brian mac Domhnaill mic Briain Ruaidh Uí Briain do mharbhadh tre fheill la macaibh Lorcáin Meic Ceoach. As dó ro raidheadh:
- Truagh aon mhac Domhnaill dala,
Truagh oighir Briain Boramha,
Truagh a dhul mar na saoileadh
Truagh Clann Cheoch da chomhmaoidhemh.
Toirdhealbhach Ócc Ó Briain do mharbhadh sé b-fear n-décc do Chloinn Ceoach i n-dioghail a migniomha, a b-feronn & a c-crodh do bhein díobh bheós.
Ruaidhri mac Cathail mic Domhnaill Uí Chonchobhair do mharbhadh i fell i n-Garrdha na Fiongaile ar Brecshliabh la cloinn Ferghail Meic Donnchaidh ar forcongra Aedha mic Toirrdealbhaigh.
Aodh mac Toirrdealbhaigh d'aithrioghadh do Mac Uilliam Burc & do Thuathaibh Connacht, & Aédh mac Feidhlimid do ríoghadh dóibh i n-a aghaidh.
Cú Choiccriche Mór Mhág Eochagáin tigherna Cenél Fhiachach, Aodh mac Amhlaoibh Meguidhir, & Muirghes Mac Donnchadha d'écc.
Aonghus Ruadh Ua Dalaigh saoí Ereann i n-dán, & Aonghoss Ua h-Eodhosa deighfhear dana d' écc.
Annal M1351.
Aois Criost, míle, trí chéd, caoccatt, a h-aon.
Mainestir Ruis Oirbealaigh i n-epscoiboidecht Tuama do dhenomh do braithribh .S. Franseis.
Eoghan na Lathaighi Mac Suibhne do marbhadh lá Maghnus Ua n-Domhnaill.
Pilib Mhág Uidhir taoiseach Muintire Pheodacháin, & Enna Ó Flannagáin taoiseach Tuaithe Ratha d'écc.
Aodh mac Toirrdealbhaigh do ghabhail neirt doridhisi, braighdi Connacht do thabhairt dó, & Aedh Fedlimidh d'ionnarbhadh as an tír.
Aodh Ua Ruairc do ghabhail do Mac Pilbín Mic Uilliam Burc ag techt Ó Cruaich Patraicc dó, & Mac Diarmata d'eirghe i n-aghaidh Cloinne Pilbin tríd-sin. Creacha & comhairccne móra do dhenomh etorra de-sidhe.
Mathghamhain Mac Con Snámha do mharbhadh la cloinn Donnchaidh Meic Con Snamha.
Gairm chomhchoitcenn enigh do thabhairt d'Uilliam mac Donnchadha Muimhnigh Uí Ceallaigh im Notlaicc do damhscolaibh Ereann da lucht siubhail da bochtaibh, & da h-aidhilgneadhaibh, & fuairset uile a n-oigreir eidir maith & saith, iseal & uasal gursat buidhigh uile de-siumh & dia mhac, .i. do Maeleachloinn.
Aois Criost, mile, trí chéd, caoccatt, a dó.
Aodh mac Toirrdhealbhaigh Uí Chonchobhair do ghabhail na righe doridisi d'aimhdheóin a m-baoi i n-a aghaidh do Ghallaibh & do Ghaoidhealaibh.
Aodh Ó Ruairc tigherna Breifne do mharbhadh la Cathal mac Aedha Bréifnigh Uí Concobhair, & la Cloinn Muircertaigh, & ár do chur ar Ghall-ócclachaibh cloinne Suibni an tan-sin.
Aodh Ua Maoil Brénaind, & a dhá mac do mharbhadh la h-Aedh mac Fedhlimidh Uí Choncobhair.
Aonghus mac Concobhair mic Aedha mic Domhnaill Óig Uí Dhomhnaill tighearna Tíre Conaill fer beódha borrfadhach, & aon ba ferr engnomh & uaisle i n-Ultaib immón amm-soin do mharbhadh la Maghnus Ua n-Domhnaill. Felim Ua Domhnaill do ghabháil a ionaid & Seaan mac Concobhair Uí Domhnaill do beith acc cogadh fris im an t-tighearnas.
Combach Baile an Dúin la h-Aedh mac Toirrdealbhaigh Uí Choncobair.
Conchobhar mac Muirgesa Meic Donnchaidh feichem coitcind d'aos gacha ceirde, Dabhucc Diolmain mac Uillic Umhaill cenn ceithrne & Diolmhainech Connacht, Tomás Mhag Raghnaill, & Tadhg mac Siacasa Uí Cheallaigh d'écc.
Annal M1353.
Aois Criost, mile, trí chéd, caoccatt, a trí.
Eóin Ua Cairbre comarba Tighernaigh Cluana h-Eóais d'écc.
Gormlaith inghen Uí Domhnaill ben Uí Neill d'écc, & nocha raibhe i n-én-aimsir fria ben ro budh mó clú, & oirrdearcus iná isi.
Aodh mac Ruaidhri Uí Neill d'écc.
Mathghamhain mac Giolla na Naomh Uí Fherghail tigherna na h-Anghaile d'écc.
Tadhg Mhág Raghnaill taoiseach Mhuintire h-Eólais do mharbhadh la cloinn t-Seffraidh Mheg Raghnaill.
Aodh mac Toirrdhealbhaigh do aithrioghadh & Mac Branáin dá chongmhail isin tír.
Mainestir Chille Conaill i n-epscopóittecht Chluana Ferta h-i Connachtaibh do thógbháil do braithribh .S. Franseis la h-Uilliam Ua c-Ceallaigh tighearna Ua Maine.
Annal M1354.
Aoís Criost, mile, trí chéd, cáoccat, a ceathair.
An t-Epscob Ó Lachtnáin, .i. eapscop Connacht, & Seaan Ua Fínachta eapscop Oile Find d'écc.
Mac Murchadha do bhásughadh la Gallaibh, & coccadh mór do fhás desidhe eitir Gallaibh & Ghaoidhelaibh.
Rudhraidhe Ó Mórdha tigherna Laoighisi do mharbhadh la a bhraithribh fein & la a lucht ticche.
Brian Ó Dubda flaithcenn Thíre Fiachrach d'écc, & a mac Domhnall do ghabháil a ionaidh.
Brian mac Aedh Móir Uí Neill, Cathal mac Néill Uí Ruairc Seffraidh Mhág Raghnaill, Seffraidh Ua Raghallaigh, Sitriucc Macc Samradain, & Ferghall Mhacc Eochagain taoiseach Ceneóil Fhiachach do écc.
Ruaidhri mac Seaan Mhecc Mathghamhna do mharbhadh i longport Mhég Mhathgamhna.
Maidhm mór do thabhairt la cloinn Aedha Buidhe Uí Néill, & la Gallaibh Dúine Dealgan ar Aodh Ua Néill i drong mor do mharbhadh isin maidhm h-isin.
Derforgaill inghen Uí Concobhair, Fedlimidh mac Cathail Uí Concobhair & Hoiberd A Burc do écc.
Flaithbertach Mac Giolla Fhinnein & a brathair do mharbhadh la a muintir féin.
Murchadh mac Cathail Uí Fhearghail & Tadhg Mac Seanlaich do écc.
Saerbrethach mac Maoil Íosa Dhuinn Meic Aedhagáin ollamh Conmhaicne do écc i n-Inis Clothrann.
Maol Seachlainn Mac Rithbeartaigh ollamh Fear Manach i n-dán d'écc.
Annal M1355.
Aois Criost, míle, trí chéd, caoccatt, a cúicc.
Concobar Mac Con Snámha epscop na Bréifne ó Druim Chlíabh go Cenannus, Mac Gallghaoidhil prioir na Trinoide, & Mac Cathail abb Sruthra d'écc.
Donnchadh mac Felim mic Aedha mic Domhnaill Óig Uí Domhnaill do mharbhadh ag tabhairt Ghormlatha inghine Aedha Ruaidh Mhég Uidhir (.i. Mág Uidhir) ar éccin lais, & Donn Mac Murchadha as é ro mharbh ei-siomh i longport Mhég Uidhir.
Domhnall mac Seaain Uí Fherghail tighearna na h-Angaile d'écc.
Diarmait Ua Maoíl Mhiadhaigh taoíseach Mhuintire Cerbhallain do mharbhadh la Muintir Birn & sochaidhe do Muintir Eolais imaille fris.
Cathal Ó Cuinn taoiseach Muintire Giollgáin do mharbhadh do Cloinn t-Seaain, & do Chloind Aedha & coigear da braithribh immaille fris.
Corbmac Mhág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eólais do mharbhadh la cloinn Iomhair Mhég Raghnaill.
Ferghal mac Fearghail mic Muircertaigh Mhóir mic Conghalaigh Mhég Eochagáin toiseach Cenel Fiachach d'ég.
Murchadh mac Cathail Uí Fherghail, Derbforgaill inghen Uí Fherghail, & Tadhg Mac Aedhagain saoí i feineachas d'écc.
Maidhm do thabhairt do Ghallaibh Iarthair Connacht for Mac Uilliam, & mórán do mharbhadh dia mhuintir.
Emann mac Uilliam mic Riocaird do mharbhadh la Siol n-Anmchadha.
Maidhm mór do thabhairt la Riocard Ócc ar lucht tighe Mheic Uilliam, .i. Emann & ar Shiol n-Anmchadha dar marbhadh Stiamhna Mac Siurtáin Enrí Mac Pilbin & sé fir dhécc d'uaislibh Sil n-Anmchadha.
Niall Mhág Mathghamhna do mharbhadh la cloinn t-Seaain Mhég Mathgamna.
Aduc Mac Uidilín do mharbhadh la h-Oirtheraibh.
Deich n-uain do breith i n-aoínfhecht d'aon chaoiridh.
Annal M1356.
Aois Criost, míle, trí chéd, caoccatt, a Sé.
Ferghal mac Seffraidh Még Raghnaill Priomhaidh Arda Macha, & fer ionaid Patraicc d'écc.
Nicol Mac Cathasaigh epscop Oirghiall d'écc.
Solamh Ó Meallán maor Cluig an Edhachta d'ég. Fechemh coitchenn do cliaraibh Ereann e-shidhe.
Aodh mac Toirrdealbhaigh Uí Concobhair, Ri Connacht do mharbhadh i m-Baile Locha Deacair[gt ] la Donnchadh Carrach Ua Ceallaigh, & la cloinn Meic an Baird ar forailemh Maineach i c-cionaidh ingheine Seóinin A Burc ben Uí Cheallaigh do breith leis ar aitheadh, & ar elódh roimhe-sin.
Aodh mac Fedhlimidh Uí Choncobhair do ghabhail lain-righe Connacht iaromh.
Conchobhar mac Taidhg Uí Cheallaigh do mharbhadh la Tadhg mac Diarmada Uí Cheallaigh.
Toirrdhealbhach mac Aedha Bréifnigh Uí Concobhair do mharbhadh la Cloinn n-Donnchaidh.
Diarmaid mac Diarmada Mhécc Carthaigh & Donnchadh a mhac do mharbhadh la mac Uí Suilleabháin.
Mór inghen Uí Concobhair d'écc, ben Uí Fherghail i-sidhe.
Muirchertach mac Seaain Uí Neill do mharbhadh la Pilib Mhág Uidir.
Dubhghall Mac Suibhne do mharbhadh do Dhomhnall Ua Concobhair.
Ruaidhri mac Aedha Uí Choncobair, & Domhnall mac Aedha Breifnigh Uí Chonchobhair d'écc.
Donnchadh Mac Con Mara mac toisigh dob'ferr i l-Leth Modha i n-a aimsir fén do mharbhadh la Siol m-Briain.
Donnchadh Próisteach do mharbhadh la dis dia mhuintir fein tria cheilg.
Gearoittin Triel do bhásughadh la muintir Righ Saxan ar faitche Átha Cliath.
Murchadh mac Briain Uí Néill do écc.
Felim mac Aedha mic Domhnaill Óicc tigherna Thíre Conaill do mharbhadh la mac a dearbhbrathar fein Seaan mac Concobair Uí Dhomhnaill, & Seaan do gabhail tighearnais Tire Conaill gan imreasain.
Annal M1357.
Aois Criost, míle, trí chétt, caoccatt, a Seacht.
Clement Ó Duibhgennáin biocaire Cille Ronáin d'écc. Saccart na Sionnach at-berthí fris.
Maghnus Mhág Mathghamhna tigherna Oirghiall,
Lochlainn mac Muirchertaigh
Seaan mac Briain Uí Raghallaigh do mharbhadh la Gallaibh.
Brian mac Giolla Criost Uí Ruairc & Maghnus Buidhe Mag Shamradhain do mharbhadh i Rúta Meic Uidhilin la h-Aodh Ó Néill.
Donn Slébhe Mac Cerbhaill saormaighistir senma & airpheteach do budh ferr i n-a aimsir fén d' écc.
Síth coitchenn eitir an dá Chathal, Cathal mac Aodha Bréifnigh & Cathal Ócc mac Cathail mic Domhnaill.
Annal M1358.
Aois Criost, míle, trí ched, caoccatt, a h-ocht.
Brian Mac Cathmaoil epscop Uirghiall d'ecc.
Maghnus Mhácc Uidhir do mharbhadh la Cloinn Cathmhaoil.
Domhnall Ua h-Eghra tigherna Luighne d'écc lá Cásg.
Concobhar Ó h-Ainlighe taoiseach Chenél Dobtha Mic Aenghusa d'écc, iar m-breith bhuadha ó domhan & ó dheamhan dó.
Maidhm do thabhairt d'Aodh Ua Néill for Airgiallaibh, & for Feraibh Manach dú in ro marbhadh Aédh Mac Caba, & mac an Epscoip Uí Dhubhda (.i. Maoileachloinn) co sochaidhibh imaille friú.
Maidhm mór do thabairt d'Ua Mordha for Ghallaibh Átha Cliath, & dá fhichitt décc do mharbhadh ar én lathair lais dhíobh.
Toirrdhealbhach mac Aedha na Fiodhbhaidhe Uí Neill & mac Aintriu Meic Feoruis d'écc.
Cioth mór d'ferthain i Crich Coirpre isin Samhradh co nar mó fiadhubhall ina gach cloch de.
Senicin Mac Uidhilin ardconsabla cuigid Uladh do écc.
Mac Giolla Íosa Uí Fhlannagáin do mharbhadh la Magnus mac Cathail mic Aedha Bréifnigh.
Annal M1359.
Aois Criost, míle, trí ched, caoccatt, a naoí.
Corbmac Mac Cárthaigh tigherna Deasmhumhan, & Domhnall mac Taidhg Uí Mathghamhna d'écc.
Maidhm mór do thabairt do Chathal Óg mac Cathail Uí Concobhair occ Áth Senigh ar Sheaan mac Conchobhair Uí Dhomhnaill, & ar Chonallchaibh. Seaan Ó Dochartaigh taoiseach Arda Miodhair, Eoghan Connachtach, Toirrdhealbhach Mac Suibhne do ghabháil do mhac Uí Concobhair don chur-soin, & daoíne iomdha do marbadh lais.
Matha Macc Shamradhain adbar toisigh
Theallaigh Eachdhach, do lot
an lá-so & a écc da bithin iar rochtain a thighe
fein dó. Cathal Bodhar mac Cathail Uí Ruairc, &
Maol Seachlainn Ó Gairmleadhaigh do comhthuitim re aroile ar an
c-coccadh c-cedna-so iar m-breith sloigh doridhisi do Chathal
Ó
Muircertach mac Tomais Uí Fhloinn Line adhbhar tighearna Ua Tuirtre do mharbhadh d'Aodh mac Briain mic Aodha Buidhe Uí Néill.
Brian Mac Donnchaidh adbar tigherna Ua n-Ailella do marbadh do Mac Sencha d'oireacht Uí Ghadhra.
Enrí mac Ullicc mic Riocaird A Búrc d' écc.
Murchadh Ócc Mac Mathghamhna adbar tighearna Corco Baiscind do marbhadh la Síol m-Briain.
Maghnas Ua Dubhda mac tighearna Ua Fiachrach & Aodh mac Conchobhair Meic Aedhaccáin d'écc aen-rogha bretheaman Ereann.
Domhnall mac Taidhg Uí Mhathghamhna do mharbhadh.
Art mac Amlaoibh Uí Ruairc do mharbhadh la Mág Aenghusa.
Annal M1360.
Aois Criost, mile, trí chéd, a seasccatt.
Maol Ruanaidh mac an Chammuinélaigh Uí Baoighill toiseach na Tri Tuath, saoi oirrderc ar eineach, ar uaisle, ar chéill ar cosccur, & ar comairge d'écc.
Amhlaoibh mac Seaffraidh Mhég Raghnaill do mharbhadh.
Sir Roiberd Sabhaoís & Diarmaitt Ó h-Ainlighe d'écc.
Ros Commain, Daimhinis, Sliccech, Mainistir Lesa Gabhail, Fiodhnach & Druim Lias do losccadh.
Seaan mac Giolla Criost Uí Ruairc do marbhadh d'Aedh Mág Dhorchaidh.
Diarmait Ua Briain d'aithrioghadh do mhac a brathar budhdhein.
Diarmait mac Donnchadha Riabhaigh Meic Diarmata do mharbhadh la Cathal Óg mac Cathail Uí Choncobhair.
Ingen Toirrdhealbhaigh Uí Concobhair ben Ferghail Uí Raighilligh do mharbhadh d' easgar.
Droichett clochaelta do dhenamh la Cathal Óg Ó c-Concobair ar abainn Essa Dara.
Ferghal mac Seaffraidh Mheg Raghnaill & Tuathal Ua Fionachta d'écc.
Naomhacc Ó Duibgennan d'écc.
Cathal mac an Caoich Meg Raghnaill do marbhadh.
Giolla na Naomh Ó Connmaigh ollamh Túadhmumhan le seinm d'écc.
Mac righ Saxan do tocht i n-Erind.
Art mac Giolla Riabhaigh Mhég Aengusa do marbhadh la cloinn an t-Sábhaoisigh & la mac Muircertaigh Riagánaigh Mhég Aonghusa i meabhail.
Sluaighedh la Cathal i Tír n-Amhalgadha gur ro mill tighe & templa iomdha.
Annal M1361.
Aois Criost, mile, trí chéd, Seasccat a h-áon.
Benidhecht Ua Mocháin airchindeach Cille h-Atracht d' écc.
Art Mac Murchadha Rí Laighen & Domhnall Riabhach rioghdhamhna Laighean
Corbmac Ballach Ó Maoileachlainn Ri Midhe, Donnchadh Ua Lochlainn tighearna Corcomdruadh, Cathal & Muirchertach da mhac Aedha mic Eoghain, Dubhócc ingen Aedha Még Uidhir ben Chon Chonnacht mic Pilip Mhég Mathgamna, Tomas Mag Tighernain taoiseach Teallaigh Dunchadha, Niocol Ó Fionachta Tuathal Ó Máille, iad-sidhe d'ég uile.
Sir Émann A Búrc, Remann mac Burcaigh an Muine, Uater Stondún & Gillebert Mac Maoil Ir d'écc.
Cluithe an righ i n-Érinn uile co comcoitchionn & Risderd Sauaois d'écc da bithin.
Mac Raith Ua Find ollamh Sil Muiredhaigh i seinm & i tiompánacht d'écc.
Creacha mora do denamh la Mac Uilliam Burc, & la Mac Feorais, & la Gallaibh Connacht uile ar Chathal Óg mac Cathail Uí Concobhair go ro creachsat, & go ro airgset Luighne & Tír Fiachrach. Sluaigheadh la Cathal ier t-tain do dhioghail i n-dearnsat go ro aircc oirecht Meic Feorais, & crioch Emainn Meic Hoiberd gur ro mill & gur ro loit an tír go léir.
Aoís Criost, mile, tri chéd, Seasccat, a dó.
O Beollam comharba Droma Cliabh, Giolla an Coimdheadh Mac Mughroin oircindech Cille an Iomaire Oireachtach Mac Branain oircindeach Oile Find
Eoghan Fionn Ua Concobhair mac righ Connacht Maol Ruanaidh Ó Dubhda, & a ben inghean Meic Donnchaidh, Niall Macc Shamradhain taoiseach Teallaigh Eachdhach Diarmaitt mac Seaain Uí Ferghail tighearna na h-Anghaile, Cairpre Ó Cuinn taoíseach Muintire Giollgain, Domnall mac Ruaidri Uí Ceallaigh, Tomaltach Ua Birn, Muircheartach Donn Macc Oireachtaigh, Eóghan Ua Máille, Diarmaitt a mhac tighearnadha Umaill iad-somh do écc.
Cú Coigcriche Mag Eochagain, mac Diarmada Meg Eochagain, & Muiris mac Muircertaigh Meg Eochagain d'écc.
Cathal Óg & mac Fedlimidh Uí Choncobair do gabail caislen Baile Tobair Brighde"[gt ]Baile an Topair.
Sluaigheadh adbal mor la righ Connacht Aodh mac Fedhlimidh, & la Cathal Óg Ua c-Concobhair isin Midhe gur ro loisgset co h-athais Midhe. Cill Caindigh do losccadh leo go c-ceithribh templaibh décc i n-a m-batar foslongport ag Gallaibh, & uilc iomdha do denomh forra don chur-sin, a n-iompodh slán dia t-tighibh iaramh.
Tadhg mac Conchobhair mic Toirrdhealbhaigh Uí Briain do mharbhadh la Cloinn Choiléin.
Cathal Óg Ó Concobhair an t-én-rioghdhamhna ba mó alladh, & oirrdearcus neart, & niadhachus, eneach, & engnomh i n-aon aimsir ris do écc, i Sligeach do phláigh.
Muircertach mac Tómáis mic Cathail Riabhaigh Uí Ruairc do écc.
Domhnall mac Uí Cheallaigh do écc.
Cú Connacht Ó Duibgennain bicaire Cille Rónain d'ég.
Amhlaoibh Mac Fhirbisigh adhbar ollamhan Ó f-Fiachrach, Fearghal mac Taidhg Meic Aedhagáin saoi breithemhan Seaan mac Donnchaidh Meic Firbhisigh adhbhar ollamhan Ó f-Fiachrach, Diarmaid mac Meg Carthaigh, Concobhar mac Maoileachlainn Carraigh Uí Dubda, & Muirceartach a mhac iaid-side uile do ég.
Annal M1363.
Aois Criost, míle, tri chéd, Seasccatt, a trí.
Maghnas Eóghanach mac Concobhair mic Aedha mic Domnaill Óig Uí Domnaill, & Aodh Ruadh Mhág Uidhir tighearna Fer Manach d'écc.
Maghnus (Mebhlach) mac Aedha Uí Dhomnaill adbar tigerna Tíre Conaill fer as mó do-righne d' uaisle & do ghuaisbertaibh i n-a aimsir do mharbhadh la Maghnus mac Cathail Sramaigh Uí Choncobhair.
Tadg Mac Con Snamha taoiseach Muintire Cionaeith do lot do Chathal mac Aedha Breifnigh, & a ghabhail do iar sin go b-fuair bás i n-a braighdeanus.
Lasairfhiona inghen Uí Ferghail ben Uí Raghailligh d'écc.
Muirceartach Ruadh mac Domhnaill Iorrais Uí Choncobhair do mharbhadh do Mac Maghnusa (.i. Tadhg).
Bebinn ingen Mhég Eochagain ben an t-Sionnigh d'écc.
Cathal Mac Donnchaidh do marbhadh do mhuintir Muighe Luirg.
Gaoth adhbal mhór do briseadh iomad tempall & cumhtaighthi isin m-bliadain-si, & iolor long, & laoidheang do bathadh di beós.
Concobhar Ua Dubhda do mharbhadh la Donnchadh Ua n-Dubhda & la Muirceartach mac Donnchaidh Uí Dhubhda.
Annal M1364.
Aois Criost, míle, tri chéd, Seasccat, a ceathair.
Aodh Ua Néill Rí Chinél n-Eoghain an t-aon-Ghaoidheal dob'ferr i n-a aimsir d'écc iar m-buaidh n-iochta, & n-enigh áigh & oirrdearcais.
Diarmaid Ua Briain tighearna Tuadhmumhan, Maoileachloinn mac Murchaidh mic Giolla na Naomh mic Aodha mic Amhlaoibh tigherna na h-Anghaile, Derbail ingean Uí Dhomhnaill ben Mhég Uidhir, Mairgreg inghen Uatér A Burc ben Aodha mic Feidhlimidh Uí Concobhair, Domhnall Mhág Uidhir taoíseach Cloinne Ferghaile, Giolla na Naomh Ua Duibh Da Bhoireann ollamh Corco M' Druadh le bhrethemhnas, Aiffric inghean Briain Uí Raghallaigh ben Briain Meic Tighearnáin d' ég.
Domhnall mac Ruaidhri Uí Cheallaigh adhbar tighearna Ó Maine do ég.
Giolla na Naomh Mac Gobann na Scél saoí shenchadha, Diarmaid Ó Sgingin ollam Chenel Conaill re senchas, & Mairghreg inghen Uátéir A Búrc bean Aedha mic Feidlimidh Uí Concobair ri Connacht d'ég.
Annal M1365.
Aois Criost, mile, tri chéd, Seasccat, a cúig.
Paidín Ó Congaile persún & airchinneach Rossa Airthir d'écc.
Ruaidhri mac Domhnaill Ui Néill do mharbhadh d'aon urchar soighde la Maoileachlainn Mac an Ghirr Meic Cathmaoíl.
Fedhlimidh an Einigh mac Domhnaill Uí Concobhair tighearna Corco Mo Druadh saoí gan aithbe n-einigh, & n-engnomha d'écc.
Tomas mac Murchadha Uí Ferghail d' ég.
Iondsoighidh do thabairt do Cloinn Goisdealbhaigh ar Luighnibh dia ro marbhadh Corbmac Ua h-Eghra & seisear domaithibh a chineadh imaille fris.
Aodh Mac Diarmada do dul i Muintir Eolais. Creacha móra do dhénomh orra, & nochar creacha gan dioghail iaid-sidhe, uair do marbhadh Corbmac Mac Diarmada Ruaidh biatach coitchionn Connacht, dá mac Tomaltaigh Uí Birn, .i. Maoileachlainn Dall & Giolla Criost (imaille re sochaidhibh oile) la h-eolasachaibh i t-toraigheacht a c-creach. Ro gabsat beós Diarmait Mac Diarmatta, & Maol Ruanidh mac Donnchaidh Riabhaigh iar maidhm a muintire.
Brian mac Matha Meic Tighearnáin taoiseach Teallaigh Dunchadha, aon ba mó ágh oirrdhearcus clu & cennas do taoiseachaibh Breifne do écc. As do ro raidheadh
- Brian Mac Tighearnáin na t-tres,
Re a eineach nir chóir coimmeas,
Ro lean gan fhíoch an fhele
Budh nemh crioch a caithreime.
Brian mac Aedha Meg Mathghamhna do gabail tighearnais Oirgiall. Cleamhnas d'forailemh do ar Somairle mac Eoin Duibh Meic Domhnaill (tighearna Insi Gall, & ardconsubal Cuigidh Uladh) go t-tuc air ingean Uí Raghallaigh do leigen, & a ingen fein do thabhairt. Nir bo cian iar sin go t-tuc Mag Mathghamhna
Cú Chonnacht Ó Raighilligh tigherna Breifne do dul isna braithribh, & a thighearnas do fhagbhail aga derbhrathair Pilib.
Aodh mac Neill Uí Domhnaill (.i. adbar tighearna Thire Conuill) do mharbhadh la Domhnall mac Muircertaigh Uí Concobhair. Tadhg mac Maghnusa Uí Concobhair do breith ar Dhomhnall an la cedna, & briseadh do thabhairt air, & drong da mhuintir do mharbhadh im Aodh mac Concobhair mic Taidhg.
Roiberd Mac Uatin Baired do écc.
Mac rígh Saxan do fhágbáil Erenn.
Annal M1366.
Aoís Críost, míle, trí chéd, Seasccat a sé.
epscop Rátha Both, .i. Mac Maengail do écc.
Cathal mac Aedha Breifnigh mic Cathail Ruaidh, Maghnus Ócc a mac, & Muircertach Mac Dáil Re Docair, Muirghius Ó Maol Tuile, Diarmaid Mac Siomóin, & Diarmaid Mac Giolla Beraigh do mharbhadh i fell la Fearaibh Manach ar Srath Fear Luirg, & creacha aidhble do denamh dhoibh ar Cloinn Muircertaigh, & iad do denomh siodha re muintir Ruairc, & do maithemh a f-foltanais dhóibh ar ulc re Cloinn Muircertaigh, & muintir Ruairc do denamh an cedna friu-somh. Mac Ruaidhri Uí Choncobhair do gabhail ionaid Cathail iaromh. Muintir Ruairc do dhul for imirce a c-comhdhail Fer Manach. Greiss timchill do denomh d'ógbaibh Cloinne Muircheartaigh gur ro marbhsat Cathal Mhág Flannchaidh taoiseach Dartraighe.
Muircertach Mac Raghnaill mic Raghnall Móir Mheg Raghnaill adhbhár toísigh gan freasabra do marbhadh i fell lá Maoileacloinn Mhág Raghnaill taoiseach Muintire h-Eolais, & Maoileachloinn fein d'écc i c-cionn dá mhís da éis-sin.
Corbmac Donn Mag Carthaigh tighearna Ó c-Cairbre, & Ó n-Eachdhach Mumhan do marbhadh i fell da brathair mac Domnaill na n-Domhnall.
Conchobhar Ua Concobair tighearna Ciarraighe Luachra do mharbhadh do Branachaibh.
Ruaidhri mac Muirceartaigh Uí Choncobhair do bhathadh for Sionainn.
Maidhm do thabhairt la Tadhg mac Maghnusa Uí Concobhair ar
Seaan Ua
Tionol do denamh do Dhomhnall Ua Neill & do Cloinn n-Domhnaill, .i. do Thoirrdhealbhach mac Domhnaill & do Alaxanduir a mhac, d'ionnsoighidh Neill Uí Néill. Mac Cathmhaoil do chor as an tír doibh co n-deachaidh i rann Neill Uí Néill go n-a édhibh & indilibh. Iatt-somh do breith ar deireadh muintire Meic Cathmhaoil co n-a c-cethraibh, & lamh do thabhairt tarsa gur bensatt a c-crodh dhíobh.
Raghnall mac Alaxandair oighre Cloinne Alaxandair do thecht a h-Insib Gall 'mun amm-soin i c-commbáidh Néill Uí Néill. An cethern do gach taoibh do tegmhail i c-comghar dia 'roile, .i. airechta Cloinne Domhnaill. Raghnall do chor teachtadh mar a raibhe Toirrdhealbhach & a mac Alaxandair co n-a muintir d'iarraidh an t-slighe do leigen dó i n-onóir a shinnsirechta & do thaobh a m-brathairsi re aroile. Do-ronadh dimbrigh leó-somh don aithesg h-isin uair do ionnsaighset gusan áth a b-facadar ei-siomh ag triall tairis. Tucsat tachar trén tinnesnach da chéile h-isuidhe gur marbhadh & gur loitedh drong dirímh diobh da gach leith. Marbhthar mac do Raghnall i c-commascc caich la Toirrdhealbhach, & gabthar mac Toirrdhealbhaigh (Alaxandair) la muintir Raghnaill gur bhreathnaighset a mharbhadh fo chettóir. Acht cena nir comairlécc Raghnall dóibh uair ro ráidh nach biadh a mac & a brathair i n-aoinfheacht an la-sin da easbaidh.
Coccadh mór eitir Ghallaib Connacht. Mac Muiris d'ionnarbadh as an tír do Mhac Uilliam co n-deachaidh do soighidh Cloinne Riocaird. Sloigheadh do dhenomh do Mac Uilliam, d'Aodh Ua c-Concobair, rí Connacht, & d'Uilliam Ó Ceallaigh tigearna Ó Maine i n-uachtar Connacht go Cloinn Riocaird, & a m-beith forgla raithe i b-forbhaisi for aroile. Nert do ghabháil do Mac Uilliam fa dheoidh, & braighde
Seaan Mac Goisdealbhaigh tigearna Slebhe Lugha d' écc.
h-Uigin Triaal tighearna Fer t-Tulach do marbhadh la Cloinn Feorais.
Annal M1367.
Aois Criost, mile, tri ched, Seasccat a seacht.
An t-Epscop (.i. Maol Seachlainn) Ó Ferghail, .i. epscop Ard Achaidh, Saoí gan easbaidh i c-crabhadh, i n-deirc, i n-doennacht, & i n-eagna, & Malachias Mhag Uidhir airchideochain Oirgiall do ég.
Cú Connacht Ua Raghallaigh tigherna Breifne no gur treicc í ar Dhia do dul i clerchecht, & Pilib do gabhail a ionaidh.
Clann [gt ]Muirchertaigh do techt ar imerce go Mag Nisse. Ionnsoighidh do thabhairt dhoibh i Muigh Luirg. Ba h-iad ba h-oireghdha ar an siobhal-sin, Tadhg mac Ruaidhri Uí Concobair, Fearghal Mac Tighernain tighearna Theallaig Dúnchadha, & Diarmait Mag Raghnaill tighearna Mhuintire h-Eólais, & Gall-occlacha iomdha i n-a b-farradh. Longport Aodha Meic Diarmada do losgadh leó. Ferghal Mac Diarmata tighearna Maighe Luirg do breith orra, & Aodh Mac Diarmada immaille fris. Tachar do tabairt doibh, & daoine iomdha do marbhadh eatturra leath ar leth. Iompódh do Thadhg Ó Concobhair & do Mhág Raghnaill iar sin gan creich gan chomhaidh.
Maidhm do thabhairt la Domhnall mac Muircertaigh Uí Concobhair, la muintir Ruairc & la Cloinn n-Donnchaidh co n-a c-ceitheirn congbhala ar Thadhg mac Maghnusa Uí Conchobhair for Traigh n-Eóthuile an t-Saoír. Gall-oglaigh mic Maghnusa
Dearbháil inghean Maol Ruanaidh Móir Meic Diarmada ben Ualgaircc Uí Ruairc do mharbhadh la Cloinn Muircertaigh.
Maoil Seachlainn mac Seaffraidh Meic Giolla Patraicc, & drong dia mhuintir do mharbhadh i fell la Gallaibh.
Tadhg Mhág Shamhradhain, & Aenghuss mac an Degánigh Mhég Samhradháin d' écc.
Tadhg & Lochlainn da mhac Aongusa Ruaidh Uí Dhalaigh & Maol Maire Óg Magcraith d'ég.
Mag Muiris na m-Brigh, Eoghan mac Ruaidhrí Uí Cheallaigh, Muircertach mac Muircertaigh Uí Concobhair, & Bebinn inghen Ualgairg Uí Ruairc ben Tomaltaigh Meic Donnchadha d'écc.
Iondsoighidh do thabairt la Cloinn Muircertaigh for Fheraibh Manach dar airccset Inis Móir, Loch m-Berraid, & Seanadh Mac Maghnusa, & édála iomdha do thabairt leo, & tilleadh slán dóibh do Ridhisi.
Annal M1368.
Aois Criost, míle, trí chéd, Seasccat, a h-ocht.
Comarba Maodhócc & airchideocain na Breifne fear lan do rath an Spioratu Naoimh d'écc iar m-breith bhuadha ó dhomhan & ó dheamhon.
Aodh mac Fedhlimidh Uí Concobhair Rí Connacht cenn gaile & gaisccidh Gaoidheal, Lugh Lamhfhada Leithe Cuinn i n-aghaidh Gall & easccarad do écc iar m-buaidh n-aithrighe i Ros Chommain. Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh do ghabháil cennais Connachtt.
Crioch Coirpre do roinn ar dhó eittir mac Maghnusa & Domhnall mac Muircertaigh.
Ferghal Mac Diarmada tighearna Mhaighe Luirg leomhan uaisle & engnamha a chinidh, Tomaltach mac Fearghail Meic Diarmada tanaisi Maighi Luirg, & Corbmac Mac Diarmada do écc.
Aodh mac Conchobhair Meic Diarmada do ghabhail tighearnais Maighe Luirg.
Ruaidhri mac Seonuicc Mhég Eochagáin Seabhac uaisle & engnamha a chinidh, aon ba fele ó Áth Cliath go h-Áth Luain, & Tighearnán mac Cathail Uí Ruairc d' écc.
Diarmaid mac Corbmaic Duinn Még Cárthaigh do ghabhail do Mhág Carthaigh Cairpreach. A tiodhnacal do Ghallaibh & a básughadh doibh iar sin.
Dauith Ua Tuathail do mharbhadh la Gallaibh Átha Cliath.
Uilliam Saxanach mac Sir Emainn A Burc oighre na n-Uilliamach do écc don ghalar breac i n-Inis Cua.
Fiachra Ó Floinn adhbar taoisigh Sil Maoil Ruain, aon dob'ferr da chineadh fein i n-a aimsir d'écc co n-a mhnaoi.
Sloigheadh mór la Niall Ua Néill Rí Chiniuil n-Eoghain i n-Oirghiallaibh, & maithe an Coigidh uile d'eirghe lais d'forbhaisi ar Briain Mhag Mathghamna. Longport do ghabhail doibh i medhón an tíre. Comhtha móra do thaircsin do Mhág Mathghamhna dhó, .i. leath Airghiall do thabhairt do Niall mac Murchaidh mic Briain na c-Coileach n-Oiffrenn, .i. an tighearna baoi roimhe ar an tír, & comtha aidhble oile d'Ua Néill budhdhéin i n-íoc Meic Domhnaill. Ua Néill do aontughadh síothchána dhó ar na comhthaibh-sin. Mac Murchaidh Még Mathghamhna & Alaxandair Óg Mac Domhnaill tighearna na n-Gall-occlach do gluassacht d' én comairle, trí coirighthe ceitheirne d' ionnsoighidh Még Mathghamhna gan ceadughadh d'Ua Néill, & ammus longpuirt do thabhairt dóibh air. Mag Mhathghamhna go líon a theghlaigh do beith ar a c-coimhéd, & iad armtha innilte im a longport ionnus gur eirghedar doibh-siomh gan chairde. Fearthar gliaidh n-amhnais n-aithgeir eatorra. Bristear ria Mág Mathghamhna orra-somh. Ro marbhadh mac Murchaidh Még Matgamhna tanaisi Oirghiall, Alaxandair mac Toirrdhealbhaigh Méc Domhnaill consabal na n-Gall-oglach, & Eoghan mac Toirrdhealbhaigh mic Maoileachloinn Uí Domhnaill don chur-sin immailli re sochaidhibh ele.
Tomas Ua Floinn tighearna t-Tuirtre fer lan d'eineach & d' oirrdearcus d'eg.
Tadhg mac Maghnusa mic Cathail mic Domhnaill Uí Choncobair do ghabháil tre cheilg do Ruaidhri mac Toirrdhealbhaigh (d'Ua Chonchobair) i n-a longport fein i n-Ard an Choillín iar n-a breth leis do Chorbmac Mac Donnchaidh go tegh Uí Choncobhair, & a thairbert do Dhomhnall mac Muircheartaigh Uí Choncobhair as a h-aithle, & a marbhadh fa dheoidh la Domhnall i c-caislén Sligicch. Acht chena as frisna gniomhaibh-si do-roigneadh ar mac Maghnusa Uí Concobhair do samailtí gach olc, gur bo seanfhocal suaithnidh lá cach nár mesa gabáil no marbhadh
Cú Uladh Mac an Ghirr Mic Cathmhaíl cenn a chinidh féin, & an mac baoi aige i n-a maighistir foirccthe derrscaighthe i n-ealadhnaibh d'écc i Saxaibh.
Uilliam mac Donnchaidh Muimhnigh Uí Cheallaigh tighearna Ua Maine do ghabháil la h-Ua Madadhain & la Cloinn Mic n-Eoghain. Domhnall mac Concobair Uí Cheallaigh, & Ardghal Óg Ó Concenainn do mharbhadh la Ua Madadhain an lá-sin.
Domhnall Mac Con Mara do écc.
Slemhni Mac Uidhlin consabal Coigidh Uladh do écc.
Muireadhach Ó Faircheallaigh comharba Maedhóg, & airchideochain na Breifne do écc.
Diarmait Laimhdearg Mac Murchadha rí Laighen do ghabháil la Gallaibh. Ba h-ei-sidhe cóigedach ro ba cródha baoi i n-a aimsir.
Annal M1369.
Aois Criost, mile trí chéd, Seasccat, a naoi.
Aodh Ua Néill epscop Clochair, saoi craibdeach coindercleach, & Riocard Ó Raighilligh epscop Cille Móir d'écc.
An Deaccanach Ó Bardain d'écc.
Cú Connacht Ó Raghallaigh tighearna Bréifne do écc.
Pilib Ua Raighilligh do ghabháil la a braithribh fein, & a cur doibh i Cloich Locha h-Uachtair go n-dochar cengail & cuibrighthe fair. Maghnus Ua Raghallaigh do ghabháil tighearnais annsin. Coccadh & comhbuaidhreadh d'eirghe isin m-Breifne triasan ghabhail-sin. Sluagh mór do thionol d'Annadh mac Risderd Uí Raghallaigh. Mág Mhathghamhna & maithe Oirgiall do thocht i n-a comhbáidh do thabach Pilib Uí Raighilligh ar Mhaghnus. Maghnus co n-a braithribh & go lion a t-tionoil do dul d'en-taoibh do chosnamh na tire doibh budhdhén. Caithgleo do chur etorra. Maidhm do thabhairt for Mhaghnus i m-Blén Chupa. Tri meic Corbmaic Uí Fherghail, Seoinín, Maoileachloinn, & Ferghus, Fedlimidh mac Aodha an Cleitigh Uí Concobair, da mac Flaithim Móir Mec Con Rubha, .i. Donn, & Brian, Sitreacc na Sróna Mac an Mhaighistir & sochaidhi oile do marbhadh don tachur-sin.
Gearalt Caomhanach rioghdhamhna Laighen do marbhadh don Ridire Dubh.
Tighernán Ua Ruairc do dul for creich i Lurg. Creach mór do thabairt lais dó, & Aodh Óg mac Aodha Uí Ruairc do mharbhadh la h-Ua Maol Dúin Luirg i n-iarmóracht na creche.
Diarmaitt Laimhdearg Mac Murchadha Rí Laighen do bhasúghadh la Gallaibh Atha Cliath iar n-a beith aimsir imchian i m-braigdenus aca.
Mathgamhain Maonmhaighe Ua Briain, tighearna Tuadhmumhan, Gaoidheal dob' fearr & dob'aireagdha i Leth Modha d'écc i n-a longport fein iar m-buaidh n-aithrighe. Brian Ó Briain do ghabáil tighearnais Tuadhmumhan tar es Mathghamhna.
O Maol Dúin (.i. Domhnall) taoíseach Tuaithe Luirg do mharbhadh la cloinn
Brian mac Aedha Buidhe Uí Néill deghadhbhar righ Ereann d'uaisle, d'eineach, & d' engnamh do ég.
Maidhm mór adhbhal do thabhairt la Brian Ua Briain tighearna Tuadhmhumhan for Ghallaibh Mumhan. Geroid iarla Deasmhumhan, & morán do maithib Gall do ghabail lais & ar diaisnési do chur for an c-cuid oile dhíobh. Luimneach do losccadh don turus-sin la Tuadhmhuimhneachaib, & la Cloinn Cuilén. Lucht an baile do gialladh d'Ua Briain & Síoda Cam mac inghine Uí Dhuibhidhir do ghabhail bhardachta an baile cuige, & fealladh do n-a Gallaibh batar isin m-baile fair gur ro mharbhsat é. Ba mór an techt h-isin i leth re mac taoísigh.
Pilib Mhag Uidhir tighearna Fear Manach do bhreith loingis go Loch Uachtair, & caislén Cloiche Uachtair do gabail dó. Pilib Ua Raighilligh (.i. tighearna Breifne) do léccen amach do Mhág Uidhir, & a thighearnus fein do ghabhail dó doridhisi.
Maol Seachlainn Mag Mathgamna adbar tigherna Oirghiall, Brian mac Muircertaigh Uí Choncobair, Seaan mac Emainn Mic Hoiberd, Donnchadh Ó Birn taoiseach Tíre Briúin, Raghnall Ó h-Áinlighe, Corbmac Ó h-Ainlige, Eoin Mac Aedhagain, & Gillebert Ó Bardain da saor macaomh cruitealadnach Conmaicne d'ég.
Uilliam Ó Faircheallaigh comharba Maedhóg, & airchideochain na Breifne do écc.
Annal M1370.
Aois Criost, mile, trí chéd, seachtmhoghatt.
Síth daingen deaghthairisi do dhénomh do Chenél Eoghain etorra féin. Braighde do thabhairt ó Dhomhnall do Niall ré gan cur a n-aghaidh imón tighearnus. Roinn forba & feroinn ó Niall do Domhnall iar sin.
Giolla Patraicc Mac Cathmhaíl taoiseach Chenél Feradhaigh, Cú Uladh a mhac & inghean Maghnusa Mhég Mhathghamhna a bhen, do mharbhadh la cloinn Aedha Meic Cathmhaoíl tre fheill. Murchadh a derbrathair do ghabháil a ionaid isin taoisighecht iar sin.
Cathaoir Ua Concobair adhbhor tighearna Ó b-Failge, & Muirceartach Ua Mordha do thuitim ar creich la Gallaibh Laighen.
Dubcoblaigh inghen Uí Raghallaigh ben Pilip Meg Uidhir do écc.
Maghnus Ó Raghallaigh do ghabhail la cloinn Tomais mic Mathgamna Uí Raighillig, & a chur i Cloich Locha h-Uachtair.
Cathal mac Dabug Uí Choncenainn tighearna Ua n-Diarmada, Siobhan Cham inghen Meg Cartaigh ben Mec Con Mara, Síoda Chille Cainnigh mac Seaain Meic Con Mara, Seaan Ó h-Eghra adbhar tighearna Luigne, & Diarmaitt mac Cathail Óig Uí Concobhair do écc.
Breisim madhma do thabhairt la Niall Ua Néill tighearna Cheneil Eóghain ar Brian Mag Mathgamhna tighearna Oirghiall, & dronga dearmhara do muintir Még Mhathgamhna do mharbhadh & do bhathadh.
Domhnall mac Maeileachloinn, & Tadhg mac Lochlainn Uí Cheallaigh co n-a dhias mac do écc.
Mael Seachloinn Connachtach Ó Ferghail, & Cathal Óg Ó Ferghail do écc.
Tadhg Ó Ruairc do ghabhail tighearnais na Breifne. Clann Muircheartaigh & Mág Tighernain da indarbadh, & Concobar Ruadh mac Cathail mic Aedha Breifnigh, & a chur i crich Mic Uilliam.
Uilliam Dond mac Uillec do écc.
Annal M1371.
Aois Criost, míle, trí chéd, seachtmoghat, a h-aon.
Airdespucc Tuama .i. Seaan Ó Grada cenn eaccna & enigh a aimsire do écc.
Fearghal Mag Cochlain do écc i láimh ag Ua c-Cinnédigh.
Fearghal Mag Eochaccáin do écc.
Murchadh Ó Madadháin (.i. mac Eoghain) feicheamh coitchionn cliar, aidhelgneach, & fhíorbhocht Erenn do marbhadh d'aon orcor soighde ar dereadh creiche i n-Urmumhain.
Brian Ua Cinnedigh tigherna Urmumhan do marbhadh i b-fell lá Gallaibh.
Emann Ó Cinnedigh adbhar tighearna Urmhumhan do écc.
Tadhg Óg mac Maghnusa Uí Concobair do marbhadh i b-fell do Domhnall mac Muircertoigh Uí Concobhair i c-caislén Sliccigh iar n-a cur do Righ Connacht (Ruaidhri mac Toirrdealbhaigh) cuicce, do rér mar do raidheadh romhainn.
Eachmarcach mac Maghnusa mic Ruaidhri mic Maghnusa mic Duinn Móir Meg Uidhir, brughaidh coitcionn do baoi ar Loch Éirne do écc.
Maoil Ir Mac Hoiberd do mharbhadh la h-Ua c-Concobhair.
Creacha móra do dhenamh la h-Ua n-Dubhda (Domhnall) h-i Tír Fhiachrach Mhuaidhe go ro h-airgeadh co leir an tír lais, & go ro ghabh a caisléin .i. caislén Aacute;ird na Riagh, & Caislen Mic Conchobhair, & i m-baoi inntibh do Ghallaibh do dhíochur eistibh, & an tír do roinn ar a braithribh, & ar a mhuintir féin as a h-aithle.
Aois Criost, mile, trí chéd, Seachtmhoghat, a dó.
Brian Mór Mág Mhathgamna tigherna Oirghiall do triall i c-coinne Gall do tabhoirt tachoir doibh, & Gall-occlach da muintir fén dá mharbhadh go h-inchleithe i b-fell, & é budhen d'élúdh as an sluagh iar sin.
Seaan Mór Ó Dubhaccáin Saoi sheancadha & ollamh Ó Maine do écc iar m-buaidh n-ongtha & n-aithrighe, i Rinn Dúin ag muintir Eoin Baisde.
Muircertach Muimneach mac Muirceartoigh Moir Mécc Eochaccáin, taoiseach Cenéil Fhiachach do écc iar m-buaidh n-aithrighe.
Mac Feórais do ghabhail d'Ua Ceallaigh & da chloinn, & Risderd Mac Feórais a oidhre do marbhadh.
Uilliam mac Uillicc, ceann suarcusa & saoirbhés Búrcach, & Uilliam Occ Ó Ceallaigh adbhor tighearna Ó Maine do écc.